بازدهی صندوق‌های اهرمی

صندوق اهرمی به طور همزمان هم برای افراد ریسک‌پذیر و هم برای اشخاص ریسک‌گریز مناسب است.

صفر تا صد صندوق های اهرمی

بطور کلی و در حال حاضر سه نوع صندوق سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه وجود دارد که به ترتیب میزان پذیرش ریسک توسط سرمایه‌گذاران به صندوق های درآمد ثابت (بدون ریسک) ، مختلط و سهامی (ریسکی) دسته‌بندی می گردند. از طرف دیگر به دلیل محدودیت های قانونی، از دیرباز این صندوق ها امکان بهره‌گیری از منابع سیستم بانکی به بازار سرمایه را نداشتند که وجود این خلا باعث شد سازمان بورس با همکاری گروه مالی کاریزما نوع تازه ای از صندوق های سرمایه‌گذاری با عنوان "صندوق های اهرمی" را رونمایی نماید که در تاریخ 29 آذر ماه 1400 (1400/9/29) پذیره‌نویسی واحدهای آن آغاز گردید. به گفته کارشناسان این صندوق ها عموماً می‌بایست در رده صندوق های ریسکی دسته‌بندی گردد و این در حالی است که ساز و کار دیده شده در صندوق اخیر به نوعی است که طی آن سرمایه‌گذاران ریسک گریز نیز می توانند اقدام به خرید واحدهای آن نمایند.‌

__ ارکان صندوق و انواع واحد ها‌

در این نوع صندوق ها عمده پرتفوی صندوق را سرمایه‌گذاری در سهام و حق تقدم سهام شرکت ها تشکیل می‌دهد و مدیریت آن با بکارگیری حداقل ارکان شامل مدیر صندوق، مدیر ثبت، متولی و حسابرس اداره خواهد شد.

به جهت پوشش ریسک سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز این صندوق ها دارای دو نوع واحد سرمایه‌گذاری می‌باشند:

1) واحد های عادی

این واحد ها دارای کف بازدهی (20 درصد) تعیین شده‌ای می‌باشند و از طرف دیگر سقف بازدهی (25 درصد) نیز برای آن در نظر گرفته شده است.

2) واحد های ممتاز

این واحد ها نه تنها دارای کف بازدهی نبوده بلکه نقش پشتیبان بازدهی حداقلی واحد های عادی را نیز ایفا می‌نمایند ولی از طرف دیگر در بازدهی مازاد واحد های عادی (نسبت به سقف تعیین شده) سهیم هستند که این ویژگی مناسب سرمایه‌گذاران با درجه ریسک‌پذیری بالاتر می‌باشد.

صندوق اهرمی چیست؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس نوع دارایی و نحوه معاملات، به انواع مختلف با ریسک و بازدهی متفاوت تقسیم‌بندی می‌شوند. سهامداران بر اساس استراتژی مالی خود و پیش‌بینی آینده بازار، صندوق مناسب را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند اما سوال اینجا است که صندوقی وجود دارد که هم مناسب افراد ریسک‌گریز بازار سرمایه باشد و هم مناسب افراد ریسک‌پذیر؟ جواب مثبت است. صندوق اهرمی می‌تواند طیف وسیعی از سهامداران را راضی کند. این نوع صندوق‌ها هم ویژگی‌های صندوق سهامی را دارند و هم صندوق درآمد ثابت. در این مقاله به معرفی صندوق اهرمی می‌پردازیم.

این ویدئو را حتما ببینید!

منظور از صندوق اهرمی چیست؟

به صورت کلی، اهرم وسیله‌ای است که نیرو را افزایش می‌دهد. احتمالا شما هم در دوران دبیرستان و مطالعه مباحث فیزیکی با کارکرد اهرم آشنا شده‌اید. حال باید پرسید که نقش اهرم در سرمایه‌گذاری چیست؟

با استفاده از اهرم، سرمایه‌گذار می‌تواند با مبلغی بیشتر از دارایی خود معامله کند. این ویژگی در دوره‌های صعود و نزول بازار، می‌تواند منجر به چند برابر شدن بازدهی یا ضرر مضاعف شود.

در صندوق‌های اهرمی از دو ساز و کار صدور و ابطال و ETF برای خرید و فروش استفاده می‌شود.

در این نوع صندوق‌ها واحدهای مبتنی بر صدور و ابطال بدون ریسک و واحدهای ETF دارای ریسک سرمایه‌گذاری است. به عبارت دیگر، کارکرد واحدهای صدور و ابطالی بر اساس کارکرد صندوق‌های درآمد ثابت است و واحدهای ETF بر اساس کارکرد صندوق های سهامی.

ماهیت کلی صندوق اهرمی و دارایی آن مانند صندوق سهامی است. بیشترین درصد پورتفوی صندوق‌های اهرمی را سهام شرکت‌های بورسی و حق تقدم تشکیل می‌دهد.

این صندوق‌ها دارای اهرم هستند و با خرید هر واحد از آن‌ها، مدیر صندوق می‌تواند اعتباری معادل دریافت و اقدام به خرید بیشتر سهام کند. این مسئله مهمترین تفاوت صندوق‌های اهرمی با سایر صندوق‌های بازار سرمایه است. صندوق‌های سهامی تنها با منابع و دارایی‌های خود اقدام به خرید سهام می‌کنند و به اندازه بازدهی صندوق، به سرمایه‌گذاران بازدهی می‌دهند اما صندوق‌های اهرمی امکان تامین اعتبار از سیستم بانکی را نیز دارند؛ بنابراین می‌توانند با رقمی بالاتر از دارایی‌های خود اقدام به خرید سهام کنند و بازدهی بیشتری به سرمایه‌گذاران بپردازند. البته که اگر دچار زیان شوند، ضرر سرمایه‌گذاران نیز مضاعف می‌شود.

واحدهای سرمایه گذاری صندوق‌های اهرمی

همان طور که توضیح داده شد، واحدهای صندوق اهرمی به دو نوع صدور و ابطال( بدون ریسک) و ETF (دارای ریسک) خرید و فروش می‌شود. واحدهای ETF در بازار فرابورس خرید و فروش می‌شوند و با دسترسی به سامانه معاملاتی کارگزاری‌ها، می‌توان برای خرید و فروش آن‌ها اقدام کرد.

پس از ثبت صندوق در سازمان بورس و اوراق بهادار، امکان صدور دو برابری واحدهای بدون ریسک نسبت به واحدهای دارای ریسک وجود دارد.

