در بورس چه کسی برنده است؟

مزایده بیش از ۵ هزار معدن یک بسته سرمایه گذاریست

وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: مزایده ۵۴۳۹ معدن و محدوده اکتشافی که از امروز آغاز شد، یک بسته سرمایه گذاری است، که شامل معادن کوچک و متوسط می‌شود، چون عمده معادن بزرگ واگذار شده و فعال هستند.

به گزارش بازار، سیدرضا فاطمی امین درباره تأخیر و تعلل گواهی اکتشاف و پهنه‌ها و محدوده‌های اکتشافی افزود: این تأخیر و تعلل نیست به خاطر این که ما در مرحله نخست تمرکز کردیم به این که چرا تاکنون واگذاری معادن موفق نبوده اند.

وی گفت: بارها در موارد متعددی با این موضوع مواجه هستیم که برخی از معادن واگذار شده اند و کسانی هم در مزایده برنده شده، اما معادن فعال نشده اند.

فاطمی امین افزود: اولین کاری که انجام دادیم، یک آسیب شناسی صورت گرفت که در دوره جدید این را رعایت کردیم.

وی گفت: یکی از نکات این است که کسانی که معدنی را به عنوان فعالان بهره برداری دریافت می‌کنند و می‌خواهند کار استخراج را انجام بدهند، باید صلاحیت فنی داشته باشند.

وزیر صمت افزود: قبل از این فقط صلاحیت مالی مطرح بود، فردی که یک مبلغی را سپرده گذاری می‌کرد و یا یک توانمندی مالی داشت قیمتی می‌داد و معدن را دریافت می‌کرد، اما خودش فرآوری نمی‌کرد و می‌خواست به سمت شبه دلالی برود که این باعث می‌شد که معدن فعال نشود.

فاطمی امین گفت: در مرحله اول این را آسیب شناسی کردیم و به طور مشخص تمام مقررات در حوزه معدن که بیش از ۳۲۰ مصوبه، بخشنامه و دستورالعمل بود و یک پراکندگی ایجاد می‌کرد و این اجازه را می‌داد که در یک مورد متناقض تصمیم گیری شود، این‌ها را یکپارچه و در یک دستورالعمل منتشر کردیم.

وی افزود: در این دستورالعمل چند ویژگی وجود دارد که مسائل قبلی را حل می‌کند از جمله این که ما در دوره جدید به صلاحیت فنی هم توجه می‌کنیم، اگر کسانی فرآوری انجام می‌دهند و خودشان مصرف کننده مواد معدنی هستند و به نوعی این اطمینان را برای ما ایجاد می‌کنند که وقتی معدن واگذار شد بلافاصله به سمت تولید و فرآوری بروند، این‌ها اولویت پیدا می‌کنند.

وزیر صمت گفت: کار دیگری که انجام شد، بحث بسته‌های سرمایه گذاری هستند، خیلی وقت‌ها یک معدن آنقدر کوچک است که کسی در مزایده شرکت نمی‌کند و یا اگر شرکت کند و بعد وارد کار شود، می‌بینیم که آن مقیاس اقتصادی را ندارد و معدن باز هم غیرفعال می‌ماند.

وی ادامه داد: ما بعضی از معادن را با هم ترکیب کردیم، مثلاً چند گواهی اکتشاف، چند پروانه اکتشاف، چند پروانه بهره برداری را با هم در یک بسته قرار دادیم و یکجا مزایده برگزار شد که این بسته باعث می‌شود کسی که برنده شود، ترکیبی از یک سبدی از سرمایه گذاری را داشته باشد و کار را اقتصادی کند.

فاطمی امین درباره انجام این مزایده در پایان دولت قبلی و توقف ان از سوی دادستان و تاخیر یکساله وزارت صمت در اجرای این مزایده گفت: من تاکید دارم که تأخیر و تعللی در کار نیست، آن موقع این واگذاری‌ها با یک سرعت عملی که شاید غیرمنطقی بود، مطرح شد، اما قطعاً اگر کار را دقیق و حرفه‌ای انجام ندهیم وقتی جلوتر برویم کارهایی صورت می‌گیرد که باید واگذار کنیم و باعث می‌شود که دوباره به خانه اول برگردیم.

وی افزود: در خیلی از موارد مخصوصاً در واگذاری که در اصل ۴۴ شده، واگذاری صورت گرفته، اما چون دقیق و درست نبوده، دوباره با مشکلات بیشتری به دولت برگشته است، یک واحد تولیدی سرپا بوده مثلاً ۴۰۰ کارگر داشته، واگذار شده و کلی بدهی ایجاد کرده و مشکلات فروش و تولید ایجاد شده و دوباره به دولت برگشت داده شده است، اکنون باید دولت دوباره هزینه کند تا آن را سرپا کند.

وزیر صمت گفت: بنابر این در این مدت کاری که انجام دادیم، معادن دیگری که قابلیت داشتند را شناسایی کردیم، البته مزایده‌ها تعطیل نبود، در این مدت هر سه ماه یک بار مزایده‌ها برگزار می‌شد، اما این که این‌ها بسته سرمایه گذاری شوند و قوانین و مقررات را و به ویژه دستورالعمل را اصلاح کنیم و بعد واگذاری به طور درست و اصولی انجام شود، زمانبر بود، اما این گونه نیست که تعلل صورت گرفته باشد.

فاطمی امین افزود: نکته مهم این است که در عمده ذخایر و معادن، که معادن بزرگ هستند، تقریباً هیچ معدن بزرگی غیرفعال نیست، تمامی این ۵ هزار مزایده که برگزار می‌شود معادن کوچک و متوسط هستند که شاید سهم زیادی در تولید ندارند، اما سهم قابل توجهی در اشتغال دارند.

