اندازه بازار و نقدینگی

بررسی رابطه اندازه شرکت با ساختار سرمایه با تاکید بر سطوح مختلف رقابت بازار محصول، سودآوری و نقدینگی در شرکت های کوچک و متوسط

کنفرانس بین المللی حسابداری،اقتصاد و مدیریت مالی

خرید و دانلود فایل مقاله

با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 28 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.

مشخصات نویسندگان مقاله بررسی رابطه اندازه شرکت با ساختار سرمایه با تاکید بر سطوح مختلف رقابت بازار محصول، سودآوری و نقدینگی در شرکت های کوچک و متوسط

چکیده مقاله :

هدف این تحقیق بررسی این موضوع است که آیا سطوح مختلف رقابت در بازار ، سودآوری و نقدینگی بر رابطه بین اندازه و ساختار سرمایه در شرکت های کوچک و متوسط موثر است؟ بدین منظور چهار فرضیه اصلی تدوین و از طریق اطلاعات شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی بین سال های 1381 تا 1390 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد ارتباط میان اندازه شرکت و اهرم مالی غیرجاری در شرکت های متوسط بیشتر از شرکت های کوچک می باشد. همچنین نتایج نشان داد که ارتباط میان اندازه شرکت و اهرم مالی غیرجاری در دسته شرکت های کوچک و دسته شرکت های متوسط در سطوح (بالا / پایین) رقابت بازار متفاوت می باشد. افزون بر این نتایج نشان داد که ارتباط میان اندازه شرکت و اهرم مالی جاری در دسته شرکت های کوچک در سطوح (بالا / پایین) رقابت بازار متفاوت می باشد و نتایج نشان داد که ارتباط میان اندازه شرکت و اهرم مالی غیرجاری در دسته شرکت های کوچک و دسته شرکت های متوسط در سطوح (بالا / پایین) سودآوری متفاوت می باشد. همچنین نتایج نشان داد که ارتباط میان اندازه شرکت و اهرم مالی جاری در دسته شرکت های کوچک و دسته شرکت های متوسط در سطوح (بالا / پایین) سودآوری متفاوت می باشد. همچنین نتایج نشان داد که ارتباط میان اندازه شرکت و اهرم مالی غیرجاری در دسته شرکت های کوچک و دسته شرکت های متوسط در سطوح (بالا / پایین) نقدینگی متفاوت می باشد. و افزون بر این نتایج نشان داد که ارتباط میان اندازه شرکت و اهرم مالی جاری در دسته شرکت های کوچک در سطوح (بالا / پایین) نقدینگی متفاوت می باشد.

کلیدواژه ها:

کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله

کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا AEFMC01_353 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:

نحوه استناد به مقاله :

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:

رضایی، فرزین و خدادادی، معصومه،1393،بررسی رابطه اندازه شرکت با ساختار سرمایه با تاکید بر سطوح مختلف رقابت بازار محصول، سودآوری و نقدینگی در شرکت های کوچک و متوسط،کنفرانس بین المللی حسابداری،اقتصاد و مدیریت مالی،تهران،https://civilica.com/doc/335166

در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1393، رضایی، فرزین؛ معصومه خدادادی )
برای بار دوم به بعد: ( 1393، رضایی؛ خدادادی )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.

مراجع و منابع این مقاله :

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

• اسلامی بیگدلی، غلامرضا و جعفر جولا. 1389. بررسی رابطه ساختار .
• پور حیدری، امید و عباس غفارلو. 1391. بررسی ارتباط بین .
• _ حجازی، رضوان و صابر خادمی. 1392. تاثیر عوامل اقتصادی .
• ستایش، محمدحسین و علی غیوری مقدم. 1388. تعیین ساختار بهینه .
• ستایش، محمد حسین؛ مصطفی کاظم نژاد و محمد جواد شفیعی. .
• ستایش، محمد حسین و مظفر جمالیانپور. 1390. سودمندی ساختار سرمایه .
• سینایی، حسنعلی؛ محمد سلگی و کامران محمدی. 1390. تاثیر فرصت .
• کریمی، فرزاد و مهدی اشرفی. 1390. بررسی ارتباط سازو کارهای .
• مهدوی، غلامحسین و اصغر قربانی. 1391. بررسی مقایسه ای نقش .
• The Accounting, Economics and Financial Management ConFerence 4-5 آبان ماه .
• مهرانی، کاوه؛ آرش تحریری و سوران فرهادی. 1393. چرخه عمر .
• هاشمی، سید عباس؛ سعید صمدی و طاده سارکیسیان. 1391. بررسی .
• The Accounting, Economics and Financial Management ConFerence 4-5 آبان ماه .
• Baral, K.J. 2004. "Determinans of capital structure: A case study .
• Utami, S. and Inanga, E. (2012). The relationship between capital .
• Udomsirikul, Jumreornvong, and Jiraporn .(2010). Liquidity and Capital Structure: The .
• Lesmond, . O'Conner, Senbet. (2008). "Capital Structure and Equity Liquidity", .
• Myers, S.C. 1977.، Determinans of Corporate Borrowing." Jourmal of Financial .

مدیریت اطلاعات پژوهشی

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.

رشد اخیر بورس با نقدینگی وارد شده همخوان نیست/ چه سهمی از رشد فعلی بورس به بخش خصوصی رسید؟

احسان سلطانی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم در خصوص وضعیت فعلی بازار سرمایه گفت: شرایط امروز بازار سرمایه یا به عبارت ساده تر بازار بورس ایران موضوعی چند بعدی است و تک بعدی نیست.

