برنامه معاملات سهام چیست؟

حقوق صاحبان سهام چیست؟

دنیای سهام و شرکت های سهامی، دنیای پیچیده ای نیست، اما به همان اندازه که پیچیده نیست، شیرین است! البته این شیرینی بیش از هر کسی به افرادی خودش را نشان می دهد که در این حوزه اطلاعات کافی دارند. این روزها با توجه به رونق گرفتن بورس در کشورمان افراد زیادی برای سرمایه گذاری به این حوزه روی آورده اند، در حالی که بسیاری از این افراد نه اطلاعاتی در مورد سهام و نه در مورد جزئیات مربوط به حقوق صاحبان سهام دارند.

در این مقاله قصد داریم به طور کامل به موضوع حقوق برنامه معاملات سهام چیست؟ صاحبان سهام بپردازیم. تا پایان این مقاله هر آنچه که باید راجع به حقوق صاحبان سهام بدانید را متوجه خواهید شد. قبل از اینکه به موضوع حقوق صاحبان سهام بپردازیم باید کمی در مورد سهام و انواع آن توضیح دهیم.

اوراق بهادار و سهام چیست؟

برای تعریف سهام ابتدا باید اوراق بهادار را بشناسید. اوراق بهادار در واقع همان ابزارها و اسناد مالی دارای ارزش مادی هستند و نشان دهنده مالکیت اشخاص حقیقی و حقوقی بر انواع دارایی هستند. اوراق بهادار در واقع نوعی از طلب از نهادهای دولتی یا خصوصی هستند. سهام نیز یکی از انواع اوراق بهادار است که در چند سال اخیر مورد توجه بسیار زیادی قرار گرفته است.

سهام را می توانیم یکی از اوراق بهادار بدانیم که نشان می دهد یک شخص حقیقی یا حقوقی بر چه میزان از یک دارایی حق مالکیت دارد. برای مثال اگر ارزش یک شرکت یک میلیارد تومان باشد و شما 20 درصد از سهام این شرکت را در اختیار داشته باشید، شما مالک 200 میلیون تومان از این دارایی (این شرکت) هستید.

البته در بازار بورس کمی پیچیده تر است و تقسیم سهام بین افراد بیشتری تقسیم می شود و در کل نحوه تقسیم سهام متفاوت است.

بحث سهام و اوراق بهادار و حقوق صاحبان سهام از مهمترین بحث ها در حوزه حسابداری است، اما اگر به بحث های جذاب دیگر همچون محاسبه بیمه حقوق علاقه دارید می توانید مقاله سپیدار در این مورد را نیز مطالعه کنید.

انواع سهام

هم سهام و هم شرکت های سهامی به دسته های مختلف تقسیم می شوند. شرکت های سهامی به دو دسته سهامی عام و سهامی خاص تقسیم می شوند.

سهام نیز از جهات مختلف می تواند به دسته بندی های مختلف تقسیم شود که در مقالات بعدی به طور کامل در این مورد توضیح می دهیم، اما سهام در مهمترین نوع تقسیم بندی، شامل موارد زیر است:

1. سهام عادی
2. سهام ممتاز (سهام ترکیبی)

حقوق صاحبان سهام چیست؟ (تعریفی جامع از حقوق صاحبان سهام)

حقوق صاحبان سهام که آن را با عنوان ارزش ویژه نیز می شناسند، نشانگر این است که مالکیت صاحبان کسب و کارها چه میزان برنامه معاملات سهام چیست؟ است. حقوق صاحبان سهام که معادل آن در زبان انگلیسی عبارت Equity یا Owner Equity است نوعی مالکیت در دارایی های یک شرکت است. حقوق صاحبان سهام، میزانی از ارزش یک شرکت است که به یک شخص حقیقی یا حقوقی تعلق دارد.

در صورتی که یک شرکت منحل شود نیز بعد از کسر بدهی ها از دارایی های آن شرکت، حقوق صاحبان سهام از باقیمانده دارایی شرکت و بر اساس میزان سهم سهامداران به آنان پرداخت می شود.

حقوق صاحبان سهام ممکن است با انجام فعالیت های سودآور در یک شرکت افزایش پیدا کند و یا به واسطه اشتباهات تجاری آن شرکت با کاهش همراه باشد. علاوه بر این در صورتی که یک شرکت سود سالانه حاصل از فروش محصولات یا خدمات را بین سهامداران توزیع نکند، حقوق صاحبان سهام در آن شرکت افزایش پیدا می کند.

بنابراین این مسئله که در چه شرکتی سرمایه گذاری می کنید و اوراق بهادار از نوع بورس دریافت می کنید اهمیت زیادی دارد.

در این میان پیشنهاد می کنیم مقاله معافیت از بیمه که از موضوعات مهم در بحث بیمه محسوب می شود را مطالعه کنید.

