ارزیابی ریسک به روش HAZOP

روش ارزایابی ریسک HAZOP

روش ارزایابی ریسک HAZOP یکی از روش های ارزیابی ریسک در سازمان ها و پروژه ها می باشد.

ارزیابی ریسک در سازمان و کشف ریسک های ایمنی و تلاش برای حذف یا کنترل آنها یکی از مهمترین اقدامات می باشد.

HAZOP چیست؟

حوادث ناشی از انتشار هاي غير منتظره مایعات و گازهاي سمی، واكنش پذیر یا قابل اشتعال در فرآیندهاي
شيميایی بسيار خطرناک است.

همچنین این موارد در تاسيسات فرآیندي بصورت ساليانه در كشور هاي مختلف گزارش شده است.

صنعت همواره از این مواد شيميایی بسيار خطرناک استفاده می كند.

این مواد هر زمان كه به درستی كنترل نشود، امکان رخداد یك واقعه وجود دارد كه به نوبه خود، امکان رخداد یك فاجعه را ایجاد می نماید.

در بين تمامی روش هاي شناسایی خطرات فرآیندي می توان گفت:

تکنيك مطالعه مخاطرات و راهبري عمليات یا به عبارت ساده تر روش ارزایابی ریسک HAZOP تکنيکی است :

1-براي شناسایی مخاطرات بالقوه و مسائل عملياتی ناشی از انحرافات طراحی

2-شناسایی عملکرد نامناسب تجهيزات فرآیندي در واحدهاي فرآیندي قدیمی، جدید

3-طرح هاي توسعه و افزایش ظرفيت به كار گرفته میشود.

یکی از مزیت های تکنیک HAZOP توجه به مسائل عملياتی در كنار مخاطرات فرآیندي است.

همانطور كه می دانيم بسياري از حوادث واحدهاي توليدي در اثر غفلت و بی توجهی به مسائل عملياتی و مخاطرات ناشی از آن پيش میآید.

این تکنيك توسط گروهی متشکل از افراد باتجربه و متخصص در رشته هاي مختلف:

فنی و مهندسی به بررسی طراحی هایی كه با استانداردهاي موجود و الزامات مربوطه مطابقت ندارند.

و باعث مشکلات عملياتی گردیده می پردازد.

در نهایت راهکارهاي مهندسی یا عملياتی را براي كاهش و رفع پيامد هاي حاصل از آن پيشنهاد می نماید.

فرایند انجام مطالعه HAZOP

روش ارزایابی ریسک HAZOP با بکارگيري شرح كامل فرآیند، به طور سيستماتيك سؤالاتی را در ارتباط با انحرافات احتمالی
هر بخش از هدف طراحی واحد مطرح می نماید.

و ميزان مخاطره آميز بودن هر انحراف را بررسی كرده و ارزیابی می نماید.

كه این انحرافات چه پيامد و اثرات منفی در ایمنی و بازدهی عمليات دارد .

و در صورت لزوم اقداماتی را درجهت رفع و جلوگيري از بروز این انحرافات منفی و كاهش پيامد هاي حاصل از آن را ارائه میدهد.

به طور کلی مراحل مطالعه روش ارزایابی ریسک HAZOP عبارتند از:

1. تقسيم بندي ارزیابی ریسک به روش HAZOP ارزیابی ریسک به روش HAZOP واحد مورد مطالعه به بخش هاي كوچکتر با عنوان گره هاي فرآیندي
2. انتخاب بخش مناسبی از واحد به عنوان گره.
3. تعيين شرایط طراحی و فرآیندي تعریف شده براي گره مورد نظر.
4. به كارگيري متغيرهاي فرآیندي متناسب با گره مورد نظر.
5. استفاده از كلمات راهنماي مناسب، به طوریکه از تركيب آنها با متغيرهاي فرآیندي، انحرافات قابل
قبول و متناسب با گره مورد بررسی شناسایی شود.
6. تعيين تمامی علل بالقوه هر انحراف با مشاركت گروهی.
7. تشخيص نتایج و عواقب هر علت در آن گره و در كل سيستم .
8. بررسی حفاظت كننده هاي موجود و ارائه پيشنهادات اصلاحی براي رفع علت و كاهش پيامدها در
صورت كافی نبودن حفاظت كننده ها با مشاركت گروهی .

