اوراق سلف استاندارد چیست؟

قرارداد یا اوراق سلف چیست و چه کاربردی دارد؟

خرید و فروش اوراق سلف، قراردادی است که در آن عرضه‌کننده (فروشنده)، به ازای دریافت وجه نقد، بخشی از دارایی خود را به فروش می‌رساند. به بیان دیگر عقد سلف، قراردادی است که اوراق سلف استاندارد چیست؟ فروشنده با دریافت وجه نقد از خریدار، تعهد می‌نماید تا در یک تاریخ مشخص، کالا را به مشتری تحویل بدهد. سودی که خریدار از دریافتِ با تأخیر کالای خود کسب می‌کند، معادل قیمت پایین‌تری است که پرداخت می‌نماید.
فرض کنید آقای غفاری که مدیر کارخانه “سلف‌سازان” است، پیش‌بینی می‌کند در ۴ ماه آینده به ۲۵ هزار واحد کالا نیازمند است. بنابراین تصمیم به خرید کالای مورد نظر خود می‌گیرد. آقای غفاری، در روند جستجو برای پیدا کردن تولید کنندگان کالای مورد نظر، متوجه می‌شود که کارخانه “سلف‌کاران”، کالای مورد نیاز او را تولید می‌کند ولی برای ادامه تولیدات نیازمند وجه نقد است. در نتیجه او با پیشنهاد عقد سلف به سراغ مدیر کارخانه “سلف‌کاران” می‌رود.
در نتیجه آقای غفاری موفق شده است تا با قیمت پایین‌تر کالای مورد نیاز ۴ ماه آینده خود را دریافت کند و فروشنده هم موفق به دریافت وجه نقد برای ادامه تولیدات خود شده است. که به این نوع معاملات، قرارداد سلف می‌گویند.
سرفصل‌های این مقاله
آیا طرفین با عقد سلف، محدودیت هایی را در تجارت خود تجربه خواهند کرد؟
در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که بله، قرارداد سلف دو طرف معامله را با محدودیت‌هایی روبه‌رو خواهد کرد که عبارتند از:

غیر قابل انتقال بودن اوراق سلف
عدم وجود بازار ثانویه برای معامله اوراق سلف
روبرو شدن با مشکلات نقدشوندگی

آیا برای حل مشکلات قرارداد سلف، راهکاری وجود دارد؟
قرارداد سلف موازی استاندارد که از عقد سلف مشتق شده است، از ابزارهای بورس کالا به حساب می‌آید و قابلیت معامله در بازارهای ثانویه را دارد. به این ترتیب، راهکاری مناسب برای حل اوراق سلف استاندارد چیست؟ مشکلات این نوع از معاملات است.
در واقع با کمک قرارداد سلف موازی استاندارد، دارنده و یا خریدار قرارداد، می‌تواند پیش از رسیدن به سررسید تعیین شده در قرارداد، معادل دارایی پایه خریداری شده را به شخص دیگری واگذار کند.
در رابطه با معاملات سلف موازی این نکته را در نظر بگیرید که، اهرمی تحت عنوان فروش استقراضی وجود ندارد و به این ترتیب، محدودیت‌های قراردادهای سلف از بین می‌رود و می‌تواند در کنار تأمین مالی تولید کننده، در بورس کالا و اوراق بهادار آن، به عنوان نوعی سرمایه‌گذاری قرار بگیرد.
عقد سلف در بازار بورس به چه معناست؟
به موجب این قرارداد، بین خریدار و فروشنده توافق می‌شود که طی پرداخت مقدار مشخصی پول در زمان معین، کالا از طرف فروشنده به خریدار تحویل داده شود. براساس عقد سلف در بازار بورس، قیمت کالا و تمامی مبلغ معامله، در روز قرارداد تعیین شده و توسط خریدار پرداخت خواهد شد.
مزایای قرارداد سلف موازی برای فروشنده

