آشنایی با نسبت P/E

تحلیل بنیادی بررسی وضعیت مالی و مدیریتی شرکت‌‌های بورسی است. برای بررسی بنیادی یک شرکت باید بتوانیم از صورت‌های مالی آن شرکت سر دربیاوریم. صورت‌های مالی یک شرکت در واقع اطلاعات مالی آن شرکت را نشان‌مان می‌دهد

نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد ‌‌(PEG)چیست؟

نسبت قیمت به درآمد در ارتباط با نسبت نرخ رشد (نسبت PEG )، در واقع نسبت قیمت به سود هر سهم (P/E) است که بر نرخ رشد سودهای آن در طی یک دوره ی زمانی مشخص تقسیم می‌‌شود. نسبت PEG به منظور تعیین مقدار مورد استفاده قرار می‌‌‌گیرد در حالی که رشد درآمدی کمپانی را در نظر می‌‌گیرد و نسبت به ضریب P/E ‌‌تصویر کامل‌‌تری به ما می‌‌دهد.

کاهش قیمت/ درآمد در مقایسه با نسبت رشد – PEG

در حالی که نسبت پایین P/E ممکن است به یک خرید خوب شباهت داشته باشد، در عین حال نرخ رشد کمپانی برای بدست آوردن نسبت PEG سهام می‌تواند یک داستان متفاوت را تعریف کند. هرچه نسبت PEG کم‌تر باشد، ارزش سهام کم‌تر است و عملکرد سود آن کم‌تر می‌شود. مقداری که طبق آن نسبت PEG ارزش‌‌گذاری بالا یا پایینی را نشان می‌‌دهد، ‌‌با توجه به نوع صنعت آن و نوع شرکت متغیر است، با این حال قاعده کلی این است آشنایی با نسبت P/E که نسبت PEG که زیر یک باشد، مطلوب است. هم‌‌چنین صحت نسبت PEG به ورودی‌های استفاده ‌شده بستگی دارد. به‌‌عنوان مثال، استفاده از نرخ رشد گذشته، ممکن است نسبت PEG ‌‌را به اشتباه نشان دهد، اگر که انتظار می‌‌رود نرخ رشد آینده از نرخ رشد گذشته‌‌ی خود منحرف شود. برای تمایز بین روش‌های محاسبه با استفاده از رشد آتی و رشد گذشته، از اصطلاحات “PEG پیشرو” و “PEG ‌‌عقب رو” بعضا استفاده می شود.

مثال‌‌هایی برای محاسبه‌‌ی نسبت PEG

برای محاسبه‌‌ی نسبت PEG، ‌‌سرمایه‌گذار یا تحلیل‌‌گر باید ابتدا نسبت P/E شرکت را محاسبه کند. ضریب P/E به‌‌عنوان قیمت هر سهم از شرکت تقسیم ‌بر سود هر سهم محاسبه می‌‌‌شود (EPS):

نسبت P/E ‌‌= قیمت برای هر سهم / EPS

هنگامی که P/E محاسبه می‌شود، فرمول این نسبت به سادگی شرح داده می‌شود:

‌‌نسبت PEG برابر است با نسبت P/E بر نرخ رشد سود

داده‌های زیر را برای دو شرکت فرضی، شرکت A و شرکت ‌‌Bدر نظر بگیرید:

• قیمت هر سهم کمپانی A برابر است با ۴۶ دلار
• EPS کمپانی A در سال جاری برابر است با $۲.۰۹
• EPS کمپانی در سال گذشته برابر است با $۱.۷۴
• قیمت شرکت B برای هر سهم برابر است با ۸۰ دلار
• EPS کمپانی B برای سال جاری برابر است با $۲.۶۷
• EPS کمپانی B برای سال گذشته برابر است با $۱.۷۸

با توجه به این اطلاعات، داده‌های زیر را می‌‌توان برای هر شرکت محاسبه کرد:

• ضریب P/E شرکت A برابر است با $۴۶/$۲.۰۹ برابر با ۲۲
• نرخ رشد درآمد شرکت برابر است با ۱-($۲.۰۹/$۱.۷۴) که برابر می شود با ۲۰ درصد
• نسبت PEG شرکت A برابر است با ۲۲/۲۰ برابر با ۱.۱
• نسبت P/E کمپانی برابر است با $۸۰/$۲.۶۷=۳۰
• نرخ رشد سود کمپانی B برابر است با ۳۰/۵۰ برابر با ۰.۶

بسیاری از سرمایه‌‌گذاران ممکن است به شرکت A نگاه کنند و آن‌‌را جذاب‌تر بیابند، چرا‌‌که دارای P/E پایین‌‌تری بین دو شرکت است. اما در مقایسه با شرکت B، نرخ رشد کافی برای توجیه P/E خود را ندارد. شرکت B با تخفیف نرخ رشد خود معامله می‌‌کند و سرمایه‌‌گذاران با قیمت کمتری نسبت به ارزش واقعی آن خریداری می کنند

برای آشنایی بیشتر با نسبت PEG، خواندن کتاب چگونه P/E ‌‌و PEG ‌‌را محاسبه کنیم پیشنهاد می‌‌شود.