این کارشناس اقتصادی گفت: مهمترین مسئله در بورس موضوع ساختار آن است. زمانی که ساختار بازار سرمایه را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم که حدود60 درصد بازار سرمایه‌ی ما از بنگاههای صنعتی و معدنی تشکیل شده است که متکی بر رانت گاز، برق و امثال آن هستند. این در حالی است که اگر ساختار بازار سرمایه‌ کشور را با کشورهای پیشرفته مقایسه کنیم، خواهیم دید که در آنجا بنگاه‌های فناوری هستند که به صورت عمده‌ وجود دارند.

وی افزود، مسئله‌ی مهم در ساختار شرکتهای بورسی این است که ما یک سری بنگا‌ه‌های دولتی را به ظاهر خصوصی کرده‌ایم و اسم بخش خصوصی را هم بر روی آنها گذاشته‌ایم که مدیر و ناظر بر این بنگا‌ه‌ها هم مدیران دولتی هستند. زمانی که ساختار بنگا‌ه‌ها را بررسی می‌کنیم متوجه این می‌شویم که 70 الی 80 درصد بورس ما بنگاه‌های خصولتی هستند.

سلطانی گفت: این بنگاه‌ها را به ظاهر خصوصی شده اند و از نظارت مجلس و قوه‌ی قضاییه عملا معاف هستند، همچنین با گرفتن نام بخش خصوصی براین بنگا‌ه‌ها باعث شد از منابع و معافیت‌های مالیاتی بسیاری استفاده کنند. بنابراین، ما یک بخش خصولتی رانتی درست کردیم و اسم آن را بازار سرمایه گذاشتیم. به طور کلی می‌توان گفت ماهیت و مبنای این بازار سرمایه، بیشتر‌ حالت ساختاری و مدیریتی دارد.

چه سهمی از رشد فعلی بورس به بخش خصوصی رسید؟

این کارشناس اقتصادی در خصوص سهم بخش خصوصی از جهش بازار بورس گفت: در شرایط فعلی می بینیم بخش خصوصی، بزرگ نشده، بلکه بخش خصولتی است‌ که بزرگ و دچار حباب شده است، به عبارت دیگر عرصه بر بخش خصوصی واقعی، یعنی صنایع کوچک و متوسط تنگ تر شده است که مقام معظم رهبری هم دغدغه‌ی بسیاری بر روی این موضوع دارند. به صراحت هم چندین بار درباره‌ی صنایع کوچک و متوسط صحبت و دفاع کرده‌اند. پس می‌توان نتیجه گرفت که این بنگاه‌ها را نمی‌توان جزئی از بخش خصوصی به حساب آورد.

وی افزود، وجه دیگر موضوع این است که با ایجاد این دارایی‌ها در بورس، بخش خصوصی را از سرمایه محروم کرده‌ایم. صنایع کوچک‌ و متوسط در حال حاضر به دلیل بحران کرونا هم با کمبود مالی روبه شده‌اند، در این شرایط به جای اینکه پول به کسب و کارها و تولید کننده‌ها بدهیم پول را از مردم گرفته و به بازار بورس کشیده‌ایم.

شرکتهای بدهکاری که دارا شدند

سلطانی در ادامه به شرکتهای زیانده اشاره کرد و تاکید کرد، تعداد زیادی واحدهای زیان‌ده، ورشکسته و واحدهایی که اصلا در اقتصاد کاری انجام نمی‌دهند، یکباره به واحد‌های سودآور تبدیل شدند. یعنی این واحدهایی که عموما وامهای بانکی خود را هم هنوز پرداخت نکرده و وام معوق دارند که باعث بدهی مالی وحشتناکی شده است.

وی افزود، حال ارزش این واحدها چند برابر شده است که این اتفاق میتواند باعث فساد گسترده شود. بحث یک واحد یا دو واحد هم نیست بنده به جرات می‌توانم بگویم بیش از نیمی از واحدهای بورسی این شرایط را دارند و حاضرم این را هم ثابت کنم. این جریان و اتفاق به سود کشور نیست و این اتفاق در حالی رخ داده است که دولت، راه‌های دیگری نیز برای کسب درآمد دارد.

بنابراین، این اتفاق باعث شده که مقدار دارایی این بنگاههای زیانده از مقدار بدهیشان بالاتر برود و در این صورت این بنگاه‌ها می‌توانند بر روی بانکها فشار بیاورند و بخواهند سهامشان را به جای بدهی، به بانکها بدهند.

سلطانی گفت: در واقع ما این بنگاه‌های ورشکسته را با یک عملیات مالی سازی دوباره زنده کرده‌ایم، بدون اینکه مابه ازایی تولید شود، بدون اینکه ثروتی یا ارزشی خلق شود و فقط تنها با خلق دارایی کاغذی، خودشان را از ورشکستگی خارج و دارا کردند که با این اتفاق به اقتصاد کشور ضربات سختی وارد میشود.

اثر بازار سرمایه بر نقدینگی کشور

این کارشناس اقتصادی در خصوص تاثیر رشد اخیر بازار سرمایه برنقدینگی کشور گفت: در پنج ماه گذشته حجم رانتی که در بورس ایجاد شده است بیش از نقدینگی کشور است یعنی ما به اندازه حجم نقدینگی، شبه پول ایجاد کرده‌ایم که این شبه پول میتواند به سادگی به نقدینگی تبدیل شود. مسئله‌ی بعدی و بسیار مهمی که در مورد نقدینگی وجود دارد این است که طی چهار- پنج ماه اخیر، کل ورودی پول اشخاص حقیقی به بورس و فرا‌بورس 60هزار میلیارد تومن بوده‌است.

