با نرم‌افزار حسابداری آنلاین فینتو، شما به راحتی می‌توانید با نرم‌افزارهای پیچیده خداحافظی کنید و مدیریت تمام نیازهای کسب و کار خود را با یک راه حل حسابداری ساده انجام دهید. فینتو به عنوان نرم‌افزار مبتنی بر ابر، مزایای بیشماری دارد که برای آگاهی بیشتر می توانید به صفحه زیر مراجعه کنید.
حسابداران زنجان.حسابداری زنجان.
حسابداری و حسابرسی-آموزش-خدمات مالی و مالیاتی-سرمایه گذاری-بیمه
اقلام استثنایی در صورت سود و زیان
اقلام استثنایی باید در محاسبه سود یا زیان فعالیتهای عادی منظور شود. مبلغ هر قلم استثنایی (منفرداً یا در صورت تشابه نوع، در مجموع) باید به‌طور جداگانه و ترجیحاً در متن صورت سود و زیان تحت سرفصل درآمد یا هزینه مربوط منعکس گردد . اعم از اینکه انعکاس این اقلام در متن صورت سود و زیان یا در یادداشتهای توضیحی صورت گیرد ، این اقلام باید به عنوان اقلام استثنایی قابل تشخیص باشد و این‌گونه تصریح گردد . شرح مناسبی در مورد هر یک از اقلام استثنایی جهت درک ماهیت این اقلام ضروری است . نمونه اقلامی که ممکن است درصورت بااهمیت بودن، استثنایی تلقی شود عبارت است از :
الف . زیانهای ناشی از بلایای طبیعی در مناطقی که وقوع آنها به‌طور متناوب انتظار می‌رود
ب . هزینههای اخراج دسته جمعی کارکنان شاغل در بخشهای فعال واحد تجاری
ج . هزینههای تجدید سازمان
د . به هزینه بردن داراییهای نامشهود خارج از فرایند استهلاک
ه . زیان انتقال صنایع مزاحم به خارج از محدوده شهرها، طبق مقررات جاری
و . کمکهای بلاعوض غیرسرمایه‌ای دریافتی و کمکهای بلاعوض پرداختی
ز . سود یا زیان فروش داراییهای ثابت مشهود و سرمایه‌گذاریهای بلندمدت
ح . سود یا زیان فروش یا توقف عملیات یک بخش از واحد تجاری
ط . هزینـه‌هـای غیرمعمول مربوط به مطالبـات مشکوک‌الوصـول و کاهش ارزش موجـودی موادوکالا
ی . ذخیره‌های غیرمعمول برای زیانهای ناشی از پیمانهای بلندمدت
ک . وجوه مازاد ناشی از حل و فصل ادعای خسارت از شرکتهای بیمه
ل . هزینههای جذب نشده ناشی از عدم دستیابی به ظرفیت معمول (عملی) مورد انتظار و ضایعات غیرعادی
سود یا زیان ناشی از فروش دارایی ثابت
فروش دارایی ثابت:
فروش دارایی ثابت در اکثر شرکت ها به تصویب بالاترین مقام اجرایی شرکت می رسد و مسئولین رده های
میانی توانایی تصمیم گیری در خصوص فروش دارایی ثابت را ندارند.
در زمان فروش دارایی ثابت، پس از اخذ مجوز لازم و تکمیل برگ فروش، حسابدار وظیفه دارد ضمن
جمع آوری کلیۀ مستندات و مدارک مربوط به فروش دارایی ثابت، به صدور سند حسابداری اقدام نماید.
مراحل ثبت فروش دارایی ثابت:
الف) محاسبه و ثبت هزینۀ استهلاک از ابتدای سال مالی تا تاریخ فروش
ب) محاسبۀ ماندۀ استهلاک انباشته و ارزش دفتری دارایی ثابت تا تاریخ فروش
ج) تشخیص سود یا زیان ناشی از فروش دارایی ثابت
د) صدور سند حسابداری فروش دارایی ثابت
ثبت حسابداری فروش دارایی ثابت:
چنانچه یک قلم دارایی ثابت، قبل از پایان عمر مفید آن به فروش برسد، باید حساب دارایی و استهلاک انباشتۀ آن در زمان فروش، از دفاتر خارج گردد و براساس وجوه دریافتی یا طلب ایجاد شده از بابت فروش دارایی ثابت، جهت شناسایی سود و زیان ناشی از فروش دارایی ثابت اقدام شود.
سود یا زیان ناشی از فروش دارایی ثابت
در زمان فروش دارایی ثابت، تفاوت بین خالص ارزش فروش و ارزش دفتری آن سود یا زیان برای شرکت
است، در صورتی که خالص ارزش فروش بیشتر از ارزش دفتری باشد، شرکت سود ناشی از فروش کسب
می کند و در صورتی که خالص ارزش فروش از ارزش دفتری کمتر باشد، شرکت متحمل زیان می شود.