مدل TTM چیست؟

بورس اوراق بهادار در ایران از سال ۱۳۴۶ با تعداد معدودی از شرکت شروع به کار کرد و به تدریج توسعه یافت اما با وقوع انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و پس از آن آغاز جنگ تحمیلی در ایران تا سال ۱۳۶۸ هیچ فعالیتی نداشت و با پایان یافتن جنگ به تدریج با شروع فعالیت‌های عمرانی بورس نیز فعالیت خود را از سر گرفت و با افزایش تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس رونق گرفت. تا قبل از سال ۱۳۸۴ و تصویب قانون جدید اوراق بهادار در مجلس معاملات به شکل سنتی و حضور معامله گران اصلی بازار بورس در تالار شیشه‌ای خیابان حافظ انجام می‌گرفت. ولی پس از تصویب قانون مزبور و ورود الکترونیک در بورس ماهیت اطلاعات موجود در سایت نیز تغییرات عمده‌ای پیدا کرد و یکی از خدمات اصلی اطلاعات موجود در سایت TSETMC به عنوان مرجع اصلی معاملات بازار بورس بوده است. یکی از اطلاعات اصلی موجود در این سایت، سود هر سهم یک شرکت(EPS) و نسبت قیمت به درآمد(P/E) برای هر سهم بوده است که به شدت مورد توجه معامله گران بوده است. در این مقاله به این قسمت مهم و حیاتی و تغییرات به وقوع پیوسته در آن و توضیح مدل TTM می‌پردازیم .

★ سود هر سهم یا EPS چیست

همان‌طور که استحضار دارید یکی از انواع صورت‌های مالی شرکت‌ها، صورت سود و زیان است. در واقع صورت سود و زیان نمایانگر عملکرد یک شرکت در طی یک دوره زمانی است که محصول نهایی آن سود( زیان) خالص است. در تصویر زیر یک نمونه از صورت سود و زیان شرکت پتروشیمی زاگرس را مشاهده می‌فرمایید.

همان‌طور که می‌بینید سود خالص پس از کسر مالیات در دوره ۹ ماهه سال ۱۳۹۷ معادل ۳۳۴۴۲ میلیارد ریال بوده است. سود هر سهم نمایانگر عملکرد یک شرکت بورسی است که از تقسیم سود خالص پس از کسر مالیات به تعداد سهام شرکت به دست می‌آید. از آنجایی که تعداد سهام شرکت پتروشیمی زاگرس ۲٫۴ میلیارد سهم است سود هر سهم آن ۱۳۹۳۴ ریال خواهد بود.

۳۳۴۴۲۲۰۳۰۰۰۰۰۰ / ۲۴۰۰۰۰۰۰۰۰ = ۱۳۹۳۴

حال که با مفهوم EPS آشنا شدید بایستی به این نکته توجه داشته باشید که تمامی معامله گران به دنبال برآورد سود هر سهم سال آینده یک شرکت هستند تا در صورتی که احتمال افزایش سود هر سهم وجود داشته باشد اقدام به خرید سهام این شرکت‌ها نمایند و تحلیلگران بنیادی با استناد به مجموعه‌ای از داده‌های اقتصادی و پیش‌بینی آینده شرکت‌ها, سود هر سهم سال‌های آتی شرکت‌ها را برآورد می‌کنند. اهمیت این موضوع باعث شده است که در صفحه هر نماد بورسی اطلاعاتی در مورد سود هر سهم(EPS) آن شرکت درج گردد.

★ نسبت قیمت به درآمد هر سهم یا P/E چیست؟

این نسبت همان‌طور که از نام آن پیداست از تقسیم قیمت جاری( اصطلاحاً به آن قیمت تابلوی سهم می‌گویند) سهم بر سود هر سهم به دست می‌آید.لازم به ذکر است که در تمام دنیا استفاده از نسبت قیمت به درآمد هر سهم رایج است و به نوعی جزو ابزار رایج نزد تمامی معامله گران است. عموماً معامله گران از نسبت قیمت به درآمد هر سهم(Price/Earnings) میانگین بازار در محاسبه ارزش ذاتی شرکت‌ها استفاده می‌کنند. هم‌چنین در بازار بورس ایران نیز استفاده از این نسبت به عنوان ابزار رایج تحلیلگران بنیادی یاد می‌شود و همواره در کنار برآورد دقیق سود هر سهم به عنوان اصلی‌ترین فاکتور, تلاش می‌کنند تا با تخمین دقیق نسبت P/E بتوانند دقیق‌ترین برآورد را از ارزش ذاتی شرکت‌ها داشته باشند. توجه داشته باشید که رایج‌ترین شیوه ارزش‌گذاری در بین تحلیلگران بنیادی از رابطه زیر به دست می‌آید:

سود هر سهم برآوردی * قیمت به درآمد هر سهم برآوردی = ارزش ذاتی سهم

بنابراین همان‌طور که از متون فوق برداشت می‌شود نسبت P/E نیز به عنوان یکی دیگر از متغیرهای اثرگذار مطرح است. حال که با مفهوم و اهمیت جایگاه تحلیلی EPS و P/E نزد تحلیلگران آشنا شدید به روند تغییرات این دو می‌پردازیم.