رشد اخیر بورس با نقدینگی وارد شده همخوان نیست

وی افزود، ارزش جاری بازار بورس و فرا‌بورس در حال حاضر پنج هزار هزار میلیارد تومان است، زمانی که ما این رقم را تقسیم بر60هزارمیلیارد کنیم به عدد 2.1 درصد میرسیم. یعنی ما می‌توانیم باور کنیم که با 2.1 درصد از حجم کل نقدینگی موجود در بازار، می‌توان حجم بازار را ده برابر کرد؟ این اتفاق عملا امکان ندارد.

سلطانی تاکید کرد، در دی ماه سال گذشته اشخاص حقیقی شروع به فروختن بورس کردند و در اثر آن بورس منفی شد و از طرفی اشخاص حقوقی‌ شروع به خرید در بازار سرمایه کردند، یعنی مداخله‌ی شرکت‌های بورسی باعث شد که بورس در دی ماه افت نکند. ما از این می‌توانیم نتیجه بگیریم که مداخله دولت در بازار سرمایه اشتباه است.

چشم انداز آینده بازار سرمایه

سلطانی درباره‌ی چشم اندازه آینده بازار سرمایه نیز گفت: زمانی که اندازه بازار و نقدینگی بورس را دچار حباب سه برابری می‌کنیم جا برای رشد چهار تا پنج سال آتی بازار را هم می‌گیریم، با اینکار فرصت رشد بورس در دولت بعدی را هم از بین می‌بریم. روندهای تاریخی ایران و دنیا نشان می‌دهد، بازار سهام بین20 تا40 درصد ریزش می‌کند و پس از آن سه الی چهار سال نسبتا ثابت باقی می‌ماند و در این مدت تورم ارزش کاذب بورس را از بین می‌برد. این اتفاق در سال92 و 83-84 هم رخ داده است.

وی افزود، زمانی که قیمت یک دارایی ثابت و بقیه‌ی دارایی‌ها بالا برود در واقع نشان از کاهش قیمت دارایی اول دارد که همان ریزش قیمت حقیقی و اسمی است، در نتیجه‌ی این اتفاق، بازار سرمایه معتدل می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه در خصوص اثرکنترل نقدینگی بورس ادامه داد: کل ورودی حقیقی نقدینگی که به بورس وارد شده است، تقریبا برابر با 2 درصد نقدینگی کشور است و کل پولی که در این پنج ماه وارد بورس شد، کمتر از نصف سود بانکی است که در این پنج ماه داده شده است.

با این کار نقدینگی وارد بورس شد و رشد اخیر در بورس، نقدینگی را به ده برابر تبدیل کرد این نقدینگی به صورت سفته است و حتما از بورس خارج می‌شود که در نتیجه این اتفاق، باعث ریزش بورس خواهد شد.

منشاء نقدینگی در بازار سهام

میانگین روزانه ارزش معاملات سهام در اندازه بازار و نقدینگی بورس تهران در برخی از روزها بالغ بر ۱۵ هزار میلیارد تومان است که این رقم رکوردی جدید برای معاملات محسوب می‌شود.

معاون اقتصادی بانک انصار در گفت و گو با پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) اظهار داشت: در مقام مقایسه توجه داشته باشید که میانگین ارزش معاملات روزانه بورس تهران در سال ۹۸ معادل ۲ هزار میلیارد تومان و در سال ۹۷ حدود ۶۰۰ میلیارد تومان بوده است و این ارقام به خوبی جهش میزان و ارزش معاملات را در سال جدید نشان می‌دهد.

محمد مهدی مومن زاده با بیان اینکه ارقام ذکرشده مربوط به بورس تهران است و البته برای معاملات فرابورس نیز شرایط کمابیش مشابهی وجود دارد، افزود: در مورد علت افزایش ارزش معاملات باید گفت که دو عامل افزایش ارزش بازار و افزایش تعداد معاملات، به صورت همزمان تغییرات جهشی معاملات را رقم زده است. به عبارت دیگر افزایش قیمت هر برگه سهام و همچنین افزایش حجم اوراقی که روزانه مورد معامله قرار می‌گیرد باعث افزایش ارزش معاملات شده است .

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: رشد چشمگیر معاملات سهام در سال جدید سبب شده تا گزاره‌هایی در مورد احتمال خروج پول از سپرده‌های بانکی و ورود آن به بازار سهام توسط برخی کارشناسان مطرح شود.

وی توضیح داد: پیش از هر چیز باید توجه داشت که از منظر آمارهای کلان، ارقام معاملات بازار سهام تنها بخش کمی از مجموع مبادلات مالی را به خود اختصاص داده به شکلی که مجموع ارزش معاملات فروردین‌ماه ۹۹ تنها معادل ۳.۸ درصد از ارزش نقدینگی بوده است. بنابراین می‌توان گفت اساسا رشد معاملات بازار سهام نمی‌تواند تاثیر محسوسی بر اجزاء نقدینگی و سپرده‌های بانکی داشته باشد .