تأمین سرمایه اولیه برای تولید کالا
تسریع در روند چرخه عملیات تولیدی

مزایای قرارداد سلف موازی برای خریدار
خریدار به این امید که قیمت کالای خریداری شده در آینده افزایش می‌یابد، وارد این معامله می‌شود.
به این نکته توجه کنید که معاملات سلف تا حدودی در دسته معاملات آتی قرار می‌گیرد با این تفاوت که کل مبلغ در ابتدا از سمت خریدار پرداخت شده و تحویل کالا در زمان تعیین شده از جانب فروشنده انجام می‌شود. البته این تحویل از سمت سازمان‌های نظارتی بورس تضمین خواهد شد.
چرا قرارداد سلف موازی را انتخاب کنیم؟
همان‌طور که در بالا نیز متذکر شدیم، قرارداد سلف موازی، کمبودهای عقد سلف را پوشش می‌دهد و علاوه بر این‌که نیاز تولید کننده را تأمین می‌نماید، در بازار اوراق بهادار، به عنوان نوعی سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود.
در زیر به صورت موردی، مزایای سلف موازی را بیان می‌کنیم:

به دلیل وجود بازارگردان‌ها، قدرت نقدشوندگی بالایی دارند.
با توجه به قدرت نقدشوندگی بالا، تراکنش مالی بالایی را نیز تجربه می‌کند.
امکان واگذاری قرارداد به اشخاص دیگر را فراهم می‌کند.
به این دلیل ‌که به خریدار اجازه تغییر وضعیت در معامله را می‌دهد، ریسک بیش‌تری را نیز پوشش می‌دهد.
با توجه به این امر که قیمت کالا، براساس خرید و فروش اوراق مشخص می‌شود، امکان کشف قیمت به صورت لحظه‌ای را فراهم می‌کند و به این ترتیب، قیمت‌های شفاف‌تری از کالاها را خواهیم داشت.

اگر شما شخصیت حقیقی و یا حقوقی هستید که جذب مزایای اوراق سلف موازی شدید و تمایل دارید که از این اوراق به سود برسید، می‌توانید با دریافت کد سجام و کد بورسی و از طریق صفحه معاملاتی خود اقدام به خرید صکوک سلف نمایید.
چه کالاهایی در قالب اوراق سلف قابل معامله هستند؟

دسته اول این کالاها، متعلق به گروهی است که امکان انتقال فیزیکی برای کالاها را فراهم می‌نماید. از جمله می‌توان به نفت، سنگ آهن، شمش فولاد، ورقه گرم فولاد و… اشاره کرد.
دسته دوم، به کالاها و دارایی‌هایی اطلاق می‌شود که توسط دولت قیمت‌گذاری نمی‌شود و به این ترتیب، محدودیت قیمتی برای آن کالاها و دارایی‌ها وجود ندارد.

یک شرکت چگونه می‌تواند دارایی‌ های خود را در قالب قراداد سلف به فروش برساند؟

در ابتدا باید به یک نهاد مالی به عنوان مشاور مراجعه کند. سپس مجوزهای لازم را دریافت نموده و قرارداد را منعقد نماید. در این مرحله، باید بازارگردان هم انتخاب کند.
مشاور مالی، به نمایندگی از شرکت شما به سازمان بورس کالا مراجعه کرده و مدارک لازم به جهت بررسی را در اختیار بورس کالا قرار می‌دهد.
در اوراق سلف استاندارد چیست؟ قدم بعدی، مشاور مالی منتخب، تضمین مورد نظر سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه را آماده و به این سازمان ارایه می‌دهد.
در نهایت اگر تمامی مراحل بالا به درستی طی شود، مشاور به جهت انتشار اوراق سلف موازی به بورس کالا مراجعه خواهد کرد.

به این مقاله امتیاز دهید تا با کمک شما کیفیت آن را بسنجیم

توجه: با وجود اینکه دو صرافی کوینکس و کوکوین هر دو فعلا بدون نیاز به تغییر IP فعالیت می‌کنند اما بهتر است برای امنیت بیشتر از IP ثابت خارج از ایران استفاده کنید.

اوراق سلف موازی استاندارد چیست

اوراق سلف موازی استاندارد ابزار تأمین مالی کوتاه مدتی است که بر مبنای قرارداد سلف منتشر می‌شود و بر اساس آن عرضه‌کننده مقدار معینی از دارایی پایه رامطابق مشخصات قرارداد سلف استاندارد در ازای بهای نقد به فروش می‌رساند تا در دوره تحویل به خریدار تسلیم نماید. دارنده اوراق می‌تواند معادل دارایی پایهخریداری شده را طی قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش رساند، یا در سررسید با شرایط از پیش تعیین شده تسویه نقدی کند و یا در دوره تحویل اقدام بهدریافت فیزیکی دارایی نماید.