★ سود هر سهم در مدل TTM

قبل از بهمن ۱۳۹۶ سازمان بورس شرکت‌های بورسی را ملزم کرده بود تا گزارش پیش‌بینی عملکرد خود را منتشر نمایند. به همین دلیل شرکت‌های بورسی و فرابورسی در چندین مرحله این گزارش را منتشر می‌کردند. در گام اول یک ماه مانده به شروع دوره مالی جدید پیش‌بینی از عملکرد سال مالی بعد خود منتشر می‌کردند و پس از آن متناسب با هر گزارش میان‌دوره‌ای گزارش پیش‌بینی خود را بازنشر می‌کردند و بسته به شرایط سود هر سهم پیش‌بینی خود را افزایش( تعدیل مثبت ) و یا کاهش( تعدیل منفی) می‌دادند و با هر تغییر در گزارش پیش‌بینی شرکت‌ها، در صورتی که تغییر بااهمیت بیش از ۲۰ درصدی انجام می‌شد نماد را بسته و بدون محدودیت نوسان بازگشایی می‌شد و در نتیجه عموماً تغییرات سنگینی را شاهد می‌بودیم. این موضوع در حالی که سادگی محاسبات را برای سرمایه‌گذاران در پی داشت اما به دلیل اینکه دیدگاه شرکت در آن دخیل بود و بعضاً ممکن بود شرکتی با نیت خاصی گزارش خود را تغییر دهد موجب گمراهی سرمایه‌گذاران را فراهم می‌آورد.

توجه فرمایید تا زمانی که قانون انتشار گزارش پیش‌بینی برای شرکت‌ها پابرجا بود آخرین سود هر سهم پیش‌بینی گزارش‌شده از سوی شرکت مبنای EPS گزارش‌شده سازمان بورس قرار می‌گرفت. اما از بهمن‌ماه ۱۳۹۶ مصوبه‌ای نزد سازمان بورس تصویب شد که پیرو آن شرکت‌ها از آن تاریخ به بعد مجاز به انتشار گزارش‌های پیش‌بینی عملکرد خود نبودند و هرگونه آثار مالی احتمالی در عملیات شرکت را مجبور بودند در گزارش جداگانه‌ای تحت عنوان گزارش تفسیری مدیریت و یا در قالب شفاف‌سازی ارائه کنند. بنابراین چون در این حالت از EPS پیش‌بینی‌شده خبری نبود، مجبور شدند که از مبنای دیگری جهت گزارش EPS در سایت TSETMC استفاده کنند. یکی از فرمت‌های جهانی گزارش EPS روشی تحت عنوان Trailing Twelve Months(دوازده ماهه گذشته) یا به اختصار TTM بوده است. اما منظور از EPS به روش TTM چیست؟ بر طبق الزامات سازمان بورس، شرکت‌های بورسی ملزم هستند تا در هر دوره سه ماهه صورت‌های مالی خود را گزارش نمایند. بنابراین می‌توان به سود هر سهم دوره‌های سه ماهه شرکت‌ها دسترسی پیدا کرد. مدل TTM چنین بیان می‌کند که شرکت‌ها را می‌توان بر اساس EPS دوازده ماه گذشته آن(۴ دوره سه ماهه) ارزیابی کرد. برای مثال تصویر زیر مربوط به صفحه سایت بورس برای شرکت پتروشیمی زاگرس با نماد زاگرس است که در تاریخ ۵ فروردین ماه ۱۳۹۸ گرفته شده است.

از آنجایی که در آن تاریخ صورت مالی ۹ ماهه شرکت منتشر شده است, بنابراین برای محاسبه سود هر سهم(EPS) 12 ماهه گذشته بایستی به ۹ ماهه ۱۳۹۷ و ۳ ماهه چهارم(فصل زمستان) سال ۱۳۹۶ شرکت مراجعه کرد. همان‌طور که پیش از این نیز رؤیت شد پتروشیمی زاگرس در دوره ۹ ماهه ۱۳۹۷ سود هر سهم ۱۳۹۳۴ ریالی را محقق کرده است. بر طبق محاسبات ذیل نیز سود هر سهم فصل زمستان ۱۳۹۶ شرکت نیز معادل ۳۵۶۶ ریال بوده است.

سود هر سهم ۱۲ ماهه ۱۳۹۶ : ۸۱۲۴ ریال

سود هر سهم ۹ ماهه ۱۳۹۶: ۴۵۵۸ ریال

سود هر سهم ۳ ماهه چهارم سال ۱۳۹۶:

۸۱۲۴ – ۴۵۵۸ = ۳۵۶۶

سود هر سهم ۹ ماهه ۱۳۹۷ : ۱۳۹۳۴ ریال

سود هر سهم به روش TTM

۱۳۹۳۴ + ۳۵۶۶ = ۱۷۵۰۰

همان‌طور که مشاهده می‌فرمایید سود هر سهم گزارش‌شده در سایت بورس اوراق بهادار ۱۷۵۰۰ ریال گزارش شده است. این رویه برای تمامی شرکت‌ها انجام می‌شود.