به گفته مومن زاده، نکته دومی که باید مورد توجه قرار گیرد آن است که افزایش ارزش معاملات در بازار سهام (و یا هر بازار دیگری) صرفا به معنای خروج پول یا نقدینگی از سپرده‌های بانکی نیست.

معاون اقتصادی بانک انصار یادآور شد: گرچه در دوره رونق بازار جریان نقدینگی از سپرده بانکی به سمت معاملات سهام سوق پیدا می کند اما به دلیل سهولت جا به جایی و سیالیت وجوه نقد بین بازار سهام و سپرده های بانکی نقدینگی موجود در بازار سهام به شکل سریع تری به سپرده بانکی تبدیل می شود و حتی معامله گران در دوره رونق نیز ممکن است با انگیزه های مختلف وجوه خود را از بازار خارج کنند و بخشی از آن را به سپرده بانکی تبدیل کنند.

وی تصریح کرد: بررسی نرخ رشد نقطه ‌به ‌نقطه سپرده‌های بانکی نشان می‌دهد که هیچ تغییری در آهنگ رشد مجموع سپرده‌ها ایجاد نشده است و حتی نرخ رشد سپرده‌ها در حال افزایش است. البته باید توجه داشت که ترکیب سپرده‌ها در حال تغییر است به شکلی که از سال ۹۷ تاکنون سهم سپرده‌های جاری اندازه بازار و نقدینگی در نظام بانکی به صورت پیوسته در حال افزایش است و علت این مساله، عدم جذابیت نرخ سود سپرده بلندمدت بوده است.

مومن زاده ادامه داد: به عبارت دیگر، ایجاد فرصت‌های سفته‌بازی در بازارهای مختلف نظیر ارز، مسکن، خودرو و سهام در سال‌های اخیر سبب شده تا بسیاری از افراد اقدام به انتقال دارایی خود از حساب‌های بلندمدت به حساب‌های جاری کنند تا بتوانند از فرصت‌های ایجاد شده در بازارهای مختلف بهره‌برداری کنند.

معاون اقتصادی بانک انصار توضیح داد: به این ترتیب، می‌توان گفت که افزایش معاملات در بازار سهام (و یا هر بازار دیگر) تنها می‌تواند ترکیب سپرده‌های نظام بانکی (و نه سطح آن) را تغییر دهد و انتظار می‌رود که بخشی از افزایش ارزش معاملات سهام در سال جاری ناشی از خروج پول از سپرده‌های بلندمدت (و ورود به سپرده جاری) باشد.

وی با اشاره به اینکه سهم سپرده‌های جاری از مجموعه سپرده‌های بانکی از ۹.۱ درصد در سال ۹۶ به ۱۶ درصد در سال ۹۹ رسیده است، افزود: همچنین در حال حاضر دسترسی راحت تر به منابع در نظام بانکی سبب شده نرخ بازار بین بانکی به محدوده ۱۲ درصد کاهش یابد؛ به عبارتی رونق بازار سهام نسبت به رونق سایر بازارها تأثیر به مراتب بهتری برای نظام بانکی دارد .

مومن زاده با بیان اینکه موضوع دیگری که باید در باب افزایش معاملات سهام مورد توجه قرار گیرد، مساله منشاء پول جدید واردشده به بازار سهام است، اظهار داشت: آمار نشان می‌دهد که از ابتدای سال تاکنون افراد حقیقی به صورت خالص (خرید منهای فروش) بیش از چند ده هزار میلیارد تومان سهام جدید در بورس تهران خریداری کرده اند و سوال این است که این پول از کجا آمده است؟

معاون اقتصادی بانک انصار گفت: شواهد نشان می‌دهد که بنا به دلایلی از جمله شیوع گسترده بیماری کرونا و ایجاد هیجان ورود به بورس، بخشی از پول و نقدینگی از سایر بازارها به بازار سهام منتقل شده است. شاهد اول هم برای این موضوع، افت معاملات در بازار مسکن است.

به گفته مومن زاده، تعداد معاملات مسکن شهر تهران در فروردین ماه ۹۹ به حدود ۱۲۰۰ واحد رسیده که کمترین سطح در یک دهه اخیر است و نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۶۳ درصدی را نشان می‌دهد.

وی توضیح داد: این موضوع به معنای آن است که ارزش معاملات مسکن شهر تهران نسبت به ماه مشابه سال قبل بیش از ۳ هزار میلیارد تومان کاهش یافته است ؛ با در نظر گرفتن شرایط مشابه در سایر شهرهای کشور انتظار می‌رود که رقمی نزدیک به ۱۰ هزار میلیارد تومان از معاملات مسکن خارج شده باشد. برای بازار خودرو نیز می‌توان شرایط مشابهی را متصور بود و خروج نقدینگی از بخشی از معاملات این بازار نیز احتمالا به بازار سهام وارد شده است .

مومن زاده ادامه داد: در کنار انتقال معاملات بازارهایی نظیر مسکن و خودرو، به نظر می‌رسد بخشی از مخارج مصرفی خانوار نیز به تدریج در حال انتقال به بازار سهام است.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به آنکه شیوع بیماری کرونا و اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی سبب شده تا تقاضا برای بسیاری از کالاها و خدمات کاهش یافته و یا حتی به صفر برسد (افت نرخ رشد تراکنش‌های شاپرک)، به نظر می‌رسد بخشی از مخارج مصرفی خانوار به تدریج در حال تبدیل شدن به پس‌انداز است.