ارزش دفتری دارایی ثابت - خالص ارزش فروش = سود یا زیان فروش دارایی ثابت
نکته:
خالص ارزش فروش عبارت است از بهای فروش پس از کسر مخارج برآوردی تکمیل؛ بازاریابی و فروش
بررسی واگذاری دارایی های ثابت به عنوان روشی برای مدیریت سود واقعی
هدف: مدیران واحدهای تجاری ممکن است در زمان تامین مالی پروژه‌های سرمایه‌گذاری و در شرایطی که تامین مالی برون سازمانی پرهزینه باشد، تمایل به فروش دارایی داشته باشند. در این پژوهش، هدف بررسی واگذاری دارایی ثابت به عنوان روشی برای مدیریت سود واقعی است.
روش: به همین منظور، داده‌های مربوط به 120 شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی ۱۳۸5 تا ۱۳۹۸ استخراج و از مدل رگرسیونی داده‌های ترکیبی برای آزمون فرضیه‌های پژوهش استفاده شده است.
نتایج: براساس نتایج به دست آمده، فرضیه اول و دوم پژوهش تایید نشده اما فرضیه سوم و چهارم تایید شده است. نتایج فرضیه اول پژوهش مبنی بر اینکه اگر فروش داراییهای شرکت باعث دستیابی به سود پیش‌بینی شده شود، شرکتها اقدام به فروش داراییها به منظور کسب سود می‌کنند، تایید نشده است. همچنین فرضیه دوم مبنی بر اینکه اگر فروش داراییهای شرکت باعث دستیابی به سود پیش‌بینی شده نگردد، شرکتها اقدام به فروش داراییها به منظور افزایش زیان می‌کنند نیز تایید نشده است. اما رابطه بین واگذاری داراییها برای کسب سود غیرعملیاتی و عدم‌دستیابی به معیار سود برای شرکت‌هایی که دارای اقلام تعهدی گسترده‌ای در ترازنامه‌شان هستند، تایید شده است. در نهایت فرضیه چهارم، رابطه بین واگذاری داراییها برای کسب زیان غیرعملیاتی و عدم‌دستیابی به معیار سود برای شرکت‌هایی که دارای اقلام تعهدی گسترده‌ای در ترازنامه‌شان هستند، را تایید کرده است.
کلیدواژه‌ها
- مدیریت سود واقعی
- مدیریت سود تعهدی
- فروش داراییهای ثابت
عنوان مقاله [English]
Review Fixed Assets Disposal as a Method of Real Earnings Management
نویسندگان [English]
- mohsen rashidi 1
- maedeh soumi 2
1 Assistant Prof. in accounting, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Lorestan University , Iran
Objective: Company managers may be willing to sell assets when financing investment projects and when outsourcing is costly. In this paper, the goal is to the review fixed asset disposal as a method of real earnings سود فروش دارایی management.
Method: So that, the data of 120 the companies listed in the Tehran Stock Exchange for the period of 2006 to 2019 were extracted and the regression models of the combined data was used to test the research hypotheses.
Conclusion: The results show that the first and second hypotheses of the research are not confirmed but the third and fourth hypotheses are confirmed. The results of the first research hypotheses that if the sale of firm’ assets will lead to predicted profit, companies are not approved for sale of assets in order to gain profits. Also, second hypothesis, based on that if the sale of company assets does not achieve the expected profit, companies sell assets to increase losses has not been confirmed, but the relationship between the asset disposal to earn non-operational profits and failure to meet the profit criteria for the companies with extensive accrual on their balance sheet are confirmed. Finally the fourth hypothesis، the relationship between the asset disposal to earn non operational loss and Failure to meet the profit criteria for the companies with extensive accrual in their balance sheet are confirmed.
تعریف و روش محاسبه صورت سود و زیان
صورت سود و زیان، صورت درآمد یا صورت عملیات، یک گزارش مالی است که خلاصه‌ای از درآمد، هزینهها، سود و یا زیان شرکت را در یک بازه زمانی مشخص ارائه می‌دهد. صورت سود و زیان، توانایی یک شرکت در تولید فروش، مدیریت هزینهها و ایجاد سود را نشان می‌دهد که از طریق جمع کردن تمام منابع درآمد و کسر کلیه هزینههای کسب و کار از آن محاسبه میشود. صورت سود و زیان، جزئیات عملکرد مالی یک شرکت را برای مدت زمان خاصی مشخص می‌کند. در این پست به معرفی صورت سود و زیان و نحوه محاسبه آن پرداخته شده است. به منظور آگاهی بیشتر در این زمینه به خواندن مطلب ادامه دهید.
هدف از صورت سود و زیان چیست؟
هدف از صورت سود و زیان، ارائه عملکرد مالی شرکت در مدت زمان مشخص است که به دلایل مختلفی به شرح زیر تهیه میشود:
- نشان دادن درآمد و هزینههای شرکت
- دانستن سود یا سود فروش دارایی زیان کسب یا متحمل شده توسط یک تجارت
- تکمیل الزامات قانونی (قانون شرکتها، قانون مشارکت یا هر قانون دیگر)
- ارزیابی سودآوری شرکت
- به دست آوردن نتیجه خالص (خواه کسب و کار شما دارای سود خالص یا ضرر خالص باشد)
- محاسبه بازده سهام شرکت (ROE) و مقایسه درآمد خالص آن با سطح سهام سهامدار نشان داده شده در ترازنامه
چرا صورت سود و زیان برای تجارت شما مفید است؟
صورت سود و زیان برای مشاغل کوچک مفید است، زیرا سود (یا زیان) تولید شده توسط شرکت را برای مدت زمان مشخص نشان می‌دهد. صورت سود و زیان به همراه ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد یکی از صورت‌‌‌‌‌‌های مالی اساسی برای حسابداری است. پیش بینی‌‌های سه صورت مالی بیان شده، به عنوان یک مبنای مهم برای برنامه تجاری یک شرکت ضروری است.