★ نسبت p/e هر سهم به روش TTM

حال که شیوه برآورد سود هر سهم به روش TTM را فراگرفتید، به توضیح نسبت قیمت به درآمد هر سهم در این روش می‌پردازیم. همان‌طور که پیش از این نیز مطرح شد نسبت P/E از تقسیم قیمت جاری سهم به سود هر سهم به دست می‌آید. تا قبل از اجرایی شدن مدل TTM از سود هر سهم پیش‌بینی‌شده که شرکت‌ها ارائه می‌دادند استفاده می‌شد. اما با اجرایی شدن مدل TTM از سود به‌دست‌آمده ناشی از روش مزبور, استفاده می‌شود. در مثال ما, قیمت پتروشیمی زاگرس ۶۱۱۹۰ ریال بوده است. ازآنجایی‌که سود هر سهم به روش جدید ۱۷۵۰۰ ریال به دست آمده است نسبت P/E در تاریخ ۵ فروردین ۱۳۹۸ برای پتروشیمی زاگرس برابر ۳٫۴۹ می‌شود:

قیمت جاری سهم پتروشیمی زاگرس : ۶۱۱۹۰ ریال

سود هر سهم به روش TTM : 17500 ریال

نسبت قیمت به درآمد هر سهم پتروشیمی زاگرس:

۶۱۱۹۰ / ۱۷۵۰۰ = ۳٫۴۹

✖ نکات مهمی که باید در رابطه با مدل TTM بدانید

① یکی از مزیت‌های مدل TTM این است که به ما مقدار سود هر سهم را با فرض عدم‌تغییر شرایط در آینده نشان می‌دهد. در نتیجه اگر شرایط بهتری رقم بخورد قطعاً سود هر سهم در روش TTM افزایش پیدا خواهد کرد و این موضوع نمایانگر پتانسیل‌های صعود در آینده خواهد بود. همان‌طور که گفتیم این روش مجموع سودهای هر سهم چهار دوره سه ماهه گذشته سهم را نشان می‌دهد. بنابراین اگر در دوره سه ماهه اخیر عملکرد شرکت بهبود پیدا کند مقدار EPS گزارش‌شده افزایش پیدا خواهد کرد.

② این روش برای شرکت‌هایی که روند سودسازی آن‌ها با نوسان زیادی همراه است کارا نیست. برای مثال شرکتی مانند سایپا که در برهه‌ای سود هر سهم محدود و در برهه‌ای دیگر زیان می‌سازد قطعاً این روش کارایی خود را از دست می‌دهد.

③ این روش برای شرکت‌هایی که با دگرگونی بزرگی در فعالیتشان روبه‌رو می‌شوند، کارایی خود را از دست می‌دهد. برای مثال شرکت صنعتی دریایی ایران با نماد خصدرا تا سال‌های متمادی زیانده بوده است. اما با تغییرات بنیادی که در شرکت رخ داد، این شرکت در سال ۱۳۹۵ سودآور شد. اگر این روش در آن سال نیز حکم‌فرما بود نمی‌توانست اطلاعات تحلیلی مناسبی را به سرمایه‌گذاران مخابره کند

روش‌های بررسی شرکت‌های بورسی

به‌طور کلی ۲ روش اصلی برای تحلیل و بررسی شرکت های بورسی وجود دارد: تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی. ممکن است در نگاه اول اینطور به نظر برسد که این دو روش تحلیلی هیچ ربطی به هم ندارند و حتی در تقابل با یکدیگرند. اما تحلیلگرهای باسابقه می‌دانند که برای موفقیت در سرمایه‌گذاری باید به همه روش‌های تحلیل مسلط بود و روش‌های تحلیلی مختلف مانند جعبه‌ابزاری هستند که از هر کدام باید به جای خودش استفاده کرد.

دلیل اهمیت بررسی شرکت های بورسی

شاید این موضوع برای بیشتر افراد واضح و بدیهی باشد. اما بیایید از این زاویه به مسئله نگاه کنیم: خرید سهام هر کدام از شرکت‌های بورسی حکم شریک شدن در آن شرکت و سرمایه‌گذاری روی فعالیت‌های اقتصادی‌اش را دارد. وقتی می‌خواهیم پول‌مان را به شخص دیگری بسپاریم که با آن کار کند، باید به آن شخص اعتماد داشته باشیم و بدانیم که می‌تواند با پولمان کار کند و بازدهی واقعی داشته باشد.

بررسی شرکت‌های بورسی هم دقیقا به همین دلیل اهمیت دارد؛ باید بدانیم شرکتی که می‌خواهیم سهامش را بخریم مدیریت مناسبی دارد و می‌تواند با فعالیت‌های اقتصادی‌اش بازدهی مناسبی خلق کند. هیچ آدم عاقلی پولش را دست کسی نمی‌دهد که می‌داند فعالیت اقتصادی درستی ندارد و درآمدهایش کفاف هزینه‌های فعالیتش را نمی‌دهد. پس هنگام سرمایه‌گذاری در بورس هم باید شرکت مورد نظرمان را بررسی کنیم و ببینیم آیا فعالیت اقتصادی‌اش سودآور است یا نه.

بهترین روش‌های بررسی شرکت های بورسی و انتخاب سهام ارزشمند

ارزشیابی سهام کار ساده‌ای نیست و ممکن است با خطا و حتی اعمال سلیقه همراه باشد. اما به‌طور کلی ۳ رویکرد برای ارزشیابی سهام یک شرکت وجود دارد:

1. رویکرد مبتنی بر تنزیل جریانات نقدی آتی (ببنیم شرکت در سال‌های آینده چقدر سود خالص دارد و ارزش روز این سودها را حساب کنیم)
2. رویکرد مبتنی بر دارایی‌ها و محاسبه خالص ارزش دارایی‌ها یا NAV (ببینیم شرکت چه دارایی‌هایی دارد و ارزش هر کدام از این دارایی‌ها چقدر است)
3. رویکرد مبتنی بر مقایسه شرکت‌های مشابه (ببینیم شرکت‌های مشابه با چه قیمتی معامله می‌شوند و از طریق چنین مقایسه‌ای روی شرکت مورد نظرمان هم قیمت بگذاریم)

در این مطلب نمی‌توانیم به تفکیک سراغ هر کدام از این روش‌های ارزشگذاری برویم، ولی باید بگوییم که همه این‌ها در حوزه تحلیل بنیادی قرار می‌گیرند و اگر تحلیل بنیادی و ارزشگذاری سهام با دقت مناسب همراه باشد، در اکثر موارد می‌تواند جلوی ضرر و زیان سرمایه‌گذار را بگیرد و در بلندمدت با سودآوری همراه باشد.