به گفته مومن زاده، از آنجا که خانوارها به صورت ادواری و طی ماه‌های اسفند و فروردین، مخارج مصرفی قابل ملاحظه‌ای بر روی کالاهای اندازه بازار و نقدینگی بادوام (نظیر مبلمان منزل) و کالاهای نیمه بادوام (نظیر پوشاک) دارند و این مخارج در سال جاری بسیار ناچیز بوده‌اند، انتقال بخشی از این مخارج به بازار سهام (با هدف پس‌انداز کردن) می‌تواند از دیگر علل ورود پول جدید به بازار سهام باشد. شایان ذکر است مخارج مصرفی خانوار طی سال حدود ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان است که حتی انتقال ۵ درصد آن به بازار سهام نیز می‌تواند تغییرات محسوسی در این بازار ایجاد کند.

وی افزود: به عنوان جمع‌بندی می‌توان گفت گزاره "خروج پول از سپرده‌های بانکی و ورود آن به بازار سهام" براساس برخی دلایل چندان صحیح به نظر نمی‌رسد؛ اول اینکه اندازه معاملات بازار سهام نسبت به نقدینگی بسیار کم بوده و تاثیر جدی از ناحیه معاملات سهام به نقدینگی نمی‌تواند وجود داشته باشد. دوم آنکه اگر به صورت کلی نگاه کنیم معامله در بازار سهام، شبیه به سایر معاملات، تنها به معنای انتقال پول از حساب بانکی خریدار به فروشنده است و سطح سپرده‌های بانکی را تغییر نخواهد داد. البته افزایش معاملات در اندازه بازار و نقدینگی بازار سهام (و سایر بازارهای دارایی) می‌تواند ترکیب سپرده‌ها را به نفع سپرده‌های جاری تغییر یابد.

معاون اقتصادی بانک انصار در پایان خاطرنشان کرد: سومین موضوع آنکه ورود قابل ملاحظه پول جدید به بازار سهام از یکسو به دلیل خروج پول از سایر بازارهای معاملاتی (نظیر مسکن و سهام) بوده و از سوی دیگر ناشی از تغییر الگوی تخصیص درآمد خانوار به مخارج و پس‌انداز است؛ به شکلی که پس از شیوع کرونا، بخشی از مخارج مصرفی خانوار کاهش یافته و در نتیجه سهم پس‌انداز از درآمد خانوار افزایش یافته و بخشی از آن تبدیل به سرمایه‌گذاری در سهام شده است.

بررسی اوضاع بورس در هفته‌های گذشته

یک کارشناس بازار سرمایه ضمن بررسی حرکت شاخص کل و شاخص کل با معیار هم‌وزن بر این نکته تاکید کرد که بازار سرمایه طی هفته‌های گذشته نزولی نبوده، بلکه رکودی بوده است.

فردین آقابزرگی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به روند شاخص کل با معیار هم‌وزن اظهار کرد: شاخص کل با معیار هم‌وزن به آستانه ۴۱۱ هزار واحد رسیده است اما شاخص کل روندی منفی دارد که این روند متاثر از شرکت‌های تاثیرگذای از جمله گروه فولاد، گروه پتروشیمی و پالایشی و. است.

وی ادامه داد: این نشان دهنده رکودی است که بخش عمده آن به وضعیت اقتصاد کشور و شاخص‌های نرخ بهره، انتشار اوراق، و. برمی گردد. از سوی دیگر برخی ناسازگاری‌هایی در حوزه اقتصاد وجود دارد که هضم ان برای بازار سرمایه دشوار است. کم کم فضایی درحال شکل‌گیری است که علی‌رغم حجم نقدینگی بیش از ۵۱۰۰ هزارمیلیارد تومانی، تک تک بنگاه‌های اقتصادی از جمله بازار سرمایه نیاز به نقدینگی دارند.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: از طرف دیگر بخش کوچکی از وضعیت بازار سرمایه به اوضاع برجام مرتبط شده است. این موضوع روی اقتصاد و بازار سرمایه سایه سنگینی انداخته است اما به نظر من فعالان بازار سرمایه بیش از اندازه این موضوع را بزرگ کرده‌اند؛ به طوریکه اگر اخبار مثبت از برجام به گوش برسد، بازار شاداب می‌شود اما اگر اخبار منفی باشد، بازار به حالت رکود می افتد.

آقابزرگی با اشاره به وضعیت بازار سرمایه در سال ۱۳۹۹ ابراز کرد: از نظر من به دلیل جلوگیری از وقایعی مانند سال ۱۳۹۹ شاخص‌های بورس به ترتیبی اداره و کنترل می‌شوند که تازه واردها به این جمع بندی برسند که بورس مناسب آن‌ها نیست و از بازار خارج شوند.

۱۰ علت سرازیری نقدینگی به بورس و رشد سهام شرکت‌ها / آیا واقعا بازار سرمایه حباب دارد؟

بسیاری معتقدند رشد پرشتاب شاخص بورس حباب دارد و در آینده سقوط خواهد کرد، اما بررسی علل مختلف رشد قیمت سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه چیز دیگری را نشان می‌دهد.

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- سینا احدیان ؛ «بورس ریزش می‌کند و مردم زیادی متضرر می‌شوند» «رشد پر شتاب بورس در این شرایط اقتصادی توجیه منطقی ندارد» «بازار سرمایه حباب دارد» «مردم مراقب سرمایه‌های خود در بورس باشند» «بورس با سر به زمین می‌خورد» «رشد شاخص بورس تورم را تشدید کرده است» و بسیاری از جملات این چنینی که در ماه‌های اخیر از سوی بسیاری از فعالان اقتصادی، کارشناسان، اساتید دانشگاه‌ها و حتی مردم عادی که تنها از بورس اسم آن را شنیده اند به گوش می‌خورد.

