کاربرد واگرایی در RSI

شاخص RSI چیست؟ آموزش اندیکاتور rsi و کاربرد های آن در تحلیل تکنیکال به همراه تصویر

شاخص قدرت نسبی (RSI) یک شاخص حرکتی است که در تحلیل تکنیکال استفاده می‌شود و میزان تغییرات اخیر قیمت را برای ارزیابی شرایط اشباع خرید یا اشباع فروش در قیمت سهام یا سایر دارایی‌ها اندازه‌گیری می‌کند. RSI به عنوان یک نوسان‌ساز (گراف خطی که بین دو حد حرکت می‌کند) نمایش داده می‌شود و می‌تواند از ۰ تا ۱۰۰ قرائت شود. این اندیکاتور در اصل توسط «جی. ولز وایلدر جونیور» توسعه داده شده و در سال ۱۹۷۸ در کتاب مشهورش به نام «مفاهیم جدید در سیستم‌های معاملاتی تکنیکال» معرفی شد.

تفسیر سنتی و کاربردی از RSI این است که مقادیر ۷۰ یا بالاتر نشان می‌دهد که یک اوراق بهادار در حال اشباع خرید یا ارزش‌گذاری بیش از حد است، و ممکن است برای یک روند معکوس یا عقب‌نشینی (پول‌بک) اصلاحی قیمت آماده شود. قرائت ۳۰ یا کمتر RSI نشان‌دهنده‌ی شرایط اشباع فروش یا ارزش بسیار کم است.

نکات کلیدی

• شاخص قدرت نسبی (RSI) یک نوسان‌ساز حرکتی محبوب است که در سال ۱۹۷۸ توسعه یافت.
• RSI سیگنال‌هایی را در مورد حرکت صعودی و نزولی قیمت به معامله‌گران تکنیکال ارائه می‌دهد که اغلب در زیر نمودار قیمت دارایی رسم می‌شود.
• یک دارایی معمولاً زمانی که RSI بالای ۷۰ درصد است، در وضعیت اشباع خرید، و زمانی که زیر ۳۰ درصد است، اشباع فروش در نظر گرفته می‌شود.

RSI با یک محاسبه دو قسمتی محاسبه می‌شود که با فرمول زیر شروع می‌گردد:

میانگین سود یا زیان مورد استفاده در محاسبه، برابر با میانگین درصد سود یا زیان در طول دوره‌ی بازگشت است. این فرمول از یک مقدار مثبت برای میانگین ضرر ​​استفاده می‌کند. دوره‌های دارای زیان قیمت، در محاسبات میانگین سود ۰ در نظر گرفته می‌شوند، و دوره‌هایی که در آن‌ها افزایش قیمت اتفاق می‌افتد هم برای محاسبه‌ي میانگین ضرر، به‌صورت ​​صفر محاسبه می‌شوند.

استاندارد RSI، استفاده از ۱۴ دوره برای محاسبه‌ی مقدار اولیه‌ی ارزش RSI است. به عنوان مثال، تصور کنید که بازار هفت روز از ۱۴ روز گذشته بالاتر بسته شده و میانگین سود ۱ درصدی داشته است. هفت روز باقی‌مانده، همه با کاهش متوسط ​​۰.۸-% پایین‌تر بسته شده‌اند.

محاسبه برای بخش اول RSI شبیه محاسبه‌ی بسط داده‌شده‌ی تصویر زیر است:

هنگامی که ۱۴ دوره‌ی داده در دست‌رس است، بخش دوم فرمول RSI قابل محاسبه خواهد بود. مرحله‌ی دوم محاسبه، راه رسیدن نتایج را هموار می‌کند.

محاسبه RSI

با استفاده از فرمول های بالا، RSI را می‌توان محاسبه کرد، که در آن خط RSI را می‌توانید در زیر نمودار قیمت دارایی رسم کنید.

با افزایش تعداد و اندازه بسته‌های مثبت، RSI افزایش می‌یابد، و با افزایش تعداد و اندازه‌ي زیآن‌ها کاهش پیدا می‌کند. بخش دوم محاسبات نتیجه را هموار می‌کند، بنابراین RSI در یک بازار پر روند، فقط به ۱۰۰ یا ۰ نزدیک می‌شود.

اندیکاتور RSI، در حالی که سهام در روند صعودی است، می‌تواند برای دوره‌های طولانی در منطقه‌ای که ارزش خرید دارد باقی بماند. از سوی دیگر، هنگامی که سهام در روند نزولی قرار دارد، این اندیکاتور ممکن است برای مدت طولانی در قلمرو اشباع فروش باقی بماند. این مسأله می‌تواند برای تحلیل‌گران تازه‌کار گیج‌کننده باشد؛ اما یادگیری استفاده از اندیکاتور در چارچوب روند غالب، این مسائل را روشن می‌کند.

RSI به شما چه می گوید؟

روند اولیه‌ی سهام یا دارایی، ابزار مهمی برای اطمینان از درک صحیح قرائت شاخص است. به عنوان مثال، کنستانس براون (Constance Brown)، CMT، تکنسین معروف بازار، بر این ایده اصرار دارد که افزایش فروش در RSI در یک روند صعودی، به احتمال زیاد بسیار بیشتر از ۳۰٪ است، و این که افزایش خرید در RSI در طول یک روند نزولی، بسیار کمتر از سطح ۷۰٪ قیمت است.

در طول یک روند نزولی، RSI به جای ۷۰%، نزدیک به سطح ۵۰% به اوج خود می‌رسد، که می‌تواند توسط سرمایه‌گذاران با اطمینان بیش‌تری برای نشان دادن شرایط نزولی استفاده شود. زمانی که یک روند قوی وجود دارد، بسیاری از سرمایه‌گذاران یک خط روند افقی را بین سطوح ۳۰ تا ۷۰ درصد اعمال می‌کنند، تا حرکات افراطی را بهتر شناسایی کنند. زمانی که قیمت سهام یا دارایی در یک کانال افقی بلندمدت قرار دارد، اصلاح سطوح اشباع خرید یا اشباع فروش معمولاً غیر ضروری است.

یک مفهوم مرتبط با استفاده از سطوح اشباع خرید یا اشباع فروش متناسب با روند، تمرکز بر سیگنال‌های تجاری و تکنیک‌هایی است که با روند مطابقت دارند. به عبارت دیگر، استفاده از سیگنال‌های صعودی زمانی که قیمت در روند صعودی است، و سیگنال‌های نزولی زمانی که یک سهم در روند نزولی قرار دارد، به جلوگیری از هشدارهای کاذب زیادی که ممکن است RSI ایجاد نماید، کمک می‌کند.

