در مقالات قبلی گفتیم که بازار سرمایه یا همان بورس چیست و چگونه میتوان در آن سرمایهگذاری کرد. همچنین گفتیم که این بازار بستری برای خرید و فروش سهام شرکتهای مختلف از طریق کارگزاران است.
سهام چیست؟
مترادف سهام: تیرها، اوراق مشارکت، سهم ها، نصیب ها، بهره ها، بخش ها، پاره ها
برابر پارسی: دانگ ها، بخش ها، انباز ها
فارسی به انگلیسی
مترادف ها
فرهنگ اسم ها
اسم: سهام (پسر) (عربی) (تلفظ: sahām) (فارسی: سَهام) (انگلیسی: saham)
معنی: سهم ها، بهره ها، تیرهای کمان، نصیب ها، قسمت ها
برچسب ها: اسم، اسم با س، اسم پسر، اسم عربی
لغت نامه دهخدا
سهام. [ س َ ] ( ع اِ ) شدت حرارت تابستان. ( غیاث ) ( آنندراج ). باد گرم و شدت گرما و افروختگی آن. ( منتهی الارب ). باد گرم. ( مهذب الاسماء ). || لعاب شیطان و آن تار عنکبوت مانندی است که از هوا فرودآید در سختی گرما و نیست شود. ( آنندراج ) ( منتهی الارب ).
سهام. [ س َه ْ ها ] ( ع ص ) تیرانداز. ( غیاث ) ( آنندراج ). کمانکش. کماندار. تیرانداز. ( ناظم الاطباء ).
سهام. [ س ِ ] ( ع اِ ) ج ِ سهم ،به معنی تیر. ( غیاث ) ( آنندراج ) ( دهار ) :
هست سهام تو در دو دیده حاسد
گویی کز خواب کرده اند سهامت.
بر شق سهام و مشق سنان و حسام صحایف عمر آن مخاذیل تباه و سیاه گردانید. ( ترجمه تاریخ یمینی ). || ج ِ سهم ، به معنی حصه. بهره.
سهام. [ س ُ ] ( ع اِمص ) لاغری و باریکی. ( غیاث ) ( آنندراج ) ( منتهی الارب ). || تغییر چهره. ( غیاث ) ( آنندراج ). تغییر رای. ( منتهی الارب ). || بیماری شتر. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ).، سه ام. [ س ِ اُ ] ( عدد ترتیبی ، ص نسبی ) سوم. سیم : جواب سه ام آن است که. ( ابوالفتوح رازی ). پس علی روز سه ام [ بعد از ضربت عبدالرحمن ملجم ] از جهان بیرون رفت. ( مجمل التواریخ و القصص ).
فرهنگ فارسی
( اسم ) جمع سهم ( متداول در فارسی ) ۱ - نصیب ها حظ ها . ۲ - تعداد برگه های شرکت در کارخانه و جز آن . یا صاحب ( دارنده ) سهام . کسی که دارای چند سهم از یک شرکت بانک و غیره باشند .
لاغری و باریکی تغییر چهره
در مرحله سه در مرتبه سه سیم .
فرهنگ معین
(س ) [ ع . ] (اِ. ) جِ سهم ، تیرها.
( ~ . ) [ ع . ] (اِ. ) جِ سهم . ۱ - نصیب ها. ۲ - برگه هایی مبنی بر شریک بودن در سرمایة کارخانه یا شرکت .
سهم و سهام چیست و خرید و فروش آن چگونه انجام می شود؟
بازار سرمایه در ایران آنچنان که باید، مورد توجه قرار نگرفته است. به همین دلیل است که بسیاری از مردم سرمایههای خود در بانکها نگهداری میکنند و به اندک سود سپردههای بانکی راضی هستند. افرادی هم که جسارت و شجاعت بیشتری دارند از سرمایه خود برای راهاندازی یک کسب و کار استفاده میکنند.
عدهای دیگر هم سرشان را به بازار ملک، ارز و طلا گرم کردهاند. بسیاری از افراد درکی از مفهوم سهام ندارند و در پاسخ به این سوال که سهم و سهام چیست؟ تنها سکوت میکنند. به همین دلیل در این مقاله به تعریف سهام میپردازیم.
سهم و سهام سهام چیست؟ چیست؟
اگر سرمایه شرکتهای سهامی را به قسمتهای برابر و مساوی تقسیم کنیم هر قسمت برابر با یک سهم میشود. این سهم، نشان دهنده میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است. دارنده سهم نمیتواند به نسبت سهم خود ادعایی برای مالکیت بخشی از داراییهای شرکت داشته باشد.