بسیاری دلواپس شده اند که رشد ارزش سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه و رشد شتابان شاخص بورس حبابی است که در آینده‌ای نزدیک می‌ترکد و بسیاری از مردم به ویژه سهامداران خرد را متضرر می‌کند. اما آیا واقعیت همین است؟! آیا واقعا رشد شتابان بورس غیر منطقی است و توجیهی ندارد؟ این سوالی است که بسیاری از منتقدان و کارشناسان اقتصادی هم بدون دلیل و استدلال محکم و صرف جهش شاخص کل در ماه‌های اخیر که امروز از قله‌ی ۱ میلیون و ۹۰۰ هزار واحد عبور کرد و یا با ذکر مثال چند شرکت انگشت شمار که ارزش ذاتی و واقعی پایینی دارند و در ماه‌های اخیر در سایه‌ی غفلت ناظر رشد چند ده درصدی را رقم زده اند به آن پاسخ می‌دهند و نوید از ریزش و خزان شدن برگ‌های بازار سرمایه می‌دهند! برخی هم پا را فراتر گذاشته و رشد شاخص بورس را عامل افزایش تورم مزمن کنونی می‌دانند!

واقعیت این است که برای اندازه بازار و نقدینگی اندازه بازار و نقدینگی رسیدن به پاسخ سوال مذکور باید همه‌ی ابعاد را در نظر گرفت. زمانی که نقدینگی به یک بازار سرازیر می‌شود آن بازار و کالا‌ها و خدمات یا شرکت‌های آن محکوم به رشد قیمیتی می‌شوند. همانگونه که در بازار‌هایی مثل خودرو، دلار، مسکن و ارز بار‌ها و بار‌ها شاهد این ادعا بوده ایم.

عباسعلی حقانی‌نسب؛ کارشناس ارشد اندازه بازار و نقدینگی بازار سرمایه می‌گوید: در شرایط فعلی ریسک‌های سیاسی در بازار سرمایه تاثیرگذار است ولی آن چیزی که الان بیشترین تاثیر را دارد ورود جریان نقدینگی است.

آن چیزی که افزایش شاخص را توجیه می‌کند، جریان نقدینگی است که بخشی از آن به سمت بازار می‌آید. از ابتدای سال تا کنون بین ۷۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی اندازه بازار و نقدینگی وارد بازار سرمایه شده که البته این میزان در مقابل ۲.۶ میلیون میلیارد تومان نقدینگی خلق شده در کشور و کوچک‌شدن اقتصاد و کاهش تولید ناخالص داخلی عدد زیادی نیست.

عده‌ای حتی پای انتقاد را فراتر گذاشته و ادعا می‌کنند که افزایش قیمت سهام شرکت های بورسی عامل تشدید تورم است!
دکتر مرتضی کاظمی تحلیلگر مسائل اقتصادی در این رابطه می گوید: تورم به قدرت خرید پول بستگی دارد و این علت افزایش قیمت سایر دارایی‌هاست. اینکه برخی میگویند افزایش قیمت سهام شرکت‌ها، باعث تورم می‌شود تعجب آور است! افزایش شاخص بورس نتیجه تورم است و به عبارتی می‌توان بازار سرمایه را تب سنج اقتصاد دانست.

وی افزود: ریشه‌ی تورم و کاهش قدرت خرید ریال را در سیاست گذاری‌های بانک مرکزی و ولخرجی‌های دولت که حجم پول را افزایش می‌دهد باید جستجو کرد. سیاست‌های دولت باعث شده تا تولید ناخالص داخلی رشد نکرده و در مقابل ولخرجی‌های دولت بیش از توان پولی کشور حجم پول و نقدینگی را افزایش داده که این شکاف بین تولید ناخالص اندازه بازار و نقدینگی داخلی و نقدینگی تورم را رقم زده است.

سرازیری نقدینگی به بورس و رشد سهام شرکت ها
اتفاقات مختلفی در یکسال گذشته در اقتصاد ایران رخ داده که موجب جذابیت بازار سرمایه برای سرمایه گذاران و حتی بسیاری از عموم مردم شده و در نتیجه نقدینگی زیادی را (به طور میانگین روزانه ۱۲۰۰ میلیارد تومان) به سمت بورس سرازیر کرده است. از طرفی علاوه بر نقدینگی عوامل دیگری وجود دارد که رشد بازدهی سهام شرکت‌های بورسی را توجیه می‌کند. در ادامه به این علل و عوامل اشاره می‌کنیم:

۱. کاهش نرخ سود بانکی و بین بانکی در مقابل افزایش تورم : زمانی که نرخ سود بانکی ۱۵ و اخیرا ۱۶ درصد آن هم برای سپرده‌های یکساله در نظر گرفته می‌شود در شرایطی که کشور تورم ۳۰ تا ۴۰ درصدی را تجربه می‌کند اکثر مردم متوجه می‌شوند که اگر پولشان از ابتدای سال در بانک بماند تا پایان سال با سودی که دریافت می‌کنند و تورمی که وجود دارد ۱۵ تا ۲۵ درصد ارزش پولشان کاهش می‌یابد بنابراین تصمیم می‌گیرند که پوا را از بانک خارج کرده و در جای دیگری نگه داری (برای حفظ ارزش پول) یا سرمایه گذاری (برای سود آوری) کنند که متضرر نشوند. از طرفی هر اندازه تورم ادامه داشته باشد رشد قیمت سهام شرکت‌ها یک امر طبیعی است.