آیا سرمایه گذاری در شرکت های بورس خارج از کشور اشکال دارد؟

یکی از موضوعاتی که در مورد آن پرسش‌های زیادی مطرح می‌شود مسائل مربوط به بورس و خرید و فروش سهام در این بازار است.

به گزارش خبرنگار مهر، یکی از مهمترین واجبات دین مبین اسلام که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد، فراگیری احکام دین است. کسی که اسلام را به عنوان دین خود بر می‌گزیند باید برنامه‌های آن را به طور کامل در همه قلمروهای زندگی خود بپذیرد و رفتار و عملکرد خویش را مطابق با احکام دین تنظیم نماید، انجام چنین تکلیفی می‌طلبد فرد مسلمان نسبت به مقدار مورد نیازش از احکام دین که به آن احتیاج دارد و برایش پیش می‌آید، شناخت پیدا کند تا بتواند آن را در زندگی خود اجرا نماید. می‌توانید در اینجا پاسخ به سوالات فقهی که پیش‌تر منتشر شده است را ببینید.

یکی از موضوعاتی که در مورد آن پرسش‌های زیادی مطرح می‌شود مسائل مربوط به بورس و خرید و فروش سهام در این بازار است.

حضرت آیت الله خامنه‌ای

پرسش: خرید و فروش سهامی که شرکت‌های صنعتی یا تجاری یا بعضی از بانک‌ها در معرض فروش می‌گذارند، چه حکمی دارد؟ بدین ترتیب که شخصی یکی از آن سهام را می‌خرد و در بازار بورس مورد خرید و فروش و معامله قرار می‌گیرد و در نتیجه قیمت آن از قیمت خرید بیشتر یا کمتر می‌شود و می‌دانیم که خود سهم مورد خرید و فروش قرار می‌گیرد نه سرمایه. همچنین در صورتی که شرکت‌های مزبور فعالیت‌های ربوی داشته باشند یا در این مورد شک داشته باشیم، مسأله چه حکمی دارد؟

پاسخ: اگر ارزش مالی سهام کارگاه، کارخانه، شرکت و یا بانک به اعتبار خود سهام و براثر اعطای اعتبار به آنها توسط کسی که انجام این کار به وسیله او صحیح است، باشد، خرید و فروش آن اشکال ندارد و همچنین اگر به اعتبار قیمت کارگاه، شرکت، کارخانه و یا بانک و یا سرمایه آنها باشد، با توجه به اینکه هر سهمی بیانگر جزئی از آن است، در نتیجه خرید و فروش سهام اشکال ندارد به شرطی که علم به مجموع سهام شرکت و امور دیگری که عرفاً برای رفع غرر ، علم به آنها لازم است داشته باشد و فعالیت‌های شرکت یا کارِ کارخانه و کارگاه و یا بانک شرعاً حلال باشد.

پرسش: خرید و فروش سهام در بورس جمهوری اسلامی ایران یا خارج از کشور چه حکمی دارد؟

پاسخ: به طور کلی فعالیت در بورس جمهوری اسلامی ایران با رعایت قوانین مربوطه، اشکال ندارد و در بورس‌های خارج از ایران، اگر با رعایت مقررات مربوطه و طبق موازین شرعی باشد (مثلاً ربوی نباشد، سهام شرکت‌های دارای فعالیت حرام، مانند شراب و خوک نباشد)، اشکال ندارد.

حضرت آیت الله سیستانی

پرسش: به طور کلی شرکت در معاملات بورس واقعی نه مجازی چه حکمی دارد؟

پاسخ: خرید و فروش سهام صحیح است، البته اگر معاملات شرکت سهامی حرام باشد، مثل آنکه به داد و ستد شراب و یا معاملات ربوی مشغول باشد، خرید سهام آن، و مشارکت در این معاملات جایز نیست.

پرسش: برخی شرکت‌های بازرگانی و صنعتی از بانک‌های ملی و یا دولتی اسلامی و یا غیر اسلامی وام‌ها بهره دار ( ربوی ) می‌گیرند و در اثر کار کردن با بانک‌ها سودهای کلان به دست می‌آورند، آیا ما می‌توانیم از چنان شرکت‌هایی سهام بخریم و یا در پروژه‌های آنها شرکت کنیم؟

پاسخ: اگر خرید سهام و یا شرکت در پروژه‌ها، نوعی شرکت در داد و ستدهای ربوی باشد چنان عملی جایز نیست، بلی اگر شرکت از آن مسلمانان باشد و آنان از بانک‌های غیر اسلامی سودهای را به دست می‌آورند از این جهت مانعی نیست.

پرسش: حکم خرید سهام بانک‌ها که بعضی از بانک‌ها معاملات ربوی دارند چیست؟

پاسخ: اگر بانک معامله ربوی نداشته باشد اشکال ندارد و اگر می‌دانید که معاملات ربوی دارد، در صورتی خرید سهام بانک یا نگهداری آن جایز است که به اداره بانک اطلاع دهید که او به عنوان یک سهام دار با انجام معاملات ربوی نسبت به سهم خود از سرمایه بانک موافق نیست هرچند بانک به آن ترتیب اثر ندهد، که بدین وسیله از گناه معاملات ربوی خلاص می‌گردید.

پرسش: آیا سرمایه گذاری در بازار سهام وخرید وفروش سهام واقعی جایز است؟

پاسخ: اگر احتمال دهید، معاملات شرکت سهامی حرام نباشد، جایز است.

پرسش: یکی از شرکاء می‌گوید یا سهام مرا بخرید یا اینکه سهم خودتان را به من بفروشید و آنها قبول نمی‌کنند تکلیف من چیست؟

پاسخ: ملزم نیستند نه به خرید و نه به فروش، و شریک می‌تواند سهم خود را به دیگری بفروشد.