9. به كارگيري انحراف بعدي و تکرار مراحل 6,7,8
10 . تعيين گره بعدي سيستم تا زمانيکه مطالعه و بررسی كامل روي تمام قسمتهاي واحد عملياتی
انجام شود.
بنا بر انجام مطالعات انجام شده روش های مختلفی برای ارزیابی ریسک وجود دارد.

دانلود نمونه ارزیابی ریسک صنایع و مشاغل مختلف

| این مجموعه شامل انواع روش های ارزیابی ریسک پرکاربرد انجام شده (JSA – FMEA – HAZOP و ویلیام فاین) از صنایع و واحدهای مختلف از جمله فولاد، پالایشگاه، شهرداری، بیمارستان، شرکت گاز، ارزیابی ریسک به روش HAZOP شرکت برق و … جهت کلیه فرآیندها و مشاغل آن ها می باشد |

مقدمه ای بر ضرورت و اهمیت مدیریت ریسک

کلیه عملیات و فعالیت های تولیدی و صنعتی نیازمند الزاماتی است که قصور از هر کدام می تواند به بروز پیامدهای ناخواسته ای در قالب جراحات به کارکنان و مشتریان داخلی و خارجی، صدمه به فرآیندها و محصولات تولیدی، خدمات ارائه شده، صدمات زیست محیطی، خدشه به اعتبار و آبروی سازمان و
سایر دارائی های با اهمیت بی انجامد. در حال حاضر با توجه به رشد صنعت، فناوری و پیچیدگی خطرات و به منظور جلوگیری و کاهش عواقب جانی و مالی ناشی از وقوع حوادث، مدیریت و کنترل ریسک ها و همچنین آموزش مفاهیم شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک، شناخت روشها و استفاده از آنها در ایجاد
سیستم ایمنی واحدهای تولیدی و صنعتی، امری ضروری هست.

شناسایی خطر فرآیندی است برای شناسایی وجود خطر و تعیین حالات آن مورد استفاده قرار میگیرد. در متن استانداردهای مرتبط با مدیریت ایمنی بر انجام شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک تأکید شده و به عنوان قلب سیستم از آن یاد شده است. طبق الزامات این سیستم ها، سازمان باید به طور مداوم روشی جهت شناسایی خطرات، ارزیابی ریسک و تعیین کنترل های لازم ایجاد، اجرا و نگهداری نماید.

روش های شناسایی خطرات :

روش های زیادی برای شناسایی خطرات در صنایع مختلف به کار گرفته می شوند. در ادامه به چند روش مهم و پرکاربرد اشاره می گردد:

• روش چکلیست
• روش تجزیه و تحلیل مقدماتی خطر (روش PHA)
• روش فهرست مقدماتی خطر (روش PHL)
• روش تجزیه و تحلیل ایمنی شغل (روش JSA)
• روش چه می شود اگر؟ (روش What IF)
• روش مطالعه عملیات و خطرات (روش HAZOP)
• روش تجزیه و تحلیل ارزیابی ریسک به روش HAZOP نقص و اثرات ناشی از آن (روش FMEA)
• روش پاپیونی (روش BOW TIE)
• روش ردیابی انرژی و آنالیز موانع (روش ETBA)

روش های ارزیابی ریسک :

روش های زیادی برای ارزیابی ریسک در صنایع مختلف بکار گرفته می شود که در ادامه برخی از آنها اشاره می گردد:

• روش ویلیام فاین
• روش MIL-STD 882B
• روش پاپیونی
• روش ارزیابی ریسک مواد شیمیایی

انتخاب هر یک از روش های مورد اشاره بستگی به نوع صنعت، واحد و فرآیند کار داشته و نمی توان روش قطعی برای یک نوع فعالیت تجویز نمود.