تفسیر RSI و محدوده RSI

به طور کل، زمانی که RSI از سطح مرجع ۳۰ افقی فراتر می‌رود، یک علامت صعودی است و زمانی که به زیر سطح مرجع ۷۰ افقی می‌لغزد، یک علامت نزولی است. به عبارت دیگر، می‌توان تفسیر کرد که مقادیر ۷۰ RSI یا بالاتر نشان می‌دهد که یک اوراق بهادار بیش از حد خرید یا ارزش‌گذاری شده و ممکن است برای یک روند معکوس یا پول‌بک اصلاحی قیمت آماده شود. قرائت ۳۰ RSI یا کمتر نشان‌دهنده‌ی شرایط اشباع فروش یا ارزش کم است.

در طول روندها، قرائت‌های RSI ممکن است در یک باند یا محدوده قرار گیرند. در طول یک روند صعودی، RSI تمایل دارد بالای ۳۰ بماند و اغلب باید به ۷۰ برسد. در طول یک روند نزولی، به‌ندرت دیده می‌شود که RSI از ۷۰ بیشتر شود، و این اندیکاتور اغلب به ۳۰ یا کمتر می‌رسد. این دستورالعمل‌ها می‌توانند به تعیین قدرت روند و شناسایی معکوس‌های بالقوه کمک کنند. به عنوان مثال، اگر RSI نتواند در چندین نوسان متوالی قیمت در طول یک روند صعودی به ۷۰ برسد، اما بعد از آن به زیر سطح ۳۰ برود، به این معنی است که روند ضعیف شده و ممکن است معکوس گردد.

برعکس این قضیه برای یک روند نزولی صادق است. اگر روند نزولی نتواند به ۳۰ یا کمتر برسد، و سپس به بالای ۷۰ صعود کند، این روند نزولی ضعیف شده و ممکن است به سمت روند صعودی معکوس شود. خطوط روند و میانگین‌های متحرک، ابزارهای مفیدی هستند که در هنگام استفاده از RSI باید لحاظ شوند.

نمونه ای از واگرایی های RSI

یک واگرایی صعودی زمانی رخ می‌دهد که RSI یک قرائت اشباع فروش ایجاد کرده، و به دنبال آن یک بالاترین قیمت پایین که به همان نسبت با پایین‌ترین قیمت پایین مطابقت دارد. این نشان‌دهنده‌ی افزایش حرکت صعودی است، و می‌توان از شکست بالای منطقه‌ی اشباع فروش برای ایجاد یک موقعیت خرید جدید استفاده کرد.

یک واگرایی نزولی زمانی رخ می‌دهد که RSI یک قرائت اشباع خرید ایجاد می‌کند، و به دنبال آن یک پایین‌ترین سطح بالا به همان نسبت با بالاترین سطح بالای قیمت‌ها مطابقت دارد.

زمانی که RSI بالاترین سطوح پایین، و قیمت پایین‌ترین سطوح پایین را تشکیل می‌دهند، یک واگرایی صعودی شناسایی می‌شود. این یک سیگنال عموماً معتبر است؛ اما زمانی که یک سهام در یک روند بلندمدت باثبات قرار بگیرد است، واگرایی‌ها به ندرت اتفاق می‌افتند. استفاده از قرائت‌های انعطاف‌پذیر اشباع فروش یا اشباع خرید به شناسایی سیگنال‌های بالقوه بیشتر کمک می‌کند.

مثالی از رد کردن نوسان RSI

یکی دیگر از تکنیک‌های معاملاتی، رفتار RSI را در زمانی که دوباره از منطقه‌ی اشباع خرید یا اشباع فروش خارج می‌شود، بررسی می‌کند. این سیگنال «رد نوسان» صعودی نامیده می‌شود و دارای چهار بخش است:

1. RSI در منطقه‌ی اشباع فروش قرار می گیرد.
2. RSI به بالای ۳۰ درصد بازمی‌گردد.
3. RSI یک افت دیگر را بدون بازگشت به قلمروی اشباع فروش ایجاد می‌کند.
4. RSI سپس بالاترین سطح اخیر خود را می‌شکند.

همانند واگرایی‌ها، یک نسخه‌ی نزولی از سیگنال رد نوسان وجود دارد که شبیه تصویر آینه‌ای از نسخه‌ی صعودی است. رد نوسان نزولی نیز دارای چهار بخش است:

1. RSI تا منطقه‌ی اشباع خرید افزایش می‌یابد.
2. RSI به زیر ۷۰ درصد بازمی‌گردد.
3. RSI بدون بازگشت به منطقه‌ی اشباع خرید، بالاترین سطح جدیدی را تشکیل می‌دهد.
4. RSI سپس پایین‌ترین سطح اخیر خود را می‌شکند.

تفاوت بین RSI و MACD

«میانگین متحرک همگرایی واگرایی» (MACD) یکی دیگر از شاخص‌های حرکتی پیروی از روند است، که رابطه‌ی بین دو میانگین متحرک قیمت اوراق بهادار را نشان می‌دهد. MACD با کم کردن میانگین متحرک نمایی (EMA) ۲۶ دوره ای از EMA ۱۲ دوره‌ای محاسبه می‌شود. نتیجه‌ی آن محاسبه‌ی کاربرد واگرایی در RSI خط MACD است.

سپس یک EMA ۹ روزه‌ی MACD، به نام «خط سیگنال» در بالای خط MACD رسم می‌شود که می‌تواند به عنوان یک محرک برای سیگنال‌های خرید و فروش عمل کند. ممکن است معامله‌گران زمانی که MACD از خط سیگنال خود عبور می‌کند، اوراق بهادار را بخرند و زمانی که MACD از زیر خط سیگنال عبور می‌کند، اوراق بهادار را بفروشند.

RSI برای نشان دادن این که آیا اوراق بهادار، در رابطه با سطوح اخیر قیمت اشباع خرید شده است یا اشباع فروش طراحی شده است. RSI با استفاده از میانگین سود و زیان قیمت در یک دوره‌ی زمانی معین محاسبه می‌شود. دوره‌ی زمانی پیش‌فرض ۱۴ دوره است، و مقادیر آن از ۰ تا ۱۰۰ محدود شده است.

