رونق شاخص‌های جهانی بورس

رشد مثبت شاخص‌های بورس و فرابورس با نگاهی به بازارهای جهانی

عملکرد بازار سرمایه در مرداد نشان می دهد که شاخص‌های بورس و فرابورس برای ششمین ماه متوالی رشدی مثبت ثبت کرده‌اند . بیشترین بازده در میان بازارهای چهارگانه دارایی در سال جاری نیز (ارز، طلا، مسکن و سهام) مربوط به بازار سهام بوده است.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) ، روند همگرایی بازارهای مالی در مرداد ادامه یافته و با در نظر گرفتن یک بازه دوساله، بازده هر چهار بازار تقریبا مشابه بوده است. این مساله به معنای تخلیه بخش زیادی از شوک ارزی در سایر بازارها با کمی وقفه زمانی است.

شرکت سرمایه گذاری سامان مجد در گزارشی تحلیلی نوشت: روند تغییرات بازار سرمایه در کنار بازارهای جایگزین سرمایه گذاری به شرح زیر است. بازده فرابورس و بورس در مرداد ۹۸ همچنان از کلیه بازارهای جایگزین بیشتر بوده است. تغییرات قیمت طلا و ارز در این ماه همچنان کاهشی بوده است. روند تغییرات متوسط قیمت مسکن نیز در این ماه کاهشی شده است.

اقتصاد جهانی

یکی از رویدادهای مهم تاثیر گذار بر قیمت انواع کامودیتی‌ها کاهش نرخ بهره در امریکا بود. فدرال رزرو امریکا برای نخستین بار از سال ۲۰۰۸ میلادی تاکنون اقدام به کاهش نرخ بهره کرد. با کاهش ۰.۲۵ درصدی، دامنه نرخ بهره در امریکا به ۲ تا ۲.۲۵ درصد رسید. این اقدام که با حمایت رئیس جمهور امریکا همراه بود با هدف تلاش برای حفظ رشد اقتصادی این کشور و کاهش نرخ برابری دلار در مقایسه با سایر ارزها انجام شد.

نمودار شاخص دلار نشان می‌دهد گرچه بعد از این رخداد نرخ بهره امریکا کاهش یافت، اما به علت کاهش نرخ سایر ارزهای عمده نظیر یوان چین و یورو، شاخص دلار همچنان با کاهش چشمگیری مواجه نشده است.

اعلام تعرفه‌های جدید روی کالاهای چینی توسط امریکا با واکنش منفی چین روبرو شد که این واکنش مواردی همچون کاهش نرخ یوان در برابر دلار و همچنین وضع تعرفه بر روی کالاهای امریکایی بویژه نفت، خودرو و محصولات کشاورزی را شامل و موجب شد تا امریکا این اقدام چین را محکوم کند. تحلیلگران احتمال رسیدن به توافق با چین را قبل از انتخابات ریاست جمهوری امریکا در سال ۲۰۲۰ بسیار پایین ارزیابی می‌کنند، بویژه که چین در پی پاسخ به تعرفه‌های امریکا برآمده است و امریکا نیز متعاقبا اعلام کرده که به تعرفه‌های جدید از سوی چین نیز پاسخ خواهد داد و هیچ یک از دوطرف فعلا قصد عقب نشینی ندارند. کاهش نرخ یوان چین بر قیمت کامادیتی‌ها احتمالا اثر منفی خواهد گذشت. محققان پیش‌بینی می‌کنند که ۱۰درصد کاهش نرخ یوان در برابر دلار، موجب ۱۳درصد کاهش شاخص فلزات اساسی S&P شود.

چشم انداز GDP برحسب برابری قدرت خرید ۱۰ اقتصاد بزرگ دنیا

برخی از تحلیلگران معتقدند که جنگ تجاری امریکا و چین به دلیل نگرانی از پیش‌بینی‌هایی است که نشان می‌دهد رونق شاخص‌های جهانی بورس ممکن است تا سال ۲۰۳۰ ، GDP چین برحسب برابری قدرت خرید، که هم اکنون نیز براساس داده‌های صندوق بین‌المللی پول بیشتر امریکا است، به بیش از دوبرابر امریکا برسد. در نتیجه امریکا نگران است که در آینده دیگر توان مقابله با چین را نداشته باشد و لذا از هم اکنون به فکر مقابله با چین افتاده و در تلاش است از قدرت یافتن این کشور جلوگیری کند. چشم انداز GDP برحسب برابری قدرت خرید ۱۰ اقتصاد بزرگ دنیا برحسب برآوردهای موسسه استاندارد چارترد به شرح نمودار بعد است . جایگاه اقتصاد ترکیه نیز در این چشم انداز جالب توجه است. شایان ذکر است ارقام ارائه شده براساس شاخص برابری قدرت خرید هستند که در ان سطح عمومی قیمت ها نیز در مقایسه بین کشورها لحاظ می شود. رشد محسوس جایگاه اقتصاد ترکیه تا سال ۲۰۳۰، رشد شدید تولید ناخالص داخلی هند، حضور اندونزی در بین ۱۰ اقتصاد بزرگ، عدم حضور پر رنگ کشورهای اروپایی در ۱۰ اقتصاد بزرگ و غیبت کشورهایی نظیر فرانسه، انگلستان و ایتالیا، رشد ۵ برابر اقتصاد مصر و عدم حضور کشورهایی نظیر افریقای جنوبی و مکزیک در این فهرست از مهمترین نکات جالب توجه آن است. شایان ذکر است که رشد اندازه اقتصادها غالبا مترادف با رشد تقاضای مصرفی خواهد بود و شناخت مراکز رشد اقتصاد جهانی طی یک دهه آتی و تلاش جهت توسعه روابط تجاری با آن ها می تواند برای سیاست گذاران و سرمایه گذاران مفید باشد.