واحدهای بدون ریسک صندوق اهرمی را واحد عادی و واحدهای دارای ریسک را واحدهای ممتاز می‌نامند. در این صندوق‌ها واحدهای ممتاز به نوعی پشتیبان واحدهای عادی هستند.

واحدهای عادی صندوق اهرمی مناسب کسانی است که می‌خواهند سرمایه‌گذاری بدون ریسکی را تجربه کنند. در این نوع صندوق‌ها کف و سقفی را به عنوان سود پرداختی به واحدهای عادی تعریف می‌کنند.

واحدهای ممتاز در صندوق‌های اهرمی نیز دو نوع هستند:

• واحدهای ممتاز عام: واحدهای ممتاز عام برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر طراحی شده است و قابلیت خرید و فروش در بازدهی صندوق‌های اهرمی بازار سرمایه را دارد. دارندگان این واحدها حق رای در مدیریت صندوق را ندارند.
• واحدهای ممتاز خاص: این واحدها مخصوص موسسان صندوق است. کسانی که در مجمع صندوق حق رای دارند. انتقال واحدهای ممتاز خاص، ضوابط ویژه‌ای دارد.

واحدهای ممتاز در صندوق‌های اهرمی سقف و کفی برای بازدهی و دریافت سود و یا ضرر ندارند.

بازدهی صندوق‌های اهرمی

اما بازدهی صندوق‌های اهرمی به چه صورت است؟ اگر سهامدار دارای واحدهای عادی در صندوق اهرمی باشد کف و سقفی را به عنوان سود برای او در نظر می‌گیرند. مثلا کف بازدهی صندوق ۲۰ درصد و سقف آن ۲۵ درصد است.

تحت هر شرایطی، سهامدار دارای واحد عادی سود ۲۰ درصدی را از صندوق دریافت می‌کند. مثلا اگر بازدهی صندوق ۱۷ درصد هم باشد، به دارندگان واحدهای عادی سود ۲۰ درصدی را پرداخت می‌کنند. اختلاف میزان سود پرداختی و سود حاصل شده از فعالیت صندوق برای واحدهای عادی را، دارندگان واحدهای ممتاز می‌پردازند.

در مقابل اما برای واحدهای ممتاز سقف و کفی در نظر گرفته نشده است. به همین خاطر اگر سود به دست آمده صندوق ۴۰ درصد هم باشد، به همین میزان سود به دارندگان واحدهای ممتاز پرداخت می‌شود.

خالص ارزش دارایی‌ها یا nav صندوق‌های اهرمی روزانه و برای سهامداران عادی و ممتاز به صورت مجزا محاسبه می‌شود.

بازدهی صندوق‌های اهرمی برای واحدهای عادی و ممتاز

به طور کلی می‌توان ۳ سناریو را برای بازدهی صندوق‌های اهرمی در نظر گرفت:

1. اگر میزان کف بازدهی یک صندوق اهرمی ۲۵ درصد و میزان سقف آن ۳۰ درصد باشد و این صندوق سود ۳۳ درصدی را به دست بیاورد؛ به واحدهای عادی نهایتا ۳۰ درصد سود تعلق می‌گیرد اما همان طور که توضیح داده شد واحدهای ممتاز کف و سقفی در دریافت سود ندارند.
2. در سناریو دوم، صندوقی با همان شرایط، سودی ۱۷ درصدی را کسب می‌کند. در این شرایط باز هم به واحدهای عادی کف سود اعلام شده یعنی ۲۵ درصد تعلق می‌گیرد. مابه‌التفاوت این رقم را دارندگان واحدهای ممتاز جبران می‌کنند.
3. در حالت سوم، سود به دست آمده رقمی مابین کف و سقف پیش‌بینی شده است. در این شرایط میزان سود واحدهای عادی و ممتاز یکسان است.

مزایای صندوق‌های اهرمی نسبت به سایر صندوق‌ها

اما سرمایه‌گذاری در صندوق اهرمی چه مزیتی نسبت به باقی صندوق‌ها دارد؟ در ادامه به چند مورد اشاره می‌کنیم:

• پوشش سهامداران ریسک‌گریز و ریسک‌پذیر: شاید مهمترین مزیت صندوق اهرمی، پوشش همزمان سهامداران ریسک‌گریز و ریسک‌پذیر باشد. در حقیقت این نوع صندوق می‌تواند به هم افزایی جذب سرمایه در بازار بورس کمک کند.
• افزایش بازدهی: همان طور که از نام این صندوق پیدا است، امکان بازدهی صندوق‌های اهرمی افزایش چند برابری بازدهی در این نوع صندوق‌ها برای واحدهای ممتاز وجود دارد. از طرف دیگر دارندگان واحدهای عادی نیز همواره سود ثابتی را از فعالیت‌های صندوق دریافت می‌کنند.

کارکرد صندوق‌های اهرمی

ارکان صندوق‌های اهرمی مانند دیگر صندوق‌های بازار سرمایه است. البته این صندوق دو فرق عمده با دیگر صندوق‌ها دارد. در صندوق اهرمی ضامن نقدشوندگی و بازارگردان در چارت سازمانی بازدهی صندوق‌های اهرمی بازدهی صندوق‌های اهرمی تعبیه نشده است و عرضه و تقاضا وضعیت صندوق را مشخص می‌کند. به همین خاطر ممکن است در شرایط نزولی بازار، نقدشوندگی واحدهای صندوق با اما و اگر همراه باشد.

سخن آخر

سرمایه‌گذاری اهرمی یعنی اعتباری در اختیار فرد قرار گیرد که به وسیله آن بتواند با مبلغی بیشتر از دارایی خود، سرمایه‌گذاری کند. اگر وضعیت بازار مثبت و تصمیمات سرمایه‌گذاری این فرد هوشمندانه باشد، سود سرمایه‌گذاری چند برابر و در شرایط منفی، زیان سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد شد. بسیاری از سرمایه‌گذاران حاضرند این ریسک را تحمل کنند تا به سود بیشتر برسند. صندوق‌های اهرمی ایجاد شدند تا نیاز این گونه افراد را نیز پوشش دهند. با سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها، فرد هم از عنصر اهرم در سرمایه‌گذاری استفاده می‌کند و هم از مزایای مدیریت حرفه‌ای و کادر متخصص صندوق‌ها بهره‌مند می‌شود.