MACD رابطه‌ی بین دو EMA را اندازه‌گیری می‌کند، در حالی که RSI تغییر قیمت را در رابطه با اوج و فرود قیمت اخیر می‌سنجد. این دو شاخص اغلب با هم استفاده می‌شوند، تا تصویر تکنیکال کامل‌تری از یک بازار به تحلیل‌گران ارائه دهند.

هر دوی این شاخص‌ها میزان حرکت یک دارایی را اندازه‌گیری می‌کنند. با این حال، آن‌ها عوامل متفاوتی را مورد سنجش قرار می‌دهند، و به همین دلیل ممکن است گاهی اوقات سیگنال‌های متناقضی را ارائه کنند. به عنوان مثال، RSI ممکن است برای یک دوره‌ی زمانی ثابت، بالاتر از ۷۰ را نشان دهد، که بیان‌گر آن است که اوراق بهادار بیش از حد به سمت خرید افزایش یافته است.

در همان زمان، MACD ممکن است نشان دهد که شتاب خرید همچنان برای اوراق بهادار کاربرد واگرایی در RSI در حال افزایش است. هر یک از این اندیکاتورها ممکن است با نشان دادن واگرایی از قیمت، تغییر روند آتی را پیش‌بینی کند (قیمت افزایش می‌یابد در حالی که اندیکاتور پایین‌تر می‌رود یا برعکس).

محدودیت های RSI

RSI حرکت صعودی و نزولی قیمت را مقایسه می‌کند و نتایج را در یک نوسان‌ساز نمایش می‌دهد که می‌تواند در زیر نمودار قیمت قرار گیرد. مانند بسیاری از اندیکاتورهای تکنیکال، سیگنال‌های RSI زمانی قابل اعتماد هستند که با روند بلندمدت مطابقت داشته باشند.

سیگنال‌های برگشت واقعی نادر هستند و جدا کردن آن‌ها از آلارم‌های کاذب دشوار است. برای مثال، یک مثبت کاذب، احتمال دارد یک متقاطع صعودی و به دنبال آن کاهش ناگهانی سهام باشد. منفی کاذب وضعیتی است که در آن یک متقاطع نزولی وجود داشته باشد، اما سهام ناگهان به سمت بالا شتاب بگیرد.

از آن‌جایی که این شاخص حرکت را نشان می‌دهد، زمانی که دارایی در هر جهت دارای شتاب قابل توجهی باشد، می‌تواند برای مدت طولانی اشباع خرید یا اشباع فروش باقی بماند. بنابراین، RSI در بازارهای نوسانی که قیمت دارایی به‌طور متناوب بین حرکات صعودی و نزولی است، بسیار مفید خواهد بود.

شاخص قدرت نسبی (RSI) چه چیزی را اندازه گیری می‌کند؟

شاخص قدرت نسبی (RSI) سنجه‌ای است که توسط معامله‌گران برای ارزیابی حرکت قیمت سهام یا سایر اوراق بهادار استفاده می‌شود. ایده‌ی اصلی پشت RSI این است که بسنجیم که معامله‌گران چقدر سریع قیمت اوراق بهادار را بالا یا پایین می‌کنند. RSI این نتیجه را در مقیاس ۰ تا ۱۰۰ ترسیم می‌کند. قرائت زیر ۳۰ به طور کلی نشان می‌دهد که سهام اشباع فروش شده است، در حالی که قرائت بالای ۷۰ نشان می‌دهد که اشباع خرید اتفاق افتاده است. معامله‌گران اغلب این نمودار RSI را در زیر نمودار قیمت اوراق بهادار قرار می‌دهند، بنابراین می‌توانند حرکت اخیر آن را با قیمت بازار مقایسه کنند.

سیگنال خرید RSI چیست؟

زمانی که RSI یک اوراق بهادار به زیر ۳۰ برسد، برخی از معامله‌گران بر اساس این ایده که آن اوراق بهادار اشباع فروش شده و در نتیجه آماده بازگشت است، آن را یک «سیگنال خرید» می‌دانند. با این حال، قابل اطمینان بودن این سیگنال تا حدی به زمینه‌ي کلی بستگی دارد. اگر اوراق بهادار در یک روند نزولی قابل توجه قرار بگیرد، ممکن است برای مدتی طولانی در سطح اشباع فروش به معامله ادامه دهد. معامله‌گران در آن شرایط ممکن است خرید را تا زمانی که سیگنال‌های تأییدی دیگری را مشاهده نکنند به تأخیر بیاندازند.

تفاوت بین RSI و میانگین متحرک همگرایی واگرایی (MACD) چیست؟

RSI و میانگین متحرک همگرایی واگرایی (MACD) هر دو سنجه‌هایی هستند که به کمک معامله‌گران برای درک فعالیت معاملاتی اخیر یک اوراق بهادار می‌آیند؛ اما آن‌ها کاربرد واگرایی در RSI این هدف را به روش‌های مختلف انجام می‌دهند. در اصل، MACD با هموارسازی حرکات اخیر قیمت اوراق بهادار و مقایسه‌ی آن خط روند میان‌مدت، با خط روند دیگری که تغییرات اخیر قیمت آن را نشان می‌دهد، کار می‌کند. سپس معامله‌گران می‌توانند تصمیمات خرید و فروش خود را بر این اساس قرار دهند که آیا خط روند کوتاه‌مدت بالاتر یا پایین‌تر از خط روند میان‌مدت قرار می‌گیرد.

انواع واگرایی مخفی (Hidden Divergence) و کاربردهای آن در تحلیل تکنیکال

یکی از مفاهیم مهم در تحلیل تکنیکال، واگرایی یا (Divergence) است که به معامله گران کمک می‌کند تا تغییر احتمالی روندهای بازار را پیش بینی کنند. واگرایی نشان از عدم هماهنگی قیمت و حرکت اندیکاتور دارد، به این معنی که قیمت پتانسیل بالاتری برای اصلاح یا برگشت روند موجود را دارد.

به صورت کلی در تحلیل تکنیکال سه نوع واگرایی معمولی، واگرایی مخفی و واگرایی زمانی وجود دارد که در این مقاله قصد داریم به مفهوم واگرایی مخفی و انواع آن اشاره کنیم.