صورت سود و زیان یک سند مفید تجاری است، زیرا می‌تواند در تحلیل سلامت مالی تجارت به شما کمک کند. این صورت حساب قادر به مقایسه پول خارج شده از تجارت شما با پول وارد شده به آن است. بنابراین، می‌تواند مواردی را به شما نشان دهد که می‌توانید برای افزایش سود خود، هزینهها را کاهش دهید.
صورت سود و زیان می‌تواند به شما یا حسابدارتان کمک کند تا مالیات خود را تعیین کنید. با تهیه صورت سود و زیان برای کل سال مالی، یک سند مفید خواهید داشت که به شما کمک می‌کند تا درآمد و هزینه خود را برای تشکیل پرونده مالیاتی مشخص کنید.
صورت سود و زیان برای ارائه جزئیات درآمد و هزینه به صاحبان مشاغل طراحی شده است. این صورت حساب برای صاحبان مشاغل مختلف اعم از یک کسب و کار کوچک و یا یک مجتمع تجاری بزرگ ضروری است. مانند صورت جریان وجوه نقد، صورت سود و زیان اطلاعات مفصلی در مورد درآمد و هزینههای کسب و کار به شما ارائه می‌دهد.
صورت سود و زیان حتی می‌تواند فرصت مناسبی را برای شما فراهم کند که از طریق آن درآمد و هزینههای شرکت خود را مشاهده کنید. علاوه بر این، می‌تواند ابزاری مفید برای ایجاد بودجه یا محاسبه سرمایه در گردش شما باشد.
ساختار صورت سود و زیان و مولفه‌های اصلی آن
صورت سود و زیان یک شرکت در یک دوره زمانی، به طور معمول به صورت یک ماهه، سه ماهه یا سال مالی به تصویر کشیده میشود که گروه‌های اصلی آن عبارتند از:
- درآمد (یا فروش)
- هزینههای فروش
- عمو‌می و اداری (SG&A)
- بازاریابی و تبلیغات
- هزینههای تحقیق و توسعه
- هزینه بهره
- درآمد خالص
همانطور که در بالا ذکر شد، صورت سود و زیان به شما اطلاع می‌دهد که آیا کسب و کارتان برای مدت زمان مشخصی به کسب درآمد پرداخته یا ضرر کرده است. کلیه هزینهها، ضررها، درآمد و سودها از اجزای صورتحساب سود و زیان هستند. این صورت حساب، معمولا دارای هفت مولفه اصلی به شرح زیر است:
درآمد (فروش / گردش مالی):
مبلغ درآمد حاصل از فروش کالا یا خدمات انجام شده توسط یک شرکت و قبل از کسر هزینه‌هاست. در عین حال که ممکن است شرکت درآمد خوبی کسب کند، می‌تواند ضرر خالص نیز داشته باشد.
هزینه کالاهای فروخته شده:
هزینه کالاهای فروخته شده (COGS) به هزینههای مستقیم کالاهای فروخته شده توسط یک شرکت در صورت تجارت یا خرید با قیمت عمده فروشی اشاره دارد. به عنوان مثال می‌توان تمام هزینههای مستقیم مربوط به تولید یا خرید کالا را نام برد. لازم به سود فروش دارایی ذکر است که به منظور محاسبه سود ناخالص، COGS از درآمد (فروش) کسر میشود.
سود ناخالص / ضرر:
سود ناخالص یا ضرر نشان دهنده کارآیی تجارت شماست. سود بیشتر نشانه افزایش سودآوری تجارت است. اگر سود ناخالص شما با گذشت زمان کاهش یافت، باید به دنبال دلیل آن باشید و برای افزایش حاشیه سود اقدام کنید.
هزینهها:
تمام هزینه‌هایی که شما صرف کارهای اداری، فروش و توزیع، استهلاک یا هزینههای غیرمستقیم کرده‌اید، باید در این بخش قرار بگیرند. مشاغل سودآور، عموما درآمد کمتری را صرف هزینهها می‌کنند.
سایر درآمدها:
کلیه درآمدهای غیرمستقیم مانند تخفیف دریافتی، کمیسیون دریافتی، درآمد غیرتجاری، سود دریافتی، بازپرداخت بدهی، اجاره دریافتی، سود فروش دارایی و غیره در این بخش قرار می‌گیرند.
مالیات:
اگر مشمول مالیات شوید، تمام مالیات قابل پرداخت و مطالبات باید در این بخش اضافه یا کم شوند.
سود / ضرر خالص:
سود یا ضرر خالص بیانگر میزان سود شما از هر ریال خرج شده است. اگر سود خالص کاهش یابد، این بدان معناست که شما هزینه بیشتری پرداخت می‌کنید، که باید کنترل شود.