به منظور آشنایی و یادگیری روش ها و تکنیک های شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک
می توانید به آموزش تخصصی مدیریت ریسک که بصورت تصویری توسط دکتر مهدی مهرابی تدریس گردیده است مراجعه نمائید:

در این پکیج سعی شده ترکیبی کامل از کلیه روش های شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک که در صنایع و واحدهای تولیدی جهت مشاغل مختلف استفاده شده، قرار گیرد. ارزش محتوای داخل این پکیج بالغ بر 2 میلیون تومان می باشد!

صنایع و واحدهای موجود در پکیج:

• ارزیابی ریسک کارگاه های تولیدی
• ارزیابی ریسک خطوط انتقال برق
• ارزیابی ریسک خطوط انتقال گاز
• ارزیابی ریسک پالایشگاه ها
• ارزیابی ریسک بیمارستان ها
• ارزیابی ریسک صنایع فولاد سازی
• ارزیابی ریسک مترو سازی
• ارزیابی ریسک شهرداری ها
• ارزیابی ریسک نیروگاه ها
• ارزیابی ریسک کار در معادن
• ارزیابی ریسک نساجی
• ارزیابی ریسک تصفیه خانه ها
• ارزیابی ریسک ماشین سازی
• ارزیابی ریسک صنایع فرآیندی
• و ….

مشاغل مورد ارزیابی موجود در پکیج:

• ارزیابی ریسک شغل گودبرداری
• ارزیابی ریسک شغل جوشکاری
• ارزیابی ریسک شغل تراشکاری
• ارزیابی ریسک شغل بتن ریزی
• ارزیابی ریسک شغل انبارداری
• ارزیابی ریسک شغل مکانیکی
• ارزیابی ریسک شغل حفاری
• ارزیابی ریسک شغل رانندگی
• ارزیابی ریسک شغل تاسیسات
• ارزیابی ریسک شغل سنگ زنی
• ارزیابی ریسک شغل کار در معدن
• ارزیابی ریسک شغل کار در ارتفاع
• ارزیابی ریسک شغل آسفالت کاری
• ارزیابی ریسک مشاغل اداری
• و ….

نمونه فایل های موجود در پکیج:

دانلود پکیج نمونه ارزیابی ریسک صنایع و مشاغل مختلف (بیش از 90 نمونه فایل با فرمت های PDF – Word – Excel)

پس از خرید محصول فایل های داخل پکیج از طریق تب “دانلود فایل” در همین صفحه قابل دانلود خواهد بود.

دسترسی به آپدیت های این محصول جهت خریداران به صورت دائمی و رایگان خواهد بود.

ارزیابی و مدیریت ریسک خطاهای انسانی در اتاق کنترل واحدهای نمک زدایی و تقویت فشار گاز مارون به روش هازوپ انسانی