اگر چه سرعت رشد GDP چین کاهش یافته است اما همچنان از نرخ رشد اقتصادی امریکا بالاتر است و همانطور که در نمودار بعد مشخص است شهرهای بزرگ این کشور به سرعت به سمت صنعتی شدن پیش رفته‌اند. در حال حاضر ارزش تولید ناخالص داخلی در این ۸ شهر حدود ۱۸ تریلیون دلار است که این رقم نسبت به ۴۰ سال پیش حدود ۲۵۰۰ برابر شده است. از دیگر نکات مهم در زمینه تغییرات این شهرها، آنکه پنج شهر از مجموع هشت شهر از نظر جغرافیایی در کنار دریا قرار دارند و همگی با ایجاد زیرساخت های فیزیکی از منافع تجارت آزاد بهره برداری کرده اند.

نهایتاً در اثر این اقدامات و همچنین افزایش تنش‌ها بین کره جنوبی و ژاپن که یکدیگر را از فهرست کشورهای دارای تعرفه ترجیحی حذف و شرایط تجارت با یکدیگر را سخت تر کردند، پیش بینی‌های حاکی از احتمال رکود اقتصاد جهانی بیشتر قوت گرفت .

تغییرات وضعیت شاخص PMI اقتصادهای بزرگ جهان در آگوست ۲۰۱۹ نسبت به ماه قبل نشان می‌دهد که براساس اعلام اولیه این شاخص برای امریکا، مقدار آن پس از نزدیک به یک دهه به کمتر از مرز ۵۰ سقوط کرده است. چشم انداز اروپا و چین نیز همچنان در محدوده نامطلوب قرار دارد.

شاخص S&P۵۰۰ به عنوان یک شاخص اصلی نشان دهنده وضعیت بازارهای سهام امریکا و همچنین به عنوان یک شاخص پیش نگر از اقتصاد امریکا در سال ۲۰۱۹ در ماه آگوست، پس از اعلام تعرفه‌های جدید امریکا و چین علیه یکدیگر و انتشار شاخص‌های نامطلوب از چشم انداز اقتصاد دنیا پس از ماه می‌۲۰۱۹ دومین کاهش شدید خود را تجربه کرد.

شاخص VIX به عنوان یکی از شاخص‌های استرس بازار سرمایه است که انتظارات سهامداران از نوسانات سهام موجود در S&P۵۰۰ طی ۳۰ روز آینده را نشان می‌دهد، تغییرات این شاخص در ماه آگوست ۲۰۱۹ نشان می‌دهد که نسبت به ماه قبل کمی افزایش داشته است که منعکس کننده نگرانی سهامداران از افزایش ریسک‌های سیاسی و اقتصادی جهانی است.

بازارهای کالایی جهانی

روند تغییرات قیمت کامودیتی‌های مهم در بازارهای جهانی به شرح جدول زیر است:

رنگ سبز در جدول بالا نشانه بهبود قیمت‌ها و رنگ قرمز به معنی کاهش قیمت‌ها در دوره مورد بررسی است. روند قیمت‌ها می‌تواند از سبز به زرد، نارنجی و سپس قرمز کاهش یابد یا بالعکس. همانگونه که جدول قیمت کامادیتی‌ها نشان می‌دهد در مورد تمام کامادیتی‌های ارائه شده در مقایسه با ابتدای سال ۱۳۹۸ باکاهش قیمت مواجه بوده ایم. البته قیمت نفت و اوره در یک هفته اخیر کمی افزایش داشته‌اند.

روند تغییرات شاخص جهانی MSCI World Materials که دربرگیرنده شرکت‌های فعال در حوزه مواد شیمیایی، کانه‌های فلزی و غیرفلزی، فلزات اساسی، محصولات کشاورزی، و بسته بندی می‌شود نشان می‌دهد که طی آگوست ۲۰۱۹ روند کاهشی داشته اند که متعاقبا کلیت بازارهای سهام عمده جهان نیز طی این ماه منفی بودند.

در زمینه قیمت نفت به عنوان یکی از مهمترین کامادیتی‌ها که بر قیمت بسیاری از محصولات پالایشی و پتروشیمی اثر گذار است، وضعیت تعداد رونق شاخص‌های جهانی بورس دکل‌های نفتی امریکا در ماه آگوست ۲۰۱۹ نیز روند کاهشی خود را حفظ کرده است. تعداد دکل‌ها چشم انداز میزان تولید نفت امریکا را ترسیم می‌کند. این امر نشان می‌دهد که شرکت‌های تولید کننده نفت امریکا همچنان انتظار افزایش قیمت نفت را ضعیف می‌دانند و قصد افزایش تولید ندارند.

از سوی دیگر ذخایر امریکا نیز پس از یک ماه، در دو مورد علی‌رغم پیش بینی کاهشی، با افزایش همراه شده است که این امر اثر کاهشی بر قیمت جهانی نفت داشته است.