نحوه تجزیه و تحلیل صورت سود و زیان (P&L)
یکی از وظایف اصلی یک تحلیلگر حرفه‌ای مالی، تجزیه و تحلیل صورت سود و زیان شرکت است. این آنالیز باید به منظور ارائه توصیه‌‌های ضروری در مورد قدرت مالی شرکت، جذابیت سرمایه‌گذاری در آن یا به دست آوردن کل تجارت انجام شود.
نمونه‌‌هایی از تجزیه و تحلیل صورت حساب سود و زیان به شرح زیر است:
مقایسه اعداد سال به سال (تجزیه و تحلیل افقی) و همچنین معیار گذاری صنعت
نگاهی به حاشیه: حاشیه سود ناخالص، حاشیه عملیاتی، حاشیه سود خالص
تجزیه و تحلیل روند: بهبود یا بدتر شدن معیار‌‌‌‌‌‌ها
نرخ بازده: بازده سهام (ROE)، بازده دارایی (ROA) و غیره
تفاوت بین صورت سود و زیان و ترازنامه چیست؟
در حالی که صورت حساب سود و زیان، درآمد، هزینه و سودآوری یک شرکت را در طی یک دوره زمانی نشان می‌دهد، ترازنامه، تصویری از داراییها و بدهی‌‌های شرکت را از تاریخ مشخص ارائه می‌دهد. سرمایه‌گذاران برای درک قدرت مالی شرکت، از ترازنامه استفاده می‌کنند.
آیا همه شرکتها ملزم به تهیه صورت‌‌‌‌‌‌های سود و زیان هستند؟
شرکتهای تجاری عمو‌می موظف به سود فروش دارایی تهیه صورت سود و زیان هستند و باید صورت‌‌‌‌‌‌های مالی خود را در کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) ارائه دهند تا توسط سرمایه‌گذاران، تحلیل‌گران و تنظیم‌کنندگان نظارت دقیق شود. در تهیه این صورت‌حساب‌‌ها، شرکتهای عمو‌می ملزم به رعایت مجموعه‌ای از قوانین و دستورالعمل‌‌ها معروف به اصول پذیرفته شده حسابداری (GAAP) می‌باشند. از طرف دیگر، شرکتهای خصوصی الزاما ملزم به رعایت GAAP نیستند و حتی ممکن است بعضی از شرکتهای کوچک اصلا صورت‌‌‌‌‌‌های مالی رسمی را تهیه نکنند.
برای تهیه صورت سود و زیان به چه مواردی نیاز دارید؟
همانطور که قبلا بیان شد، صورت سود و زیان یک گزارش مالی است که بیانگر خلاصه درآمدها و هزینههای شرکت برای یک دوره خاص می‌باشد. علاوه بر این، بیانگر توانایی کسب و کار شما در سودآوری بیشتر می‌باشد. در واقع، نشان دهنده فروش‌‌هایی است که به کسب درآمد پرداخته و نحوه مدیریت هزینهها را نشان می‌دهد. به منظور ایجاد صورت سود و زیان، به اطلاعات مالی زیر برای تجارت خود نیاز دارید:
معاملات بانکی
برای ایجاد صورت سود و زیان، به سوابق بانکی از جمله لیست تمام معاملات مربوط به حسابهای بانکی مشاغل و سوابق کارت اعتباری احتیاج دارید.
معاملات نقدی
قبل از تهیه صورت سود و زیان، باید تمام رسید‌‌‌‌‌‌های مربوط به خرید‌‌‌‌‌‌های نقدی را برای کسب و کار خود جمع‌آوری کنید. همچنین، معاملات نقدی خرد (کوچک) را نیز وارد کنید.
لیست‌‌های درآمد
برای ایجاد صورت سود و زیان، به یک حساب از کلیه منابع درآمد خود از جمله پول نقد، چک و پرداخت‌‌های آنلاینی مشتریان به کسب و کار شما، نیاز دارید.
8 مرحله اساسی محاسبه صورت سود و زیان
برخی از شرکتها تمایل دارند تا صورت حساب سود و زیان را به صورت ما‌‌‌‌‌‌هانه تنظیم کنند، در حالی که برخی دیگر ترجیح می‌دهند تا آن را به صورت سه ماهه ارائه دهند. بهترین راه برای ایجاد صورت سود و زیان استفاده از نرم افزار حسابداری است که کلیه مراحل کار را برای شما انجام می‌دهد. چنانچه از نرم‌افزار حسابداری برای ایجاد صورت سود و زیان استفاده نمی‌کنید، باید الگوی مناسبی در اختیار داشته باشید. در این بخش از مقاله، 8 مرحله اساسی برای ایجاد این صورت حساب برای تجارت شما آورده شده است. به منظور آشنایی بیشتر به شما توصیه میشود تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
مرحله 1: درآمد را محاسبه کنید
اولین قدم در ایجاد صورت سود و زیان محاسبه کل درآمدی است که کسب و کار شما دریافت کرده است. مانده حساب جاری را می‌توانید از سود فروش دارایی دفتر کل خود مانند موجودی نقدی و حسابهای جاری دریافتنی دریافت کنید.