تحلیل بنیادی چیست؟

به‌طور کلی تحلیل بنیادی بررسی وضعیت مالی و مدیریتی شرکت‌‌های بورسی است. برای بررسی بنیادی یک شرکت باید بتوانیم از صورت‌های مالی آن شرکت سر دربیاوریم. صورت‌های مالی یک شرکت در واقع اطلاعات مالی آن شرکت را نشانمان می‌دهد. اطلاعاتی از قبیل مبلغ فروش، هزینه‌های فروش، سود ناخالص، میزان بدهی‌ها، مقدار پولی که وارد شرکت شده و غیره و غیره.

برای اینکه بتوانیم این صورت‌های مالی را بخوانیم و با اصطلاحات خاص آن آشنا شویم، باید سراغ کتاب‌های حسابداری عمومی برویم. البته لازم نیست متخصص حسابداری شویم، بلکه کافی است در ابتدا یک آشنایی کلی با صورت‌های مالی و اصطلاحات آن به دست بیاوریم.

تحلیل بنیادی به اینجا ختم نمی‌شود و یک تحلیلگر بنیادی می‌تواند به مرور دانش خودش را گسترش بدهد و ببیند عوامل مختلفی از قبیل وضعیت اقتصاد کلان، اقتصاد جهانی و حتی وضعیت سیاسی چه تاثیرات مهمی می‌تواند روی عملکرد شرکت‌ها داشته باشد.

بررسی نسبت P/E

یکی از مهم‌ترین هدف‌های تحلیل بنیادی هم این است که ببیند سود خالص یک شرکت در طول یک سال مالی چقدر است. اگر مجموع سود خالص یک سال مالی شرکت را به تعداد سهام آن شرکت تقسیم کنیم، عددی به دست می‌آید که به آن «سود به ازای هر سهم» یا «EPS» (مخفف Earnings Eer Share) می‌گویند. به بیان ساده این عدد مشخص می‌کند که شرکت در سال مالی مورد بحث، به ازای هر سهم چقدر سود ساخته است.

تحلیل بنیادی بررسی وضعیت مالی و مدیریتی شرکت‌‌های بورسی است. برای بررسی بنیادی یک شرکت باید بتوانیم از صورت‌های مالی آن شرکت سر دربیاوریم. صورت‌های مالی یک شرکت در واقع اطلاعات مالی آن شرکت را نشان‌مان می‌دهد

نسبت P/E یا «قیمت به سود» از تقسیم قیمت روز سهام شرکت (Price) به همین EPS به دست می‌آید. پس نسبت P/E یا «قیمت به سود» برابر است با قیمت روز سهام شرکت تقسیم بر سود هر سهم شرکت. مثلا شرکت فولاد مبارکه طی ۱۲ ماه گذشته موفق شده است به ازای هر سهم ۷۱۵ ریال سود بسازد. قیمت روز هر سهم این شرکت هم ۱۷۶۱۰ ریال است. پس نسبت P/E برای شرکت فولاد مبارکه از تقسیم ۱۷۶۱۰ به ۷۱۵ به دست می‌آید که تقریبا می‌شود ۲۴.۶.

دقت کنید که نسبت P/E که به این شیوه به دست می‌آید، گذشته‌نگر است. یعنی سودسازی شرکت فولاد مبارکه در ۱۲ ماه گذشته را در نظر می‌گیرد. تحلیلگران بنیادی سعی می‌کنند سود شرکت در سال مالی جاری و سال‌های آینده را به دست بیاورند و اگر مثلا به این نتیجه برسند که EPS تحلیلی شرکت فولاد مبارکه برای سال مالی ۱۳۹۹ چیزی در حدود ۱۲۰۰ ریال است، آن وقت P/E تحلیلی شرکت فولاد مبارکه می‌شود ۱۷۶۱۰ تقسیم بر ۱۲۰۰ که تقریبا می‌شود ۱۴.۶.

نسبت P/E به ما چه می‌گوید؟

مفهوم نسبت P/E در ظاهر ساده است، ولی تفسیر آن کار پیچیده‌ای است و باید دقت کرد و از ریزه‌کاری‌های آن را غافل نشد. می‌شود یک مطلب کامل درباره این نسبت و ریزه‌کاری‌های آن نوشت، ولی در اینجا می‌خواهیم یک آشنایی اولیه با این نسبت به دست بیاوریم.

به‌طور کلی نسبت P/E یک شرکت به ما می‌گوید که برای به دست آوردن یک واحد از سود این شرکت چه مبلغی باید بپردازیم. مثلا P/E یک شرکت حول‌وحوش ۱۵ باشد، باید به ازای هر یک تومان از سود این شرکت ۱۵ تومان هزینه کنیم. نسبت P/E را می‌شود به جز شرکت‌های بورسی، برای سرمایه‌گذاری‌های دیگر هم استفاده کرد. مثلا می‌شود این نسبت را برای سپرده‌گذاری در بانک هم حساب کرد که اهمیت خاص خودش را دارد و نشان می‌دهد P/E یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک چقدر باید باشد.