روند تغییرات شاخص جهانی شرکت‌های بخش انرژی MSCI World Energy که دربرگیرنده شرکت‌هایی نظیر اگزون موبیل، شورون، رویال داچ، بریتیش پترولیوم وتوتال است نشان می‌دهد با کاهش قیمت نفت برنت به زیر ۶۰ دلار، شاخص شرکت‌های بخش انرژی نیز در ماه آگوست ۲۰۱۹ عمدتا روند کاهشی داشته و به کمترین مقدار خود در سال ۲۰۱۹ رسیده است.

روند تغیرات قیمت جهانی مس یکی از اولین نشانه‌های رکود یا رونق اقتصادی به شمار می‌رود و قیمت این فلز معمولا از روند شاخص PMI جهانی تبعیت می‌کند. همان طور که در نمودار و جدول بعدی مشخص است، در ماه جولای ۲۰۱۹ زمانی که هنوز توافق زودهنگام امریکا و چین احساس می‌شد، اغلب پیش بینی‌ها مبتنی بر این بود که قیمت مس در سال ۲۰۱۹ کمی کاهشی خواهد بود و در سال ۲۰۲۰ نیز احتمالا با رشد روبرو خواهد شد.

هم اکنون نیز پس از کاهش نرخ بهره امریکا و انتشار گزارش های نامطلوب از وضعیت اقتصادی چین، قیمت مس در قیمت‌های کمتر از ۶۰۰۰ دلار روند کاهشی در پی گرفته و به کمترین مقدار خود رونق شاخص‌های جهانی بورس در دو سال اخیر رسیده است. لذا احتمال کاهشی بودن قیمت مس در سال ۲۰۱۹ بالا است.

روند تغییرات شاخص حمل و نقل دریایی بالتیک نشان می‌دهد که در یک ماهه اخیر با نوسانات زیادی همراه بوده است اما نهایتا در سطوح بالای ۲۰۰۰ واحد باقیمانده است. البته هزینه‌های حمل دریایی کلا از نوسانات بالایی برخوردار است و امکان کاهش آن در آینده وجود دارد.

قیمت طلای جهانی به عنوان یک شاخص ریسک اقتصاد جهانی نشان می‌دهد که قیمت‌ها به بالاترین مقدار خود در سال ۲۰۱۹ رسیده‌اند. پس از کاهش نرخ بهره در امریکا و افزایش تنش‌های اقتصادی بین چین و امریکا از یک سو و کره جنوبی و ژاپن از سوی دیگر، قیمت طلا نهایتا از مقاومت ۱۴۵۰ دلار گذر کرد و خود را به قیمت‌های بالای ۱۵۰۰ دلار رسانده که از سال ۲۰۱۳ تاکنون بی سابقه بوده است. براساس آخرین پیش بینی ارائه شده از سوی موسسه گلدمن ساکس قیمت طلا در سه ماهه آینده به ۱۵۷۵ دلار و در افق شش ماهه به ۱۶۰۰ دلار خواهد رسید.

پیش بینی بورس؛ برجام و بازارهای جهانی شاخص کل را به کدام سو می برد؟

هفته چهارم مرداد ماه در حالی آغاز می شود که شاید روند رکودی بازار پس از هفته ها به پایان برسد؛‌ برجام و رکود اقتصاد جهانی دو ریسک سیستماتیکی بودند که نقش بسزایی در شرایط دو ماه گذشته بورس داشتند. آخر هفته آمار تورم ماه جولای آمریکا منتشر شد و به نظر می رسد این هفته موضع رسمی ایران در خصوص برجام اعلام شود؛‌ دو عاملی که می تواند بالاخره روند میان مدت بورس را مشخص و بازار را از رکود بیش از دو ماهه خارج کند.

به گزارش اقتصادآنلاین؛ بازار هفته سوم مرداد در حالی به پایان رسید که هرچند نسبت به هفته های گذشته، شرایط معاملات اندکی بهبود یافت اما همچنان در مقایسه با شرایط ایده آل که بتوان رونق شاخص‌های جهانی بورس پایان رکود چند ماهه را متصور بود،‌ فاصله چشم گیری دارد. در این هفته با توجه به تعطیلی روزهای یکشنبه و دوشنبه تنها سه روز معاملاتی داشتیم؛ میانگین ارزش معاملات خرد روزانه این هفته حدود ۲هزار و ۳۴۵ میلیارد تومانی بود که بالاترین میزان طی یک ماه گذشته محسوب می شود. همچنین در این سه روز به طور میانگین حقیقی‌های بازار حدود ۸۸ میلیارد تومان از بازار خارج کردند که کاهش چشم گیری نسبت به هفته های گذشته داشته است و به طور مشخص کم ترین میزان از هفته آخر اردیبهشت محسوب می شود. شاخص کل هم پس از ۷ هفته توانست بازدهی مثبت را ثبت کند.

حالا در شرایطی وارد هفته چهارم مرداد می شویم که بازار احتمالا تحت تاثیر دو عامل مهم قرار دارد؛ دو عاملی که طی چند وقت گذشته هواره از ریسک های سیستماتیک بازار بودند و نقش بسزایی در شرایط رکودی بازار ایفا می کردند: برجام و بازارهای جهانی

برجام؛ چشم انتظار اظهارنظر رسمی ایران

پس از آنکه دور جدید مذاکرات وین با ارائه متن نهایی توافق از سوی اروپایی ها به پایان رسید، تا زمان نگارش این گزارش هنوز اظهار نظر رسمی از سوی مقامات ایران در خصوص آن ارائه نشده است. مسئله‌ای که منجر به انتشار انبوهی از تحلیل های متناقض از آینده برجام شد؛ گروهی این متن را مورد توافق ایران می دانند و گروهی معتقدند که انتظارات ایران در این متن به طور کامل برآورده نشده است.