پرسش: پولی که بعنوان سود از بانک‌های دولتی به اعضاء و سهامداران پرداخت می‌شود که نوعاً سود آن در ظرف یکسال معین و طبق قرارداد است آیا حکم ربا دارد؟

پاسخ: خریدن سهام بانکهائی که معامله ربوی انجام می‌دهند جایز نیست و سود آنها حرام است.

پرسش: آیا خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار تهران خمس دارد؟

پاسخ: این نوع معامله مانند هر تجارت دیگر است سر سال بر اصل مبلغ و سودی که کرده‌اید خمس لازم است طبیعی است مقدار قرض جزء سود نیست.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی

پرسش: سرمایه گذاری در بورس از نظر شرعی مانعی دارد؟

پاسخ: بورس هرگاه مربوط به سهام کارخانه‌ها یا مراکز اقتصادی دیگر باشد که وجود خارجی دارند، و مقدار سهم و قیمت آن کاملاً روشن باشد، مانعی ندارد.

پرسش: آیا خرید و فروش سهام شرعا جایز است؟

پاسخ: هرگاه سهام، مربوط به کارخانه‌ها یا مراکز اقتصادی دیگر باشد که وجود خارجی دارد، و مقدار سهم و قیمت آن کاملاً روشن باشد، مانعی ندارد.

پرسش: آیا سرمایه گذاری در شرکت‌های بورس خارج از کشور اشکال دارد؟

پاسخ: در صورتی که سرمایه گذاری در جای مشروعی باشد اشکالی ندارد.

پرسش: آیا معامله فارکس شرعا صحیح می‌باشد؟

پاسخ: با توجّه به اینکه فارکس شرایط شرعیّه معاملات را ندارد جایز نیست.

بانک‌ها بزرگترین برنده رشد شاخص بودند/ برنامه‌ریزی دولت برای فروش سهام شرکت‌های بزرگ/ دستگاه قضا مانع کلاهبرداری‌ در بورس شود

استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا اظهار داشت: در انتقال نقدینگی در نهایت این منابع به حساب‌های بانکی وارد شد و اساسا یکی از اقداماتی که در پی رشد بازار سرمایه انجام شد نجات بانک‌های ورشکسته بود و در حالی به بانک‌ها اجازه دادند وارد بازار سرمایه شوند که بسیاری از آنها ورشکسته هستند.

حسین راغفر در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا درباره اتفاقاتی که برای سهام شرکت‌های دولتی در بازار سرمایه رخ داد و به گفته عده‌ای ردپای خصوصی‌سازی‌های ناکارمد و غیرقانونی را در آن می‌توان دید، اظهار داشت: طبق اصول و قواعد، سهام شرکت‌هایی مانند پتروشیمی‌ها باید به صورت محدود عرضه شود تا عرضه سهام آنها برای افرادی فرصت‌های سوءاستفاده ایجاد نکند و این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که هدف مسئولان کنترل بازار باشد و مدیریت این شرکت‌ها در دست خودشان باقی بماند.

وی ادامه داد:‌ اگر این اتفاق‌ها افتاده باشد به معنای این است که تعمدی در کار بوده و روشن است که چه سهمی را چه کسانی می‌توانند خریداری کنند اما در بسیاری از کشورهای دنیا برای عرضه سهام شرکت‌های خاص سقف می‌گذارند تا سهام به صورت عمده توسط یک نفر خریداری نشود.

وی با تاکید بر اینکه در ایران قوانین و قواعد بازار سرمایه و سهام شفاف و روشن نیست، اظهار داشت: یکی از دلایل انحراف از برنامه‌ها همین عدم شفافیت است که باعث بروز این اتفاقات در بازار می‌شود یعنی برای افراد و گروه‌هایی فرصت‌های متفاوت فراهم می‌کنند.

این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه بسیاری از این تحولات صورت گرفته پیامدهای گسترده‌ای برای کشور دارد ادامه داد: در سال‌های آینده پیامدهای امروز بازار را خواهیم دید و این پیامدها در آینده خود را نشان می‌دهند.

راغفر افزود: معتقدم یکی از تفاوت‌های فاحش بازار سرمایه کشورهای در حال توسعه با کشورهای توسعه یافته همین موضوع برهم ریختگی قواعد و مقررات و عدم شفافیت فعالیت‌ها است.

این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه عدم قوانین و مقرراتی که حافظ منافع خریداران سهام هستند می‌تواند فرصت‌های سوء استفاده‌های بسیار بزرگ علیه منافع مردم را رقم بزند، گفت: آنهایی که صاحبان قدرت هستند به اطلاعات خاص دسترسی دارند و می‌توانند با دسترسی به اطلاعات ناهمسانی که مردم عادی از آنها آکاهی ندارند به شدت به نفع خودشان استفاده کنند. علت اصلی هم نبود شفافیت در بازار و نبود سازوکارهای پیگیری حقوقی تقلب‌ها و دستکاری‌ها در بازار است که می‌تواند به حقوق سهامداران به شدت آسیب برساند.

راغفر درباره ادامه ریزش‌ها در بازار سرمایه گفت: علت سقوط بازار سرمایه حبابی است که شش ماه گذشته ایجاد شد در بورس چه کسی برنده است؟ و صعود آن تصنعی بود و در انتظارات مردم دستکاری پدید آمد و این رشد به دلیل واقعیت صنایع کشور نبود.

وی ادامه داد: در همه جای دنیا بازار سهام آینه تولید است و وقتی که کشورمان با رکود جدی مواجه است سوالی که پیش می‌آید این است که چگونه در این شرایط حتی سهام بنگاه‌های ورشکسته هم افزایش یافت. این نشان می‌دهد عوامل غیراقتصادی در رشد شاخص موثر بوده و در آن زمان مردم برای ورود به بازار سهام به تبلیغات دولت اعتماد کردند.