اگر در حال ایجاد صورت سود و زیان به صورت ما‌‌‌‌‌‌هانه هستید، تمام درآمد دریافتی در این بازه زمانی را در نظر بگیرید، خواه کسب و کار شما آن درآمد را جمع‌آوری کرده باشد یا خیر. اگر ترجیح می‌دهید صورتحساب را به صورت سه ماهه اجرا کنید، فقط درآمد دریافتی در این بازه زمانی را جمع‌آوری کنید.
هنگام محاسبه درآمد، حتما تمام درآمد دریافتی (چه از طریق فروش محصولات و خدمات یا حتی فروش چاپگر قدیمی خود به سایر مشاغل) را لحاظ کنید.
مرحله 2: هزینه کالاهای فروخته شده را محاسبه کنید
هزینه کالاهای فروخته شده شما بخش مهمی از صورت سود و زیان است. اگر در حال فروش خدمات هستید، باید هزینه زمان کارمند ارائه دهنده خدمات را نیز درج کنید.
مرحله 3: هزینه کالاهای فروخته شده از درآمد را برای تعیین سود ناخالص کم کنید
پس از محاسبه درآمد و هزینه کالاهای فروخته شده، فقط باید هزینه کالاهای فروخته شده را کم کنید تا به عدد سود ناخالص برسید. سود ناخالص سودی است که تجارت شما از فروش محصولات و یا خدمات شما کسب کرده است.
درآمد – هزینه کالاهای فروخته شده = سود ناخالص / ضرر
مرحله 4: هزینههای عملیاتی را محاسبه کنید
مرحله بعدی که برای ایجاد صورت سود و زیان باید انجام دهید این است که تمام هزینههای عملیاتی خود را محاسبه کنید. هزینههای عملیاتی شامل اجاره، مسافرت، حقوق و دستمزد، تجهیزات، آب و برق و هزینه پست است.
مرحله 5: هزینههای عملیاتی را از سود ناخالص کم کنید تا سود عملیاتی را بدست آورید
به منظور بدست آوردن سود عملیاتی، پس از محاسبه هزینههای عملیاتی خود، آن را از سود ناخالص کم کنید تا سود یا زیان عملیاتی کل به دست آید.
سود ناخالص – هزینههای عملیاتی = سود / ضرر عملیاتی
مرحله 6: سود فروش دارایی درآمد اضافی را به سود عملیاتی خود اضافه کنید
اگر درآمد اضافی شما (مانند درآمد سود یا سود سهام سرمایه‌گذاری شده) در مجموع درآمد بالا ذکر نشده است، آنها را در این مرحله اضافه کنید.
EBITDA = سود عملیاتی + (درآمد سود + سود سهام)
مرحله 7: محاسبه بهره، مالیات، سود فروش دارایی استهلاک و استهلاک
مرحله بعدی محاسبه پرداخت سود، مالیات بدهی و همچنین هزینههای استهلاک است.
مرحله 8: برای بدست آوردن سود خالص، سود، مالیات و هزینههای استهلاک را از EBITDA کم کنید
در آخرین مرحله، باید بهره، مالیات و هزینههای استهلاک را برای رسیدن به درآمد یا سود خالص، کسر کنید.
سود / ضرر خالص = EBIDTA – (سود + مالیات + استهلاک)
بهترین نرم افزار حسابداری آنلاین برای حسابداران
مجموعه نرم افزار مالی و منابع انسانی فینتو یک سیستم تحت وب و آنلاین است که شامل خدماتی از جمله سیستم حضور و غیاب، حقوق و دستمزد، تنخواه گردان و حسابداری آنلاین میشود. آنلاین بودن خدمات فینتو باعث می شود تا کاربران علاوه بر امکان دسترسی آسان از هر مکان و در هر زمان، هزینه های کمتری نسبت به سیستم های قدیمی بپردازند.
با نرم‌افزار حسابداری آنلاین فینتو، شما به راحتی می‌توانید با نرم‌افزارهای پیچیده خداحافظی کنید و مدیریت تمام نیازهای کسب و کار خود را با یک راه حل حسابداری ساده انجام دهید. فینتو به عنوان نرم‌افزار مبتنی بر ابر، مزایای بیشماری دارد که برای آگاهی بیشتر می توانید به صفحه زیر مراجعه کنید.
آموزش عملی محاسبه سود و زیان معاوضه دارایی ها + مثال
سلام کاربر عزیز، باتوجه به این که یکی از راه های افزایش سود آوری و تولید معاوضه دارایی های قدیمی با داراییهای جدید یا خرید یک دارایی جدید و فروش دارایی قدیمی می باشد امروز تصمیم گرفتیم معاوضه دارایی های ثابت مشهود را همراه با مثال برای شما مطرح کنیم. شناسایی سود و زیان معاوضه دارایی های غیرپولی بستگی به این دارد که آیا معاوضه محتوای تجاری دارد یا خیر. اگر معاوضه دارای محتوای تجاری باشد سود و زیان معاوضه بلافاصله شناسایی می شود. اگر معاوضه فاقد محتوای تجاری باشد دارایی تحصیل شده به مبلغ دفتری دارایی واگذار شده ثبت میشود و هیچ سود یا زیانی شناسایی نمی‌شود.