همین جریان تحلیل ها متناقض منجر شد که هفته سوم مرداد ماه بازار عملاً بلاتکلیف باشد و بسته به اینکه وزن اخبار مثبت بیش تر بود یا اخبا منفی،‌ شاهد افزایش تقاضا و یا افزایش فشار عرضه در بازار بودیم؛ یک روز نمادهای به اصلاح ریالی بازار همچون خودرویی ها و بانکی ها با افزایش تقاضا همراه بودند و روز دیگر با افزایش عرضه.

حالا در حالی که انتظار می رفت آخر هفته،‌ موضع رسمی ایران نسبت به متن نهایی اروپا مشخص شود اما فعلاً این اتفاق نیافتاده است. به نظر می رسد هفته چهارم مرداد در شرایطی شروع می شود که تغییر محسوسی نسبت به هفته سوم از این منظر نداشته باشیم.

البته وال استریت ژورنال خبری را منتشر کرد که اروپا ۲۴ مرداد ماه را به عنوان آخرین زمان برای اظهار نظر طرفین مذاکرات در خصوص متن توافق تعیین کرده است؛‌همچنین خبری به نقل از مقامات روسی منتشر شده مبنی بر اینکه متن پیشنهادی اروپا تقریبا به طور کامل مورد توافق قرار گرفته است و ایران تنها در مورد چند کلمه از متن، سؤالاتی را مطرح کرده و در مورد بقیه متن می توان گفت توافق صورت گرفته است.

بنابراین به نظر می رسد که فعلاً اخبار مثبت بر اخبار منفی غلبه کرده است و در صورتی که خبر وال استریت ژورنال درست باشد باید این هفته تکلیف پرونده برجام مشخص شود.

حالا باید دید بازار چه برداشتی از این اخبار برجامی خواهد داشت و آیا همانند شنبه هفته آینده شاهد افزایش تقاضا در صنایع برجامی و ریالی خواهیم بود یا اینکه بازار دیگر تا اعلام رسمی مواضع ایران نسبت به اخبار برجامی واکنشی نشان نمی دهد. معاملات نیمه اول بازار فردا احتمالاً این موضوع را مشخص خواهد کرد.

ترمز تورم آمریکا کشیده شد؟

آخر هفته آمار مربوط به تورم آمریکا در ماه جولای منتشر شد؛ در حالی پیش بینی می شد که تورم در این ماه به ۸.۷ درصد برسد که این رقم برابر با ۸.۵ درصد بود. رقمی که نشان دهنده کاهش سرعت تورم نسبت به ماه گذشته بوده و عمدتا ناشی از کاهش قیمت بنزین است.

موضوعی که با واکنش مثبت بازارهای کامودیتی همراه شد و به عنوان مثال فولاد دوباره به مرز ۸هزار دلار رسید؛ بازارهایی که طی چند ماه گذشته از ترس افزایش نرخ بهره و رکود اقتصادی وارد فاز رونق شاخص‌های جهانی بورس اصلاحی شده بودند.

در شرایطی که گفته می شود احیای احتمالی برجام ممکن است به اصلاح نمادهای کامودیتی محور و دلاری بازار منجر شود، کاهش ریسک رکود اقتصادی و کنترل تورم مهم ترین خبری است که می تواند به محرکی برای بخش دلاری بازار تبدیل شود.

یادداشت اقتصادی| آیا رونق به بازار سرمایه برمی‌گردد؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، بازار سرمایه در حوصله‌سربرترین روزهای ممکن بسر می‌برد. بازار پرحاشیه بورس در دو سال گذشته، پس از موج صعودی سنگین که با استقبال بخش قابل توجهی از مردم همراه شد، شاهد ریزشی عجیب و غریب بود و سقوطی جدی را پشت سرگذاشت و سیل مردمی را که روی اقبال به آن نشان داده بودند در ناامیدی شدیدی فرو برد و سرمایه‌هایی را که همچون کوه یخ تا شاخص 2 میلیون واحدی بزرگ شده بودند را در شاخص حدود یک میلیون و 100 هزار واحدی آب کرد، پس از موج صعودی و نزولی بازار سرمایه، التهابات بازار روز به روز کاسته شد و بازار پا به فضای رکودی گذاشت.

ارزش معاملات از 20 هزار میلیارد تومان به نحوی کاسته شد که این روزها حتی در برهه‌هایی به زیر 2 هزار میلیارد تومان هم رسیده است که این موضوع حاکی از فضای سرد بازار بورس تهران در روزهای گرم مرداد ماه دارد.

آیا رونق به بازار سرمایه باز می‌گردد؟

کارشناسان و صاحبنظران زیادی در خصوص دلایل رفتارهای عجیب و شاید کم سابقه بازار سرمایه صحبت کرده‌اند، از تخلفاتی که در نهادهای نظارتی مختلف مرتبط با بازار شکل گرفت تا عدم تعهد صندوق‌های بازارگردان به انجام تکالیف خود، از تصمیمات رونق شاخص‌های جهانی بورس خلق‌الساعه مسئولین در خصوص بازار سرمایه تا عدم آگاهی تازه‌واردان به بازار سرمایه و هزار و یک دلیل دیگر که علت حال و هوای این روزهای بورس هستند.