پیشنهاد مطالعه: بازار روند دار

واگرایی مخفی (Hidden Divergence) چیست؟

هنگامی شاهد واگرایی مخفی یا (Hidden Divergence) در تحلیل تکنیکال هستیم که قیمت و اندیکاتور خلاف جهت یکدیگر در حرکت باشند.

واگرایی مخفی هنگامی تشکیل می‌شود که قیمت در حال اصلاح است و با تشکیل شدن واگرایی مخفی، روند قیمتی در جهت روند غالب حرکت می‌کند و نشان‌دهنده قدرت روند غالب و از سرگیری آن هستند.

با این وجود باید این مورد را هم در نظر داشت که در تحلیل تکنیکال هیچ‌ چیز صد در صدی در بازار وجود ندارد و گاهی اوقات ممکن است با سیگنال‌‌های اشتباه مواجه شویم.

واگرایی مخفی ممکن است در هر دو روند صعودی و نزولی رخ دهد و در این نوع واگرایی‌ها باید به حرکت قیمت توجه کنیم.

واگرایی مخفی در روند صعودی

هنگامی واگرایی مخفی در روند صعودی رخ می‌دهد که قیمت استراحت خود را رو به پایین انجام دهد و کف دوم در اندیکاتور نسبت به کف اول پایین‌تر قرار داشته باشد اما در نمودار قیمت، کف دوم بالاتر از کف اول شکل گرفته باشد. چنین وضعیتی نشان از قدرت گیری دوباره خریداران نسبت به فروشندگان دارد و بیانگر رشد احتمالی قیمت می‌باشد.

پیشنهاد مطالعه: روش رسم خط روند

واگرایی مخفی در روند نزولی

واگرایی مخفی در روند نزولی، زمانی تشکیل می‌شود که قیمت در انتهای روند اصلاحی خود در روند نزولی قرار دارد. در این نوع واگرایی سقف‌های قیمتی در روند نزولی باید با یک دیگر مقایسه شود و اگر سقف دوم در قیمت پایین‌تر از سقف اول تشکیل شد اما در اندیکاتور سقف دوم بالاتر از سقف اول آن تشکیل شد نشان از واگرایی مخفی و احتمال ادامه روند نزولی و ریزش قیمت دارد.

چنین وضعیتی نشان از قدرت گیری دوباره فروشندگان نسبت به خریداران دارد.

اندیکاتورهای مورد استفاده برای تشخیص واگرایی مخفی

همانطور که پیش‌تر در مقاله اشاره شد، واگرایی به معنای عدم هماهنگی قیمت و حرکت اندیکاتور است. در تحلیل تکنیکال انواع مختلفی اندیکاتور وجود دارد که هر کدام دارای قابلیت‌های خاصی می‌باشد. برای تشخیص واگرایی مخفی باید از اندیکاتورهای پیشرو یا (Leading) استفاده کنیم.

پیشنهاد مطالعه: اندیکاتور پیشرو و پسرو

از اندیکاتورهای محبوب برای تشخیص واگرایی مخفی می‌توان به: اندیکاتور RSI ، اندیکاتور MACD ، اندیکاتور OBV ، اندیکاتور Stochastic ، اندیکاتور CCI و اندیکاتور Momentum اشاره کرد.

در ادامه به بررسی اندیکاتورهای معتبر و محبوبی که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌پردازیم.

تشخیص واگرایی مخفی در اندیکاتور RSI

یکی از پر کاربردترین و معتبرترین اندیکاتورهای موجود در تحلیل تکنیکال اندیکاتور شاخص قدرت نسبی یا RSI می‌باشد. برای تشخیص واگرایی مخفی در RSI برای مثال در روند صعودی باید دو کفی که در شاخص نمودار RSI تشکیل می‌شود پایین‌تر از یک دیگر باشد و در همان راستا، قیمت آن دو کف بالاتر از یک دیگر شکل گرفته باشد.

یکی دیگر از نکاتی که در RSI باید در نظر گرفته شود و این سیگنال را معتبرتر می‌کند این است که واگرایی مخفی باید در کف زیر شاخص عدد 30 یا در سقف بالای شاخص 70 قرار داشته باشد.

مشاهده بیشتر: آموزش فارکس

تشخیص واگرایی مخفی در اندیکاتور مکدی

اندیکاتور مکدی جزو 5 اندیکاتور پر استفاده در تحلیل تکنیکال توسط معامله گران می‌باشد، نحوه گرفتن سیگنال از این اندیکاتور همانند اندیکاتور RSI است و بیشتر برای گرفتن سیگنال واگرایی باید به هیستوگرام آن توجه شود.

یعنی اگر در هیستوگرام مکدی دو کف پایین‌تر از هم تشکیل شد و در روند دو کف بالاتر از هم قرار گرفت، نشان از قدرت خریدارن دارد و احتمالا ادامه حرکت صعودی می‌باشد. تنظیمات زمانی MACD بهتر است به ترتیب بر روی اعداد ۹، ۱۲ و ۲۶ قرار داشته باشد.

نکاتی در مورد واگرایی مخفی

• اولین نکته‌ای که باید در واگرایی مخفی در نظر داشت این است که واگرایی همیشه منجر به تغییر روند قدرتمندی نمی‌شود و گاهی ممکن است که قیمت پس از ایجاد یک واگرایی مخفی وارد یک روند رنج شود.
• دومین مورد این است که، باید روند غالب بازار درست تشخیص داده شود و در غیر این صورت ممکن است که قیمت برخلاف پیش بینی معامله‌گر و برخلاف واگرایی مخفی عمل کند.
• سومین نکته که خیلی در بحث واگرایی‌ها مهم می‌باشد، تشخیص سقف و کف‌های اصلی در هر تایم فریم است و باید واگرایی‌ها را در سقف و کف‌های اصلی هر تایم فریم و در کنار یک دیگر بررسی کرد.
• در واگرایی مخفی، به عنوان مثال در روند نزولی، اگر در نمودار دو سقف پایین‌تر از یک دیگر شکل گرفت و در اسیلاتور این دو سقف در یک راستا قرار داشت، نشان از واگرایی خفیف دارد، حال اگر در نمودار دو سقف در یک راستا تشکیل شد اما در اسیلاتور در همان راستا دو سقف پایین‌تر از یک دیگر شکل گرفت نشان از افت مومنتوم در بازار دارد.
• در نهایت باید سیگنال واگرایی مخفی را همانند سایر سیگنال‌ها به صورت نسبی در نظر بگیریم و این احتمال را بدهیم که ممکن است سیگنال خلاف پیش بینی ما عمل کند.