اجزای حقوق صاحبان سهام شامل چه مواردی است؟

• سرمایه قانونی
• افزایش سرمایه
• صرف سهام
• اندوخته قانونی
• سایر اندوخته ها
• سود و زیان انباشته
• سهام خزانه
• مازاد تجدید ارزیابی موجودی ها

در ادامه در مورد برخی از این موارد بیشتر توضیح می دهیم.

سرمایه قانونی

قسمتی از حقوق صاحبان سهام جهت ایجاد شرکت و به واسطه خرید سهم، ماشین آلات، ملک و … به سرمایه آن شرکت تبدیل شود.

افزایش سرمایه

یکی از روش های تامین مالی شرکت ها افزایش سرمایه است که روش های مختلف دارد. گاهی شرکت ها به خاطر اصلاح ساختار مالی، افزایش جریان وجوه نقد شرکت یا گاهی برای مزایایی که افزایش سرمایه برایشان ایجاد می کند نسبت به این کار اقدام می کنند. افزایش برنامه معاملات سهام چیست؟ سرمایه یکی از اجزای حقوق صاحبان سهام محسوب می شود، چرا که این افزایش سرمایه توسط سهامداران قدیمی یا جدید انجام می شود.

اندوخته

سود سهمی که در پایان دوره مالی بین سهامداران توزیع نمی شود و در اختیار شرکت باقی می ماند نیز سرمایه قانونی است و جزئی از حقوق صاحبان سهام محسوب می شود. این سود سهمی که با عنوان اندوخته شناخته می شود بخشی از سود واحد تجاری است که گاهی به واسطه الزامات قانونی و گاهی به خاطر تصمیم مجمع عمومی صاحبان سهام در یک شرکت و به دلایلی مثل حمایت از منافع بستانکاران/اعتباردهندگان یا به دلیل ایجاد منابع لازم برای توسعه شرکت در بین سهامداران توزیع نمی شود.

اندوخته قانونی

اندوخته قانونی با اندوخته که در قسمت قبل آن را توضیح دادیم کمی متفاوت است. طبق آنچه در قانون تجارت آمده است، میزان یک بیستم سود خالص هر سال به صورت پیشفرض به عنوان اندوخته برنامه معاملات سهام چیست؟ قانونی در نظر گرفته می شود. البته محاسبه اندوخته قانونی جزئیات زیادی دارد که باید همه موارد آن در نظر گرفته شود.

هدف حقوق صاحبان سهام چیست؟

اهداف حقوق صاحبان سهام در حسابداری معمولا شامل موارد زیر است:

• مشخص نمودن سرمایه قانونی و ثبت شده
• مشخص نمودن منابع سرمایه شرکت سهامی
• مشخص نمودن سود سهامی قابل توزیع

حقوق سهام داران طبق میزان سرمایه گذاری و خریدی که از سهام انجام داده اند منافعی نیز به دنبال دارد که نمی توان این منافع را نقض کرد. اطلاع از این منافع برای سهامداران لازم است تا این اشخاص حقیقی و حقوقی بتوانند در بازار سرمایه به کسب سود بپردازند.

یکی از مهمترین موضوعات در زمینه حسابداری بحث ارسال لیست بیمه است که حسابداران شرکت ها ابهامات زیادی در مورد آن دارند. در مقاله ارسال لیست بیمه در وبلاگ سپیدار به طور جامع به این موضوع پرداخته ایم.

حساب های مرتبط با حقوق برنامه معاملات سهام چیست؟ صاحبان سهام

حساب های مختلفی وجدو دارند که در ارتباط با حقوق صاحبان سهام هستند. این حساب ها در حقوق صاحبان سهام تاثیر دارند. در ادامه به 2 مورد از این حساب ها اشاره می کنیم. این حساب ها در صورتی که در سمت بدهکار ترازنامه (سمت چپ) قرار بگیرند مانده حقوق صاحبان سهام را کاهش می دهند و در صورتی که در سمت بستانکار ترازنامه (سمت راست) قرار بگیرند مانده حساب حقوق صاحبان سهام را افزایش می دهند و نفع سهامداران هستند.

حساب استعفا (ماهیت کاهش حقوق صاحبان سهام)

در صورتی که یکی از صاحبان سهام (مالکان) بخواهد استعفا بدهد، شرکت موظف است دارایی وی را پرداخت کند و به همین دلیل این حساب در ترازنامه ماهیت بدهکار دارد و حقوق صاحبان سهام را کاهش می دهد.

حساب درآمد (ماهیت افزایش حقوق صاحبان سهام)

درآمد می تواند از طریق فروش، کمیسیون دریافت شده از مشتریان، بهره دریافتی یا روش های دیگر باشد. در هر صورت هر پولی که از طریق فروش محصول یا خدمات دریافت می شود درآمد بوده و در ترازنامه ماهیت بستانکار دارد، بنابراین باعث افزایش حقوق صاحبان سهام می شود.