صندوق های اهرمی می‌توانند جوابگوی نیاز بسیاری از سرمایه‌گذاران بازار بورس باشند. در این نوع صندوق‌ها به دلیل وجود واحدهای دارای ریسک و بدون ریسک، هر سهامداری با هر استراتژی مالی امکان فعالیت دارد. برای واحدهای معمولی کف و سقف سود مشخص می‌شود و ساز و کاری شبیه صندوق درآمد ثابت دارند. برای واحدهای ممتاز، کف و سقف در نظر گرفته نمی‌شود و از این رو، ریسک و سود احتمالی آن‌ها بیشتر است. برای آشنایی با خدمات مدیریت دارایی آگاه به وب سایت آگاه اینوست مراجعه کنید.

صندوق اهرمی چیست؟

صندوق اهرمی یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری بوده که ترکیب دارایی‌های آن همانند صندوق سهامی است؛ اما از اهرم مالی برخوردار است که سبب می‌شود بازدهی واحدهای آن مضاعف گردد.

دارایی‌های صندوق اهرمی

همان‌طور که پیشتر گفته شد، صندوق اهرمی نوعی از صندوق‌های سهامی هستند که در این‌صورت بیش از 70 درصد دارایی‌های آن در سهام و حق تقدم سهام است و کمتر از 30 درصد دارایی‌ها در سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت است.

واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی

واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی شامل واحدهای عادی، ممتاز نوع اول و ممتاز نوع دوم است که در ادامه شرح هر یک بازگو می‌گردد.

واحدهای عادی صندوق اهرمی

این نوع واحدها پس از صدور فعالیت صندوق صادر می‌گردد و از طرفی دارندگان این واحدها دارای حق رای و حق حضور در مجامع صندوق نیستند.

واحدهای عادی در یک صندوق‌ اهرمی تحت تملک سرمایه‌گذاران بوده و قابل ابطال است. ناگفته نماند که حداقل و حداکثر بازدهی این واحدها در امیدنامه صندوق تعیین شده است. باید توجه داشت که برخلاف واحدهای نوع ممتاز، این واحدها صرفا از طریق صدور و ابطال معامله می‌گردند.

واحدهای ممتاز نوع اول

همان‌طور که گفته شد واحدهای ممتاز صندوق اهرمی به دو دسته ممتاز نوع اول و نوع دوم تقسیم می‌شوند. حداقل تعداد واحدهای ممتاز نوع اول و دوم 500 میلیون است که در زمان صدور فعالیت صندوق صادر می‌گردند.

واحدهای ممتاز نوع اول در قبال آورده موسسین قابل صدور است و دارندگان واحدهای ممتاز نوع اول دارای حق رای و حق حضور در مجامع صندوق هستند. این نوع واحدها غیر قابل ابطال بوده و قابل انتقال به غیر است و صرفا در بورس قابل معامله هستند.

واحدهای ممتاز نوع دوم

یادآور می‌شود که حداقل تعداد واحدهای ممتاز نوع اول و نوع دوم 500 میلیون است و این واحدها در زمان صدور مجوز فعالیت صندوق صادر می‌شوند. واحدهای ممتاز نوع دوم پس از تاسیس صندوق صادر شده و برای عرضه به عموم سرمایه‌گذاران قابل صدور است.

دارندگان این واحدها دارای حق رای و حق حضور در مجامع نخواهند بود. این نوع واحدها با اینکه غیر قابل ابطال بوده ولی قابل انتقال به غیر است و صرفا قابلیت معامله در تابلوهای معاملاتی را دارند.

تفاوت بازدهی دارندگان واحدهای عادی و ممتاز

اهرم سرمایه‌گذاری در صندوق اهرمی این اجازه را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که با مبلغی بیش از دارایی خود وارد سرمایه‌گذاری شوند که این دسته شامل سرمایه‌گذارانی است که دارای واحد ممتاز باشند.

بنابراین در اثر نوسان قیمت دارایی‌های صندوق اهرمی، واحدهای ممتاز صندوق حساسیت بیشتری نسبت به نوسانات قیمت خواهند داشت و به همین ترتیب سود یا زیان سرمایه‌گذاران دارای واحدهای ممتاز بیشتر از دارندگان واحدهای عادی و یا سایر سرمایه‌گذاران عادی در بازار سرمایه خواهد بود. در این صورت می‌توان تفاوت واحدهای ممتاز و عادی را چنین بیان کرد از جمله:

• واحدهای عادی صندوق اهرمی مناسب برای افراد با پذیرش و تحمل ریسک کم است و بازدهی این واحدها حداقل و دارای سقف بوده و دارای سود ثابت همچون اوراق سرمایه‌گذارای بادرآمد ثابت خواهد بود و همچنین این واحدها بر اساس مکانیزم صدور و ابطال قابل معامله هستند.
• واحدهای ممتاز مناسب برای افراد با پذیرش ریسک بالا بوده و در نتیجه بازدهی مورد انتظار بالاتری در انتظارشان خواهد بود و همچنین این واحدها قابل خرید و فروش در تابلوهای معاملاتی آنلاین هستند.

کارکرد صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی

در این صندوق‌ها افرادی که سهام ممتاز را خریداری می‌کنند در صورتی که بازدهی صندوق اهرمی بالاتر از سقف تعیین شده یا پایین تر از کف تعیین شده برای سهامداران عادی باشد، مازاد یا کسری بازدهی برای سهامداران ممتاز می‌شود و به این ترتیب به صورت اهرمی سهامداران ممتاز بازدهی کسب می‌کنند.

در این ساز‌و‌کار طبعا اگر بازار رشدی باشد متناسب با اهرم ایجاد شده بازدهی مثبت خواهد بود و در صورتی هم که بازار نزولی باشد،‌ بازدهی منفی کسب می‌شود.

برای مثال چنان‌چه در امیدنامه صندوق فرض گردد که سقف بازدهی واحدهای عادی یک صندوق اهرمی ۲۵ درصد و کف بازدهی ۱۵ درصد باشد.

اگر این صندوق در طول سال ۱۰۰ درصد بازدهی داشته باشد، در این حالت، دارندگان واحدهای عادی از سود ۲۵ درصدی بهره‌مند می‌شوند؛ اما دارندگان واحدهای ممتاز علاوه بر سود ۱۰۰ درصدی صندوق، از ۷۵ درصد سود مازاد نیز که مابه‌التفاوت سود کل صندوق و سقف سود تعیین‌شده برای واحدهای عادی است برخوردار می‌شوند.

در حالت مقابل، اگر بازدهی صندوق اهرمی در طول سال کمتر از کف سود تعیین‌ شده شود، مثلاً به ۱۰ درصد برسد، دارندگان واحدهای عادی معادل حداقل سود تعیین‌شده که ۱۵ درصد است را دریافت می‌کنند. در این حالت ۵ درصد سود باقی‌مانده از دارندگان واحدهای ممتاز کسر و به دارندگان واحدهای عادی تخصیص داده می‌شود.