راغفر ادامه داد: دولت بازار را سازماندهی کرده بود که سهام شرکت‌های بزرگ و بنیادها وارد بورس شوند و در این زمینه تبلیغات گسترده‌ای هم انجام شد. طبیعی است که عرضه کنندگان این سهام یعنی شرکت‌های حقوقی این انتظار را داشتند به دلیل همین تبلیغات گسترده قیمت سهام‌شان افزایش پیدا کند و در گام اول همه آنها وارد بازار شدند و همراهی کردند اما وقتی این رشد بی‌سابقه ادامه داشت و شاهد بزرگتر شدن حباب بودیم دریافتند که این وضعیت بازار نمی‌تواند ادامه‌دار باشد به همین دلیل از بازار خارج شدند.

وی با تاکید بر اینکه قطعا کسانی که نقدینگی خود را در آن شرایط از بازار خارج کردند رانت اطلاعاتی داشتند گفت: مساله رانت اطلاعاتی در این جریان بسیار مهم است اما نباید فراموش کنیم که این ذات بازار سرمایه است به همین جهت بورس را کازینو و قماربازی می‌دانند.

راغفر تاکید کرد:‌ طبیعی است آنهایی که قواعد قمار را بهتر بلدند از برندگان بازار سرمایه هستند و عموم مردمی که به دنبال آنها وارد بازار می‌شوند و اطلاعات کافی را ندارند از بازندگان خواهند بود.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه البته این اتقاقات در تمام دنیا افتاد و مختص ایران نیست، اظهار داشت: در سال 1929 وقتی بازارها سقوط کردند خریداران اصلی راکفلرها بودند که در آن زمان به جمع‌آوری سهام با قیمت بسیار نازل اقدام کردند و وقتی که اقتصاد شروع به بازسازی کرد این گروه صاحبان ثروت‌های عجیب و غریب بادآورده شدند.

راغفر با اشاره به ضرورت نظارت بر بازار سرمایه گفت: به طور قطع بازاری که سازماندهی ندارد و شفاف هم نیست و هیچ نظارتی بر عملکرد آن وجود نداشته، احتمالات دستکاری در آن و ایجاد انتظارات کاذب در جامعه وجود دارد.

وی تاکید کرد: گفته می‌شود در مقطعی موتورها و برنامه‌هایی تهیه و تعبیه کردند که کار آنها ایجاد تقاضای کاذب در بازار بود و وقتی که مردم می‌دیدند در بازار تقاضایی شکل گرفته شروع به خرید سهام می‌کردند و در آخر روز بخشی از این افراد از بازار خارج می‌شدند که این جریان باعث می‌شد قیمت‌های کاذبی در بورس ایجاد شود.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: وقتی نظارت‌های قانونی شفاف و روشنی برای این موضوعات وجود نداشته و ندارد این شایعات هم گسترده می‌شود و اعتماد عمومی را نسبت به کارکرد بازار از بین می‌برد.

وی گفت: نکته دیگر این است که اساسا هدف اصلی بازار سرمایه تجهیز منابع و هدایت آن به سمت تولید است اما بسیاری از بنگاه‌های حاضر در بازار را می‌بینیم که در حد یک تابلو هستند و هیچ فعالیتی در آن شکل نگرفته است. بنابراین منابع بسیار بزرگی که در بازار تجهیز شده وارد چرخه تولید نشده و اتفاقا این منابع به چرخه سفته‌بازی و سوادگری ورود پیدا کردند و همین عامل باعث افزایش دلالی و سفته‌بازی در بازارهای سکه، ارز، زمین و . شد که در نهایت به زیان منافع عموم مردم بود.

راغفر ادامه داد: موضوع دیگر این است که اساسا مگر چند درصد از مردم امکان ورود به بازار سرمایه را دارند و باید به این نکته توجه داشت که جمعیت بزرگی از طبقات جامعه ظرفیت ورود به بازار را نداشتند اما در هزینه و زیان‌های آن شریک شدند.

وی تاکید کرد: اگر یک دستگاه قضایی مستقل و مقتدر و آشنا به مسائل اقتصادی وجود داشت باید به این موضوع ورود می‌کرد و جلوی این کلاهبرداری‌ها در بازار سرمایه را می‌گرفت.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در ایران نهادها و تشکل‌هایی برای نظارت بر این عملکردها وجود دارد اما کار نمی‌کنند، گفت: یکی از دلایل عدم ورود این تشکل‌ها به جریان این تخلف‌ها در بازار سرمایه عدم آگاهی ناظران و نمایندگان قوه قضائیه است.

وی گفت: دادستان به عنوان نماینده منافع مردم می‌داند برای جلوگیری از آسیب رسانی به منافع جامعه در بازار سرمایه ورود کند و این پرسش را داشته باشد که برندگان این فساد شکل گرفته چه کسانی هستند و در اثر کلاهبرداری و اقدامات خلاف قانون و قواعد رفتاری در بازار سهام چه کسانی آسیب دیدند.

این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه از این اتفاقات در بسیاری از کشورها رخ داده اما نظارت و برخورد جدی باعث قطع این جریان‌ها شده است، گفت: در کشورهای دیگر هم قصد و برنامه انجام این کالاهبرداری‌ها و دستکاری‌ها در بازار سرمایه وجود دارد اما از ترس برخورد ناظران و عواقب آن بروز پیدا نمی‌کند و کسی جرات این اقدامات غیرقانونی را ندارد.

وی گفت: اما نظارت‌های دستگاهی در بازار سرمایه و سهام ایران وجود ندارد و اگر هم ناظری باشد عملکرد آن ناکارآمد است.