در بسیاری از محیط های شغلی، خطاهای انسانی به دلیل منتهی شدن به حوادث ناگوار از اهمیت بسزایی برخوردار است. به همین علت جهت پیشگیری و کاهش پیامدهای ناشی از خطاهای انسانی ، شناسایی و علت یابی آنها ضروری است. هدف از انجام این مطالعه شناسایی، ارزیابی و مدیریت ریسک خطاها ی انسانی در واحدهای تقویت فشار گاز و نمک زدایی مارون بود. پس از ارزیابی بخش های مختلف اتاق کنترل واحد های نمک زدایی و تقویت فشار از منظر ایمنی و بهداشتی به منظور شناسایی خطرات و عوامل بالقوه آسیب رسان انسانی(وظایف بحرانی) ، از روش مشاهده ، مصاحبه و بازدید استفاده شد. در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل وظایف بحرانی واحد های نمک زدایی و تقویت فشار از روش آنالیز سلسله مراتبی وظایف استفاده شد. سپس خطرات و عوامل بالقوه آسیب رسان انسانی با توجه به احتمال وقوع و شدت اثر ارزیابی و طبقه بندی گردیدند. در فرآیند ارزیابی ریسک از روش هازوپ انسانی بهره گیری شد. نتایج بدست آمده از محاسبه ریسک برگه های کار هازوپ انسانی واحدهای ارزیابی ریسک به روش HAZOP مارون حاکی از آن است که عدم انجام وظیفه شغلی با درصد (33/88 %)، به عنوان مهم ترین وظیفه شغلی و خطاهای انسانی با بالاترین درصد 66/41 ارزیابی ریسک به روش HAZOP % مهمترین علل بروز خطاهای شرکت مارون شناخته شد. پیامد خطاهای انسانی نیز به سه دسته پیامد اقتصادی با بالاترین درصد 96/44 % ، پیامد مدیریتی با میزان 55/32 ارزیابی ریسک به روش HAZOP % و پیامد زیست محیطی با کمترین درصد 48/22 % محاسبه گردید. روش هازوپ انسانی می تواند جهت محدود نمودن فرصت ها برای رخداد خطای انسانی و کاهش شدت عواقب چنین خطاهایی از طریق تغییراتی در آموزش، طراحی، سامانه های ایمنی و دستورالعمل ها که در نتیجه آن قدرت تحمل خطا در طراحی ها و یا عملیات بیشتر شود، مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• هازوپ انسانی
• تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی وظایف
• اتاق کنترل
• خطای انسانی
• نفت و گاز مارون

عنوان مقاله [English]

Risk Assessment and Management affect human in control room Desalting unit& Compression Station Maroon with the Human Hazop Method

نویسندگان [English]

• Katayoon Varshosaz 1
• Janet Zangheneh 2
• Naghmeh Mobarghaee 3

1 Department of Environment, Faculty of Agriculture and Natural resources, Islamic Azad University, Ahvaz

2 Faculty of Environment, Islamic Azad University. Ahvaz

3 Department of Planning and Design of the Environment, Environmental Sciences Research Institute, Shahid Beheshti University, Tehran

چکیده [English]

In many work environments,human errors are of great importance, since they resultin adverse events. Therefore,in order to prevent or reduce the consequences of human errors, itis necessary to identify the cause interpolation. The aim of this study is to identify, assess and manage the risks of human errorsin Desalting unit & Compression Station of maroon. After the assessments of different parts of the control room in desalting unit in termsof health and safety, in order to identify risks and potential damage ارزیابی ریسک به روش HAZOP to human factors (critical tasks), Walking & Talking Through methods was used.In order to analyzethe critical tasks in desalting unit and compressionStation,Hierarchical Task Analysis (HTA) was applied. Then, the risks and potential human damage wereevaluated and classified in view of Probability of occurrence and Intensity of effects. HumanHazop method was used in the process of ارزیابی ریسک به روش HAZOP risk assessment.The results of calculating risks of human Hazop work sheet in Maroon units indicate that the most important reasons behind errors in this company are as follows : a) not performingjob tasks (%88.33) as themost important job tasks, and b) human errors with the highest percentage of (% 41.66).The consequences of human errors can be classified in 3 categories : 1)Economic consequences (%44.96) 2) management consequences ( %32.55) 3) Environmental consequences (%22.48).Human hazop method can be used for eliminating the occurrence of human errors and also reducing the intensity of theirconsequences , by altering the education, designing , safety systems and instructions, wich in turn increases the .tolerance of errors indesigns or operations