• به منظور ایجاد اطمینان از وجود منابع مالی کافی جهت تامین مابه‌التفاوت بازدهی ایجاد شده توسط صندوق با حداقل بازدهی تعیین شده برای واحدهای سرمایه‌گذاری عادی، سقف واحدهای عادی قابل صدور ،حداکثر به میزان 2 برابر واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز صادر شده تعیین می‌شود.
• در طول فعالیت صندوق اهرمی افزایش سقف واحدهای سرمایه‌گذاری عادی صرفاً در صورتی امکان‌پذیر است که ارزش واحدهای ممتاز حداقل به سه چهارم ارزش واحدهای سرمایه‌‌گذاری عادی رسیده باشد.
• درخواست مذکور باید به میزانی ارائه شود که مجموع ارزش واحدهای عادی قابل صدور با فرض موافقت با افزایش سقف درخواست شده بیش از 2 برابر مجموع ارزش واحدهای ممتاز صادر شده نگردد.
• در طول فعالیت صندوق اهرمی، سقف واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز به میزانی که پس از اعمال، ارزش واحدهای ممتاز حداکثر برابر با واحدهای عادی نزد سرمایه‌گذاران باشد، امکان‌پذیر است.

تاثیر صندوق اهرمی در نقدینگی بازار سرمایه

جای خالی صندوق اهرمی که مکانیزم اهرم و اعتبار را داشته باشند،‌ پیشتر در بازار سرمایه ایران احساس می‌شد.

واژه «اهرم» در پسوند نام این نوع صندوق‌ها نیز به این حقیقت اشاره دارد که در صورت سرمایه‌گذاری و تملک واحدهای آن، افرادی که به عنوان سرمایه‌گذاران ممتاز یا دارندگان واحدهای ممتاز هستند در صورتی که بازدهی صندوق بالاتر از سقف تعیین شده یا پایین تر از کف تعیین شده برای سهامداران عادی باشد، در این‌صورت مازاد یا کسری بازدهی برای سهامداران ممتاز لحاظ می‌گردد و به این ترتیب به صورت اهرمی، سهامداران ممتاز بازدهی متمایزی کسب می‌کنند.

در این ساز‌و‌کار در حقیقت اگر بازار روند رو به رشد داشته باشد متناسب با اهرم ایجاد شده، بازدهی مثبت برای سرمایه‌گذاران به همراه خواهد داشت و در صورتی هم که بازار نزولی باشد،‌ بازدهی منفی در انتظار آنها خواهد بود.

با ایجاد صندوق اهرمی، افرادی که ریسک‌پذیر هستند می‌توانند برای فعالیت در بازار سرمایه به آنها مراجعه کنند. زیرا که ممکن است با استفاده از اهرم در دو حالت نزولی و صعودی بازار، زیان یا سود حداکثری برداشت کنند.

این نوع صندوق‌ها را عمدتا با این هدف ایجاد می‌کنند که بتوانند با ترکیب کردن دو نوع سرمایه گذار ممتاز و عادی، نقدینگی را وارد بازار سرمایه کنند.

یعنی در حقیقت آنچه اکنون بازار بورس/فرابورس ایران از آن رنج می‌برد یعنی کمبود و نبود نقدینگی را می‌توان با این صندوق‌ها درمان کرد. از این طریق نقدینگی مازادی وارد بازار می‌شود و به نوعی بازار را به نقاط تعادلی می‌رساند. زمانی که سهام به زیر ارزش ذاتی می‌رسد،‌ ‌مدیران پرتفوی صندوق‌ها به این یقین می‌رسند که این سهم ارزنده است و به اخذ تسهیلات مبادرت می‌کند و آن را به خرید سهم اختصاص می‌دهند.

در واقع می‌توان گفت که کارکرد صندوق اهرمی این است که مانع خروج بازار از نقاط تعادلی می‌شوند و نمی‌گذارند که سهم زیر ارزش ذاتی خود معامله شود.

به نظر می‌رسد اگر این صندوق‌ها به مرحله اجرایی برسند، می‌توانند بازار را کارا کنند و نگذارند بازار از بالانس یا تعادل خود خارج شود.

صندوق اهرمی از نوع صندوق‌های سرمایهگذاری در سهام هستند یعنی مدیر صندوق محدودیتی در خرید سهام و حق تقدم سهام ندارد.

بنابراین ارزش دارایی‌های صندوق منطبق با تغییرات ارزش سهام می‌تواند دچار نوسانات نا محدودی شود از سوی مقابل، آن دسته از سرمایه‌گذاران که به عنوان سهامداران ممتاز هستند، تضمین کننده ایجاد حداقل بازدهی برای سهامداران عادی خواهند بود.

بنابراین سهامداران عادی می‌توان گفت هیچ‌گونه نگرانی از تحقق بازدهی ثابت برای خود ندارند و گویی که در صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

اما انتظار می‌رود که سهامداران ممتاز به دلیل پذیرش ریسک اهرم موجود در نوع این‌گونه واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز و تعهدی که می‌بایست بپذیرند، چنان‌چه بازدهی صندوق بیش از سقف بازدهی تعیین شده برای سهامداران عادی (برای مثال سقف 25 درصد) باشد.

سرمایه‌گذاران ممتاز صندوق اهرمی نه تنها سودی که به سرمایه خودشان تعلق می گیرد را در بر خواهند داشت بلکه تفاوت حداکثر سود سهامداران عادی با سقف سود واحدهای عادی در صندوق را هم به‌دست خواهند آورد.

همچنین می‌بایست در نظر داشت که با توجه به دوگانه بودن سهامداران صندوق اهرمی، دارایی‌های صندوق ماهیتی مجزا در محاسبه ارزش خالص دارایی‌های خود خواهد داشت که در این صورت محاسبه آن به دو دسته تقسیم می‌شود.

خالص ارزش دارایی‌ها برای هر دو حالت در این صندوق به طور روزانه محاسبه می‌شود که به طور مجزا مربوط به سهامداران عادی و ممتاز خواهد بود.

صندوق سرمایه گذاری اهرمی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

صندوق سرمایه گذاری اهرمی یکی از انواع صندوق‌ است که امکان سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازارهای مالی و استفاده از فرصت‌ها و مزایای آن را به افراد می‌دهد.