نرخ بهره بین بانکی

در ادبیات اقتصادی چند سال اخیر کشور، که شاید تعداد افراد فعال در بازارهای مالی بویژه بازار سرمایه رشد چشمگیری کرده است، سوژه پرحاشیه و پرحرف و حدیثی تحت عنوان نرخ بهره بین بانکی، شکل گرفته است.

شاید کمتر فعال بورسی این روزها اخبار نرخ بهره بین بانکی را دنبال نکند، گرچه به اعتقاد اکثر کارشناسان نمی‌توان به صراحت گفت که نرخ بهره بین بانکی بطور مستقیم روی بازار سرمایه اثرگذار است و تغییرات جزئی و هفته‌ای آن تاثیر خاصی روی بازار می‌گذارد، اما هم زمانی ریزش بازار سرمایه در سال‌های اخیر و تقارن آن با رشد نرخ بهره بین بانکی بطوریکه وقتی بازار در روزهای رو به رشد خود در سال‌های قبل بود این نرخ حدود 10 درصد و امروز که بازار پس نزول در شرایط رکودی فرو رفته بالای 20 درصد است، چشم و گوش فعالان و سرمایه‌گذاران بورس را به کوچکترین تغییرات نرخ بهره بین بانکی حساس کرده است بطوریکه با کوچکترین تغییری که در این نرخ چه در جهت افزایش و چه در جهت کاهش رخ می‌دهد، واکنش نشان می‌دهند.

افت قیمت‌های جهانی کامودیتی‌ها

اقتصاد جهانی پساکرونایی، تمام قد برای رویارویی با تورمی که حاصل از سیاست‌های انبساط پولی دولت‌ها برای عبور از وضعیت همه‌گیری ویروس کرونا اتخاذ شده بود، آماده می‌شود. در همین راستا بانک‌های مرکزی اقتصادهای بزرگ و پیشرو جهانی همگی به واسطه ابزارهای مالی و پولی که در اختیار دارند به دنبال لگام زدن بر اسب افسارگسیخته تورم هستند.

فدرال رزرو به عنوان بانک مرکزی بزرگترین اقتصاد دنیا و به تبع آن بانک های مرکزی سایر کشورها اکثرا با متوسل شدن به ابزار پولی نرخ بهره، سعی در انقباضی کردن اقتصاد خود دارند، به دنبال این رویکردهای انقباضی و کم شدن تقاضا در بازار کالا قیمت کامودیتی‌ها افت قابل توجهی را تجربه کردند.

شرکت‌های کامودیتی محور در بورس تهران، که اغلبا از ارزش بازار بالایی برخوردار هستند به تبعیت از کاهش قیمت کامودیتی‌ها جهانی، با کاهش قیمت مواجه شدند و در همین راستا طی چند روز گذشته شاخص کل بورس پس از کشمکش‌های بی‌حاصل در نهایت سطح یک‌میلیون و 500‌ هزار واحدی را هم از دست داد و به یاس و ناامیدی فعالان بازار سهام برای حرکت قیمت‌ها در روزهای بعدی افزود.

بازار سرمایه در دو راهی

اقتصاد و متغیرهای کلان اقتصادی کشور در این روزها چشم به مذاکرات دوخته‌اند و تا شرایط اقتصادی کشور شفاف‌تر نشود، نمی‌شود انتظار حرکت خاصی چه در جهت صعود و چه در جهت نزول را از بازار سرمایه داشت. حجم بسیار پایین معاملات روزانه، رکود و عدم تحرک شاخص کل به طور واضح مهر تاییدی بر این استدلال می زند. ارزش معاملات سهام هم در این روزها کف‌های جدیدتری می‌سازد بطوریکه در بعضی روزها، ارزش معاملات سهام خرد به کمتر از 3 هزار میلیارد تومان هم می‌رسید که شاید ناامید کننده‌ترین اتفاق ممکن برای سهامداران بحساب بیاید.

در توضیح شرایط رکودی بازار سرمایه همین بس که برخلاف سال‌های گذشته که انتشار گزارش‌های خوب توسط شرکت‌ها استقبال خریداران را به خرید سهام افزایش می‌داد این بار شاهد چنین امری نبودیم و قرمزی تابلوی بورس حتی با انتشار گزارش‌های خیلی خوب فصل بهار شرکت‌ها هم جای خود را با رنگ سبز عوض نکرد.

‎طبق اکثر تحلیل‌ها شرکت‌های بورسی و بخصوص شرکت‌های بزرگ و اصطلاحا بنیادی بازار سرمایه در شرایط ارزنده‌ای قرار دارند، همان سهم‌هایی که در قیمت‌های چندین برابری صف‌های خرید میلیونی و حتی میلیاردی داشتند و سر خریدن آنها در گذشته دعوا بود، این روزها برخلاف آن روزها سر نخریدن آنها دعواست و بازار میلی به آنها نشان نمی‌دهد.

به نظر می‌رسد بازار سرمایه فعلا چشم انتظار مذاکرات برجامی است. به رونق شاخص‌های جهانی بورس هر حال باید گفت که توافق یا عدم توافق می‌تواند مسیرهای مختلفی باشند که بورس با ورود به آنها شرایط متفاوتی خواهد داشت.