در عوض، به اندازه سهم خود در شرکت، دارای حق و حقوق است. بر اساس این حق، سهامدار میتواند از منافع شرکت استفاده کند، در مجمع عمومی رای دهد و در صورت انحلال شرکت از دارایی شرکت سهیم خواهد شد.
انواع سهام
سهام مورد معامله در بورس اوراق بهادار را از سه منظر میتوان دستهبندی و مورد بررسی قرارداد:
سهام بانام و بینام
منظور از سهام بانام این است که نام صاحب سهام (خریدار سهم) بر روی ورقه سهام درج میشود و درنتیجه قابلیت نقل و انتقال تنها از طریق معاوضه امکانپذیر میگردد. فرضاً اگر شخص الف خریدار سهام باشد تحت هیچ شرایطی شخص نمیتواند اقدام به فروش سهام نماید. اما سهام بینام اصطلاحاً در وجه حامل صادرشده و هر فردی که برگه سهام را در اختیار داشته باشد میتواند اقدام به فروش سهام نماید. لازم به ذکر است که تمامی سهام مورد معامله در بازار بورس اوراق بهادار تهران بانام میباشد.
از منظر رفتار سهام
با استناد به کتاب مدیریت پرتفوی با رویکرد کاربردی میتوان سهام حاضر در بورس را به شرح ذیل دستهبندی کرد:
سهام ارزشی: سهامی که از منظر بنیادی ارزشمند بوده و عموماً میتوان از آنها به سهام ایمن اشاره کرد و چندین سال است که بهاصطلاح در سطح بالغ خود بوده و میتوان از آنها بهعنوان سهام با سود نقدی جذاب یادکرد.
سهام رشدی: در این دسته سهامی قرار میگیرد که به دلایل بنیادی مختلف پتانسیل رشد بسیار خوبی دارند و میتوان با تلفیق تحلیلهای بنیادی و تکنیکال سود جذابی را شناسایی کرد.
علاوه بر دستهبندی فوق میتوان با سهام چیست؟ توجه به وضعیت بازار بورس ایران سهام دیگری همچون سهام نوسانی، سهام روندی و …. را تعریف کرد که در مقالهای دیگر در رابطه با آنها صحبت خواهیم کرد.
از منظر ماهیت سهام:
سهام عادی و سهام ممتاز در بسیاری از کشورهای جهان رایج بوده و مورد دادوستد قرار میگیرد. در ادامه در رابطه با سهام عادی توضیحات مبسوطی ارائهشده است. سهام ممتاز نیز دارای انواع مختلفی همچون جمع شونده، غیر جمع شونده، با حق رای مضاعف و …. دارد، اما با توجه به اینکه طبق قانون تجارت ایران شرکتهای حاضر در بورس اوراق بهادار مجاز به انتشار سهام ممتاز نیستند از توضیح آن خودداری میکنم.
منظور از سهام عادی چیست؟
سهام در واقع یک ورقه بهادار است که بیانگر ادعای مالکیت دارنده آن نسبت به داراییها و سود شرکت میباشد و در واقع این فرد جزو مالکان شرکت سهامی میگردد. حال اینکه سرمایهگذار چند درصد از مالکیت شرکت را دارا هست؟ برای این منظور بایستی ببینیم که این سرمایهگذار چند درصد از کل سهامی که منتشرشده را در اختیار دارد، مثلاً فرض کنید یک شرکت سهامی تعداد ۱۰۰ میلیون سهم را منتشر کرده است. حال اگر یک سهامدار تعداد ۱ میلیون سهم از آن شرکت را در اختیار داشته باشد، در واقع مالک یک درصد از شرکت مزبور است. عموم سرمایهگذاران خرد درصد مالکیت زیر یک درصد دارند مگر آنکه هدف خاصی را دنبال نمایند.
ویژگیهای سهام عادی
۱- مالکان این نوع از ورقه بهادار در تمامی مجامع منجمله عمومی عادی، فوقالعاده جهت افزایش سرمایه دارای حق رای میباشند و به ازای هر سهم یک حق رای دارند. معمولاً در مجامع مذکور اشخاص حقیقی یا حقوقی که جزو سهامداران درصدی( سهامداران بیش از یک درصد ) یا سهامدار عمده هستند از قدرت بیشتری جهت اعمال خواسته خود برخوردارند چون تعداد سهام بیشتری را نسبت به سایرین در اختیاردارند.
۲- دارنده سهام عادی از سود نقدی مصوب مجامع بهرهمند گردد. لازم به ذکر است که شرکتهای سهامی مدتی پس از پایان سال مالی خود مجمع عمومی عادی صاحبان سهام را برگزار میکنند و درصورتیکه در مجمع تصویب گردد به ازای هر سهم درصدی از سود هر سهم محقق شده را بین سهامداران تقسیم کننند و مالکان سهام عادی از سود نقدی مزبور بهرهمند میشوند.