حضور در بازارهای مالی و کسب سود از آن‌ها نیازمند صرف زمان و انرژی است و آموزش و تجربه نقش چشمگیری در آن دارد.

به همین دلیل برای بسیاری از افراد، تصمیم عاقلانه‌تر این است که سرمایه خود را به متخصصان این حوزه بسپارند و از این بابت آسوده‌خاطر شوند.

سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها باعث می‌شود که افراد غیرمتخصص به طور نسبی ریسک بسیار کمتری متحمل شوند و امنیت سرمایه‌گذاری خود را افزایش دهند. به این دلایل دانستن درباره صندوق‌ها، انواع آن‌ها و نحوه سرمایه‌گذاری در آن‌ها، اهمیت زیادی برای سرمایه‌گذاران دارد.

در ادامه به صورت خلاصه به معرفی صندوق‌ها و انواع آن‌ها می‌پردازیم و سپس به سراغ صندوق سرمایه گذاری اهرمی خواهیم رفت.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارای انواع مختلفی هستند که به مهم‌ترین آن‌ها به طور مختصر اشاره می‌کنیم.

این تنوع به این جهت ایجاد شده است تا نیازهای سرمایه‌گذاران مختلف با شرایط و ویژگی‌های شخصیتی متفاوت پوشش داده شود. از مهم‌ترین عواملی که بین سرمایه‌گذاران مختلف تفاوت ایجاد می‌کند، مسئله ریسک‌پذیری بوده که در ایجاد انواع صندوق بسیار به آن توجه شده است.

• صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت: نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که برای ریسک‌گریزترین افراد مناسب‌اند. علت این است که 70 تا 90 درصد دارایی تحت مدیریت این صندوق‌ها، در اوراق و دارایی‌های با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی و… سرمایه‌گذاری می‌شود. باقی بازدهی صندوق‌های اهرمی دارایی صندوق می‌تواند در محل‌های مختلف دیگری از جمله سهام سرمایه‌گذاری شود. سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها ریسک بسیار کمی دارد.
• صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی: نوع دیگری از صندوق‌ها هستند که برای افراد ریسک‌پذیر مناسب‌اند. این صندوق‌ها 70 الی 95 درصد دارایی خود را در خرید سهام یا حق تقدم سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند و 5 تا 30 درصد دارایی‌شان را به اوراق با درآمد ثابت اختصاص می‌دهند. به علت نوسان بالا و چشمگیر بازار سهام که بیشتر دارایی این صندوق‌ها را تشکیل می‌دهد، سرمایه‌گذاری در آن‌ها به طور نسبی ریسک بالاتری دارد.
• صندوق سرمایه‌گذاری مختلط: این نوع از صندوق‌ها در واقع ترکیبی از دو مورد قبلی هستند. در این صندوق‌ها 40 تا 60 درصد دارایی در بازار سهام و 40 تا 60 درصد هم در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. ریسک این صندوق‌ها، بین دو نوع صندوق درآمد ثابت و سهامی است.

صندوق سرمایه گذاری اهرمی چیست؟

صندوق اهرمی در واقع نوعی از صندوق‌های سهامی است که امکان جالب توجهی برای سرمایه‌گذاران مهیا می‌کند.

این صندوق‌ها به دلیل ساختار خاص خود می‌توانند به طور همزمان پذیرای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز و ریسک‌پذیر باشند.

در این صندوق‌ها بیشتر دارایی تجمیع‌شده در بازار سهام (خرید سهام و حق تقدم سهام) سرمایه‌گذاری می‌شود اما کارکرد آن‌ها برای سرمایه‌گذاران، با صندوق‌های سهامی عادی تفاوت دارد.

این تفاوت مهم در این مسئله است که در صندوق اهرمی، دو نوع واحد مختلف (واحد عادی و ممتاز) قابل خریداری است که باعث می‌شود سرمایه‌گذاری در آن برای افراد با ریسک‌پذیری کم و زیاد به صورت همزمان مناسب باشد.

صندوق اهرمی به طور همزمان هم برای افراد ریسک‌پذیر و هم برای اشخاص ریسک‌گریز مناسب است.

در ادامه به شرح این دو نوع واحد و ویژگی آن‌ها می‌پردازیم:

واحد عادی و ممتاز در صندوق اهرمی چیست؟

واحد عادی در صندوق سرمایه گذاری اهرمی مشابه واحدهای صندوق با درآمد ثابت عمل می‌کنند.

سرمایه‌گذاران با خرید واحد عادی از بازدهی برخوردار خواهند شد که تا حد زیادی قابل پیش‌بینی است. در واقع برای بازده واحدهای عادی، در امیدنامه صندوق اهرمی بازه مشخصی تعیین می‌شود.

این بازه کف و سقف مشخصی دارد و سرمایه‌گذاران می‌توانند مطمئن باشند که دست‌کم به میزان کف بازه اعلام‌شده، روی سرمایه خود سود دریافت خواهند کرد. همچنین روشن است که اگر بازده کلی صندوق خیلی خوب باشد، دارندگان واحدهای عادی صندوق از بازدهی برابر با سقف بازه تعیین‌شده برخوردار می‌شوند.

واحد ممتاز در این صندوق‌ها ماجرای کاملاً متفاوتی دارد. برای این واحدها کف و سقف مشخصی در امیدنامه صندوق اهرمی تعیین نمی‌شود. به عبارت دیگر، این واحدها بازدهی ثابت و معینی ندارند.

این واحدها در شرایط سخت بازار، پشتیبان واحدهای عادی هستند و وقتی که شرایط مساعد باشد، بازده بیشتر دریافت می‌کنند.

نحوه انجام این کار را با مثالی شرح می‌دهیم. فرض کنید در امیدنامه صندوق آمده باشد که واحدهای عادی بازدهی در بازه بین 20 تا 25 درصد دریافت خواهند کرد. حال سه حالت مختلف برای این صندوق قابل تصور است که در ادامه به آن می‌پردازیم:

حالت‌های مختلف بازدهی صندوق سرمایه گذاری اهرمی

1. شرایطی را تصور کنید که صندوق مجموعاً به ازای کل دارایی‌اش بازدهی 15 درصدی کسب کرده باشد. در این صورت، از سود دارندگان واحد ممتاز تا جایی کسر می‌کنند که سود دارندگان سهام عادی به کف بازده اعلام‌شده یعنی 20 درصد برسد. یعنی این فاصله 5 درصدی تا کف بازه را از طریق واحدهای ممتاز جبران می‌کنند. اگر بر فرض، میزان کل سود صندوق از بازه اعلام‌شده بسیار کمتر باشد، همچنان آن را از واحد ممتاز کسر می‌کنند؛ حتی اگر باعث ضرر این سرمایه‌گذاران شود!
2. فرض کنید بازدهی صندوق در بازه اعلام‌شده باشد و مثلاً سود 23 درصدی از دارایی‌اش بدست آورد. در این صورت، دارندگان واحدهای عادی و ممتاز، هر دو به یک میزان سود دریافت می‌کنند و الزامی وجود ندارد که از سهم واحد ممتاز به نفع واحد عادی کسر شود تا سود آن‌ها به سقف بازه برسد. همچنین با توجه به این که عدد اعلام‌شده به صورت بازه است، واحدهای عادی باید بتوانند از عملکرد بهتر صندوق، نسبت به شرایط بد بازار بهره بیشتری ببرند.
3. اگر صندوق بازدهی بالاتری از بازه تعیین‌شده داشته باشد و به سود 30 درصدی دست یابد، به واحدهای عادی بازدهی برابر با سقف بازه، یعنی 25 درصد داده می‌شود. در این موقعیت، واحدهای ممتاز نه تنها بازدهی 30 درصدی خود را به صورت کامل دریافت می‌کنند، بلکه بقیه سود واحدهای عادی هم به آن‌ها داده می‌شود. یعنی 5 درصد اختلاف بین 25 و 30 درصد را که از بازدهی واحدهای عادی کسر می‌شود، واحدهای ممتاز دریافت می‌کنند.

تفاوت ریسک واحدهای عادی و ممتاز

اگر بخواهیم پروسه بالا را به بیان دیگر توضیح دهیم، باید بگوییم که واحدهای عادی، واحدهای بدون ریسک صندوق اهرمی محسوب می‌شوند.

چرا که در هر شرایطی، حداقل بازدهی معین به آن‌ها تعلق خواهد گرفت. این واحدها باید بازدهی برابر با بازه مشخص‌شده در امیدنامه صندوق اهرمی را دریافت کنند.

اگر بازدهی کل صندوق کمتر از کف این بازه باشد، این اختلاف از طریق واحد ممتاز جبران می‌شود و به همین دلیل این واحدها ریسک زیادی را متحمل می‌شوند. اگر بازدهی درون بازه قرار بگیرد، همه واحدها همان بازده را دریافت می‌کنند.

در نهایت اگر بازدهی بیشتر از سقف بازه اعلام‌شده باشد، میزان اضافی آن به واحدهای ممتاز تعلق می‌گیرد. در واقع این پاداش ریسک‌پذیری این سرمایه‌گذاران است؛ چرا که این واحدها در صورت بد بودن شرایط بازار، دچار زیان می‌شوند و در ازای پذیرش چنین ریسکی، در مواقعی که بازار شرایط مساعدی دارد، بازدهی بیشتر دریافت می‌کنند.

به همین دلیل است که به این صندوق‌ها، اهرمی گفته می‌شود. علت این است که سود و زیان واحدهای ممتاز، هر دو به صورت اهرمی تغییر می‌کند و افزایش می‌یابد. بنابراین طبیعی است که ریسک بیشتر آن‌ها با پاداش بالاتر جبران شود.

بنابراین می‌توان گفت واحدهای عادی صندوق اهرمی، بدون ریسک و واحدهای ممتاز، پرریسک محسوب می‌شوند.

نحوه دریافت واحدهای عادی و ممتاز

همانطور که پیش‌تر توضیح داده شد، واحد عادی مانند واحدهای صندوق درآمد ثابت عمل می‌کند. سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق خود سایت صندوق اهرمی مورد نظر یا پلتفرم‌هایی که برای خرید و فروش واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک وجود دارند برای خرید آن‌ها اقدام کنند.

در واقع این واحدها از طریق صدور و ابطال در خود صندوق قابل خرید و فروش هستند. دقت کنید که اگر قبل از پایان دوره و پیش از یک ماه به ابطال واحد خود بپردازید، سودی دریافت نخواهید کرد و تنها اصل سرمایه خود را پس می‌گیرید.

واحدهای ممتاز مثل واحدهای ETF یا صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله هستند. این واحدها در بورس قابل معامله‌اند و به‌راحتی می‌توانید در سامانه‌های معاملاتی آنلاین کارگزاری‌ها، با جستجوی نماد مورد نظر به خرید و فروش آن‌ها بپردازید.

دو نکته مهم درباره صندوق سرمایه گذاری اهرمی

درباره نسبت واحدهای صندوق سرمایه گذاری اهرمی باید این نکته را گفت که تعداد واحدهای عادی، حداکثر می‌تواند تا دو برابر واحدهای ممتاز صندوق باشد.

نکته دیگر این است که در این صندوق‌ها به طور روزانه دو NAV یا خالص ارزش دارایی‌ها به صورت جداگانه محاسبه می‌شود که یکی به واحدهای عادی و دیگری به واحدهای ممتاز صندوق تعلق دارد.

جمع‌بندی

صندوق اهرمی یکی از انواع صندوق است که با مکانیسم و ایده خلاقانه‌ای شکل گرفته و کار می‌کند.

این صندوق با ارائه دو نوع واحد عادی و ممتاز، همزمان می‌تواند نیازهای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز و ریسک‌پذیر را پاسخگو باشد. افراد اگر بخواهند می‌توانند بازده مشخص و مطمئنی از این صندوق دریافت کنند.

در غیر این صورت می‌توانند به امید بازدهی‌های بالا ریسک کنند و سود و زیان خود را با اهرم افزایش دهند. صندوق اهرمی از بهترین محل‌های سرمایه‌گذاری است که می‌تواند افراد بسیاری را به سمت خود جذب کرده و دارایی آن‌ها را با استفاده از توانایی متخصصان خبره و مطابق شرایط و نیاز خودشان مدیریت کند.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

صندوق سرمایه گذاری اهرمی چیست؟

به زبان خودمانی، صندوق سرمایه گذاری اهرمی نسل جدیدی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری‌اند که درمقایسه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری عادی، انعطاف‌پذیری بیشتری دارند.

صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی چیست؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی از جدیدترین ابزارهای مالی برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند که بنا به نیازهای کنونی بازار سرمایه طراحی شده‌اند. به زبان خودمانی، «صندوق‌های اهرمی» نسل جدیدی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری‌اند که درمقایسه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری عادی، انعطاف‌پذیری بیشتری دارند. در اینجا با صندوق‌های اهرمی بیشتر آشنا می‌شویم و ریسک‌ها و جذابیت‌های این نوع صندوق‌ها را مرور می‌کنیم.