۲. ریسک بالا برای سرمایه گذاری در بازار‌های موازی : برخورد‌های شدید و موثر و بازدارنده‌ی قوه قضائیه در دوره آیت الله رئیسی با مفسدان و اخلال گران اقتصادی در بازار‌های طلا و سکه و ارز و خودرو از یکسو و اعمال نظارت و قوانین سختگیرانه در خرید و فروش‌ها در بازار‌های مذکور از سوی دیگر باعث شده تا ریسک سرمایه گذاری یا همان سوداگری و احتکار در بازار‌های نامولد بالا رفته و در مقابل سرمایه‌ها به سمت بازار پربازده و کم ریسک سرمایه هدایت شود.

۳. جهش نرخ ارز : جهش دلار از ۱۲ هزار تومان به ۲۴ هزار تومان طی یکسال اخیر موجب افزایش حاشیه سود بسیاری از شرکت‌های فعال در بورس شده است چرا که هزینه این شرکت‌ها بویژه صنایع مادر و پتروشیمی‌ها و فلزی‌ها به ریال، اما درآمدشان به دلار است.

۴. مالیات به عنوان عاملی موثر در سرمایه گذاری : با شنیدن زمزمه‌های اخذ پایه‌های مالیاتی جدید ازجمله مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر خانه‌های خالی از فعالیت‌های مخرب اقتصادی مثل سرمایه گذاری در بازار ارز و مسکن و طلا و روی کار آمدن مجلس یازدهم که تصویب مالیات‌های مذکور از اصلی‌ترین برنامه هایشان است و از طرف دیگر منتفی اعلام شدن اخذ مالیات از عایدی سرمایه در بخش سهام به جذابیت بازار سرمایه در برابر بازار‌های موازی افزوده شد.

۵. حمایت لفظی مسئولان ارشد کشور از بازار سرمایه : در ماه‌های اخیر بسیاری از مسئولان نظام از جمله رئیس جمهور، رئیس مجلس و وزیر اقتصاد بار‌ها به لزوم استفاده از ظرفیت بالای بازار سرمایه برای تامین مالی بخش تولید و پروژه‌های عمرانی کشور تاکید کرده اند و رونق بورس را زمینه‌ای مناسب برای رشد اقتصادی دانسته اند. فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد در مراسم معارفه حسن قالیباف رئیس جدید سازمان بورس گفته بود: سهم بازار سرمایه در تامین مالی اقتصاد کشور باید با برنامه‌ریزی و تدبیر و استفاده از ظرفیت‌های اقتصاد کشور ازجمله مولدسازی املاک و دارایی‌های دولتی، به ۵۰ درصد افزایش یابد. وی اضافه کرد: یکی از نقش‌های مهم بازار سرمایه، مردمی کردن اقتصاد و کمک به شکل گیری اقتصاد عدالت بنیان است که در سایه شفافیت هر چه بیشتر این بازار و جلب اعتماد مردم و بنگاه‌ها محقق می‌شود. بازار سرمایه این قابلیت را دارد منابعی که در اقتصاد بصورت غیرفعال است را در مسیر سرمایه گذاری قرار دهد. وی با بیان اینکه بنگاه‌های بزرگ مقیاس می‌توانند از ظرفیت بازار سرمایه برای تامین مالی ثابت و درگردش خود استفاده کنند تاکید کرد: بازار سرمایه، یک بازار مدرن، تکامل یافته، محیطی مطمئن برای سرمایه گذاری و روان برای تامین مالی شفاف است.

۶. خصوصی سازی و مولد سازی دارایی‌های دولت و جبران کسری بودجه : دولت برای اینکه بتواند در شرایط فعلی کسری بودجه خود را جبران کند بجای افزایش نقدینگی و چاپ پول با کسب اجازه از شورای سران قوا و در راستای اصل ۴۴ قانون اساسی به دنبال آن است تا از طریق فروش و واگذاری بخشی از سهام شرکت‌ها تا بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان در سال ۹۹ درآمد کسب کند و برای این مهم در ارائه سهام شرکت‌ها تخفیف‌های خوبی برای مردم درنظر گرفته است. در اولین فروش سهام دولتی تحت عنوان صندوق واسطه گری مالی یکم (دارایکم) سهامدارانی که از این سهم خریداری کردند به جز تخفیف ۲۰ درصدی ابتدایی طی ۲ ماه بیش از ۱۱۰ درصد سود بدست آوردند و قرار است دولت در ۲ مرحله‌ی دیگر تحت عنوان سهام دارادوم و داراسوم باقی سهام شرکت‌های ارزنده‌ای را که درنظر گرفته است در بازار عرضه کند. این امر نیز به جذابیت بیش از پیش بازار سرمایه کمک کرده است.