اگر شرکتها داراییهای مشابه مانند دو کامیون را با هم معاوضه کنند، در این حالت نحوه برخورد حسابداری چگونه است؟ حتی در معاوضه داراییهای مشابه نیز ممکن است تغییری در وضعیت اقتصادی شرکت ایجاد گردد. برای مثال فرض کنید عمر مفید کامیون تحصیل شده به میزان قابل سود فروش دارایی توجهی طولانی تر از عمر مفید کامیون واگذار شده باشد.
این موضوع ممکن است به میزان قابل ملاحظه ای تفاوت در مبلغ، زمان بندی و ریسک جریانهای نقدی آینده برای دوکامیون مورد معاوضه را در پی داشته باشد. بنابراین معامله فوق دارای محتوای تجاری است و شرکت باید از ارزش منصفانه به عنوان مبنای اندازه گیری دارایی تحصیل شده در معاوضه استفاده کند.
معاوضه دارايیهای ثابت مشهود (داراییهای غیرپولی)
نخستين مطلبی که بايد در معاوضه دارايیهای ثابت مشهود مورد توجه قرار گيرد آن است که موضوعات حسابداری مطرح در رابطه با معاوضه تنها به معاوضه دارايیهای ثابت مشهود غير پولی باز میگردد. منظور از دارايیهای غير پولی، دارايیهايی است که بازيافت آنها بر اساس مبالغ قراردادی و ثابت قابل تعيين نيست وبنابراين، باگذشت زمان و تغييردر سطح قيمت ها، ارزش اين گونه دارايیها تغيير می کند؛ نمونه هايی از دارايی های ثابت مشهود غير پولی عبارتند از: زمين، ساختمان و تأسيسات، تجهيزات و ماشين آلات، وسائط نقليه و اثاثيه.
از آنجا که بازيافت دارايیهای غير پولی، با دشواری و عدم اطمينان همراه است. ثابت و قابل تعيين نيست، حال آنکه دارايیهای پولی ارزش قراردادی مشخصی دارند. بنابراين، در معاوضه دو دارايی پولی با يکديگر يا معاوضه يک دارايی غير پولی با يک دارايی پولی، پيچيدگی و ابهام چندانی وجود ندارد، زيرا ارزش منصفانه دارايی تحصيل شده و دارايی واگذار شده به راحتی قابل تعيين است و سود (زيان) معاوضه به سهولت محاسبه شده و در دفاتر ثبت میشود.
از مبحث بالا يک نکته ديگر مشخص می شود؛ به اين ترتيب که در زمان معاوضه دو دارايی، دارايی تحصيل شده بايد به ارزش منصفانه در دفاتر ثبت شود. براساس استاندارد حسابداری شماره 11 معاوضه دارايیهای ثابت مشهود بر مبنای ارزش منصفانه دارايی واگذار شده يا ارزش منصفانه دارايی تحصيل شده، هر کدام با وضوح بيشتری قابل تعيين است، به حساب منظور میشود.
استفاده از ارزش منصفانه در حسابداری معاوضه دارايی ها به اين معنا است که شرکتهای معاوضه کننده بايد سوديازيان ناشی ازمعاوضه رادر دفاتر خود شناسايی کنند. سوديازيان معاوضه ازتفاوت بين ارزش منصفانه دارايی واگذار شده با ارزش دفتری (بهای تمام شده به کسر استهلاک سود فروش دارایی انباشته) همان دارايی تعيين میشود. به اين ترتيب يکی از سه حالت زير رخ خواهدداد.
شناسايی سود معاوضه دارايی→ ارزش دفتری دارايی واگذارشده < ارزش منصفانه دارايی واگذارشده
شناسايی زيان معاوضه دارايی → ارزش دفتری دارايی واگذارشده >ارزش منصفانه دارايی واگذار شده
عدم وجودسود(زيان) معاوضه دارايی→ ارزش دفتری دارايی واگذارشده = ارزش منصفانه دارايی واگذارشده
بنابراين، شرط لازم برای شناسايی سود يا زيان معاوضه، وجود تفاوت در ارزش منصفانه و ارزش دفتری دارايی واگذار شده است و ارزش منصفانه دارايی تحصيل شده نشان دهنده سود يازيان معاوضه نيست
مفهوم محتوای تجاری
در اغلب موارد، معاوضه دو دارايی غير مشابه به معنی وجود تفاوت در وضعيت دارايی تحصيل شده با دارايی واگذار شده است. بنابراين معاوضه دارايی دارای محتوای تجاری است. چنانچه معامله دارای محتوای تجاری باشد، مبنای اندازه گیری دارایی تحصیل شده در معاوضه داراییهای غیر پولی ارزش منصفانه است. یک معاوضه در صورت تحقق شرایط زیر محتوای تجاری دارد:
الف) وضعیت (ریسک، زمان بندی و مبلغ) جریانهای نقدی آتی دارایی تحصیل شده با وضعیت جریانهای نقدی آتی دارایی واگذار شده متفاوت باشد، یا
ب) ارزش اقتصادی بخشی از عملیات واحد تجاری که تحت تاصیر معاوضه است در نتیجه این معاوضه تغییر کند و
ج) تفاوتی که در بند الف و ب سود فروش دارایی گفته شد نسیت به ارزش منصفانه داراییهای معاوضه شده با اهمیت باشد.