جمع بندی نهایی

یکی از روش‌های مورد استفاده برای پیش بینی قیمت در تحلیل تکنیکال، استفاده از واگرایی‌ها است. به منظور شناسایی واگرایی‌ها می‌توان از اندیکاتورهای مختلفی مانند اندیکاتور RSI، اندیکاتور MACD ، اندیکاتور CCI و دیگر اندیکاتورهایی که اشاره شد استفاده کرد.

همچنین هر چه تایم فریم واگرایی مخفی بالاتر باشد، اعتبار واگرایی مخفی پیدا شده بیشتر می‌شود. در نهایت باید در نظر داشت که باوجود اینکه واگرایی مخفی نشانه‌ای قدرتمند از تغییر جهت حرکت بازار است، اما نباید تنها به آن اتکا کرد و آن را باید با سایر سیگنال‌های مربوطه تحلیلی ترکیب و از آن استفاده کرد.

پیشنهاد می‌شود برای درک بهتر مفهوم واگرایی مخفی و نحوه سیگنال‌گیری از آن به مقالات اندیکاتور RSI و اندیکاتور MACD و همچنین به ویدیو مربوطه آن در بخش ویدیوهای آموزشی فارکس مراجعه کنید.

آموزش کار با اندیکاتور RSI و کاربرد آن در تحلیل سهام

اندیکاتورها ابزارهای مهمی در تحلیل تکنیکال به شمار می آیند و در صورت استفاده صحیح از این اندیکاتورها میتوانید روند سودآوری تضمین شده ای را تجربه کنید. اندیکاتور RSI در این بین محبوب تر است از آن جهت که سیگنال های نوسانی صادر کرده، قدرت خریداران و فروشنگان را نشان می دهد و همچنین با واگرایی های قدرتمندی که صادر می کند توان معامله گر را در تحلیل گری بالا برده و به تحلیل ها اعتبار می بخشد.

اما این مساله را مد نظر داشته باشید که یک تحلیل گر خبره هیچگاه به یک ابزار تکیه نکرده و تا حد امکان با ترکیب انواع ابزارهای تحلیل حاشیه ی اطمینان تحلیل های خود را بالا می برد. در دوره های آموزش بورس در شیراز فراوان بر این نکات تاکید کرده ایم.

اندیکاتور RSI چیست؟ (درباره اندیکاتور RSI)

اندیکاتور RSI از عبارت Relative Strength Index اتخاذ گردیده که مفهوم شاخص قدرت نسبی برای این اندیکاتور را در بردارد. شاخص قدرت نسبی معیاری برای سنجش میزان قدرت بازار و مقایسه قدرت بین خریدران و فروشندگان است. این اندیکاتور منسوب به شخصی به نام ولز وایلدر (J. Welles Wilder Jr) است.

از این بابت که اندیکاتورRSI نوسان بین دو سطح 0 و 100 ( در این بین دو سطح 30 و 70 سطوح با اهمیتی است که در تحلیل ها مورد استفاده قرار می گیرد) را اندازه گیری می کند، بنابراین در دسته اسیلاتورها قرار دارد که اسیلاتورها خود زیرمجموعه اندیکاتورها هستند. به این خاطر آن را در دسته نوسان نماها جای داده اند که هیجانات بازار و تحرکات قیمت بین نقاط سقف و کف را بصورت نموداری از نوسانات در بازه ای از زمان نشان می دهد .

نحوه ی اضافه کردن اندیکاتور RSI به نمودار سهام

اندیکاتور RSI مطابق با شکل زیر به نمودار سهام در نرم افزار مفید تریدر اضافه می گردد. زین رو ابتدا لازم است از نوار منو وارد قسمت Insert شده و مراحل را طبق شکل زیر طی نمایید.

توجه داشته باشید که دوره مفروض برای این اندیکاتور 14 روزه میباشد، هرچند برخی معامله گران به صلاحدید خود این عدد را تغییر می دهند ولی اغلب با همین بازه 14 روزه تحلیل خود را شروع می کنند.

کاربرد اندیکاتور RSI در سیگنال خرید و فروش

اندیکاتور RSI از جمله محبوب ترین ابزارهای کاربردی در تحلیل تکنیکال است. که به طرق مختلفی در شناسایی روندهای صعودی و نزولی ، نقاط ورود و خروج و مناطق اشباع شده خرید و فروش به معامله گر کمک می کند. این اندیکاتور در نوسان گیری از بازار سهام بسیار مورد استقبال است. در ادامه با روند کاربرد RSI آشنا می شوید و پی خواهید برد چرا در بین سهامداران اینهمه از آن نام برده می شود.

1. معامله در نواحی اشباع خرید و اشباع فروش

پیش تر گفتیم که اندیکاتور RSI بین دو محور مهم 30 و 70 در نوسان است. گاهی در نوسانات قیمتی سهم، نمودار اندیکاتور از این دو محور فراتر رفته و در منطقه ای قرار می گیرد که با پدیده ی بیش فروش و یا بیش خرید مواجه هستیم.

در صورت عبور منحنی RSI از محور 70 سهم در موقعیت بیش خرید قرار گرفته است. رفتار معامله گر در این شرایط باید چگونه باید؟ آیا سهامدار سهم خود را بفروشد و منتظر نزول قیمت باشد و یا اینکه با سهم بماند؟

در اغلب موارد گفته می شود که با ورود به ناحیه بیش خرید در واقع خرید اشباع شده است و هر لحظه روند نزولی آغاز می شود، پس باید در موقعیت فروش نسبت به سهم قرار گرفت. اما این باور اشتباه است ، اکنون توضیح می دهیم که چرا؟

شاید در مواردی مشاهده کنیم که با ورود اندیکاتور RSI به نواحی اشباع خرید و فروش ، نمودار سهام تغییر روند داده است، اما این مساله قطعیت ندارد و در موارد متعددی بعد از وارد شدن منحنی اندیکاتور در نواحی اشباع شده، روند صعودی و یا نزولی سهم قدرت گرفته است که حتی ممکن است در اثر قدرت بالای خریدران عمده باشد. بنابراین برای تصمیم گیری در خصوص سیگنال خرید و یا فروش از طریق نواحی اشباع شده، قدرتمندترین سیگنال زمانیست که منحنی RSI خط 70 را از بالا به سمت پایین (سیگنال فروش ) و خط 30 را از پایین به بالا ( سیگنال خرید) قطع کند.