۷. حذف ارز ترجیحی یا همان دلار ۴۲۰۰ تومانی برای بسیاری از کالاها : به دلیل فساد گسترده در تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات بسیاری از کالا‌ها و مشکلات پیش آمده و همچنین کاهش درآمد‌های نفتی و بازنگشتن ارز‌های صادراتی و خالی بودن دست بانک مرکزی دلار ترجیحی برای بسیاری از کالا‌هایی که در دو سال گذشته تخصیص داده می‌شد قطع شده و یا به زودی قطع خواهد شد، همین امر موجب گران شدن نسبی قیمت این کالا‌ها و در نتیجه افزایش تورم و متعاقبا افزایش قیمت سهام شرکت‌ها می‌شود. از طرفی برای نمونه وقتی قیمت کالایی مثل دارو با حذف ارز دولتی افزایش می‌یابد مارجین یا حجم ریالی معاملات شرکت‌های دارویی نیز افزایش یافته و موجب افزایش سود آن‌ها می‌شود.

۸. کاهش چشمگیر واردات و مصرف کالا‌های خارجی و افزایش مصرف کالا‌های ایرانی : در ماه‌های گذشته به دلیل تنگ‌تر شدن حلقه‌ی تحریم‌ها و شیوع بیماری کرونا و همچنین کمبود ارز و گرانی دلار و در نتیجه گرانی کالا‌های خارجی، مصرف کالا‌های داخلی بیشتر شده و در نتیجه فروش و سود شرکت‌های ایرانی که شرکت‌های بورسی نیز مستثنی از آن نیستند بیشتر شده است.

۹. آزادسازی سهام عدالت : بعد از فرمان رهبر انقلاب مبنی بر آزادسازی سهام عدالت بیش از ۱۷ میلیون مشمول سهام عدالت علاقه‌مند شدند تا سهام خود را به روش مستقیم مدیریت کنند و در نتیجه این امر موجب دریافت کد بورسی از سوی آن‌ها و علاقه مندی به فعالیت در بازار سرمایه شد که در کنار و خرید صندوق واسطه گری مالی دولت (دارایکم) و سودی که از آن‌ها در ماه‌های گذشته شاهد بودند به خرید سهام‌های دیگر نیز تشویق شده و در نتیجه نقدینگی بیشتری وارد بازار اندازه بازار و نقدینگی کردند.

۱۰. ورود به بازار سرمایه با حداقل سرمایه و نقدشوندگی بالا و آسان : یکی دیگر از جذابیت‌های بازار سرمایه و جذب مردم به این بازار این است که یک شخص حقیقی با حداقل سرمایه (۵۰۰ هزار تومان) می‌تواند در این بازار سرمایه گذاری کرده و سود کسب کند در حالی که در شرایط کنونی بازار‌های موازی مثل سرمایه گذاری با منابع خرد و حتی ده‌ها برابر این ازقام هم عملا غیر ممکن است. از طرف دیگر سهام دار بورس می‌تواند تقریبا هر زمان که به اصل پول خود و یا سود کسب شده نیاز دارد سهام خود را فروخته و یا سیو سود کند و در کمتر از ۷۲ ساعت وجه خود را دریافت کند، اما در سایر بازار‌ها این چنین نیست. وزیر اقتصاد ویژگی خاص دیگر بازار سرمایه را پذیرش سرمایه افرادی که اصطلاحا دارای "خرده منابع" هستند عنوان می‌کند و می‌گوید: این افراد با گسیل منابع خرد به این بازار و استفاده از مشاوره تخصصی، می‌توانند به سود مناسب دست یابند.

جذابیت بازار سرمایه عاملی برای جلوگیری از تورم در بازارهای موازی
در کنار عللی که گفته شد در نظر داشته باشید اگر این جذابیت در بازار سرمایه ایجاد نشده بود و در ماه‌های اخیر که بازار ارز، مسکن و طلا شرایط نامناسبی را پشت سر گذاشته است روزانه بیش از ۱۰۰۰ میلیارد تومان وارد این بازار‌ها می‌شد چه تبعاتی در پی داشت؟! با این وضعیت شاید قیمت ارز به بیش از ۳۰ هزار تومان و قیمت طلا به بیش از ۱.۵ میلیون تومان پیش از تابستان می‌رسید.

محمدرضا پورابراهیمی؛ رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در این باره گفته است: در هفته‌های اخیر، روزانه حدود ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلیارد تومان منابع نقدی جذب بازارسرمایه شده است. این حجم نقدینگی درصورت عدم جذب در بازار سرمایه می‌توانست اثرات منفی بر حوزه اقتصادی کشور داشته باشد، اما به سمت بازار سرمایه هدایت شد.

بورس هراسی و تخریب بازار سرمایه به ضرر اقتصاد ملی
در هر حال عللی که گفته شد برای اثبات این ادعا بود که رشد پر شتاب بورس غیر منطقی نبوده و سهام شرکت‌ها هم به شکی که منتقدان غلو می‌کنند حباب ندارد و اگر هم داشته باشد ساز و کار عرضه و تقاضای سرمایه با اصلاح و نظارت ناظر بازار تعدیل خواهد شد و از طرفی چرخش اقتصاد کشور از بانک محوری به بورس محوری و تامین سرمایه‌ی بخش تولید و صنعت کشور از بورس که در همه‌ی کشور‌های پیشرفته و حتی در حال توسعه که به همین صورت است (در قسمت‌های بعدی پرونده به آن می‌پردازیم) می‌تواند به رشد و پیشرفت اقتصاد کمک کند، بنابراین بورس هراسی و تخریب بازار سرمایه آن هم بن استدلال و یا دلایل منطقی را می‌توان امری نامیمون و غلط و به ضرر اقتصاد ملی تلقی کرد.