تعریف صندوق سرمایه گذاری اهرمی

همان‌طور که می‌دانید، سازوکار صندوق‌های سرمایه‌گذاری به این شکل است که سرمایه‌گذاران با خرید واحدهای این صندوق‌ها، منابع مالی خودشان را در اختیار مدیران صندوق می‌گذارند و مدیران این صندوق‌ها، که تخصص‌شان سرمایه‌گذاری و کسب بازدهی از راه سرمایه‌گذاری است، منابع مالی صندوق را صرف خرید انواع اوراق بهادار می‌کنند تا از این راه برای سرمایه‌گذاران یا همان دارندگان واحدها، بازدهی ایجاد کنند.

نکته یک: در صندوق‌های سرمایه‌گذاری عادی، سرمایه‌ای که در اختیار مدیران صندوق قرار می‌گیرد همان پولی است که سرمایه‌گذاران وارد صندوق می‌کنند.

تفاوت صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی با صندوق‌های عادی در همین نکته بالا نهفته است: اساس کار صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی طوری تعریف شده است که مدیران صندوق بتوانند متناسب با سرمایه‌ای که از طریق دارندگان واحدها در اختیار صندوق قرار می‌گیرد، از تسهیلات بانکی استفاده کنند. به عبارت ساده‌تر، صندوق‌های اهرمی می‌توانند در کنار پولی که از سرمایه‌گذاران می‌گیرند، می‌توانند وام بگیرند و مجموع این پول و وام را در انواع اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کنند. واژه «اهرم» در نام این صندوق‌ها هم به همین موضوع اشاره دارد.

نکته ۲: صندوق‌های اهرمی برای خرید انواع اوراق بهادار، می‌توانند علاوه بر آورده سرمایه‌گذاران، از اعتبار بانکی هم استفاده کنند.

صندوق های سرمایه گذاری اهرمی چگونه کار می‌کنند؟

سازوکار صندوق‌های اهرمی تفاوت‌هایی با صندوق‌های معمولی دارد. مهم‌ترین تفاوت هم این است که این صندوق‌ها می‌توانند انتظارات طیف وسیع‌تری از سرمایه‌گذاران را پوشش بدهند و به این ترتیب این امکان را دارند که منابع مالی بیشتری جذب کنند. به بیان ساده‌تر، هم‌سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز، که به دنبال سودهای تضمین‌شده‌اند، می‌توانند در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنند و هم آن دسته از سرمایه‌گذارانی که تمایل دارند ریسک بیشتری متحمل شوند و در مقابل به سود بالاتر برسند.

نکتهٔ دیگری که درمورد سازوکار صندوق‌های اهرمی وجود دارد این است که خریدوفروش واحدهای این صندوق‌ها هم منعطف‌تر است. در واقع، صندوق‌های اهرمی نخستین صندوق‌های فعال در بازار سرمایه ایرانند که هم‌زمان از دو روش «صدور و ابطال» و «معامله در بورس» می‌شود واحدهایشان را خریدوفروش کرد.

واحدهای عادی و ممتاز صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی

گفتیم که صندوق سرمایه گذاری اهرمی می‌توانند برای طیف وسیعی از سرمایه‌گذاران (از ریسک‌گریز تا ریسک‌پذیر) جذابیت داشته باشد. اما چطور چنین چیزی ممکن است؟ پاسخ این سؤال را باید در نوع واحدهای این صندوق‌ها جست‌وجو کرد. واحدهای صندوق‌های سهامی اهرمی به دو نوع عادی و ممتاز تقسیم می‌شود که هر کدامشان برای دسته خاصی از سرمایه‌گذاران مناسب است.

واحدهای عادی

واحدهای عادی یا Date Base Units واحدهایی‌اند که برای آن‌ها سقف سود در نظر گرفته می‌شود و این سقف به‌نوعی تضمین‌شده است. به عبارت دیگر، این واحدها معادل واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابتند و برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی مناسب است که می‌خواهند از سود ماهانه‌شان اطمینان داشته باشند.

واحدهای ممتاز

جذابیت اصلی صندوق سرمایه گذاری اهرمی در همین واحدهای ممتاز یا Equity Base Units است. اول از همه به این نکته اشاره کنیم که خود واحدهای ممتاز به ۲ دسته تقسیم می‌شوند: واحدهای ممتاز خاص و عام. واحدهای ممتاز خاص تحت مالکیت مؤسسان صندوقند و نمی‌شود آن‌ها را مانند واحدهای دیگر در بازار خریدوفروش کرد. (البته انتقال این واحدها امکان دارد، ولی باید تحت شرایط خاصی انجام شود.) پس می‌ماند واحدهای ممتاز عام.

واحدهای ممتاز عام را می‌شود خریدوفروش کرد. نکته این واحدها این است که برای آن‌ها کف و سقف سود در نظر نگرفته‌اند و می‌توانند نسبت به واحدهای عادی بازدهی بالاتری داشته باشند. البته این امکان هم وجود دارد که بازدهی واحدهای ممتاز نسبت به واحدهای عادی کمتر باشد و ریسک این واحدها هم از همین جا ناشی می‌شود.

نکته یک: دارندگان واحدهای ممتاز خاص در مدیریت صندوق حق رأی دارند، اما این حق رأی برای صاحبان واحدهای ممتاز عام تعریف نشده است.

نکته ۲: صندوق سرمایه گذاری اهرمی می‌توانند حداکثر به‌اندازه ۵ درصد از ارزش خالص دارایی‌های واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز تسهیلات بانکی بگیرند.

چرا به این صندوق‌ها می‌گویند صندوق‌های اهرمی؟

همان‌طور که گفتیم، یکی از دلایل استفاده از واژه «اهرمی» در نام این صندوق‌ها، این است که این صندوق‌ها می‌توانند از تسهیلات بانکی استفاده کنند. اما استفاده از واژه «اهرمی» دلیل دیگری هم دارد: بخشی از اهرم لازم برای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار را خود دارندگان واحدها ایجاد می‌کنند.