ویژگیهای مهم این ابزار چیست؟
دوره عمر اوراق بین ۱ تا ۲ سال است؛طی دوره عمر اوراق، سود به دارندگان اوراق پرداخت نمی‌شود؛
اصل و سود بدهی در انتهای دوره به صورت یک‌جا بازپرداخت می‌شود؛اوراق دارای حداقل سود تضمین شده هستند که این سود بر اساس رشد قیمت دارایی (کالا) پایه تا سقف مشخصی می‌تواند رشد کند.

‏تفاوت سلف موازی استاندارد با سایر اوراق سلف‏
بر اساس شرع مقدس اسلام یکی از شرایط اصلی در معاملات این است که تا زمانی که شخصی مالک کالایی نباشد نمی‌تواند آن را به دیگری واگذار نماید، بر همین اساس معاملات ثانویه اوراق سلف دارای اشکال شرعی خواهد بود از این رو طبق مصوبه کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار تهران، سرمایه‌گذاران به واسطه عقد سلف موازی استاندارد که همزمان با انجام خرید و فروش بین معامله‌گران منعقد می‌گرددمی‌توانند به معاملات ثانویه اوراق بپردازند، ( عقد سلف موازی استاندار خریدار ثانویه اوراق را به عرضه کننده دارایی مبنای انتشار اوراق حواله می‌دهد). به عبارت دیگر خرید و فروش قراردادهای سلف در بازار ثانویه، مصداق خرید و فروش مبیع سلف پیش از سررسید است که مشهور فقیهان شیعه مخالف آن بوده و باطل می‌دانند، این مسئله اگرچه از دید فقهی محل بحث و گفتگوی علمی است؛ اما برای ابزارسازی نیاز به راهکاری مطابق فتوای مشهور است و راهکار ترکیبی قرارداد سلف موازی و حواله برای حل مشکل بازار ثانویه صحیح است؛ به این بیان که خریدار سلف، به فروش مقدار معیّنی کالا به‌صورت سلف مستقل اقدام کرده و جهت دریافت کالا به فروشنده نخست سلف (شرکت عرضه کننده یا همان ناشر اوراق) حواله می‌دهد.

قرارداد سلف موازی
قرارداد سلف موازی: این نوع قرارداد مانند قرارداد سلف میباشد؛ با این تفاوت که خریدار این اختیار را دارد که قبل از تاریخ سررسید، قرارداد را به شخص ثالث واگذار کند. در این نوع قرارداد، ابتدا دارایی پایه در بازار اولیه عرضه شده و توسط خریداران مورد معامله قرار میگیرد. سپس خریداران با تسویه قرارداد با فروشنده میتوانند در بازار ثانویه، دارایی خریداری شده را به شکل سلف موازی استاندارد عرضه نمایند. گفتنی است در معاملات سلف موازی برخلاف معاملات آتی اهرم (Leverage) و فروش استقراضی وجود ندارد.

مزایای قرارداد سلف موازی
۱- تسهیل تأمین مالی تولیدکنندگان ( ورود خریداران جدید با توجه به قابلیت نقدشوندگی این معاملات)

۲- امکان معامله مجدد قراردادهای سلف (کمک به نقدشوندگی بازار)

۳- امکان کشف قیمت روزانه اوراق سلف استاندارد چیست؟ و لحظهای برای کالاها در چارچوب مکانیسم بازار

۴- شناسایی به عنوان ابزار مالی در شورای عالی بورس و کاهش هزینههای معاملاتی از جمله مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده در این معاملات

? آمادگی بورس کالا برای آغاز معاملات پیش فروش متری مسکن

?مدیرعامل بورس کالای ایران از آمادگی این بورس برای آغاز طرح پیش فروش متری مسکن در قالب انتشار اوراق سلف موازی استاندارد خبر داد.

مزیت های انتشار اوراق سلف مسکن چیست؟

به گزارش الفباخبربه نقل اخبار ساختمان، روزبه ظهیری هاشمی گفت: عامل اصلی اتفاقات یک سال گذشته در بازار مسکن و افزایش قیمتی که داشته‌ایم، فراتر از بازار مسکن بوده است. در این بخش، بحث عرضه و تقاضا تنها دلیل نبوده و اگر نمودار تغییر قیمت دلار را نسبت به مسکن بررسی کنید، متوجه می‌شوید که با بالا رفتن قیمت ارز، قیمت مسکن هم بالا رفته است.