طبق نظر کارشناسان طبیعتا اگر توافقی صورت گیرد با کاهش انتظارات تورمی و باز شدن مجراهای تجاری کشور، همچنین فروش بیشتر نفت و افزایش ارز تحت اختیار دولت و به دنبال آن کاهش تورم، تاثیر مثبتی حداقل در کوتاه‌مدت روی بازار سرمایه ندارد چرا که بازار سرمایه به عنوان بازاری که چشم و گوش بسته از تورم دنباله روی می‌کند حداقل در سهم‌هایی که سهم‌های دلاری به حساب می‌آیند احتمالا اگر ریزش خاصی را تجربه نکنیم نمی‌توان انتظار رشدی هم به دنبال کاهش نرخ ارز داشته باشیم. به نظر می‌رسد در این صورت گروهی از سهامی که به اصطلاح ریالی هستند، شرایط جذاب‌تری برای سرمایه‌گذاری نسبت به سایر گروه‌های سهام داشته باشند. البته باید این نکته را هم متذکر شد که اگر توافق پایدار و بلند مدتی صورت بگیرد و به دنبال آن سرمایه‌گذاری خارجی در کشور صورت گیرد شرایط شرکت‌ها به مراتب بهتر از امروز می‌شود و می‌توان انتظار بهبود عملکرد و افزایش سودسازی از شرکت‌های بورسی داشت که در بلندمدت می‌تواند وضعیت کلی بازار سرمایه را بهبود ببخشد.

اما از طرف دیگر، در صورتیکه توافق صورت نگیرد با توجه به رشد نقدینگی و جا ماندن بازار سرمایه از سایر بازارها، احتمالا سهامی که به اصطلاح سهام دلاری تلقی می‌شوند شرایط جذاب‌تری برای سرمایه‌گذاری نسبت به باقی سهام داشته باشند و می‌توان از بازار سرمایه انتظار صعود داشت چرا که در صورت عدم توافق انتظارات تورمی شکل گرفته موتور محرکی برای بورس خواهد بود.

آفت رونق جدید بورس

دنیای‌اقتصاد : موج سوم رونق در تالار شیشه‌ای که از اوایل بهمن۱۴۰۰ آغاز شده بود، حالا چند روزی است در دست‌انداز نزول افتاده و شاخص کل در ۵روز گذشته بیش از ۳درصد از سقف فاصله گرفته است. هرچند کارشناسان این افت قیمتی را اصلاحی موقت ارزیابی می‌کنند، اما به نظر می‌رسد گزارش‌های ضعیف‌، تکرار بی‌برقی در سال جاری و افت قیمت‌های جهانی می‌تواند این موج صعودی را تهدید کند.

بورس تهران در پایان معاملات روز سه‌شنبه ‌عملکردی ضعیف را از خود به نمایش گذاشت. در این روز گزارش عملکرد ضعیف برخی شاخص سازها در بورس سبب شد تا تقاضا در این بازار تا حدی تضعیف شود و عرضه سهام در مواجهه با نااطمینانی موجود ناشی از وضعیت آینده تولید و فروش شرکت‌های دلاری بازار که احتمالا در‌ ماه‌های پیش‌رو با کمبود برق مواجه خواهند شد از امنیت سرمایه‌گذاری و کسب درآمدی پایدار در شرکت‌ها بکاهد، با این‌حال نمی‌توان این نکته را هم از نظر دور داشت که احتمال افزایش رکود در بازارهای جهانی ناشی از رشد نرخ بهره در هفته‌های پیش‌رو نیز عامل مهمی است که از حالا بر سر قیمت‌ها در بازارهای جهانی سایه افکنده است.

تداوم کاهش در بورس

در امتداد سومین موج صعودی شاخص‌کل از زمان آغاز ریزش قیمت سهام در مردادماه سال‌۱۳۹۹ که به‌رشد ۳۰ درصدی شاخص کل از کف اخیر منجر شد طی روزهای اخیر رو به افول گذاشت. افت قیمت‌ها در بازار سهام روز گذشته نیز ادامه یافت تا نماگر اصلی بازار سهام از سطح یک‌میلیون و ۶۰۶‌هزار واحدی به محدوده یک‌میلیون و ۵۵۵‌هزار واحدی برسد. این پنجمین روزی است که بورس تهران از نقطه اوج شاخص‌کل فاصله می‌گیرد و مسیر نزولی را در پیش می‎‌‌‌‌‌‌‎گیرد. اینطور که به‌نظر می‌رسد بورس تهران پس از یک دوره صعود پرقدرت در مواجه با برخی موارد مشکل‌زا در عرصه جهانی و داخلی می‌خواهد در مقابل روند صعودی،‌ ساز مخالف کوک کند تا از این رهگذر در وزن‌کشی عوامل مختلف موثر بر روند بازار سهام در روزهای پیش‌رو میزان تاثیر‌گذاری سهم هریک بیشتر از قبل عیان شود. فعلا آنچه که در تحلیل حرکت بازار سهام مشخص است اینکه بازار یادشده تاکنون توانسته با خوش‌بینی به رشد قیمت‌های جهانی و بهبود اوضاع تورمی در داخل که از آن در ادبیات اقتصادی با عبارت افزایش انتظارات تورمی یاد می‌شود خود را به سطح ۶/ ۱‌میلیونی شاخص برساند؛ این در حالی است که حالا همان دلایل در عرصه اقتصاد جهانی دیگر مجال تداوم ندارند و انتظار می‌رود در ادامه راه روزگار متفاوتی را سپری کنند. در حال‌حاضر اقتصاد جهان در شرایطی است کمبود بالای عرضه در مقابل تقاضا و بار تورمی ناشی از حمایت‌های کرونایی سال‌ها را به دوش می‌کشد و همین امر سبب شده تا بانک‌های مرکزی درصدد آن باشند تا در مواجهه با این شرایط نرخ بهره را افزایش دهند. طبیعتا چنین امری سبب خواهد شد تا قیمت‌های جهانی کالاهای اساسی با کاهش مواجه شده و عرصه بر افزایش درآمد واقعی شرکت‌ها تنگ شود. با این حال ریزش روز گذشته قیمت‌ها در بورس و فرابورس دلایل دیگری هم داشت که برآیند آنها سبب شد تا به‌رغم منفی‌بودن فضای بازار در این روز شاهد افت ۱/ ۰‌درصدی نماگر اصلی بازار در این روز باشیم. بر این اساس معاملات روز سه‌شنبه در شرایطی خاتمه یافته است که همچنان خروج پول حقیقی از بازار سهام ادامه دارد. اما با شتاب کمتر روز گذشته خالص خرید حقوقی‌ها در بورس به ۴۰۵ میلیارد‌تومان رسید. ارزش معاملات خرد نیز ۳۳۷۲ میلیارد‌تومان بود که نسبت به میانگین این رقم در دو هفته گذشته اندک است.