ماجرا از این قرار است که دارندگان واحدهای ممتاز می‌پذیرند که تفاوت بازدهی تعیین‌شده با بازدهی محقق‌شده برای سرمایه‌گذاران عادی را متقبل شوند. به زبان ساده‌تر، اگر بازدهی حاصل از فعالیت‌های صندوق کمتر از بازدهی تعیین‌شده برای سرمایه‌گذاران عادی باشد، این تفاوت بازدهی از جیب سرمایه‌گذاران ممتاز تأمین خواهد شد. یعنی اینکه سرمایه‌گذاران ممتاز علاوه بر اینکه زیان واحدهای سرمایه‌گذاری خودشان را متقبل می‌شوند، باید زیان واحدهای سرمایه‌گذاری عادی را هم قبول کنند. اما اگر بازدهی حاصل از فعالیت‌های صندوق بیشتر از بازدهی تعیین‌شده باشد، سرمایه‌گذاران ممتاز علاوه بر بازدهی واحدهای خودشان، تفاوت سود حاصل از سرمایه‌گذاری واحدهای عادی را هم دریافت می‌کنند. به این ترتیب، سرمایه دارندگان واحدهای عادی مانند نوعی اهرم برای سرمایه‌گذاران ممتاز عمل می‌کند.

مثال ساده‌اش می‌شود کسی که برای انجام فعالیتی اقتصادی، از بانک یا آشنایان پول می‌گیرد و تضمین می‌دهد که این پول را طی مدتی معین و با سودی مشخص برگرداند. سپس با این پول فعالیت اقتصادی‌اش را انجام می‌دهد و سودوزیان حاصل از این فعالیت اقتصادی برای خودش می‌شود. صندوق‌های اهرمی در واقع واسطه‌ای برای انجام چنین فعالیتی‌اند.

تعیین محدوده بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس امیدنامه

همان‌طور که گفتیم، محدوده مشخصی برای بازدهی صندوق سرمایه گذاری اهرمی در نظر گرفته می‌شود. این محدوده را امیدنامه صندوق مشخص می‌کند. اگر بازدهی صندوق کمتر از کف این محدوده باشد، حداقل بازدهی مصوب برای صاحبان واحدهای عادی از محل واحدهای ممتاز صندوق تامین می‌شود. اما اگر صندوق بیشتر از سقف محدوده تعیین‌شده بازدهی داشته باشد، مازاد بازدهی حاصل از محل واحدهای عادی به واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز تعلق می‌گیرد.

صندوق‌های اهرمی کجا سرمایه‌گذاری می‌کنند؟

همان‌طور که مطلعید، صندوق‌های سرمایه‌گذاری عادی را بر اساس دارایی‌هایشان به ۳ دسته تقسیم می‌کنند: صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های مختلط و صندوق‌های سهامی. ترکیب دارایی‌های این صندوق‌ها هم مشخص است و مثلا حد نصاب مشخصی از دارایی‌های صندوق باید در سهام و حق تقدم یا اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری شود.

صندوق سرمایه گذاری اهرمی نیز از این جهت در گروه «صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام» یا همان صندوق‌های سهامی قرار می‌گیرند. یعنی اینکه بخش اصلی دارایی‌های این صندوق‌ها از سهام و حق تقدم سهام تشکیل می‌شود.

ارکان صندوق های سرمایه گذاری اهرمی

صندوق‌های سرمایه‌گذاری از چند رکن تشکیل می‌شوند که هر کدام‌شان وظیفه خاصی بازدهی صندوق‌های اهرمی به عهده دارد و اگر سرمایه‌گذار دقیقی باشیم، باید به این رکن‌ها دقت کنیم. دقت به همین رکن‌هاست که مشخص می‌کند صندوق را چه کسانی اداره می‌کنند و سازوکار نظارت بر فعالیت صندوق چگونه است.

در هر صورت، مقررات مربوط به تأسیس صندوق‌های اهرمی به‌گونه‌ای تدوین شده است که این نوع صندوق‌ها حداقل تعداد ارکان را داشته باشند. به عبارت دیگر، ارکان این صندوق‌ها عبارتند از مدیر صندوق، مدیر ثبت، متولی و حسابرس.

شکل‌گیری صندوق های اهرمی و نحوه ورود و خروج

صندوق‌های اهرمی با پذیره‌نویسی واحدهای ممتاز و رسیدن به سرمایه ۵۰۰ میلیارد تومانی مجوز فعالیت می‌گیرند. بعد از دریافت این مجوز است که امکان صدرو واحدهای عادی را هم پیدا می‌کنند.

نکته یک: ارزش مجموع واحدهای عادی صندوق حداکثر می‌تواند دو برابر ارزش واحدهای ممتاز باشد.

نکته ۲: از آنجا که واحدهای ممتاز به‌نوعی پشتیبان واحدهای عادی محسوب می‌شوند، قابل ابطال نیستند و فقط می‌شود این واحدها را در بورس خریدوفروش کرد.

مزایا و معایب سرمایه گذاری در صندوق های اهرمی

بر اساس آنچه تا اینجا گفتیم، می‌توانیم مزایای صندوق‌های اهرمی را در فهرست زیر خلاصه کنیم.

• سود واحدهای ممتاز اهرمی است
• سود واحدهای عادی تضمین‌شده است
• می‌شود با تکیه بر دانش مالی مدیران صندوق، از ریسک‌های ناشی از سرمایه‌گذاری غیرحرفه‌ای در امان ماند
• واحدهای این صندوق‌ها را می‌شود هم به صورت «صدور و ابطال» و هم از طریق بورس خریدوفروش کرد

معایب صندوق‌های اهرمی را هم می‌شود به این صورت خلاصه کرد:

• دارندگان واحدهای ممتاز عام در بازدهی صندوق‌های اهرمی بازدهی صندوق‌های اهرمی مدیریت صندوق حق رأی ندارند
• سرمایه‌گذاران کنترلی بر سبد سرمایه‌گذاری‌شان ندارند
• در حال حاضر، ضامن نقدشوندگی و رکن بازارگردان برای صندوق‌های اهرمی در نظر گرفته نشده است که می‌تواند نقدشوندگی واحدهایشان را با مشکل مواجه کند

جمع‌بندیصندوق های سرمایه گذاری اهرمی از جدیدترین ابزارهای سرمایه‌گذاری‌اند که به بازار سرمایه ایران معرفی شده‌اند. این صندوق‌ها می‌توانند هم‌زمان برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر و ریسک‌گریز مناسب باشند. این صندوق‌ها برای نقدشوندگی و روان‌شدن معاملات بورس هم می‌توانند مفید باشند و احتمال دارد که بتوانند سرمایه‌های بیشتری را به سمت بورس روانه کنند.

در حال حاضر هیچ صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی تأسیس نشده است، اما به نظر می‌رسد بعد از طی مراحل قانونی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری به‌زودی اخبار مربوط به تأسیس و پذیره‌نویسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی را منتشر کنند.