وی ادامه داد: رسیدن به قیمت متوسط ۲۷ میلیون تومان برای هر متر مربع در تهران تنها موجب کاهش قدرت خرید مردم شده است. مؤلفه‌های تغییر قیمت و نوسان را فقط نمی‌توان با اقتصاد در نظر گرفت و مؤلفه‌های سیاسی و بین‌المللی هم در این تنش‌ها تأثیر مستقیمی دارد.

وی گفت: از اوایل خرداد بود که با سیاست‌های وزارت راه و شهرسازی در خصوص ورود مسکن به بورس، این موضوع به طور جدی پیگیری شد و علاوه بر عرضه‌های فیزیکی، بحث انتشار اوراق سلف موازی استاندارد مسکن نیز مورد توجه قرار گرفت.

ظهیری گفت: نکته قابل‌توجه این است که مسکن همانند سایر کالاهایی که در بورس کالا عرضه می‌شود، همگن نیست. به‌طور مثال در خصوص تیرآهن ۱۴ که در بورس کالا عرضه می‌شود، همه چیز آن شامل قیمت و مشخصات آن در کل کشور مشخص است؛ ولی مسکن این‌گونه نیست. شهر به شهر، محله به محله و حتی طبقه با طبقه ویژگی‌های متفاوتی دارد و بر این اساس نیاز بود تا یک طراحی خاص برای انتشار اوراق سلف مسکن در نظر گرفته شود.

وی ادامه داد: در شرکت ساخت و ساز وابسته به بانک تخصصی بخش مسکن اقدامات لازم برای ورود مسکن به بورس را انجام دادیم و برای انتشار این اوراق در بورس کالا تاییدیه گرفتیم. در این تاییدیه حتی مسائل فقهی و اسلامی هم در نظر گرفته شده است تا در این زمینه هم مشکلی به وجود نیاید.

کارشناس صنعت ساختمان گفت: اوراق سلف موازی مسکن، اوراقی است که علاوه بر امکان تأمین مالی، امکان تحویل فیزیکی هم وجود دارد. با این شیوه وقتی متر به متر اوراق را خریده‌اید، می‌توانید کل خانه را صاحب شوید و اگر هم به هر ترتیب نتوانستید خانه را بخرید، قدرت خرید شما حفظ شده است.

وی بیان کرد: همیشه دغدغه در بازار مسکن این است که خانه به یک کالای مصرفی تبدیل شود و نه یک کالای سرمایه‌ای که در خصوص انتشار اوراق سلف در بورس کالا نیز بحث ما در این طرح، یک انبوه‌ساز یا سازنده حرفه‌ای است تا از طریق این اوراق تأمین مالی کند، نه یک سوداگر مسکن که به دنبال موج‌سواری بر بازار مسکن است.

ظهیری گفت: فرض کنید که بنده به عنوان یک سازنده، یک پروژه را که واحدهایی با متوسط ۹۰ متر مربع است را بسازم و از این اوراق استفاده کنم و قرار است پروژه در سه سال ساخته شود. مثلاً اوراق را این‌گونه تنظیم کرده‌ایم که در سه مرحله انتشار اوراق صورت گیرد و قیمت عرضه در هر مرحله با قیمت کارشناسی ساخت، اوراق منتشر شود؛ به طوری که در سال اول اوراق ۳۰ درصد از ۹۰ متر را عرضه می‌کنیم و کدهای حقیقی فقط می‌توانند، خریداری کنند. سال دوم که اوراق می‌خواهد، منتشر شود با قیمت کارشناسی روز قیمتش متفاوت می‌شود.

این کارشناس اظهار کرد: زمانی که پروژه به مرحله تحویل رسید و اوراق شما به‌اندازه خرید یک مسکن نباشد، می‌توانید آن را به بازار ثانویه ببرید و بفروشید و سازنده تعیین‌کننده قیمت نیست، بلکه قیمت کارشناسی تعیین کننده قیمت مسکن است.