به نمودار سهم فولاد مبارکه اصفهان توجه کنید؛ با وجود اینکه اندیکاتور RSI وارد ناحیه اشباع خرید شده است اما روند صعودی نمودار سهم شدت بیشتری به خود گرفته است. و تا مدت زمان زیادی اندیکاتور در منطقه ی بیش خرید در حرکت است.

واگرایی معمولی و کاربرد آن در تحلیل تکنیکال (۱)

در ادامه مطالب حوزه تحلیل تکنیکال، می خواهیم با یکی دیگر از مفاهیم این حوزه به نام واگرایی آشنا شویم. واگرایی‌ها به شرایطی از بازار گفته می‌شود که تضادی آشکار بین قیمت و ابزارهای دیگر ایجاد شده و نشان‌دهنده چرخش‌های کوچک و بزرگ بازار، در آن مقطع زمانی است. این وضعیت بیانگر ضعف معامله‌گران در گام آخر بوده و در این شرایط بازار آماده چرخش است.

به‌بیان‌دیگر واگرایی به معنی ضعف یک روند بوده و زمانی مشاهده می‌شود که قیمت و اندیکاتور در خلاف جهت یکدیگر حرکت می‌کنند. همچنین روند قیمت به پایان خود نزدیک شده و میل به چرخش دارد.

در بیشتر مواقع برگشت‌های بزرگ یک نمودار زمانی اتفاق می‌افتد که یک وا گرایی مناسب داشته باشیم. از وا گرایی‌ها می‌توان برای شناسایی قیمت و سطوح حساس استفاده کرد و روندهای ضعیف را که میل به برگشت دارند، تشخیص دهیم.

برای تشخیص واگرایی از اندیکاتورهای مختلف استفاده می‌کنیم. اندیکاتور مک‌دی (MACD) یکی از مهم‌ترین و پراستفاده‌ترین ابزار برای تشخیص واگرایی است. از سایر اندیکاتورها مانند RSI ،CCI و … هم می‌توان برای تشخیص واگرایی استفاده کرد.

واگرایی معمولی:

واگرایی معمولی حالتی از واگرایی است و زمانی رخ می‌دهد که بین قیمت و اندیکاتور یک تناقض رفتاری وجود داشته باشد. دراین حالت اندیکاتور با حرکت قیمتی مخالفت کرده و نسبت به آن رفتار متضادی را از خود نشان می‌دهد. درواقع درهنگام وقوع این نوع واگرایی، قیمت از ادامه حرکت بازمی‌ایستد و تغییر جهت می‌دهد. این نوع واگرایی را با نماد RD نمایش می‌دهند و به دو دسته واگرایی معمولی مثبت و منفی تقسیم می‌شود.

واگرایی معمولی مثبت(RD+):

به‌طورکلی وا گرایی معمولی مثبت در کف‌ها تشکیل می‌شود. به این شکل که قیمت، کفی پایین‌تر از کف قبل خود را ثبت می‌کند؛ اما اندیکاتور با این حرکت مخالفت کرده و نسبت به کف قبلی خود، یک کف بالاتر را ثبت می‌نماید. در این حالت قیمت میل به افزایش دارد و نشان می‌دهد که فروشندگان ضعیف شده‌اند.

فرم وا گرایی معمولی مثبت به‌صورت زیر است:

واگرایی معمولی منفی(RD-):

این حالت از وا گرایی معمولی در انتهای یک حرکت صعودی و در سقف رخ می‌دهد. به‌این‌صورت که قیمت، یک سقف بالاتر از سقف قبلی خود را می‌سازد؛ اما اندیکاتور با این حالت قیمت، مخالفت کرده و سقفی پایین‌تر از سقف قبلی ایجاد می‌کند. این نوع از آرایش وا گرایی که در انتهای یک روند صعودی اتفاق می‌افتد، به‌عنوان وا گرایی معمولی منفی شناخته شده و منجر به کاهش قیمت می‌شود.

واگرایی معمولی منفی، بیان‌گر کاربرد واگرایی در RSI ایجاد ضعف در خریداران است و قیمت می‌تواند یک آرایش نزولی به خود بگیرد و قدرت فروشندگان نسبت به خریداران بیشتر شود.

فرم واگرایی معمولی منفی به‌صورت زیر است:

در شکل‌های زیر مثال‌هایی از واگرایی را مشاهده می‌کنید:

شکل فوق مربوط به نمودار ثاباد است. همان‌طور که مشخص است نمودار بعد از یک رشد و بازدهی نسبتاً خوب، با ایجاد یک وا گرایی معمولی منفی در سقف قیمتی با ریزش مواجه شده و مقدار زیادی از مسیر صعود را اصلاح کرده است.

شکل فوق متعلق به سهام ثفارس است. این نمودار در کف قیمتی با ایجاد یک واگرایی معمولی مثبت و همچنین کاهش قدرت فروشندگان روبه‌رو شده است که در ادامه رشد قیمتی نسبتاً خوبی به وجود آمده است.

تا به اینجای کار به معرفی واگرایی های معمولی پرداختیم و انواع آن را توضیح دادیم. آنچه گفته شد مقایسه بین نمودار قیمتی و اندیکاتور است که در صورت تضاد بین اندیکاتور و قیمت، واگرایی مشاهده می‌شود.

قیمت‌ها و سطوح مناسب برای تشکیل واگرایی:

با استفاده از ابزاری که در تحلیل تکنیکال موجود است، می‌توان سطوح حساس قیمتی را شناسایی کرد. زمانی‌که نمودار به این سطوح می‌رسد معمولاً با واگرایی همراه بوده و نشانه ضعف در روند جاری است.

هنگامی‌که نمودار با سرعت‌بالا بدون واگرایی به سمت سطوح حمایت و مقاومت درحرکت باشد، احتمال شکست سطوح بسیار بالا است. گاهی اوقات شکست در سطوح مقاومت و حمایت با واگرایی همراه بوده که در بسیاری مواقع می‌توان این شکست را فریب‌دهنده (fake) درنظر گرفت.