راغفر با تاکید بر اینکه باید دید برندگان شاخص دو میلیون واحدی بازار سرمایه چه کسانی بودند، گفت: باید دید چه سکانی و چه گروه‌هایی در این افت و خیز سهام منتفع شدند و از آن مهتر اینکه دولت نماینده چه گروه‌هایی است.

وی تاکید کرد: متاسفانه دولت در شرایط کنونی نماینده منافع مردم نیست بلکه نماینده گروه خاصی است که در مدار قدرت و ثروت حضور دارند بنابراین در برابر اقداماتی که صورت گرفته سکوت کرده است.

راغفر با تاکید بر اینکه در این رشد بی‌سابقه سهام شرکت‌ها بزرگترین برندگان بانک‌ها بودند، گفت: در انتقال این نقدینگی در نهایت این منابع به حساب‌های بانکی وارد شد و اساسا یکی از اقداماتی که در پی رشد بازار سرمایه انجام شد نجات بانک‌های ورشکسته بود و در حالی به بانک‌ها اجازه دادند که وارد بازار سرمایه شوند. بسیاری از آنها ورشکسته هستند و بانکی که زیان انباشته چند ساله دارد به یک باره قیمت سهام آن چند برابر شد. در این شرایط معلوم نیست بانک‌ها این منابع را صرف چه کاری کردند.

راغفر تاکید کرد: اگر بانک‌ها این منابع را وارد بازارهای سوداگرانه کرده باشند به طور قطع به زیان منافع عموم و کل اقتصاد است و متاسفانه دولت هم این جریان را ترغیب کرد.

حکم خرید و فروش سهام در بورس ایران و خارج از کشور از نظر رهبر انقلاب/ پاسخ به استفتائات جدید

اعتمادآنلاین نوشت: رهبر معظم انقلاب اسلامی به سوالات مطرح شده از ایشان در موضوعات مبتلا به جامعه پاسخ دادند.

متن پاسخ های حضرت آیت الله خامنه ای به شرح ذیل است:

خرید و فروش سهام در بورس ایران و خارج از کشور

سؤال۱: خرید و فروش سهام در بورس جمهوری اسلامی ایران یا خارج از کشور چه حکمی دارد؟

جواب: به طور کلی فعالیت در بورس جمهوری اسلامی ایران با رعایت قوانین مربوطه، اشکال ندارد و در بورس های خارج از ایران، اگر با رعایت مقررات مربوطه و طبق موازین شرعی باشد (مثلاً ربوی نباشد، سهام شرکت های دارای فعالیت حرام، مانند شراب و خوک نباشد)، اشکال ندارد.

برگزاری مسابقات اینترنتی

سؤال۲: بازی هایی اینترنتی راه اندازی شده که برای ورود به بازی باید مبلغی پرداخت شود و اگر برنده شدید جایزه به شما تعلق می گیرد، آیا چنین بازی هایی حکم قمار دارد؟

جواب: اگر برگزارکننده مسابقه مبلغی از شرکت‌کنندگان به عنوان حق الزحمه و شرط شرکت در مسابقه برای خودش دریافت کند و بعد از مالکیت، با مال خود جایزه پرداخت کند، اشکال ندارد.

شستن به روش بخارشوی

سؤال۳: آیا شستن به روش بخارشوی نجاست را از بین می برد؟

جواب: برای تطهیر چیز نجس باید پس از برطرف کردن عین نجاست، دوبار با آب قلیل یا یک بار با آب کر شسته شود و بخارشویی، نجاست را تطهیر نمی کند.

نماز در محل تحصیل

سؤال۴: آیا محل تحصیل دانشجویی که در خوابگاه می باشد، به صورتی که پنج روز در هفته در محل تحصیل زندگی می‌کند، حکم وطن را دارد؟

جواب: محل تحصیل یا زندگی موقت، وطن نیست، البته اگر بنا دارد حداقل یک سال به طوری اقامت داشته باشد که عرفا مسافر در بورس چه کسی برنده است؟ محسوب نشود، بدون نیاز به قصد اقامت ده روزه، نماز تمام است.

خمس سهام

سؤال۵: اگر با درآمد بین سال در بورس، سهام خرید و فروش کنیم، آیا به آن خمس تعلق می گیرد؟

جواب: در فرض سؤال سر سال خمسی باید قیمت روز سهام در بورس، محاسبه شده و خمس آن پرداخت شود.

صله رحم با افراد نامحرم فامیل

سؤال۶: با توجه به اهمیت صله رحم در اسلام، نسبت به خویشان نامحرم مانند پسر عمو و دختر عمو، چگونه می توان به این فریضه دینی عمل کرد؟

جواب: اگر خویشان نسبی با هم قطع رابطه نکنند و احیانا با مراعات ضوابط شرعی از حال یکدیگر با خبر شوند و به خصوص در مشکلات به یاری یکدیگر بشتابند، به وظیفه صله رحم عمل کرده اند؛ برای انجام صله رحم، الزاما رفت و آمد و ارتباط مستقیم شرط نیست.

حدود اطاعت از والدین

سؤال۷: اطاعت از پدر و مادر در چه حدی لازم است؟

جواب: اگر امر پدر و مادر نسبت به کاری باشد که از نظر شرعی ممنوع نیست، سزاوار است امر ایشان اطاعت شود مگر اینکه اطاعت نکردن موجب اذیت قابل توجه آنها شود که در این صورت نباید با امر آنها مخالفت شود.

هزینه تحصیل فرزند

سؤال۸: آیا هزینه تحصیل فرزند واجب النفقه، بر عهده پدر است؟

جواب: اگر فرزند توانایی مالی ندارد، در حدّی که عرفا از نیازهای لازم زندگی محسوب می شود، مانند تحصیلات مقدماتی، بر عهده پدر است.