وی در پایان گفت: متأسفانه در حال حاضر در فضای پیش فروش، قوانین به خوبی اجرا نمی‌شود. فرض کنید می‌خواهید خانه ۷۰ متری را با متوسط قیمت ۲۰ میلیون تومان خریداری کنید؛ برای این واحد باید ۳۰ درصد نقد پرداخت کنید و مابقی را می‌توانید ۱۶۰ میلیون وام بگیرید و اگر قرار باشد سه ساله آن را تحویل بگیرید، باید سالانه ۴۰۰ میلیون توسط خریدار پرداخت شود. سوال اینجاست که خریدار که متوسط ماهانه ۱۰ میلیون درآمد ناخالص دارد چگونه می‌تواند با پیش خرید، صاحب‌خانه شود؟ این در حالی است که در اوراق سلف اگر شما در سه سال نتوانستید صاحب‌خانه ۷۰ متری شوید، ولی به میزان خانه ۴۰ متری اوراق خریده‌اید، قدرت خریدتان حفظ شده است. می‌توانید در پروژه دیگر آن انبوه‌ساز اوراق بخرید و طی ۷ تا ۱۰ سال می‌توانید صاحب‌خانه شوید و موضوع مشاع بودن خانه هم مطرح نیست.

جزییات فروش اوراق سلف نفتی در بورس انرژی

خبر انتشار اوراق سلف نفتی در روز یک‌شنبه آینده، سر و صدای بسیاری به پا کرده است؛ تا جایی که این خبر بلافاصله به سرتیتر برخی از رسانه‌ها تحت عنوان جزییات طرح گشایش اقتصادی رییس‌جمهور تبدیل شد.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در هفته‌های گذشته دولتی‌ها بارها درباره طرحی صحبت کرده‌اند که به طرح گشایش اقتصادی موسوم است. اما واقعیت این است که درخصوص بسته پیشنهادی دولت به شورای هماهنگی‌های اقتصادی سران سه‌قوه، هنوز هیچ‌ خبر قطعی و یا جمع‌بندی مشخصی مطرح نشده است.

روز دوشنبه هفته گذشته عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد: در جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی موضوع طرح گشایش اقتصادی مطرح خواهد شد و مورد بررسی قرار می‌گیرد.

وی تاکید کرد: هنوز ابعاد کارشناسی این طرح مورد بررسی قرار نگرفته است، اما پیش از بررسی ابعاد کارشناسی این موضوع، نتایج آن به اطلاع عموم خواهد رسید.

فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد نیز روز چهارشنبه هفته گذشته خبر داد: طرح گشایش اقتصادی در آینده‌ای نزدیک اطلاع‌رسانی می‌شود و امیدوارم از بابت این تحول اساسی در بازار سرمایه ایجاد شود.

داستان از چه قرار بود؟

اما در خبری که دیروز منتشر شد، آمد: نخستین مرحله از فروش اوراق سلف نفتی با عرضه بیش از ۵۰۰ هزار بشکه نفت یک‌شنبه آینده ۲۶ مرداد ماه در تالار بورس انرژی عرضه خواهد شد. این خبر این ابهام را ایجاد کرد که دولت اجرای طرح گشایش اقتصادی را آغاز کرده است.

بر اساس اطلاعیه‌ای که در روی سایت کدال منتشر شده، در روز یک‌شنبه آینده ۵۲۹ هزار و ۳۱۲ بشکه نفت‌خام سنگین ایران عرضه خواهد شد. قیمت هر بشکه نیز ۹۴۴ هزار و ۶۲۲ تومان تعیین شده است. حداقل خرید برای هر نفر در این عرضه اولیه یک بشکه و حداکثر ۲۰ هزار بشکه است.

بر اساس این اطلاعیه، حداکثر ۱۰ روز کاری پس از پایان دوره عرضه اولیه معاملات ثانویه این اوارق آغاز می‌شود.

بنا به این گزارش، برخلاف وعده‌های دولت برای بدهکار نکردن دولت آینده، اوراق سلف نفتی دو ساله بوده و سر رسید قرارداد ۲۶ مرداد ۱۴۰۱ است.

ساعت معاملات ثانویه نیز از ساعت ۸ و ۳۰ دقیقه تا ۱۲ و ۳۰ دقیقه روزهای کاری بورس تعیین شده است.

تمرین دولت برای فروش گسترده نفت‌خام به مردم؟

گزارش‌ها حاکی از آن است که هر چند این عرضه با آنچه دولت تحت‌عنوان طرح گشایش اقتصادی اعلام کرده است تفاوت‌ دارد، اما به نظر می‌رسد تامین مالی نفتی از مسیر عرضه اوراق برای ۲ میلیون بشکه دارایی با پایه نفتی، بیشتر به یک بازی تمرینی پیش از اجرای طرح اصلی دولت، برای فروش گسترده نفت‌خام به مردم شبیه است.