بیایید ببینیم P/E یک سپرده بانکی با سود سالانه ۲۰ درصد چقدر است. فرض کنید یک میلیون تومان در بانک گذاشته‌اید و قرار است طی یک سال ۲۰ درصد یا ۲۰۰ هزار تومان سود بگیرید. در این مثال، برای به دست آوردن ۲۰۰ هزار تومان سود، یک میلیون تومان پرداخته‌اید. پس نسبت P/E را می‌شود از تقسیم عدد یک میلیون به عدد ۲۰۰ هزار به دست آورد که می‌شود ۵. یعنی سپرده‌گذاری در بانک مانند این است که برای کسب هر یک تومان سود، باید ۵ تومان سپرده‌گذاری کنید.

نسبت P/E چه فایده‌ای دارد؟

به زبان خیلی ساده، نسبت P/E می‌تواند به ما بگوید سرمایه‌گذاری روی سهام شرکت عاقلانه است یا نه. اگر نسبت P/E بالا باشد، یعنی به ازای هر یک تومان از سود شرکت باید پول بیشتری بپردازیم. بنابراین وقتی این نسبت بالاست، ممکن است سرمایه‌گذاران کمتری رغبت خریدن سهم را داشته باشند.

برعکس، اگر نسبت P/E پایین باشد، سرمایه‌گذاری در سهام شرکت جذاب‌تر می‌شود. مثلا وقتی نسبت P/E در سپرده‌گذاری در بانک معادل ۵ واحد باشد، سهمی که P/E زیر پنج داشته باشد می‌تواند گزینه بسیار جذابی برای سرمایه‌گذاری به حساب بیاید.

نکته: معامله بر اساس تحلیل بنیادی گاهی نیاز به صبر و حوصله فراوان دارد. ممکن است تحلیلگر بنیادی در بررسی شرکت های بورسی سهمی را که به نظرش ارزنده است بخرد ولی فعالان دیگر بازار تا مدت‌ها به این سهم توجهی نشان ندهند و قیمت سهم تغییری نکند. تحلیل بنیادی می‌تواند به ما بگوید سهم ارزنده است یا نه، ولی تضمینی نمی‌دهد که حتما قیمت سهم افزایش خواهد یافت.

تحلیل تکنیکال چیست؟

تحلیل تکنیکال هم مانند تحلیل بنیادی گسترده و پر از جزئیات است. ولی اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم تحلیل تکنیکال در بررسی شرکت‌های بورسی چیست، می‌توانیم اشاره کنیم که در تحلیل تکنیکال به رفتار قیمت سهام (یا هر دارایی دیگر) توجه می‌کنیم و تلاش می‌کنیم از روی تغییرات قیمت در گذشته، جهت حرکت قیمت در آینده را تخمین بزنیم.

خیلی از ما ممکن است بدون اینکه متوجه باشیم، در زندگی روزمره از اصول تحلیل تکنیکال استفاده کنیم. مثلا ممکن است پیش خودمان حساب کنیم که قیمت مسکن طی ۴۰ سال گذشته هر سال به‌طور متوسط مثلا ۳۰ درصد رشد کرده و تخمین بزنیم طی سال آینده هم این روند ادامه خواهد داشت و ۳۰ درصد دیگر به بهای مسکن اضافه خواهد شد. (این عدد صرفا یک مثال بود!)

در تحلیل تکنیکال، اطلاعات مربوط به قیمت به‌صورت نمودار نمایش داده می‌شود و تحلیلگر با استفاده از تکنیک‌ها و ابزارهای مختلف تلاش می‌کند روند حرکت قیمت در آینده را تخمین بزند.

تحلیل تکنیکال چه فایده‌ای دارد؟

بعضی از صاحبنظران این روش تحلیلی معتقدند قیمت همه چیز را نشان می‌دهد (و در نتیجه لازم نیست دنبال اخبار باشیم یا اینکه سراغ تحلیل بنیادی برویم). این دسته از تحلیلگران فقط روی نمودار قیمت سهام یا دارایی‌های دیگر تمرکز می‌کنند و بر همین اساس خریدوفروش‌شان را انجام می‌دهند. این تحلیلگران برای اینکه خودشان را در برابر اشتباهات‌شان بیمه کنند، از ابزاری به نام حد ضرر استفاده می‌کنند.

اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم تحلیل تکنیکال در بررسی شرکت‌های بورسی چیست، می‌توانیم اشاره کنیم که در تحلیل تکنیکال به رفتار قیمت سهام (یا هر دارایی دیگر) توجه می‌کنیم و تلاش می‌کنیم از روی تغییرات قیمت در گذشته، جهت حرکت قیمت در آینده را تخمین بزنیم

حد ضرر در بررسی شرکت های بورسی یعنی چه؟

مفهوم حد ضرر این است که معامله‌گر پیش خودش حساب می‌کند که مثلا اگر قیمت سهامش ۲۰ درصد کاهش پیدا کرد، سهم را می‌فروشد و دیگر منتظر نمی‌ماند که روند قیمت سهم تغییر کند. به همین دلیل در معامله‌گری با استفاده از تحلیل تکنیکال، قیمت مناسب برای خرید مهم است؛ تحلیلگر تکنیکال هر سهمی را به هر قیمتی نمی‌خرد، بلکه تلاش می‌کند در قیمتی خریدش را انجام بدهد که به اصطلاح کف قیمتی باشد و احتمال بسیار کمی بدهد که قیمت سهم از آن محدوده پایین‌تر بیاید.