ضعف گزارش‌های عملکرد

از اعداد و ارقام به ثبت رسیده در معاملات روز سه‌شنبه که بگذریم نخستین دلیل ریزش قیمت در نمادهای کامودیتی‌محور بازار را می‌توان گزارش‌های عملکرد ضعیف در نمادهایی دانست که در سال‌های اخیر به‌عنوان نمادهای بنیادی بازار توانسته‌اند توجه بسیاری را به خود جلب کنند. این نمادها که به دلیل حجم بالای سهام موجود به نمادهای شاخص‌ساز نیز معروف هستند، بنا به گفته برخی از کارشناسان بازار سهام نتوانسته‌اند در طول‌ ماه‌های اخیر آنطور که باید فرآیند تولید فروش خود را به‌نحوی پی‌بگیرند که در نهایت منجر به ایجاد سود مناسب برای سرمایه‌گذاران در این صنایع شود. همین امر سبب شد تا در امتداد افت شاخص‌کل در روزهای اخیر در خلال معاملات روز سه‌شنبه بهانه کافی برای افزایش عرضه در این سهام و کاهش تقاضا فراهم شود. برخی بر این باور هستند که رشد نمادهای کامودیتی‌محور بازار سهام در اسفندماه سال‌قبل، فروردین و اردیبهشت سال‌جاری به دلیل خوش‌بینی به افزایش تورم در اقتصادهای مطرح دنیا و جنگ در گرفته میان اوکراین و روسیه سبب‌شده تا خوش بینی درخصوص رشد درآمد این شرکت‌ها انتظاراتی به دور از واقع را در بازارها رقم بزند و سبب شود حالا در مواجهه با واقعیت بازارهای جهانی از عملکرد واقعی این شرکت مایوس شود.

فعالیت؛ در هاله‌ای از ابهام

اما دیگر عاملی که توانسته در روزهای اخیر بر بدبینی موجود در بازار سهام بیفزاید ناکافی بودن زیرساخت‌های موجود برای تداوم فعالیت بسیاری از صنایع نظیر فولادی و سیمانی است. معاملات روز گذشته در حالی اتمام رسید ‌که شفاف‌سازی ارائه‌شده از سوی فولاد خوزستان حکایت از آن داشت که این شرکت در سال‌جاری به سبب محدودیت ایجاد‌شده از سوی اداره برق استان خوزستان در بازه زمانی ۱۵ خرداد تا ۱۵ شهریور امکان تولید۴۴۰‌هزار شمش فولادی در این مدت را از دست خواهد داد و به واسطه این کاهش درآمدی بالغ بر ۶‌هزار و ۵۵۳‌میلیارد‌تومان را از دست خواهد داد. در سال‌های گذشته به‌خصوص سال‌۱۴۰۰ شاهد آن بودیم که افزایش مصرف برق در کشور و متناسب‌نبودن ظرفیت تولید با نیازهای شبکه برق سراسری سبب شد تا دولت فعالیت شرکت‌های صنعتی را به نفع شبکه خانگی محدود کند. به موجب این امر فعالیت و سودآوری بسیاری از شرکت‌های فعال در حوزه فلزات اساسی، سیمانی و . کاهش یافت، با این‌حال مساله محدود به اینجا نشد. در زمستان نیز نبود ظرفیت کافی برای ارائه گاز به نقاط مختلف کشور بر مصرف این ماده افزود و سبب شد تا هم برق صنعتی و هم گاز در صنایع مصرف‌کننده با کمبود مواجه شود؛ عاملی که حالا پس از گذشت چند‌ماه آثار آن را در صورت‌های مالی شرکت‌ها به‌وضوح می‌توان مشاهده کرد.