HSEدردنیای آینده

مباحث و موضوعات HSE و ترویج فرهنگ ایمنی در ساختار های صنعتی و ارائه راهکار

HAZOP:Hazard and Operability study

ارزیابی ریسک به روش HAZOP

HAZOP:Hazard and Operability study

HAZOP:Hazard and Operability study

این روش نخستین بار در صنایع شیمیایی به کار گرفته شد و با توجه به موفقیت و تجربه موجود کاربردهای بعدی آن نیز عمدتاً در این بخش بوده است. HAZOP روشی است برای شناسایی کلیه انحرافات احتمالی از عملیات های مورد انتظار طراحی و کلیه خطراتی که ممکن است از این انحرافات ایجاد شود. در این روش،با بهره جویی از مجموعه ای از واژه های راهنما(بیشتر از،کمتر از وواژه های دیگر)اثر تغیرات گوناگون در هرفرایند بررسی می شود.به این ترتیب،می توان پیش از رخداد حادثه،هریک از خطرهای احتمالی فرایند و اثر آن را تشخیص داد.

منابع اطلاعاتی مورد استفاده در این روش عبارتند از :

1- سیستم لوله کشی و نقشه فنی کار

2- نمودار جریان فرآیند

4- روشهای عملیاتی

5- روشهای اضطراری

6- شرح وقایع ( نقص ها، نشت ها، شبه حادثه ها و. )

پارامترهای معمول که مورد بررسی قرار می گیرند عبارتند از :

جریان، دما، فشار ، ترکیب، حالت ماده، سطح مایع، تست و نگهداری ، خوردگی ، ترکیدن لوله ، و.

مراحل مختلف اجرای یک مطالعه HAZOP به شرح زیر می باشد:

1- تعریف حوزه و وسعت کار و تعیین اهداف مطالعه

2- انتخاب تیم اجرا کننده

3- اجرایHAZOP و تجزیه و تحلیل نتایج آنها

4- مستند سازی نتایج

5- پیگیری اجرای توصیه های و پیشنهادات ارئه شده برای کنترل خطرات

در مطالعه HAZOP پس از تعیین سیستم مورد نظر و اهداف مطالعه ، اولین گام در راستای افزایش تمرکز بر روی انحرافات ممکن تقسیم سیستم به بخشهای کوچکتر و به عبارت دیگر انتخاب گروههای مطالعاتی خواهد بود. هر گروه مطالعاتی بخشی از سیستم است که درآن امکان تغییر پارامترهای فرآیند وجود دارد.

پس از این مرحله تیم عملیاتی انتخاب و رهبر آن مشخص می شود وظیفه رهبر تیم جمع بندی اطلاعات جمع آوری شده توسط اعضای تیم و هدایت تیم در مسیری است که درنهایت بتوانند با همکاری همدیگر کل سیستم یا فرآیند را مورد ارزیابی قراردهند.

تیم HAZOP که ارزیابی ریسک به روش HAZOP تعداد اعضای آن دربهترین حالت 4تا 8 نفراست باید طراحان اپراتور ها و مصرف کنندگان را در برگیرد . روش HAZOP یک روش واکاوی مناسب برای سیستم های پیچیده است و سخت افزار سیستم را به گونه ای جامع بررسی می کند. همچنین نتایج حاصل از این روش بسیار دقیق و مفصل هستند.

HAZOP دو روش دارد:

درروش HAZOP ساده جنبه های اجرایی عملیات به طور موثر بررسی نمی گردند.لذا اغلب لازم است که از یک مدل اصلاح شده هزاپ استفاده کرد به طوریکه هم تجزیه ارزیابی ریسک به روش HAZOP و تحلیل دستگاهها و هم تجزیه وتحلیل دستورالعمل های اجرایی را در برگیرد.

تیم HAZOP مطالعه خود را با انتخاب ورودی تغذیه یک گره آغاز کرده و در ادامه برای هرپارامتر عملیاتی کلمات کلیدی را به کار می گیرد برای مثال آیا وجود جریان اضافی ممکن است در صور تیکه جواب منفی باشد انحراف بعدی مورد بررسی قرار می گیرد ولی در صورت مثبت بودن جواب این سئوال مطرح می شود که آیا جریان اضافی فوق میتواند خطرناک باشد اگر جواب منفی باشد سایر علل بیش از حد بودن جریان بررسی خواهد شد.