تحلیلگران دیگری هم هستند که از تحلیل تکنیکال در کنار تحلیل بنیادی و شیوه‌های ارزشگذاری سهام استفاده می‌کنند. این تحلیلگران بعد از اینکه به کمک تحلیل بنیادی به این نتیجه می‌رسند که شرکت از لحاظ بنیادی ارزشمند است و می‌شود با خیال راحت روی آن سرمایه‌گذاری کرد، در مرحله بعدی سراغ تحلیل تکنیکال می‌روند و سعی می‌کنند قیمت و زمان مناسب برای خرید آن سهم را پیدا کنند. ممکن است سهمی از نظر بنیادی بسیار ارزشمند باشد، ولی تا مدت‌ها در جا بزند و قیمتش تغییری نکند. در این حالت تحلیل تکنیکال می‌تواند به کمک‌مان بیاید. در این حالت، تحلیلگر تلاش می‌کند با استفاده از تحلیل تکنیکال تخمین بزند که آیا زمان رشد قیمت سهم فرا رسیده است یا نه.

نکته: تحلیل تکنیکال بررسی شرکت های بورسی همیشه بر مبنای تخمین و احتمال است، نه قطعیت. تحلیلگر تکنیکال همیشه قیمت آینده سهم را حدس می‌زند و اگر ببیند حدسی که زده درست از آب درنیامده و قیمت سهم روند نزولی پیدا کرده، در اولین فرصت اقدام به فروش و خارج از شدن از معامله می‌کند.

20 توصیه برای سرمایه گذاران در بورس از زبان حرفه‌ای‌ها (پارت اول)

نکات مهم برای خرید و فروش در بورس و یا سرمایه گذاری در بورس فراوان است. برای موفقیت در بورس و حرفه ای شدن در انجام معاملات آنلاین بورس اینبار 20 نکته را از زبان معروف‌ترین بورس بازهای دنیا برای شما کاربران هاو کن یو آماده کرده ایم که در دو قسمت با شما به اشتراک می گذاریم.

اگر اطلاعات کافی در مورد سرمایه‌گذاری در بازار بورس داشته باشید، این کار می‌تواند چالش‌برانگیز و لذت‌بخش باشد. تعدادی پارامتر پایه وجود دارد که دنبال کردن آن‌ها می‌تواند از تصمیم‌گیری‌های مضر جلوگیری کند. ما در این مقاله‌ توصیه‌هایی را از زبان متخصصان این حوزه آورده‌ایم تا به سرمایه‌گذاران جدید و قدیمی دربرداشتن گام‌های سرمایه‌گذاری و تجاری درست کمک کنیم.

20 نکته مهم برای سرمایه گذاری در بورس

در بازار بورس تفکر بلند مدت داشته باشید

دیوید ری، رئیس مدیریت سرمایه‌ی DRM (اکانت لینکدین)

هنگام سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار یا کالا باید بلندمدت فکر کنید و از وسوسه چک کردن گاه‌وبیگاه حساب بورسیتان اجتناب کنید. این امر منکر بررسی و زیر نظر گرفتن بازار نیست ولی اینکه پس از هر خرید مدام سهم خود را زیر نظر داشته باشد یا پس از هر فروش سهم را چک کنید که چقدر می توانید به خود ببالید و منتخر باشید،هدر دادن زمان است. تمام چیزی که این کار انجام می‌دهد هدر دادن وقتتان، استرس واردکردن به شما، افزایش احتمال اشتباهات بزرگ از جانب شما و فروش در زمان اشتباه است. هم بخشی خودکار به سرمایه‌گذاری‌تان را برنامه‌ریزی کنید تا بتوانید بدون توجه به‌جایی که هستید، سهام بیشتری را بخرید. وارن بافت در موردی در رابطه با بازار بورس که قبل تر هم ما در کانال وبسایت هاو کن یو منتشر کردیم اشاره می‌کند که اگر نمی‌توانید برای چندین ماه بر روی یک سهم بمانید برای یک ساعت هم بر روی آن سرمایه گذاری نکنید.

نسبت P/E در بورس چیست؟

ساعد نیوز: نسبت p/e یا نسبت قیمت به درآمد (price to earning) یکی از مواردی می باشد که در بین سرمایه گذاران بورس کاربرد زیادی دارد. این نسبت نشان دهنده توقعات سرمایه گذاران از سوددهی آینده یک سهم را به ما نشان می دهد. به بیانی ساده تر نسبت p/e یعنی یک سرمایه گذار حاضر است به ازای هر ۱ ریال بازدهی که بدست می آورد، چند ریال پرداخت کند.

نسبت p/e یا نسبت قیمت به درآمد (price to earning) یکی از مواردی می باشد که در بین سرمایه گذاران بورس کاربرد زیادی دارد. این نسبت نشان دهنده توقعات سرمایه گذاران از سوددهی آینده یک سهم را به ما نشان می دهد. به بیانی ساده تر نسبت p/e یعنی یک سرمایه گذار حاضر است به ازای هر ۱ ریال بازدهی که بدست می آورد، چند ریال پرداخت کند. برای دسترسی به آخرین اخبار در ارتباط با نسبت های p/e شرکت های بزرگ می توانید به سایت بورس اوراق بهادار مراجعه کنید.