جایگاه حقوق صاحبان سهام در معادله حسابداری

همانطور که گفتیم حقوق صاحبان سهام در یک شرکت منحل شده پس از این که بدهی های شرکت از دارایی های آن کسر شد، از باقیمانده آن به دست می آید. بنابراین رابطه و جایگاه حقوق صاحبان سهام در یک تراز به این صورت خواهد بود:

حقوق مالکان شرکت (حقوق صاحبان سهام) + بدهی های شرکت = دارایی های شرکت

بنابراین با جابه جایی در عناصر این معادله می توان به این نتیجه رسید که اگر از دارایی ها، بدهی ها را کسر کنیم حقوق مالکان باقی می ماند. مانند معادله زیر:

برنامه معاملات سهام چیست؟

مدیریت معاملات آنلاین کارگزاری

ابزارهای مشتقه

ثبت‌نام آنلاین مشتری کارگزاری

مانیتورینگ کارگزاری

اپلیکیشن‌های موبایل

معاملات الگوریتمی

سامانه معاملات آنلاین گروهی

تجربه یک روز معاملاتی متفاوت.

داتکس برای کارگزاری ها سامانه معاملات بر خط (OMS) را ارائه نموده است که خدمتی جامع و چند وجهی است برای ارائه خدمات بهتر به مشتریان کارگزاری. بخش های مدیریتی این سامانه این امکان را به شما می دهد تا در فرآیندی کاملاً اختصاصی شده، مدیریت همه ریسک ها و اقدامات را در دست بگیرید. با این سامانه قادر خواهید بود با بهینه کردن فرآیندها به حداکثر کارایی برسید.
سامانه معاملات بر خط داتکس را می توانید برای سرمایه گذاران به صورت کامل اختصاصی کنید. فرآیندهای پردازش سفارشات به گونه ای طراحی شده اند که با حداکثر سرعت و کارایی فرمان ها را به انجام برسانند و از طریق بخش مدیریتی می توانید بر همه اینها نظارت داشته باشید.حتی این کارها را می توانید برای بخش های مدیریتی سامانه های شخص ثالث (third party back office) نیزانجام دهید. ​

راهکاری جامع برای کارگزاری ها

چه شما سرمایه گذار باشید، چه مدیر اجرایی باشید و یا مدیر IT کارگزاری بزرگترین چالش شما این است که چگونه به موثرترین روش ممکن کار خود را انجام دهید.
قطعا به راه حل هایی احتیاج دارید که برایتان درآمد ایجاد کند،بهترین فرآیند اجرا را داشته باشد، ریسک های شما را مدیریت کند و از بهترین تکنولوژی ها استفاده کرده باشد، و از همه مهم تر اینکه این راه حل ها اختصاصاً در اختیار خودتان باشد. داتکس راه حل هایی را ارائه کرده که پاسخگوی همین نیازها باشد.

برنامه معاملات سهام چیست؟

سوالات بسیاری در زمینه نوع معاملات در مباحث آموزش فارکس شده است که آیا این معاملات از نوع CFD است یا خیر؟ بهتر است ابتدا بدانیم معاملات CFD یا همان قرارداد ما به التفاوت (Contract for difference) چیست؟

قرارداد ما به التفاوت (Contract for difference) یا به اختصار CFD یکی از مشتقات مالی است که به شما امکان می‌دهد بدون تصاحب یک دارایی، روی تغییرات قیمت آن معامله کنید. این نوع از معاملات را می‌توانید روی طیف وسیعی از بازارها از جمله بازار سهام، فارکس، شاخص‌ها و کالاها انجام دهید.

مزایای معاملات CFD نسبت به معاملات فیوچرز:

تصور کنید یک تاجری که هزار گونی گندم را برای تحویل ۹ ماه بعد، به ازای هر گونی ۱۲ دلار فروخته، الان باید گونی‌ای ۱۵ دلار خریده و به خریدار تحویل دهد. یا اینکه به اندازه اختلاف بین دو قیمت، زیان بپردازد که برایش مطلوب نیست. با اینکه می داند ماه دیگر، قیمت گندم پایین می آید و می تواند سود کند اما هیچ راه دیگری ندارد. حال باید چکار کند؟

یکی از ایرادات معاملات آتی این است که در تاریخ سررسید قرارداد فسخ شده و دو طرف باید با هم تسویه کنند. اما کسی که ضرر داده، این نوع معاملات برایش خوشایند نیست، حتی اگر بفهمد ۲ ماه بعد قیمت پایین میاید و می تواند سود کند. پس این مشکل را چگونه باید حل کنند؟

برای رفع این مشکل سر رسید قراردادها را برداشتند. هرشخصی می‌توانست تا هر زمان که میخواست، معامله خود را نگه داشته و یا قرارداد را بسته و سود خود را دریافت کند.