کلمات کلیدی مورد استفاده در تکنیک HAZOP

توصیه انحرافات و مثال

فرایند فیزیکی انجام نمی شود برای مثال جریانی وجود ندارد

خصوصیات فیزیکی مربوطه بیشتراز حدی است که باید باشد برای مثال فشار جریان بیش از حد تعریف شده باشد.

خصوصیات فیزیکی مربوطه کمتر از حدی است که باید باشد برای مثال درجه حرارت کمتر از حد تعریف شده باشد.

موارد دیگری به غیر از موارد تعریف شده وجود دارد برای مثال جریان گاز حاوی قطرات مایع است .

بخشی از (part of)

ترکیب فرآیند متفاوت از ترکیبی است که باید باشد برای مثال بخشی از ذرات بزرگتر از 200 میکرون می باشد.

فرآیند عکس حالتی که تعریف شده اتفاق می افتد برای مثال جریان سیال معکوس می شود.

بعضی اوقات عملیات غیر طبیعی رخ میدهد و برای مثال به جای اینکه سرعت کم شود افزایش می یابد.

از مجموعه کلمات کلیدی ارائه شده درجدول فوق تیم می تواندبرای وضعیت دلخواه سئوالاتی را بپرسد.

معیارهای ایمنی سیستم:

شدت خطرات نشان دهنده وسعت و دامنه خسارات و تلفاتی است که درصورت بالفعل درآمدن خطر ایجاد خواهد شد.

به کار گیری تکنیک طبقه بندی شدت در ارزیابی شرایط ایمنی سیستم از اهمیت بسزایی برخوردار است . زیرا با اختصاص طبقات مختلف سیستم و نقصهای احتمالی می توان شرایط موجود را بهتر ارزیابی کرده و در نتیجه اقدامات کنترلی را اولویت بندی نمود.

بخش اول ارزیابی ریسک به روش HAZOP

آموزشی با توجه به اهميت فراوان ايمني سيستم در فرايند توليد محصولات و همچنين تأمين ايمني پرسنل ، تجهيزات، محيط عملياتي و ساير اموال ، لازم است تا تعداد خطرات موجود در روند توليد يك محصول با استفاده از يك سري تكنيك هایی كه هدف آنها شناسايي ، ارزيابي و كنترل خطرات است، به حداقل ممكن برسد. فهرست مطالبی که در این بخش به اونها پرداخته شده شامل : مقدمه تاریخچه تعریف HAZOP جلسات HAZOP اعضای جلسه اصطلاحات کلیدی با مثال کاربرگ HAZOP

منبع کلیپ : وبسایت آپارات -> کانال ارزیابی ریسک به روش HAZOP -> safetysoftwares

تمامی کلیپ ها به صورت امبد در سایت نمایش داده میشوند ، یعنی هر پخش کلیپ به آمار پخش کلیپ در آپارت شما اضافه میکند و برابر با پخش شدن کلیپ در سایت آپارت است(به طور رایگان تعداد پخش کلیپ شما بیشتر میشود).

قرآن ششم ، درس 1 ، جلسه 3

تحلیل بیبی دوج کوین 12 مهر ماه 1401

(اجتماعی سوم دبستان) درس 2 قسمت 1 من بزرگ تر شده ام (ندا اجاقی)

تست لغات درس اول زبان پایه ۱۰ - سری ۴

آموزش زدن جم با اطلاعات

آموزش مقدماتی بازارهای مالی آکادمی گلدن تریدرز جلسه دوازدهم

(اجتماعی سوم دبستان) درس 2 قسمت 2 خط زمان و کار برگه های 1 و2 و3 (ندا اجاقی)

آموزش سامانه تغذیه دانشگاه اراک

آموزش جامع سامانه تغذیه و رزرو غذای دانشگاه اراک تهیشه ده در مرکز خدمات و ارتباطات دانشجویی معاونت دانشجویی دانشگاه اراک