نسبت p/e در بورس

در بورس نیز مفهوم کلی p/e شبیه به همین مثالی است که گفته شد. مثلا فرض کنید شرکتی در حال حاضر ۲۰۰ تومان قیمت دارد و eps سودی که برای سال جاری پیش بینی کرده است برابر با ۵۰ تومان است. برای محاسبه p/e این شرکت قیمت روز آن را بر سودی که دارد تقسیم می کنیم: ۴ = ۵۰ / ۲۰۰

اینجا نیز p/e برابر ۴ به این معنی است که سرمایه گذاران بورس حاضر هستند به ازای هر ۱ ریال سودی که این شرکت دارد ۴ ریال پرداخت کنند. در شکل زیر آخرین p/e شرکت فولاد مبارکه اصفهان با توجه به سودی که پیش بینی کرده برابر با ۸٫۸۴ است. این عدد از تقسیم قیمت فولاد به eps آن بدست آمده است. این مفهوم کلی نسبت p/e است. اما این عدد فقط انتظارات سرمایه گذاران از آینده سهم را به ما نشان می دهد. ولی نمی گوید که چرا سرمایه گذاران حاضر هستند برای هر ۱ ریال سود این شرکت ۸٫۸۴ ریال پرداخت کنند. همچنین به ما نمی گوید که این انتظارات سرمایه گذاران درست است یا نه. در اینجا هرچه قیمت سهم بالاتر برود p/e نیز افزایش پیدا می کند و برعکس. حال باید ابتدا ببینیم که اصلا p/e باعث بالا و پایین شدن قیمت می شود و یا اینکه تغییر قیمت باعث بالا و پایین شدن p/e می شود. به همین دلیل لازم است ابتدا یک آشنایی با کاربرد این نسبت و همچنین انواع آن داشته باشیم.

انواع مختلف p/e:

p/e میانگین:

قیمت سهام به روز محاسبه می شود.نحوه محاسبه سود در این روش با استفاده از سود دهی شش ماه گذشته و پیش بینی سود شش ماه آینده می باشد.

نسبت P/E دنباله دار:

معمول ترین روش محاسبه نسبت P/E می باشد که قیمت روز سهام و EPS تحقق یافته در آن محاسبه می شود و بیشتر نشان دهنده ی سابقه سهم است و موارد زیادی درمورد آینده به تحلیل گر نمی گوید.

نسبت P/E برآوردی:

در این روش قیمت روز سهام تقسیم بر EPS پیش بینی می شود و نسبت P/E پیش بینی یا برآوردی محسوب می شود که برای تحلیل های یک ساله و آینده شرکت کاربرد دارد.

p/e بالا و p/e پایین نشان دهنده چه چیزی هستند

همانطور که در کتاب تکنیک های ساده و کاربردی در تحلیل بنیادی اشاره شده است، اگر مفهوم ۲ نوع p/e را به خوبی درک کرده باشید، می توانید متوجه شوید که چرا در بازار p/e برای بعضی از سهم های بازار بالا و برای بعضی سهم های دیگر پایین است. وقتی p/e یک سهم بالاست، نشان دهنده این است که بازار توقع دارد که سود آن شرکت در آینده رشد پیدا بکند. اگر انتظار بازار درست باشد وقتی سود شرکت زیاد شود، مخرج فرمول محاسبه p/e نیز بزرگ شده و در نتیجه نسبت p/e سهم مجددا متعادل می شود. همچنین اگر p/e یک سهم پایین باشد، نشان دهنده این است که بازار انتظار دارد در آینده سود آن شرکت کاهش پیدا کند. اگر انتظار بازار درست باشد، وقتی سود شرکت کم شود، مخرج فرمول محاسبه p/e کوچک می شود و در نتیجه نسبت p/e مجددا متعادل می شود.

نتیجه:آشنایی با نسبت P/E

پس با دیدن نسبت P/E و تنها مقایسه عدد آن نمی توان گفت که سهام شرکتی گران یا ارزان است بلکه باید با تحلیل و بررسی EPS و روند آن و مقایسه با دیگر شرکت های هم گروه سهم را سنجید و سپس اقدام به خرید کرد.نسبت P/E به آشنایی با نسبت P/E ۲ صورت امکان تغییر دارد که به عوامل نسبت P/E یعنی قیمت و سود هر سهم بستگی دارد.در واقع کسانی که سهام هایی با نسبت P به E بالا خریداری می کنند انتظار دارند در آینده سود این سهام افزایش یابد و نسبت P/E آن متعادل شود اما اگر شرکت مورد نظر وضعیت مناسبی از لحاظ سود سازی نداشته باشد و نتواند سود مدنظر را ایجاد کند برای متعادل شدن نسبت P/E قیمت سهام شرکت به اجبار با کاهش چشم گیر مواجه خواهد شد زیرا گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری نیست و سرمایه گذاران سرمایه خود را از آن خارج می کنند.همچنین سهام هایی که با نسبت P/E پایین معامله می شوند نشان گر این است که بازار انتظار کاهش سود سازی این سهام را دارد اما اگر شرکت همچنان به سود سازی خود و روند مثبت آن ادامه دهد با افزایش قیمت مواجه می شود تا نسبت P/E آن متعادل شود.