دست پر اقتصاد جهانی

عامل سوم که تاکنون هم به‌عنوان یک متغیر اثرگذار بر سایر عوامل به آن اشاره کردیم، تحولات رخ‌داده در بازارهای جهانی است که این روزها خود را در چارچوب مصاحبه‌ها و اظهارنظرهای اقتصاددان‌ها نشان می‌دهد.

بررسی گزارش‌های پیشین حکایت از آن دارد که اقتصاد جهانی به‌زعم بانک‌های مرکزی همچنان در انتظار افزایش تورم است. از آنجا که در این اقتصادها مهار تورم همواره مقدم بر مقابله با رکود است گفته شده که هم بانک‌های مرکزی در اروپا و هم بانک مرکزی انگلیس احتمال دارد تا به پیروی از فدرال‌رزرو اقدام به افزایش نرخ بهره کنند. بررسی شاخص خرید مدیران در دو حوزه پولی یورو و پوند نشان می‌دهد که هر دوی این اقتصادها در این عامل پیش‌نگر رکود اقتصادی اعداد ضعیفی را به ثبت رسانده‌اند، درحالی‌که در ‌ماه‌های اخیر فدرال‌رزرو تاکنون یک‌بار اقدام به افزایش نیم‌درصدی نرخ بهره کرده، این احتمال از سوی مقامات فدرال‌رزرو مطرح‌شده تا نرخ بهره بازهم افزایش پیدا کند. گفتنی است اقدام «فد» در هفته‌های اخیر ضربه مهلکی بر قیمت کامودیتی‌ها وارد کرده و سبب شده تا شاخص سهام در بورس نیویورک با افت قابل‌توجهی روبه‌رو شود.

تمامی این‌ها در حالی رخ داده که بسیاری هم‌اکنون با رشد بیشتر نرخ بهره مخالف هستند و آن را مانعی برای رسیدن به رونق در اقتصادها می‌دانند، با این‌حال در طرف مقابل نیز این ادعا وجود دارد که برای ممانعت از رشد تورم در ‌ماه‌های آتی به‌خصوص تورم احتمالی در بخش تولیدکننده که ناشی از تداوم جنگ در اروپای‌شرقی است، بازهم می‌توان نرخ بهره را افزایش داد تا از این طریق روند صعودی ‌ماه‌های اخیر در بازار کامودیتی‌ها سرکوب شود.

رونق بورس آمریکا هم زمان با انقباض اقتصادی کم سابقه

این میزان کاهش تولید ناخالص داخلی ایالات متحده از سال ۲۰۰۸ میلادی تا به حال بی سابقه بوده است. اقتصاد آمریکا همچنین در ظرف شش سال اخیر دچار هیچ گونه انقباضی نشده بود.

با این حال، روز چهارشنبه (۲۹ آوریل) شاخص های اصلی بازار بورس نیویورک روند صعودی را طی کرد. شاخص های نزدک و اس اند پی وال استریت هر یک به طور متوسط ۳/۵۵ و ۲/۶۶ درصد افزایش یافتند.

بهای نفت آمریکا (شاخص وست تگزاس اینترمیدیت) نیز با حدود ۱۶ درصد افزایش به بیش از ۱۵ دلار رسید. نفت آمریکا هفته پیش به خاطر کاهش شدید تقاضا و فقدان انبارهای ذخیره، در یک تحول بی سابقه به منفی ۳۷ دلار رسیده بود.

از ماه مارس ۲۰۲۰ تا به حال به خاطر اعمال تدابیر محدود کننده یا قرنطینه در بیشتر ایالت ها، شمار بیکاران در آمریکا به ۲۶ میلیون نفر رسیده است که انتظار می رود همچنان افزایش یابد.

روز چهارشنبه شرکت حمل و نقل لیفت - رقیب اصلی اوبر در آمریکا - اعلام کرد که ۱۷ درصد کارکنانش یعنی ۹۸۲ نفر را به زودی تعدیل می کند.

غول هواپیماسازی آمریکا بوئینگ هم اعلام کرد که ۱۰ درصد از مشاغل برابر با حدود ۱۶ هزار نیروی کارش را تعدیل می‌کند. این تصمیم بر اثر زیان در سه ماهه اول سال‌ میلادی جاری اتخاذ شده است. این میزان تعدیل نیرو از طریق بازخرید و تسویه‌های غیرداوطلبانه خواهد بود.

در بخش هواپیماهای تجاری این شرکت حدود ۱۵ درصد از مشاغل حذف می‌شود که بیش‌ترین میزان در مجموع این تعدیل نیرو به شمار می‌رود. بوئینگ قصد دارد تا تولیدش را در دو بخش هواپیماهای مسافربری ۷۸۷ دریم لاینر و ۷۷۷ کاهش دهد.

در حال حاضر دو سوم هواپیماهای جهان در آشیانه‌ فرودگاه‌ها متوقف مانده‌اند و تقاضای مسافرت هوایی ۹۰ درصد کاهش یافته است.

صندوق بین المللی پول پیش‌بینی کرده که رشد جهانی اقتصاد در پی شیوع کرونا با یک کاهش حدود سه درصد مواجه شود.

هم اکنون تعداد افراد مبتلا به ویروس کرونا در آمریکا از مرز یک میلیون نفر گذشته است. تعداد قربانیان نیز هم اکنون به بیش از ۵۸ نفر رسیده است. به این ترتیب شمار قربانیان کرونا در آمریکا از تعداد کشته های نظامی آمریکایی در دو دهه جنگ ویتنام بیشتر شده است.