با این راهکار، دنیای جدیدی رو به بازارهای مالی و معامله‌گران باز شد. آن‌ها دیگر مجبور نبودند استرس سر رسید قرارداد خود را داشته باشند و تا هر زمان که می‌خواستند، می‌توانستند صبر کنند. معامله گر داستان ما که در قرارداد آتی ضرر داده بود و هنگام سررسید، قراردادش لغو برنامه معاملات سهام چیست؟ شده بود. اکنون میتواند معاملات CFD انجام دهد و بدون هیچ استرسی، معامله خود را نگه داشته و ادامه دهد علاوه بر اینکه از تمامی مزایای معاملات فیوچرز نیز استفاده کند.

سازوکار CFD چگونه است؟

منظور از معاملات CFD انجام قراردادهای خرید و فروش برای کسب سود از طریق اختلاف ارزش دارایی مورد معامله با یک کارگزار (بروکر) آنلاین است. وقتی یک معامله CFD انجام می‌دهید، یعنی در واقع توافق می‌کنید که اختلاف قیمت یک دارایی از زمان شروع معامله تا پایان آن را مبادله کنید.

بنابراین سود و ضرر این نوع معامله به این بستگی دارد که تا چه حد پیش‌بینی شما صحیح بوده است.

معاملات CFD را می‌توان هم در جهت صعود قیمت و هم در جهت نزول قیمت دارایی‌ها انجام داد. در ادامه به این می‌پردازیم که منظور از خرید و فروش، اهرم و مارجین در معاملات CFD چیست.

۱- منظور از خرید و فروش در معاملات CFD چیست؟

خرید و فروش در معاملات CFD به موقعیت یا پوزیشنی که شما در یک معامله دارید اطلاق می‌شود. یکی از مزایای اصلی معاملات CFD این است که شما می‌توانید در هر دو جهت بازار معامله کنید. اگر پوزیشن خرید (Long) داشته باشید، به این معنی است که شما فکر می‌کنید قیمت افزایش پیدا خواهد کرد و اگر پوزیشن فروش (Short) داشته باشید، یعنی معتقدید قیمت کاهش پیدا می‌کند.

در معاملات معمولی شما تنها از افزایش قیمت می‌توانید سود کنید، اما در معاملات CFD می‌توانید حتی با کاهش ارزش و قیمت دارایی مورد معامله نیز کسب سود کنید. برای مثال اگر فکر می‌کنید که قیمت سهام شرکت Apple کاهش پیدا می‌کند، می‌توانید به یک معامله فروش CFD برای سهام این شرکت ورود کنید. در این حالت شما اختلاف بین قیمت سهام این شرکت از زمانی که معامله را باز کرده‌اید تا زمان بستن آن را مبادله می‌کنید. بنابراین اگر قیمت سهام این شرکت در پایان معامله کاهش پیدا کرده باشد، شما سود می‌کنید، اما اگر قیمت سهام افزایش یافته باشد، ضرر می‌کنید.

۲- اهرم در معاملات CFD چه نقشی دارد؟

اهرم (لِوِرِج) در معاملات CFD ابزاری است که با استفاده از آن می‌توانید معامله بزرگی انجام دهید، بدون اینکه هزینه کامل آن را در ابتدا پرداخت کنید. فرض کنید شما می‌خواهید وارد معامله‌ای معادل ۵۰۰ سهم از شرکت اپل شوید. در حالت معامله استاندارد، بایستی هزینه تمام این سهم‌ها را در ابتدا پرداخت کنید. اما در حالت معامله CFD، تنها لازم است حدود ۲۰ درصد از کل این هزینه را بپردازید.

با اینحال خیلی مهم است به یاد داشته باشید که اگرچه اهرم به شما امکان می‌دهد سرمایه کاری خود را افزایش دهید، اما سود و ضرر حاصل از معاملات نیز با لحاظ کردن کل مبلغ معامله محاسبه می‌شود. به این معنی که در مثال بالا، سود یا ضرر شما براساس اختلاف قیمت ۵۰۰ سهام اپل از لحظه ورود به معامله تا زمان خروج از آن محاسبه می‌شود. بنابراین سودها یا ضررهای شما ممکن است در مقایسه با سرمایه اولیه شما مبلغ خیلی بزرگی باشند و یا ضررها تمام موجودی حساب شما را از بین ببرند. به همین خاطر بسیار مهم است به نسبت اهرم معاملات خود توجه ویژه‌ای داشته باشید و اطمینان حاصل کنید که در حد توان خود معامله می‌کنید.

۳- منظور از «معامله با مارجین» در معاملات CFD چیست؟

در معاملات CFD، منظور از «معامله با مارجین» در واقع همان معامله برنامه معاملات سهام چیست؟ با اهرم است. مقدار سرمایه‌ای که برای باز کردن و باز نگه داشتن یک معامله با اهرم نیاز است، مارجین نام دارد و کسری از حجم کل معامله را نشان می‌دهد.