سطوح حمایت و مقاومت داینامیک یا به عبارتی خطوط روند صعودی یا نزولی، کاملاً مستعد تشکیل واگرایی هستند. با تشکیل واگرایی در این سطوح، می‌توان به سطح موردنظر اعتماد کرد و برای ورود یا خروج از معامله تصمیم گرفت. این مورد را می‌توان به باندهای کانال هم تعمیم داد. نموداری که در یک ساختار کانالیزه در حالت حرکت باشد، مستعد تشکیل واگرایی در کف و یا سقف کانال است. در این حالت بهترین استراتژی، نوسان‌گیری بین سقف و کف کانال است که با تشکیل واگرایی می‌توان با اعتماد بیشتری به انجام معامله پرداخت.

به این نکته هم باید توجه کرد که اگر در یک ساختار کانالیزه، سطحی شکسته شد و با واگرایی همراه بود، می‌تواند کاملاً فریب‌دهنده (fake) باشد.

یکی دیگر از کاربردهای واگرایی ها استفاده از آن‌ها در سطوح فیبوناچی است. اگر در یکی از سطوح فیبوناچی (معمولاً ۶۱٫۸% و ۷۸٫۲%) واگرایی وجود داشته باشد، می‌توان به برگشت نمودار از آن سطح امیدوار بود و با استفاده از ابزار تکنیکال به دنبال فرصت‌های معاملاتی گشت.

از واگرایی در دیگر الگوهای تکنیکال نیز می‌توان استفاده کرد. ازجمله این الگوها می‌توان به امواج الیوت، الگوهای هارمونیک، الگوهای برگشتی و … اشاره کرد. ایجاد واگرایی در هر یک از این الگوها، اعتبار آن‌ها را افزایش داده و می‌توان با استفاده از ابزار تکنیکال به دنبال فرصت‌های معاملاتی برای خرید یا فروش بود.

در این مقاله تلاش شد مفهوم واگرایی معمولی به‌صورت کامل بیان شود و کاربردهای واگرایی معمولی در سطوح حساس قیمتی، مورد بررسی قرار گیرد. در مطالب بعدی از این سری مقالات، به بررسی واگرایی مخفی و زمانی خواهیم پرداخت.

با انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال آشنا شوید

برخی از مفاهیم در تحلیل تکنیکال هستند که نقش کلیدی در دستیابی به تصمیمات درست ایفا می‌کنند. مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال در این دسته‌بندی می‌گنجد. البته معمولاً تعداد تحلیلگران تکنیکال که در عمل می‌توانند از انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال به درستی استفاده کنند، زیاد نیست. در سال‌های اخیر با فراگیر شدن استفاده از اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال تا حدودی آشنایی با انواع واگرایی تا حدودی افزایش پیدا کرد. یک نکته ضروری که قبل از پرداختن به بررسی مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال لازم است به آن اشاره کنیم، این است که بدون تسلط بر اندیکاتورها شاید یادگیری عمیق مفهوم واگرایی محقق نشود. در کاربرد واگرایی در RSI ادامه با ما همراه باشید تا در خصوص انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال بیشتر بحث کنیم.

فهرست عناوین مقاله

منظور از واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست؟

واگرایی در تحلیل تکنیکال، زمانی مطرح می‌شود که بین نمودار قیمت یک دارایی و آنچه در اندیکاتورها به نمایش در می‌آید، بیانگر تناقض باشد. به عنوان مثال این امکان وجود دارد که نمودار قیمت در یک بازه زمانی روند نزولی در پیش بگیرد و دو کف قیمت تشکیل دهد. وقتی به نمودار نگاه می‌کنید نیز کاملاً مشخص است که کف قیمتی دوم در مقایسه با اول پایین‌تر تشکیل شود. اما در همان زمان اگر به نمودار اندیکاتور RSI توجه کنید، نمودار یک روند رو به رشدی را در بازه زمانی مشابه نشان می‌دهد. این تناقض همان چیزی است که از آن تحت عنوان واگرایی یاد می‌شود.

کاربرد انواع واگرایی چیست؟

به کمک واگرایی در تحلیل تکنیکال می‌توان احتمال بازگشت روندها را به خوبی تشخیص داد. اگر بتوان نقاط واگرایی را به درستی شناسایی کرد، تا حدودی زیادی می‌توان در تشخیص تغییر روند حرکتی قیمت‌ها اطلاع حاصل کرد. این نکته بسیار مهمی است که اگر بتوان به درستی آن را تشخیص داد، قطعاً دروازه فرصت‌های معاملاتی بسیار خوبی به روی معامله‌گر باز می‌شود.

یک نکته بسیار مهم که لازم است در خصوص انواع واگرایی اشاره کنیم این است که واگرایی علت تغییر روند‌ها نیست و تنها باید آن را به عنوان نشانه‌ای برای این منظور در نظر گرفت. به همین دلیل باید تحلیلگران توجه داشته باشند که به محض مشاهده واگرایی در تحلیل تکنیکال نباید دست به خرید یا فروش دارایی خود بزنند. بلکه صرفاً باید آن را به عنوان نشانه‌ای برای بررسی‌های بیشتر در نظر گرفت.

معرفی انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

حال که با مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال آشنا شدیم، باید در این قسمت به معرفی انواع واگرایی بپردازیم. در حالت کلی چهار نوع واگرایی وجود دارد که عبارت‌اند از:‌

1. واگرایی معمولی مثبت

Positive Regular Divergence یا واگرایی معمولی مثبت به نوعی واگرایی در تحلیل تکنیکال گفته می‌شود که در انتهای یک روند نزولی پس از شکل‌گیری دو کف متوالی ایجاد می‌شود. اگر به مثالی که در بالاتر مطرح کردیم بار دیگر مراجعه کنید، متوجه خواهید شد که دقیقاً منظور از آن مثال توضیح واگرایی معمولی مثبت بود.

روی هم رفته می‌توان وقوع این واگرایی در نمودار قیمت و اندیکاتور را به عنوان یک نشانه برای پایان روند نزولی قیمت و آغاز روند صعودی در نظر گرفت. البته برای آنکه بتوان به نتیجه قطعی رسید باید از سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال نیز برای این منظور بهره گرفت.

به عنوان یک نکته طلایی باید بگوییم که اگر این واگرایی در ناحیه اشباع فروش اتفاق بیفتد، می‌توان اعتبار آن را در حد مطلوبی دانست و برای تصمیم‌گیری روی آن حساب ویژه‌ای باز کرد.