اخیرا دولت طرح پیش فروش نفت خام با استفاده از اوراق سلف موازی نفتی را به شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا ارائه داده و این طرح هنوز در این شورا به تصویب نرسیده است.

اوراق فعلی بورس انرژی که یک‌شنبه عرضه می‌شوند، 2 ساله و بر پایه نفت خام سنگین صادراتی ایران بوده و حداقل میزان سود آن، 18.5 درصد و حداکثر میزان سود آن، 19 درصد است.

اما با این حال، سید علی حسینی، مدیرعامل بورس انرژی پیرامون انتشار اوراق سلف نفتی در این بازار گفت: اوراق سلف نفتی که در روز یک‌شنبه آینده در بورس انرژی عرضه می‌شود، با آنچه که رییس‌جمهور در مورد آن صحبت کرده‌اند، متفاوت است و به آن مربوط نیست. این اوراق طبق روال انتشار اوراق تامین مالی شرکت ملی نفت انجام می‌شود.

عرضه اوراق سلف نفتی همان مصوبه سران قواست؟

در این میان، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس اوراق سلف استاندارد چیست؟ نیز گفت: آنچه در این چند روز اخیر در مورد آگهی عرضه برای یک‌شنبه اتفاق افتاد، هیچ ارتباطی با مصوبه سران قوا ندارد و موضوع جلسه سران قوا تسویه نقدی نیست، بلکه تحویل قطعی کالا با افزایش ظرفیت پالایشگاه‌های کشور، ایجاد پالایشگاه‌های کوچک و توانمندسازی در فرآورده‌های نفتی و صادرات این مواد است که بتواند جریان مواجهه با تحریم را در اقتصاد کشور به خوبی مدیریت کند.

محمدرضا پورابراهیمی در پاسخ به سوال خبرنگاران مبنی بر اینکه آگهی اخیر سازمان بورس در ارتباط با عرضه اوراق سلف نفتی چیست و چه ارتباطی با مصوبات شورای عالی امنیت اقتصادی کشور دارد؟ اظهار داشت: موضوع طرح پیشنهادی رییس جمهوری در جلسه سران قوا که در طول یکی دو هفته اخیر مطرح شده در نشست اول با رئیس جمهور مطرح شد. دولت علاقمند است از ظرفیت فروش نفت‌خام در کشور استفاده کند که عمدتا موضوع فروش سلف است؛ به طوری که منابع آن را در حال حاضر بتواند بگیرد و تعهداتش را در آینده نسبت به ارائه و تحلیل نفت انجام دهد.

وی افزود: این موضوع در نشست نخست مورد بحث قرار گرفت و صحبتی که ما آنجا داشتیم، این بود که در حال حاضر این وضعیت در چارچوب قوانین موجود قرار دارد؛ ضمن اینکه بازار عرضه نفت و میعانات گازی در بورس انرژی مدت‌هاست که راه افتاده، بنابراین دولت می‌تواند از ظرفیت نقدی به خوبی استفاده کند و مکانیزم و سازوکار این مهم وجود دارد.

او اظهار داشت: یکی از ماموریت‌های بورس انرژی امکان و مدیریت عرضه و تقاضا نفت خام و میعانات گازی بوده و هست اما نکته دوم این است در خصوص بحث سلف نفتی هم عمدتا نگاه این است که طی سال‌های اخیر از سال ۹۴ تاکنون وزارت نفت همه ساله به طور متوسط حدود ۸۰۰ تا هزار میلیارد تومان منابع را از بازار سرمایه در قالب فروش سلف نفتی با روش تسفیه نقدی انتهای دوره شبیه به اوراق قرضه و مشارکت با سررسید یک تا دو ساله عملیاتی کرده است. بنابراین اوراق سلف نفتی چیز جدیدی نبوده که دولت بخواهد در موضوع طرح جدید دولت در حوزه اقتصادی در موضوع فروش نفت مطرح کند، بنابراین هر دو بخش معاملات نقدی نفت خام و میعانات گازی از طریق بورس انرژی انجام شده و در حال انجام است و معاملات سلف آن نیز که تعهدات تحویل آینده را برای دولت و وزارت نفت تعیین می کند و و منابعش را در زمان عرضه اوراق تحویل دولت می دهد وجود داشته و هست.