کسب درآمد از طریق سبدگردانی

سؤال۹: اگر فردی که در معاملات بورس اوراق بهادار تخصص ندارد، سرمایه اش را در اختیار اینجانب قرار دهد که برای او سهام شرکت های بورسی را خرید و فروش کنم و مقداری از سود حاصل از معاملات را به او بدهم؛ آیا درآمد حاصل از این نوع معاملات، که اصطلاحاً به آن سبدگردانی گفته می شود، اشکال دارد؟

جواب: اگر صاحب سرمایه به شما وکالت دهد با سرمایه اش در معاملات بورس درآمد کسب کنید و مقدار مشخصی از سود را به او و بقیه را بابت حق الزحمه خود بردارید، اشکال ندارد، البته اگر قانونی در این مورد وجود دارد، باید رعایت شود.

میزان نفقه

سؤال ۱۰:
۱) نفقه زن که بر شوهر واجب است، چه مقدار است؟
۲) آیا نفقه ای که زن از شوهر دریافت می کند، در صورتی که تا پایان سال خمسی باقی بماند، خمس دارد؟

۱) نفقه واجب زن عبارت است از هر آنچه زن به طور متعارف به آن احتیاج دارد، مانند غذا و وسایل مورد نیاز آن، لباس، مسکن، هزینه درمان بیماری های متعارف و نظافت و . به مقدار و کیفیتی که برای امثال او متعارف است.
۲) نفقه خمس ندارد، هر چند احتیاط مستحب است که اگر از مخارج سال زیاد بیاید، خمس آن پرداخت شود.

استخاره برای ازدواج

سؤال۱۱: برخی والدین پیش از خواستگاری استخاره می کنند و بر اساس آن عمل می کنند، آیا در این موارد استخاره لازم است؟

جواب: به طور کلی استخاره برای رفع حیرت و تردید در انجام کارهای مباح است، اعم از اینکه تردید در اصل عمل باشد یا در خصوصیات آن، بنابر این اگر در کار خیر، حیرت وجود ندارد، استخاره لازم نیست، توجه داشته باشید عمل به استخاره شرعا واجب نیست، ولی بهتر است بر خلاف آن عمل نشود.

بازدید از سایت های کلیکی و زیرمجموعه سازی

سؤال۱۲: برخی از سایت های ایرانی و خارجی هستند که درون سایت خود تبلیغاتی قرار می دهند که اگر از آن تبلیغات دیدن کنیم و بر روی آنها کلیک کنیم به ازای هر کلیک مبلغی (ناچیز) به ما پرداخت می کنند. و اگر در این سایتها افرادی را زیر مجموعه خود قرار دهیم به ازای بازدید و کلیک آنها از سایت نیز مبلغی به حساب ما واریز می شود. آیا این پول حلال است ؟

جواب: اگر خلاف قوانین و مقررات نباشد و بازدید از سایت های تبلیغاتی، موجب ترویج فساد از قبیل نشر اکاذیب و ارائه مطالب باطل نباشد، بازدید از سایت ها و دریافت مبلغ مذکور اشکال ندارد.

مس آیات قرآن در تلفن همراه

سؤال۱۳: آیا لمس صفحه متن قرآن که بر روی گوشی نصب شده برای کسی که وضو ندارد و یا زنی که در عادت ماهانه است، جایز است؟

جواب: در فرض سؤال که در واقع شیشه موبایل، لمس می شود نه آیات قرآن، اشکال ندارد.

رمزگشایی از یک «مجوز» میلیاردی؛ برنده واقعی هجوم مردم به بورس کیست؟

بورس حالا بیش از چهار میلیون بازیگر دارد. در این هجوم بی‌سابقه خیلی‌ها برنده‌اند و با ورود سرمایه‌های جدید شاخص بازار مدام رشد می‌کند. تا وقتی در برهمین پاشنه بچرخد، سهامداران سود می‌برند، اما سود‌های بزرگ‌تر نصیب یک گروه خاص می‌شود.

رویداد۲۴ تعداد کسانی که از ابتدای امسال درخواست ورود به بورس را داشته‌اند با تعداد تازه‌وارد‌های بورس در کل سال گذشته برابری می‌کند؛ به‌این ترتیب بورس حالا بیش از چهار میلیون بازیگر دارد. در این هجوم بی‌سابقه خیلی‌ها برنده‌اند و با ورود سرمایه‌های جدید شاخص بازار مدام رشد می‌کند. تا وقتی در برهمین پاشنه بچرخد، سهامداران سود می‌برند، اما سود‌های بزرگ‌تر نصیب یک گروه خاص می‌شود. یک جمع ۱۰۸ تایی که از سال ۸۸ تا حالا به‌تعدادشان اضافه نشده است. منظورمان کارگزاری‌های بورس است که این روز‌ها با رشد ارزش معاملات بورس، روزانه رقمی حدود ۷۶ میلیارد تومان درآمد دارند. نصف این رقم صرفا بین پنج کارگزاری یعنی مفید، آگاه، صبا تامین، فارابی و مبین سرمایه تقسیم می‌شود. پیروزی کارگزاری‌ها صرفا به همینجا ختم نمی‌شود. سایت آن‌ها به حدی پربازدید شده که در جدول رتبه‌بندی پربازدیدترین سایت‌ها برای کاربران ایرانی، نام سایت شرکت فناوری بورس، کارگزاری آگاه و کارگزاری مفید به چشم می‌خورد و سایت بورس به نشانی tsetmc.com در میان کاربران ایرانی حتی از اینستاگرام هم بیشتر دیده شده است!