برای مثال فرض کنید شرکت کاج در یک معامله تعدادی از تجهیزات تولیدی خود را یا یک قطعه زمین شرکت تندباد معاوضه می‌کند. براساس پیش بینی مدیریت، زمان بندی، مبلغ و ریسک جریانهای نقدی ناشی از زمین به احتمال زیاد به میزان قابل توجهی متفاوت از جریانهای نقدی ناشی از تجهیزات خواهد بود. در نتیجه هر دو شرکت در وضعیتهای اقتصادی متفاوتی قراردارند.
بنابراین این معامله دارای محتوای تجاری است و شرکتها سود و زیان معاوضه را شناسایی می‌کنند. در واقع اگر معاوضه دارای محتوای تجاری باشد سود یا زیان بلافاصله شناسایی میشود.
برای آشنایی با صورت سود و زیان در حسابداری برو روی لینک کلیک کنید.
معاوضه با فرض زیان
اگر معاوضه دارای محتوای تجاری باشد و شرکت در نتیجه معاوضه دارایی ثابت مشهود متحمل زیان شود بلافاصله باید آن را شناسایی کند زیرا داراییها نباید به مبلغی بیش از معادل قیمت نقد آنها ارزیابی شوند. اگر زیان به موقع شناسایی نشود باعث میشود داراییها بیش از واقع ارزیابی شوند.
مثال معاوضه دارای محتوای تجاری در حالت زیان
فرض کنید شرکت آپادانا ماشین آلات قدیمی خود را با ماشین آلات جدید شرکت نهال معاوضه می‌کند. بهای تمام شده ماشین قدیمی مبلغ 1،200،000،000 ریال، استهلاک انباشته 400،000،000 ريال وارزش منصفانه 600،000،000 ريال است. قیمت صورتحساب برای ماشین جدید 1،600،000،000ريال و مبلغ مورد توافق برای ماشین آلات قدیمی 900،000،000 ريال است. میخواهیم ثبت حسابداری در شرکت آپادانا و سود و زیان معاوضه را بدانیم.
| محاسبه بهای تمام شده ماشین آلات جدید | مبلغ-ریال |
| قیمت صورتحساب ماشین آلات جدید | 1،600،000،000 |
| کسرشود: مبلغ مورد توافق برای ماشین آلات قدیمی | (900،000،000) |
| مبلغ قابل پرداخت به صورت نقد | 700،000،000 |
| ارزش منصفانه ماشین آلات قدیمی | 600،000،000 |
| بهای تمام شده ماشین آلات جدید | 1،300،000،000 |
دفاتر شرکت آپادانا
| شرح | بدهکار | بستانکار |
| ماشین آلات جدید | 1،300،000،000 | |
| استهلاک انباشته ماشین آلات | 400،000،000 | |
| زیان معاوضه | 200،000،000 | |
| ماشین آلات | 1،200،000،000 | |
| موجودی نقد | 700،000،000 | |
| بابت معاوضه ماشین آلات و پرداخت وجه نقد |
ارزش دفتری ماشین قدیم – ارزش منصفانه ماشین قدیم=زیان معاوضه
معاوضه با فرض سود
در حالتی که معاوضه داراییهای ثابت مشهود محتوای تجاری دارد و سود تحقق می یابد بهای تمام شده دارایی تحصیل شده در معاوضه به ارزش منصفانه دارایی واگذار شده ثبت و سود بلافاصله شناسایی میشود. شرکت برای ثبت بهای تمام شده دارایی تحصیل شده تنها در صورتی از ارزش منصفانه دارایی تحصیل شده استفاده می‌کند که واضح تر و معتبرتر از ارزش منصفانه دارایی واگذار شده باشد.
مثال معاوضه داراییهای ثابت مشهود (داراییهای غیرپولی)
شرکت جهان پرداز و شرکت صبا الکترونیک قصد دارند زمين و تجهيزاتی را با مشخصات زير با يکديگر معاوضه کنند. فرض میکنیم معاوضه محتوای تجاری دارد.
دفاتر شرکت جهان پرداز
سرک نقدی دریافت شده-ارزش منصفانه دارایی قدیم=ارزش منصفانه دارایی جدید
ارزش دفتری دارایی قدیم – ارزش منصفانه دارایی قدیم=سود و زیان ناشی از معاوضه
سرک نقدی دريافت شده – ارزش منصفانه زمين = بهای تمام شده تجهيزات تحصيل شده
| شرح | بدهکار | بستانکار |
| تجهيزات | 26،500،000 | |
| وجوه نقد | 2،000،000 | |
| زمین | 10،000،000 | |
| سود معاوضه زمين و تجهيزات | 18،500،000 | |
| بابت ثبت معاوضه زمين و تجهيزات |
سود معاوضه برابر با تفاوت ارزش منصفانه دارایی قبلی و مبلغ دفتری آنهاست.
دفاتر شرکت صبا الکترونیک
برای شرکت صبا الکترونیک ارزش منصفانه تجهيزات 22،000،000 ريال است. و بهای تمام شده و استهلاک انباشته به ترتیب مبلغ 33،000،000 و 5،000،000 ریال می باشد و مبلغ 3،000،000 ریال پرداخت کرده است سود و یا زیان حاصل از معاوضه را تعیین نمایید.