پورابراهیمی متذکر شد: به نظر می رسد آنچه باعث شده رییس جمهوری این موضوع را در جلسه شورای عالی هماهنگی مطرح کند که نه نیاز به مصوبه داشت و در چارچوب قانون موجود است، نگرانی از سقف مورد نیاز دولت در بحث فروش نفت خام به روش سلف است که حدود ۲۰۰ میلیون بشکه نفت است.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: شاید نگرانی دولت از این بود که حجم عرضه نفت خام به روش سلف که منابع آن قابل توجه خواهد بود در چارجوب مجوزهای امکان استقراز دولت نگنجد که احتمالا دولت خواسته این مهم را مطرح کند.

وی گفت: از نظر ما روش نفتی و ابزار در اختیار دولت بوده و هست و به همین چارچوب نیز عمل می شود.

تفاوت اوراق سلف نفتی با عرضه نفت در بورس چیست؟

وزارت نفت اعلام کرده با هدف تامین مالی پروژه‌های اولویت‌دار شرکت ملی نفت ایران ۲ هزار میلیارد تومان اوراق امسال با نرخ ۱۹ درصد اسمی و به‌صورت ۲ ساله منتشر می‌شود. اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام طبق سال‌های پیش منتشر می‌شود، سال‌های پیش هم این اوراق از سوی شرکت ملی نفت ایران منتشر شده است. آیین‌نامه این طرح نیز در سال‌های گذشته تدوین شده است و طرحی جدید نیست. این طرح با طرح فروش نفت دولت تفاوت دارد و آن طرح دولت هنوز آیین‌نامه مدون و تصویب شده‌ای ندارد و این طرح طبق سال‌های پیش هر ساله برای تامین مالی پروژه‌های نفت منتشر می‌شود.

گزارش‌ها نشان می‌دهد تفاوت این طرح با عرضه‌های مستمر نفت سنگین و سبک در بورس انرژی که پیش از این نیز انجام می‌شد، مشتری آن است.

در همین رابطه حسینی، کارشناس ارشد حوزه انرژی گفت: این طرح همان طرحی است که هر سال شاهد انجام آن هستیم و ارتباطی با طرح جدید دولت ندارد.

وی با بیان اینکه اوراق سلف در گذشته نیز منتشر می شده و بحثی که رییس‌جمهور مطرح کرده، موضوع دیگری است، افزود: در این خصوص نمی‌توان تا زمانی که نهایی شود، نظر قطعی اعلام کرد.

به گفته این کارشناس حوزه انرژی، موضوعی اوراق سلف استاندارد چیست؟ که رییس‌جمهور مطرح کرده مربوط به رشد اقتصادی، خروج از رکود و فعال شدن پروژه‌های اقتصادی بوده و این موضوع با این طرح تفاوت دارد.

اوراق سلف بخریم یا نخریم؟

در این میان، بررسی‌ها از بازدهی بازارهای مختلف طی دو سال اخیر نشان می‌دهد بورس در این مدت یعنی از مرداد ماه سال ۹۷ تا مرداد ماه سال جاری بیش از ۱۴۱۴ درصد، سکه بیش از ۱۷۸ درصد، طلا بیش از ۲۴۸ درصد و دلار ۱۱۰ درصد بازدهی داشته‌اند.

دقیقا در همین مدت قیمت نفت جهانی بیش از ۳۶ درصد ارزش دلاری خود را از دست داده است. البته با توجه به رشد ارزش دلار در ایران، ارزش ریالی نفت در این مدت ۳۴ درصد افزایش یافته است.

با وجود چنین وضعیتی این سوال مطرح است که آیا از این طرح استقبال می‌شود؟ این در شرایطی است که نرخ سود بانکی نیز در هفته اخیر افزایش یافت و به بازه ۱۴ تا ۲۲ درصد افزایش یافته که مقایسه این رقم با سود پیش‌فروش نفت نیز مبین آن است که در طرح جدید دولت حتی به اندازه نرخ سود بانکی نیز سود در نظر نگرفته است.

اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام طبق روال سالهای پیش منتشر می شود. سالهای قبل هم این اوراق از سوی شرکت ملی نفت ایران منتشر می شد. آیین نامه این طرح نیز در سال‌های گذشته تدوین شده است و طرح جدیدی نیست.