سهامداران چقدر کارمزد و مالیات پرداخت می‌کنند؟

خرید و فروش هر سهم در بازار سرمایه، برای سهامداران هزینه دارد. از کارگزاری و شرکت بورس تا ناظر بازار و خزانه دولت، هر کدام سهمی از معالات بورس بر می‌دارند. اتفاقی که باعث می‌شود کارمزد معاملات در بورس به ۱.۴۴ درصد برسد. بخشی از این کارمزد به عهده خریدار سهام و بخش دیگر بر عهده فروشنده است. خریداران، کمتر از فروشندگان کارمزد پرداخت می‌کنند. چراکه خریداران نیازی به پرداخت مالیات ندارند. بر اساس اصول مالیاتی، پرداخت مالیات بر عهده کسی است که پول می‌گیرد و کالا یا خدمات می‌فروشند. در اینجا هم مالیات معاملات بورسی معادل نیم درصد از کل ارزش معامله محاسبه شده و بر گردن فروشنده سهام است. علاوه بر مالیات، بخشی از ارزش معامله به کارمزد کارگزاری اختصاص پیدا می‌کنند. ثبت سفارش و انجام معامله خرید و فروش سهام توسط کارگزار و از طریق کانال‌هایی که بین کارگزاری و شرکت بورس تعریف شده انجام می‌شود و انتقال پول در این کانال‌ها هزینه دارد و در غالب کارمزد محاسبه می‌شود. در هر کدام از معاملات خرید و فروش سهام در بورس، ۳۸ صدم درصد ارزش معامله به عنوان کارمزد کارگزار خریدار و ۳۸ صدم درصد ارزش معامله به عنوان کارمزد کارگزار فروشنده کم می‌شود و هر کدام از کارگزاری‌ها سهم خودشان را از این نقل و انتقال پول برمی‌دارند.

کارمزد معاملات بورس به کارگزاری و مالیات ختم نمی‌شود. خود شرکت بورس هم بخشی از مبلغ مورد معامله در بورس را برای خودش برمی‌دارد. کارمزد شرکت سپرده‌گذاری از هر معامله حدود سه صدم درصد است که دو صدم درصد آن بر عهده فروشنده و یک صدم درصد آن برعهده خریدار است. مدیریت فناوری هم از هر معامله ۲۵ هزارم درصد کارمزد می‌گیرد که ۱۵ هزارم درصد آن بر عهده فروشنده و یک صدم درصد آن بر عهده خریدار است. سازمان بورس برای نظارت بر معاملات متحمل هزینه می‌شود و این هزینه را با دریافت کارمزد از معاملات جبران می‌کند. حق نظارت سازمان بر معاملات بازار بورس معادل شش صدم درصد است که نیمی از آن بر عهده خریدار و نصف دیگر بر عهده فروشنده است. البته این کارمزد در معاملات فرابورس کمتر است. تنها تفاوت کارمزد معاملات بورسی و فرابورسی همینجاست که حق نظارت سازمان در بازار فرابورس یک صدم درصد کمتر است. فرابورس برای نظارت بر معاملات دو صدم درصد از خریدار و سه صدم درصد از فروشنده کارمزد می‌گیرد که جمعا می‌شود پنج صدم درصد.

اگر همه کارمزد و مالیات را با هم جمع کنیم می‌بینیم در یک معامله خرید و فروش سهام حدود ۱.۴۳ درصد کارمزد دریافت می‌شود که ۹۷۵ هزارم درصد آن بر عهده فروشنده و ۰.۴۶۴ هزارم درصد آن بر عهده خریدار است. شاید به نظرتان این درصد‌ها ارقام خیلی کمی هستند، اما وقتی پای معاملات میلیونی به میان بیاید متوجه تاثیر زیادی این اعداد و ارقام خواهید شد. با توجه به اینکه هر معامله جمعا یک و نیم درصد کارمزد دارد، با خرید هر سهم باید از سود حداقلی ۱.۵ درصدی مطمئن باشید. چراکه اگر یک سهم را هزار تومان بخرید و هزار و ۱۵ تومان بفروشید، عملا هیچ تغییری در سرمایه شما ایجاد نشده و کل سودتان صرف پرداخت مالیات و کارمزد شده است.

درآمد روزانه کارگزاری‌ها؛ بیش از ۷۶ میلیارد تومان

بررسی ارزش معاملات بازار سرمایه کمکمان می‌کند تا ببینیم درآمد روزانه کارگزاری‌ها چقدر است. ارزش معاملات بورس به رقمی حدود هفت هزار میلیارد تومان در روز رسیده است. بعضی روز‌ها که شرکت جدیدی در بورس عرضه اولیه در بورس چه کسی برنده است؟ می‌شود، این حجم به ۱۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. بررسی‌ها نشان می‌دهد از هفته پایانی فروردین به عنوان پیک هجوم مردم به کارگزاری‌ها، تا دیروز میانگین ارزش معاملات روزانه بورس هفت هزار میلیارد تومان است. ماجرا به همینجا ختم نمی‌شود. برای محاسبه درآمد کارگزاری‌ها باید معاملات فرابورس را هم در نظر بگیریم. بازاری که در آن روزانه رقمی حدود سه تا چهار هزار میلیارد تومان سهام دست به دست می‌شود. با این حساب کل ارزش معاملات بورس و فرابورس روی هم به ۱۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. باید توجه داشته باشید که سال گذشته این موقع، ارزش معاملات بازار بورس رقمی حدود هزار میلیارد تومان در روز بود که نشان می‌دهد در یک سال اخیر میزان جابه‌جایی پول در بازار سرمایه ۱۰ برابر شده است. حالا سهامداران هر روز ۱۰ هزار میلیارد تومان سهام خرید و فروش می‌کنند و ۱.۴۴ درصد آن را یعنی حدود ۱۴۴ میلیارد تومان کارمزد و مالیات می‌پردازند.

یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد شرکت‌های کارگزاری روزانه حدود ۷۶ میلیارد تومان از خرید و فروش سهام در بورس درآمد دارند. البته این رقم مربوط به درآمد کل ۱۰۸ کارگزاری فعال در بورس است. اغلب معاملات بازار در چند کارگزاری معروف انجام می‌شود. طوری که بر اساس آخرین اطلاعات، پنج کارگزاری مفید، آگاه، صبا تامین، فارابی و مبین سرمایه، بیشترین تعداد معاملات فروردین‌ماه را انجام داده بودند. سهم این پنج کارگزاری از کل معاملات بازار بورس به ۴۲ درصد می‌رسد. اگر کارگزاری‌های حافظ، بانک پاسارگاد، نهایت‌نگر، بانک تجارت و سهم‌آشنا را هم به جمع آن‌ها اضافه کنیم، می‌توانیم نتیجه بگیریم که ۵۳ درصد معاملات بورس در ۱۰ کارگزاری اول انجام می‌شود و این یعنی از درآمد روزانه ۷۶ میلیارد تومانی، حدود ۳۲ میلیارد تومان به پنج کارگزاری اول و ۴۰ میلیارد تومان به ۱۰ کارگزاری اول می‌رسد. با توجه به اینکه بازار بورس در هفته پنج روز معاملاتی دارد، می‌توان گفت: پنج کارگزاری برتر بورس در ماه رقمی حدود ۶۴۰ میلیارد تومان درآمد کسب می‌کنند. تازه کارمزد معاملات صرفا بخشی از درآمد کارگزاری‌ها را تشکیل می‌دهد. آن‌ها با خرید و فروش سهام و سرمایه‌گذاری پول‌هایی که سهامداران در حساب کارگزاری ذخیره کرده‌اند، سود‌های کلانی کسب می‌کنند.

سایت بورس محوب‌تر از اینستاگرام

جذاب شدن ناگهانی بورس برای مردم، علاوه بر رونق بازار، سایت‌های مربوط به بورس را هم رونق داده است. در ۹۰ روز گذشته سایت‌های مرتبط با بورس رشد چشمگیری داشته‌اند. الکسا به عنوان مرجع رتبه‌بندی سایت‌ها، روزانه فهرست سایت‌های برتر را بر اساس تعداد بازدیدشان به‌روزرسانی می‌کند. تا یک ماه پیش هیچ خبری از سایت‌های بورس در جدول بهترین سایت‌های ایرانی نبود، اما حالا می‌بینیم سایت Tsetmc.ir متعلق به شرکت فناوری بورس در رتبه سیزدهم بهترین سایت‌ها در ایران قرار گرفته که میزان بازدید آن در بین کاربران ایرانی حتی بهتر از یاهو و اینستاگرام است! چرا که یاهو در رتبه چهاردهم و اینستاگرام در رتبه پانزدهم سایت‌ها از نظر تعداد بازدیدکننده‌های ایرانی قرار دارد. رتبه پانزدهم به کارگزاری آگاه اختصاص دارد. Agah.com پربازدیدترین سایت در بین کارگزاری‌های بورس به حساب می‌آید. Emofid.com متعلق به کارگزاری مفید و mofidonline.com به عنوان سامانه معاملات آنلاین این کارگزاری به ترتیب در رتبه‌های ۱۸ و ۲۱ سایت‌ها برتر از نظر تعداد بازدیدکننده‌های ایرانی قرار گرفته‌اند.

بررسی روند رشد سه ماهه چهار سایت برتر بورسی نشان می‌دهد سایت شرکت فناوری بورس به نشانی tsetme.com از رتبه هزار و ۱۶۱ در بین کل سایت‌های اینترنتی، به ۵۹۷ رسیده است. سایت آگاه که در حال حاضر رتبه ۱۸ در بین کاربران ایرانی و رتبه ۷۲۷ جهانی را دارد، سه ماه پیش در رتبه هزار و ۶۵۱ قرار داشت. سایت کارگزاری مفید به نشانی Emofid.com در سه ماه گذشته از رتبه دو هزار ۴۲۷ به ۸۷۲ در بین سایت‌های اینترنتی رسیده و mofidonline.com به عنوان سامانه معاملات آنلاین این کارگزاری از رتبه دو هزار به رتبه ۹۵۵ بهبود پیدا کرده است.

تاسیس کارگزاری چقدر سرمایه لازم دارد؟

اگر با دیدن درآمد روزانه ۷۶ میلیارد تومانی کارگزاری‌ها به فکر تاسیس یک کارگزاری جدید افتاده‌اید، خبر‌های خوبی برایتان نداریم؛ چرا که از سال ۸۸ تا حالا یعنی در ۱۱ سال گذشته، حتی یک کارگزاری جدید هم مجوز فعالیت نگرفته است. قوانین تاسیس کارگزاری چندان پیچیده نیست. باید امتیاز جمع کنیم و یک سرمایه اولیه داشته باشید. درخواست مجوز برای تاسیس کارگزاری سه میلیارد تومان سرمایه لازم دارد. این رقم در مقایسه با سرمایه لازم برای تاسیس بانک و صرافی چندان عدد بالایی نیست.

چراکه تاسیس یک صرافی در شهر‌های بزرگ چهار میلیارد تومان و تاسیس بانک غیردولتی ۴۰۰ میلیارد تومان سرمایه لازم دارد. با وجود دستورالعمل‌های ساده تاسیس کارگزاری، دریافت مجوز تاسیس در حال حاضر عملا امکان‌پذیر نیست، چراکه ارائه چنین مجوزی صرفا در اختیار سازمان بورس است و این سازمان سال‌ها است درخواست مجوز هیچکس را تایید نکرده است. به همین خاطر تعداد کارگزاری‌های فعال در بورس برای چند سال روی عدد ۱۰۸ کارگزاری متوقف شده و همه درآمد‌های میلیاردی در انحصار این تعداد کارگزاری است.