در معاملات CFD دو نوع مارجین وجود دارد. یک مارجین سپرده برای شروع یک معامله لازم است و مارجین دیگری برای باز نگه داشتن معامله نیاز است. مثلا اگر معامله شما به اندازه‌ای وارد ضرر شود که مارجین سپرده شما برای پوشش دادن آن کافی نباشد، بروکر شما اخطاری تحت عنوان «مارجین کال» برای شما صادر می‌کند و از شما می‌خواهد موجودی حساب خود را افزایش دهید. در صورتی که پول بیشتری به حساب خود اضافه نکنید، معامله شما بسته می‌شود و تمام ضررهای آن معامله تثبیت می‌شوند.

هِج کردن در معاملات CFD

در معاملات CFD می‌توانید با باز کردن معاملات بیشتر، از سرمایه خود در برابر ضررها محافظت کنید.

به عنوان مثال، فرض کنید سهام شرکتی را بصورت CFD خریداری کرده باشید، اما با توجه به گزارش ناامید‌کننده‌ای که درباره درآمد شرکت منتشر شده فکر می‌کنید ممکن است ارزش سهام برای مدت کوتاهی افت کند، در این صورت می‌توانید بخشی از ضرر معامله خرید خود را با باز کردن معامله فروش آن سهام جبران کنید. اگر بخواهید ریسک معامله خرید خود را به این طریق هِج کنید (پوشش دهید)، با کاهش قیمت سهام این شرکت، سود حاصل از معامله فروش، بخشی از ضرر ناشی از معامله خرید اولیه شما را جبران می‌کند.

مزایای معاملات CFD

• امکان معامله کردن با مارجین که باعث می‌شود بتوانید با سرمایه بیشتری کار کنید
• کسب سود از هر دو بازار صعودی و نزولی
• دسترسی به بازار در تمام طول شبانه‌روز و از سرتاسر دنیا
• تنوع بالای گزینه‌های معاملاتی اعم از سهام شرکت‌ها، شاخص‌ها، کالاها و ارزها
• هزینه پایین معاملات

ریسک معاملات CFD

• معامله کردن با مارجین نه تنها سود معاملات، بلکه ضررهای احتمالی معاملات را نیز افزایش می‌دهد. بنابراین به منظور جلوگیری از ضررهای بزرگ در مواقعی که بازار در خلاف جهت معامله شما حرکت می‌کند، باید از حد ضرر استفاده کنید.
• برای صنعت CFD قوانین دولتی محکمی وجود ندارد و اعتبار بروکرهای CFD بیشتر براساس شهرت، مدت‌زمان فعالیت و موقعیت مالی آن‌ها سنجیده می‌شود. بنابراین باید پیش از افتتاح حساب در بروکرها، قبلا در مورد آن‌ها تحقیق کنید.

مثالی از یک معامله CFD

سهام LLOY در حال حاضر با قیمت خرید ۵۱٫۶۳۰ و قیمت فروش ۵۱٫۶۰۰ معامله می‌شود. اما شما پیش‌بینی می‌کنید که ارزش این سهام در طول چند روز آینده کاهش پیدا خواهد کرد، به همین خاطر تصمیم‌ می‌گیرید که ۱۵۰ سهم CFD از LLOY را در قیمت ۵۱٫۶۰۰ بفروشید.

فرض کنید ارزش این سهام افت کرد و در حال حاضر با قیمت خرید ۵۰٫۰۰۰ و قیمت فروش ۴۹٫۹۷۰ معامله می‌شود. حالا برای خروج از معامله فروش و تثبیت سود بدست آمده، در واقع ۱۵۰ سهم CFD از سهام LLOY را با قیمت ۵۰٫۰۰۰ خریداری می‌کنید. برای محاسبه میزان سود بدست آمده، کافی است اختلاف قیمت این سهم در زمان ورود به معامله و خروج از آن را در حجم معامله ضرب کنید.

حالا فرض کنید ارزش سهام بعد از ورود به معامله فروش، افزایش پیدا کرده است و در حال حاضر با قیمت خرید ۵۳٫۱۰۰ و قیمت فروش ۵۳٫۰۷۰ معامله می‌شود. برای خروج از معامله باید در واقع ۱۵۰ سهم CFD از LLOY را با قیمت ۵۳٫۱۰۰ خریداری کنید. در این حالت میزان ضرر این معامله بصورت زیر محاسبه می‌شود:

معاملات بازار فارکس نیز جزو معاملات CFD به حساب می آید

برای آشنایی با معاملات و بازار فارکس مقاله “ فارکس در مقایسه با سایر بازارها “را مطالعه نمایید.

برنامه معاملات سهام چیست؟

بازار آتی چیست ؟

از مواردی که ذهن بسیاری از سرمایه گذاران و تازه واردان به بازار بورس را به خود مشغول می کند، بازار آتی است. سرمایه گذاران معمولا با نکات و قوانین بازار آتی آشنا نیستند. لذا می بایست تمامی این نکات را بیاموزند تا در بازار آتی ضرر نکنند و بتواند با رعایت قوانین این بازار کسب سود برنامه معاملات سهام چیست؟ کنند. سررسید قرارداد، اندازه قرارداد، کالای مورد معامله، جریمه عدم ایفای تعهدات یکی از طرفین، ریسک ها و فرصت ها از جمله این مشخصه ها محسوب می شوند .