2. واگرایی معمولی منفی

یکی از انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال تحت عنوان واگرایی معمولی منفی شناخته می‌شود. شاید بتوان این طور بیان کرد که این واگرایی مفهومی دقیقاً عکس آنچه در خصوص واگرایی معمولی مثبت گفته شد را دارد. این واگرایی در یک روند صعودی در قیمت دارایی ایجاد می‌شود و معمولاً در زمانی که دو سقف قیمتی صعودی در کنار هم شکل می‌گیرند و در مقابل اندیکاتور روند نزولی پیدا می‌کند، موضوعیت پیدا می‌کند.

واگرایی معمولی منفی به نوعی نشان‌دهنده آن است که خریداران در حال تضعیف هستند و باید در آینده نزدیک منتظر آن باشیم که فروشندگان گوی سبقت را از آن‌ها بربایند. اگر این واگرایی در محدوده اشباع خرید به وقوع بپیوندد، سیگنال قوی‌ترین برای تحلیلگر به شمار می‌رود.

3. واگرایی مخفی مثبت

واگرایی مخفی مثبت نیز در روندها شکل می‌گیرد. اجازه دهید برای آنکه مفهوم این واگرایی به درستی روشن شود، یک مثال مطرح کنیم. تصور کنید که یک سهم در روند صعودی در یک تایم فریم قرار دارد. در جریان روند صعودی نوساناتی ایجاد می‌شود و از این طریق دو کف قیمتی ایجاد می‌شود که دومی بالاتر از اولی قرار می‌گیرد.

در مقابل وقتی به نمودار اندیکاتور RSI نگاه می‌کنیم، اندیکاتور روند عکسی را در بازه زمانی مشابه در پیش گرفته است. یعنی وقتی نقاط معادل دو کف قیمتی را به هم وصل می‌کنیم، یک خط نزولی ایجاد می‌شود. این رخداد تحت عنوان واگرایی مخفی مثبت تلقی می‌شود و به نوعی نشان‌دهنده تداوم روند صعودی دارایی است. ارزش این سیگنال زمانی دو چندان می‌شود که در محدوده حمایتی دارایی رخ دهد.

4. واگرایی مخفی منفی

واگرایی مخفی منفی نیز دقیقاً مفهومی عکس واگرایی مخفی مثبت دارد. تصور کنید که یک سهم در روند نزولی در یک تایم فریم قرار دارد. در جریان روند نزولی نوساناتی ایجاد می‌شود و از این طریق دو سقف قیمتی ایجاد می‌شود که دومی پایین‌تر از اولی قرار می‌گیرد. در مقابل وقتی به نمودار اندیکاتور RSI نگاه می‌کنیم، اندیکاتور روند عکسی را در بازه زمانی مشابه در پیش گرفته است.

یعنی وقتی نقاط معادل دو سقف قیمتی را به هم وصل می‌کنیم، یک خط صعودی ایجاد می‌شود. این رخداد تحت عنوان واگرایی مخفی منفی تلقی می‌شود و به نوعی نشان‌دهنده تداوم روند نزولی دارایی است. قدرت این سیگنال زمانی بیشتر می‌شود که در محدوده مقاومتی دارایی رخ دهد.

سؤالات متداول

1. آیا واگرایی علت تغییر روند در نمودار قیمت دارایی‌ها است؟

خیر؛ انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال تنها به عنوان یک نشانه از تغییر روند به شمار می‌رود و نباید به محض مشاهده آن برای خرید یا فروش دارایی تصمیم گرفت.

2. واگرایی در چه اندیکاتورهایی قابل رویت است؟

در بسیاری از اندیکاتورها می‌توان انواع واگرایی را مشاهده کرد. اما مشکل اصلی اینجا است که اعتبار اندیکاتورها در این زمینه یکسان نیست. بعد از اندیکاتور RSI به ترتیب می‌توان اندیکاتورهای OBV، ROC و اندیکاتور CCI و اندیکاتور MACD و اندیکاتور MFI را نیز برای مشاهده انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار داد.

کلام پایانی

در این مقاله به معرفی انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال پرداختیم. واقعیت این است که شاید در مقام آموزش بیان بسیاری از مباحت تحلیل تکنیکال از پیچیدگی چندانی برخوردار نباشد. اما یک معامله‌گر زمانی می‌تواند خود را به عنوان تحلیلگر تکنیکال معرفی کند که بتواند این ابزارها را در جریان تحلیل‌های خود به صورت درست و در زمان مناسب به کار ببرد.

این نکته بسیار مهمی است که در خیلی از دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال نادیده گرفته می‌شود. اما کلینیک سرمایه با تدارک دیدن دو دوره تحلیل تکنیکال مقدماتی و تحلیل تکنیکال پیشرفته ، ضمن آموزش مطالب ضروری در زمینه تحلیل تکنیکال، مثال‌های عملی بسیار زیادی را برای دانشجویان خود در نظر گرفته است تا به خوبی راه و رسم استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال در عمل را فرا بگیرند. در کلینیک سرمایه به شما ماهی داده نمی‌شود؛ بلکه تبدیل به یک ماهیگیر توانمند می‌شوید.

امتیاز شما به این محتوا

میانگین امتیازات: / 5. تعداد امتیاز:

اولین نفری باشید که به این محتوا امتیاز می دهد

مطالب زیر را حتما مطالعه کنید

معاملات لانگ (Long) و شورت (Short) چیست و چه تفاوتی دارند؟

الگوی تقاطع مرگ (Death Cross) و تقاطع طلایی (Golden Cross)

آموزش جامع حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال

چگونه با استفاده از حجم معاملات ارز دیجیتال سود خود را افزایش دهیم؟

آموزش اندیکاتور باند بولینگر (Bollinger Bands)

آموزش دیدن نمودارهای شت کوین + ویدیو

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

محصولات فروش ویژه

دسته‌ها

نوشته‌های تازه

• ارز دیجیتال ترون چیست؟ نقد و بررسی رمزارز TRX
• عرضه اولیه ارز دیجیتال (ICO) و تمام نکاتی که باید درباره آن بدانید
• معرفی بهترین بازی های رایگان متاورس
• ارز دیجیتال ایاس چیست؟ نقد و بررسی رمزارز EOS
• NFT فیلم چیست و چرا توکن غیرمثلی فیلمی مهم است؟

کلینیک سرمایه با هدف آموزش تخصصی بورس، فارکس و ارزهای دیجیتال در کنار به روز ترین متدهای طراحی استراتژی و سیستم های معاملاتی راه اندازی شده است.