سرک نقدی پرداخت شده+ارزش منصفانه دارایی قدیم=ارزش منصفانه دارایی جدید
(سرک نقدی پرداخت شده + ارزش منصفانه تجهيزات) =بهای تمام شده زمين تحصيل شده (صبا الکترونیک )
| شرح | بدهکار | بستانکار |
| زمین | 25،000،000 | |
| استهلاک انباشته | 5،000،000 | |
| زيان معاوضه تجهيزات با زمین | 6،000،000 | |
| تجهیزات | 33،000،000 | |
| وجه نقد | 3،000،000 | |
| بابت ثبت معاوضه زمين و تجهيزات |
بابت ثبت معاوضه زمين و تجهيزات
شناسايی سود يا زيان در دفاتر يکی از طرفين معاوضه مستقل از شناسايی سود يازيان در دفاتر طرف ديگر معاوضه است. در حالی که شرکت (جهان پرداز) 18،500،000 ریال ريال سود حاصل از معاوضه شناسايی کرده است شرکت (صبا الکترونیک) 6،000،000 ريال زيان شناسايی کرده است. در معاوضه دارايیها ممکن است هردو طرف سوديازيان شناسايی کنند و يا ساير حالتهای ممکن ديگر مانند شناسايی سود يا زيان توسط يکی از طرفين و عدم شناسايی سود يا زيان توسط طرف ديگر روی دهد.
از آنجا که مبنای شناسايی سود يا زيان معاوضه تفاوت ارزش منصفانه دارايی واگذار شده با ارزش دفتری همان دارايی (دارايی واگذار شده) است، شناسايی ياعدم شناسايی سود يا زيان توسط يکی از طرفين معاوضه به شناسايی يا عدم شناسايی سود يا زيان معاوضه توسط طرف ديگر معاوضه ارتباطی ندارد.
معاوضه محتوای تجاری ندارد
زمانی که معاوضه فاقد محتوای تجاری است، سود معاوضه صرف کاهش بهای تمام شده دارایی جدید میشود و طی دوره‌های استفاده از دارایی از طریق کاهش هزینه استهلاک (درصورت وجود) و باقیمانده آن در زمان واگذاری دارایی شناسایی میشود.
وجه نقد پرداخت شده + ارزش دفتری دارایی قدیم=بهای دارایی جدید
وجه نقد دریافت شده – ارزش دفتری دارایی قدیم=بهای دارایی جدید
معاوضه دارایی نامشهود
دارایی از ارکان اصلی معادله حسابداری است. معادله ای که در آن با ترکیب بدهی ها و حقوق صاحبان سهام برابری و نابرابری حسابها مشخص می شود. در روند اجرای کار حسابداری ممکن است مدیریت تصمیم به تغییر، خرید یا معاوضه دارایی های خود داشته باشد. این مورد هم مانند هر عمل دیگری نیاز به اجرای اصول و استاندارد های حسابداری دارد. دارایی ها با توجه به ماهیت خود امکان معاوضه با شرایط خاص خود را دار د. مثالی که در قالب یک فیلم آموزشی برای شما سود فروش دارایی سود فروش دارایی مطرح شده است نمونه ای از معاوضه دارایی های نامشهود است.
دارایی نامشهود طبق تعریفی که دارند به آن دسته از دارایی هایی اطلاق می شوند که شاید قابل رویت نیستند اما به دلیل ارزش بالایی که برای مجموعه به همراه دارد باید در ترازنامه ارزش گذاری و ثبت شود. این دارایی ها هم همانند دیگر دارایی ها امکان هرگونه تغییر را دارد. مثال زیر برای شما مطرح می شود تا شما بتوانید مطلب معاوضه داراییهای مشابه را به راحتی درک کنید.
شرکتی دارای یک نرم افزار اطلاعاتی می باشد و به دلایل کاری و تصمیمات مدیریتی لازم است تا نرم افزار خود را با نرم افزاری دیگر تعویض نماید. بابت این معاوضه اطلاعات زیر در دست قرار دارد:
بهای تمام شده نرم افزار قدیم 50 میلیون با استهلاک انباشته 5میلیون و ارزش متعارف 52 میلیون که با نرم افزار جدیدی به بهای تمام شده 58 میلیون و استهلاک انباشته 6 میلیون و ارزش منصفانه 51 میلیون.
از بابت این نرم افزار شرکت 1 میلیون نیز اضافه پرداخت کرده است چرا که نرم افزار به ارزش حال حاضر باید ثبت گردد. در ویدیوی زیر در مورد دارایی های نامشهود که قسمتی از جلسه نهم آموزش حسابداری ثروت آفرینان است توضیح داده شده است، امیدواریم که در درک صحیح شما از دارایی های نامشهود، مفید واقع شود.
کاربران گرامی به منظور سرویس دهی بهتر به شما، تقاضا داریم که با تکمیل فرم زیر، خواسته و تقاضای خود را برای درخواست آموزش هر کدام از سرفصل های حسابداری بیان نمایید.
دیدگاه شما