مقدمه ای در خصوص بازار آتی

بورس به دو نوع اوراق بهادار و بورس کالا تقسیم بندی می گردد. در ادامه می خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که بازار آتی چیست؟

جالب است که بدانید، واژه «آتی» به معنای آینده است. بنابراین شما باید قیمت کالا را در آینده پیش بینی و بر اساس آن در زمان حال معامله کنید. اما چگونه؟ با ما همراه باشید تا به تمامی ابهامات و سوالات پاسخ دهیم .

قرارداد آتی چیست؟

برای آنکه بتوان به طور شفاف تری بازار آتی را برای علاقه مندان و سهامداران بازار بورس و سرمایه توضیح دهیم؛ می توان این گونه گفت که بازار آتی یکی از زیر مجموعه های بورس کالا به حساب می آید که معمولا کالاهایی مثل سکه، طلا، زعفران و زیره در آن معامله می شود. قرارداد آتی قراردادی است که طرفین ، کالای مشخصی را برای زمانی مشخص در آینده، با قیمتی مشخص معامله می‏کنند. در این قراردادها خریدار متعهد به دریافت کالا و فروشنده متعهد به تحویل کالا در زمان سررسید می شود .

زمان تحویل، اندازه و میزان کالا، کیفیت کالا و تمام جزییات توسط بورس کالا از پیش برای خریداران و فروشندگان مشخص می شود. خریداران و فروشندگان قراردادهای آتی می توانند با پرداخت مبلغ کمی از ارزش معامله نسبت به خرید یا فروش قطعی آن کالا در آینده اقدام کنند و همین امر ابزاری برای کاهش ریسک به حساب می آید .

با رسیدن زمان تحویل، خریدار کالا را از فروشنده تحویل می گیرد و باقیمانده وجه از حساب خریدار به حساب فروشنده منتقل می شود. اما حتما از خود سوال خواهید کرد که چنین قراردادهایی چه منفعتی دارد و اصولا چرا کالایی را که قصد خرید آن را داریم، باید در یک زمان دیگری خریداری نماییم؟ سوالات متعددی در این زمینه است. ضمن اینکه این نوع از قرارداد ویژگی ها و قوانین خاص خودش را دارد که یک سرمایه گذار حتما می بایست تمامی قوانین رایج در بازار آتی را بداند و سپس وارد چنین معامله ای گردد تا در این بازار پرمنفعت با عدم شناخت کافی متضرر نشود .

این نوع معامله برای افرادی مثل کشاورزان و تولیدکنندگانی که قصد دارند ریسک خود را کم کنند بسیار مفید است. کشاورزی که می خواهد مطمئن شود در فصل برداشت محصول از نوسان قیمت در امان است و کارخانه ای که می خواهد برای برنامه ریزی و بودجه بندی، مقدار و قیمت خریدهای آینده خود را مشخص کند، می توانند از قرارداد آتی آن کالا برای رسیدن به اهداف خود استفاده کنند .

نکات و قوانین رایج در بورس آتی

برای انجام دادن هر معامله ای در بازار آتی قبل از هر چیز می بایست نکات و قوانین رایج در آن را به صورت کامل آموخت تا با بهره مندی از این نکات و قوانین راه خود را در بازار بورس و سرمایه هموار ساخت. تا قبل از این فهمیدیم که قراردادی را قرارداد آتی می گویند که در طی آن فروشنده متعهد و ملتزم می گردد که در سررسیدی معین، مقداری معین از کالای مشخص را به قیمتی مشخص شده به فروش رساند و در مقابل آن خریدار نیز متعهد می گردد که همان کالای مذکور را با همان مشخصات توافق شده در سررسید معین خریداری نماید . بنابراین هر دو طرف قرارداد می بایست به تعهدات خویش متعهد باشند و مبلغی را به عنوان وجه تضمین اولیه نزد اتاق پایاپای بگذارند. البته این مبلغ طبق تغییرات قیمت ممکن است تغییراتی را در خود ببیند ولی آنچه مهم است این مسئله است که دو طرف قرارداد بایستی هر یک مبلغی مشخص را در این اتاق بگذارند تا هر دو خیالشان در انجام معامله راحت و آسوده گردد .

طبق این تعریف چند نکته را در مورد بازار آتی آموختیم. در ادامه توضیحات اجمالی دیگری در خصوص کالای مورد معامله در بازار آتی خواهیم داد. این نکته نیز در بازار آتی بسیار حائز اهمیت است که می بایست در زمان سررسید قرارداد هر دو طرف نسبت به تعهدات خود مقید باشند. حال این سوال پیش می آید اگر یکی از طرفین نسبت به تعهدات خویش وفادار نباشد چه اتفاقی خواهد افتاد؟ این سوال نیز بایستی به صورت شفاف توضیح داده شود تا در بازار آتی تقریبا به تمامی سوالات و ابهامات پاسخ داده شود و ذهن سرمایه داران در این باب کاملا باز گردد و با دیدی باز وارد معامله گردند. نکته مهمی که هست، بازار آتی برای افراد کم ریست زیاد مناسب نمی باشد .