قراردادهای سلف استاندارد، اوراقی برای تامین مالی بخش صنعت کشور

سایت خبری تحلیلی ساعت24- بورس کالا به نوعی یک بازار ثانویه برای این اوراق فراهم می کند. پیرو همین مساله تلاش شده تا قرارداد اوراق سلف سنگ آهن کاملا استاندارد باشد تا قابلیت معاملات ثانویه را داشته باشد.مدیرعامل بورس کالای ایران گفت:در پی عرضه اولیه اوراق سلف استاندارد سنگ آهن که در قالب دستورالعمل سلف استاندارد روز یکشنبه 22 تیرماه مصوب 24 فروردین ماه 92 هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر می شود، این امکان فراهم خواهد شد تا در قالب معاملات سلف؛ اوراقی برای تامین مالی بخش صنعت کشور مهیا شود. در حال حاضر شرکت معدنی و صنعتی گل گهر در نظر دارد به منظور تامین مالی از طریق بورس کالای ایران، سنگ آهن دانه بندی شده خود را در قالب اوراق سلف سنگ آهن بفروشد و بهره گیری از این ابزار بدین صورت است که این شرکت محصول خود را در قالب قرارداد سلف می فروشد و علیرغم عدم تحویل کالا در حال حاضر، وجوه ناشی از فروش را از خریدار دریافت می کند. خریداران این اوراق در بازار اولیه، این امکان را خواهند داشت که در بازار ثانویه اقدام به فروش این اوراق به سرمایه گذاران دیگر و یا بازارگردان این اوراق سلف استاندارد چیست؟ اوراق کنند. این اوراق جزو اوراق بدون کوپن(zero coupon) قابل تقسیم بندی است و منتشر کننده آن تا سررسید، هیچ گونه سودی پرداخت نخواهد کرد.
مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به اقدامات صورت گرفته توسط بورس کالا به منظور استفاده و بکارگیری این ابزار گفت: بورس کالا به نوعی یک بازار ثانویه برای این اوراق فراهم می کند. پیرو همین مساله تلاش شده تا قرارداد اوراق سلف سنگ آهن کاملا استاندارد باشد تا قابلیت معاملات ثانویه را داشته باشد ضمن آنکه این اوراق در کمیته فقهی سازمان به شکل مفصل مورد بررسی قرار گرفته و به لحاظ شرعی مورد تایید است. از آنجا که این ابزار به تأیید شورای عالی بورس رسیده و در جرگه اوراق بهادار مورد اشاره در بند 24 ماده یک قانون بازار اوراق بهادار قرار دارد و معاف از مالیات می باشد، در این نوع قرارداد از اختیار خرید تبعی و اختیار فروش تبعی استفاده خواهد شد. در اختیار خرید تبعی، در سررسید، عرضه کننده اختیار خرید مقدار مشخصی از دارایی پایه را براساس 30 درصد در سررسید مازاد بر قیمت عرضه اولیه(قیمت اعمال) را در تاریخ سررسید خواهد داشت و در اختیار فروش تبعی، در سررسید، خریدار اختیار فروش مقدار مشخصی از دارایی پایه را براساس 25.5 درصد در سررسید مازاد بر قیمت عرضه اولیه(قیمت اعمال) را در تاریخ سررسید خواهد داشت. در صورتی که قیمت قرارداد سنگ آهن دانه بندی شده براساس قیمت های مندرج در سامانه معاملات شرکت بورس کالای ایران در سررسید کمتر از (1.255× قیمت پایه در عرضه اولیه) باشد سرمایه گذاران می توانند از اختیار فروش استفاده کرده و نسبت به فروش قرارداد به قیمت (1.255× قیمت پایه در عرضه اولیه) به شرکت معدنی و صنعتی گل گهر اقدام نمایند. بدین ترتیب بازدهی اوراق سلف ریالی طی یک سال حداقل25.5 درصد خواهد بود. در صورتی که قیمت قرارداد سنگ آهن دانه بندی شده براساس قیمت های مندرج در سامانه معاملات شرکت بورس کالای ایران در سررسید بیشتر از (1.3× قیمت پایه در عرضه اولیه) باشد شرکت معدنی و صنعتی گل گهر می تواند از اختیار خرید استفاده نموده و نسبت به خرید قرارداد سنگ آهن به قیمت (1.3× قیمت پایه در عرضه اولیه) از دارندگان اوراق اقدام نماید. در این حالت قیمت تسویه130درصد قیمت عرضه اولیه خواهد بود و بدین ترتیب بازدهی اوراق سلف طی یک سال حداکثر 30 درصد است