نماد معاملاتی در بازار آتی به چه صورت است؟

تاریخ سررسید قراردادهای آتی بر روی یک کالا به صورت استاندارد و مشخص توسط بورس تعیین می‌شود و فقط برای سررسیدهای معینی که تعیین شده، امکان انجام معاملات آتی وجود دارد. هر سررسید با یک نماد مشخص در تابلو معاملات نمایش داده می شود. هر نماد معاملاتی متشکل از نام کالا، ماه و سال قرارداد است و تمامی نمادهای معاملاتی بایستی به تصویب هیئت پذیرش رسیده باشند . به عنوان مثال نماد معاملاتی SAFME98 نشان دهنده قرارداد آتی زعفران نگین تحویل مهر 98 است .

چه کالا هایی در بازار آتی معامله می شود؟

در حال حاضر در بورس کالای ایران محصولات کشاورزی زعفران و زیره به صورت قراردادهای آتی مورد معامله قرار می گیرند. اندازه هر قرارداد آتی زعفران 100 گرم و زیره 100 کیلوگرم است.به عبارتی با اخذ یک موقعیت در زعفران ، 100 گرم و در زیره 100 کیلوگرم معامله کرد. بازه قیمتی معاملات روزانه در قراردادهای آتی محدود به (۵%±) قیمت تسویه روز معاملاتی قبل است و امکان ثبت سفارش با قیمتی بالاتر و پایین تر از این بازه وجود ندارد

شاخص های بازار آتی

ویژگی های کلی قرارداد آتی به این قرار است :

1. سررسید قرارداد

تاریخ سررسید قرارداد در بازار آتی به صورت استاندارد و توسط بورس کالا تعیین می گردد .

2. اندازه قرارداد

میزان حداقل خرید و فروش است که توسط بورس کالا قبل از بازگشایی سررسید معاملاتی اطلاع رسانی می شود. میزان خرید و فروش می بایست ضرایبی صحیح از اندازه قرارداد باشد .

3. کالای مورد معامله

از ابتدای معاملات آتی تا سال 1397 عمده معاملات بازار آتی مختص سکه بود ولی پس از تعلیق معاملات آتی سکه در سال 97،در حال حاضر معاملات زعفران و زیره سبز در حال انجام است .

اگر یکی از دو طرف قرارداد به تعهدات خویش وفادار نباشد، ملزم به پرداخت جریمه خواهد شد. این جریمه معمولا معادل یک درصد ارزش کل قرارداد طبق قیمت تسویه همان روز معامله در قرارداد آتی است .

صندوق قابل معامله یا ای تی اف چیست و دولت ایران چطور سهام بانک‌ها و بیمه‌ها را می‌فروشد؟

آن طور که حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران و فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی گفته، دولت عزم خود را جزم کرده است تا بخشی از سهام شرکت‌های دولتی شامل سه بانک و دو بیمه را از میانه اردیبهشت ماه ۹۹، در قالب سهام "صندوق قابل معامله" در بورس یا اصطلاحا ETF به بازار عرضه کند. این نخستین بار در تاریخ بورس ایران است که یک صندوق قابل معامله به بازار عرضه می‌شود.

اما صندوق قابل معامله (ای‌تی‌اف) چیست؟

صندوق‌های قابل معامله همچون دیگر انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در بورس هستند، هر چند تفاوت‌هایی با آنها دارند.

مجموعه‌ای از سهام شرکت‌های مختلف یا دیگر انواع دارایی در قالب یک صندوق برنامه معاملات سهام چیست؟ جمع می‌شود تا خریداران با خرید یک یا چند واحد از سهام این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری مطمئن‌تری انجام دهند.

در واقع خریداران سهام این صندوق‌ها، سبدی از سهام شرکت‌های متفاوت و انواع اوراق بهاداری را خریداری می‌کنند که یک تیم، مدیریت این سبد دارایی یا پرتفولیو را عهده دار است.

عملکرد بازارگردانان این صندوق‌ها باعث می‌شود تا خریداران نسبت به خرید یا فروش سهم یا سهام این صندوق‌ها اقدام کنند.

تفاوت سرمایه گذاری در صندوق‌های قابل معامله (ای‌تی‌اف) با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در چیست؟

مهم ترین ویژگی صندوق‌های قابل معامله، خرید و فروش آسان سهام این صندوق‌هاست که به لحظه و برخط همچون سهام شرکتی می‌توان آن را خرید و فروخت و نقدشوندگی آن همچون سهام معمولی است.

در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک باید در پایان هر روز کاری ارزش خالصی دارایی‌های صندوق که اصطلاحا NAV نامیده می‌شود، محاسبه شود تا بر اساس آن ارزیابی، ارزش سهام صندوق تعیین شود.

با این حساب ارزش خالص دارایی صندوق‌های قابل معامله یا ای‌تی‌اف‌ها با سرعت بیشتری محاسبه، اعلام و تعیین می‌شود. توان بالای نقدشوندگی، سادگی، سهولت و سرعت بالای معامله از مهم‌ترین ویژگی‌های این صندوق‌ها به شمار می‌آید.

درباره بورس تهران بیشتر بخوانید:

نخستین صندوق قابل معامله در بورس ایران شامل سهام چه شرکت‌هایی می‌شود؟

بر اساس اعلام فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی، سهام باقی‌مانده دولت در بانک‌های "تجارت"، "ملت" و "صادرات ایران" و همچنین سهام شرکت‌های "بیمه البرز" و "بیمه اتکایی امین"، دارایی‌های این صندوق خواهند بود.

نکته قابل توجه در فروش این سهام، بی‌نیازی از دریافت کد سهامداری است یعنی افراد حقیقی با دردست داشتن کارت ملی و ارایه کد ملی می‌توانند سهام این صندوق را از شعب منتخب همین بانک‌ها نیز خریداری کنند.

آیا محدودیتی برای میزان خرید هر نفر وضع شده است؟

بله، دولت برای این کار محدودیت‌هایی در نظر گرفته است. هر فرد حقیقی با کد ملی می‌تواند تا سقف دو میلیون تومان از سهام این صندوق خریداری کند.

دیگر محدودیت موجود بر سر راه فروش این سهام، مجاز بودن خرید سهام تنها از سوی افراد حقیقی است و شرکت‌ها یا همان افراد حقوقی در عرضه نخست مجاز به خرید سهام نیستند.

دیگر برنامه معاملات سهام چیست؟ محدودیتی که از آن سخن گفته شده است، ممنوعیت فروش سهام خریداری شده در عرضه اولیه به مدت دو ماه است، در این بازه زمانی بلوکه ماندن دو ماهه افراد می‌توانند برای دریافت کد سهامداری در سامانه "سجام" اقدام کنند.

منبع تصویر، FARSNEWS

دولت چه شرایط دیگری برای عرضه این سهام قایل شده است؟

بر اساس اعلام وزیر اقتصاد، در مرحله پذیره‌نویسی سهام این صندوق، ۲۰ درصد تخفیف برای خریداران درنظر گرفته شده است تا "میزان جذابیت و سوددهی این سهام بالاتر باشد."

این اقدام دولت البته غیر معمول است چراکه اصولا سهام شرکت‌های حاضر در سبد دارایی‌های این صندوق پیشتر در بورس عرضه شده، قیمت مشخص دارند و اصطلاحا از مرحله کشف قیمت گذر کرده‌اند. در واقع قیمت سهام آنها هر روز بر اساس سازوکار بورس معلوم و مشخص است، از این رو ارایه تخفیف برای فروش سهام صندوقی متشکل از سهام این شرکت‌ها، رویکردی غیر معمول است.

ارزش کلی این عرضه چقدر است؟

بر اساس اعلام مسوولین دولتی، قرار است سهامی به ارزش ۱۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان با این سازوکار فروخته شود که با توجه به تخفیفی ۲۰ درصدی و دیگر هزینه‌های عملیاتی عرضه سهام در قالب صندوق قابل معامله، رقمی در حدود ۱۳ هزار میلیارد تومان به عنوان درآمد این عرضه نصیب دولت خواهد شد.

چه انتقادهایی به این تصمیم دولت وارد است؟

علاوه بر تخفیف درنظر گرفته شده برای فروش سهام صندوق، مهم‌ترین انتقادی که بر این تصمیم وارد آمده است، قصد دولت از این واگذاری‌هاست.

منتقدان خصوصی سازی در تمام سال‌های گذشته، اعلام کرده‌اند برنامه معاملات سهام چیست؟ برنامه معاملات سهام چیست؟ که خصوصی‌سازی تنها با هدف کسب درآمد، مهم‌ترین آفت خصوصی‌سازی به حساب می‌آید.

این منتقدان شیوه عمل دولت در واگذاری سهام دولتی و فروش شرکت‌ها به این نکته اشاره می‌کنند که در این نوع از واگذاری‌ها، "مدیریت ناکارآمد و غیربهینه بخش دولتی بر شرکت‌ها به بخش خصوصی منتقل می‌شود."

در واقع بخش خصوصی یا مردم سهام و مالکیت شرکت‌هایی را در اختیار می‌گیرند که همچنان عزل و نصب مدیران و تعیین خط مشی مدیریتی آن واحدها و شرکت‌ها در اختیار دولت است اما تبعات این مدیریت حال بر دوش کسانی سنگینی می‌کند که برگه‌های سهام آن شرکت‌ها به نام آنهاست.