۳- اولویت در افزایش سرمایه: زمانی که شرکت اقدام به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی میکند اولویت با سهامدارانی است که در مجمع شرکت کردهاند( در زمان برگزاری مجمع فوقالعاده افزایش سرمایه سهامدار شرکت بودهاند) و از این طریق میتوانند درصد مالکیت خود را حفظ نمایند.
۴- قابلیت بالای نقد شوندگی: برخلاف سهام شرکتهایی که در بازار حضور ندارند سهام شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار بهراحتی معامله میگردند و درصورتیکه مالک سهام بخواهد از سهم خارج شود و سهام خود را به فروش برساند به دلیل وجود بازار رسمی بورس اوراق بهادار بهراحتی میتواند به متقاضیان سهام خود را عرضه نماید.
۵- مسئولیت محدود: سهامداران در قبال بدهیهایی که شرکت سهامی اخذ مینماید مسئولیت محدود دارند و این بدین معناست که در صورت عدم توانایی شرکت در بازپرداخت دیون، داراییهای شخصی سرمایهگذاران درخطر نیست و مسئولیت آنها تنها به میزان آوردهشان است.
۶- امکان کسب بازدهی بالا: درصورتیکه سرمایهگذاران با توجه بهتمامی ابعاد تحلیلی اقدام به سرمایهگذاری نمایند در بورس اوراق بهادار و در طی یک سال عموماً میتوان بازدهی بیشتر از سود سپرده بانکی را کسب کرد.
شاید بد نباشد کمی هم در مورد مفهوم «سرمایه» و چیستی رقم «۱۰۰۰ ریال» برایتان بگوییم.
منظور از سرمایه شرکت های سهامی چیست؟
منظور از «سرمایه» در واقع همان آورده مالکین شرکت است. هر شرکت برای انجام فعالیتهای تجاری و کسب درآمد در ابتدا باید سرمایهای داشته باشد. حداقل مبلغ این سرمایه از پنج میلیون ریال شروع میشود و حداکثری برای آن تعریف نشده است.
در تاریخ نگارش این مقاله، بیشترین میزان سرمایه متعلق به شرکت «سرمایه گذاری نفت و گاز تأمین» با نماد «تاپیکو» است که با مبلغ سرمایه ۸۱۵۰۰ میلیارد ریال در بازار سرمایه فعالیت دارد.
بر اساس ماده ۲۹ قانون تجارت، ارزش اسمی هر سهم در شرکتهای سهامی عام «هزار ریال» است. شاید با خودتان بگویید: «این مبلغ هزار ریال – یا ۱۰۰ تومان – چه کاربردی میتواند داشته باشد؟» در پاسخ باید بگوییم که برای به دست آوردن تعداد سهام شرکتها از «مبلغ اسمی» هر سهم استفاده میشود.
اگر بخواهیم تعداد سهام هر شرکت را به دست آوریم باید مبلغ سرمایه شرکت را – که در بخش حقوق صاحبان سهام عنوان میشود – بر عدد مبلغ اسمی یا همان ۱۰۰۰ ریال تقسیم کنیم. برای روشنتر شدن این موضوع به محاسبه تعداد سهام شرکت سهامی عام «توکاریل» با نماد «توریل» میپردازیم:
مبلغ سرمایه در ترازنامه تصویر بالا، ۲۰۰۰ میلیارد ریال است. بنابراین، تعداد سهام شرکت توریل بر اساس محاسبات ترازنامهای شرکت برابر است با:
۲.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰/۱۰۰۰=۲.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ عدد سهم
سهام شرکت را میتوان به کیکی تشبیه کرد که به قسمتهای برابر، برش خورده است. هر فرد با توجه به سهم خود بر یک عدد یا تعدادی از آن برشها حق مالکیت دارد.
✔ فلسفه وجودی سهم چیست؟
برای درک اهمیت وجودی سهام و پاسخ به پرسش سهم چیست در ابتدا از دید یک شرکت به ماجرا نگاه میکنیم و سپس از منظر سرمایهگذاران به سهام مینگریم. فرض کنید شما سرمایهای دارید و میخواهید کسبوکاری را راهاندازی کنید.
کار را با خرید مواد لازم و تجهیزات مورد نیازتان آغاز میکنید. به مرور فعالیت خود را گسترش میدهید و پس از چندین سال شرکتی بسیار بزرگ با عملکرد مناسب خواهید داشت. شما در جایگاه مالک شرکت به دنبال این هستید که بتوانید از سرمایههای صاحبان ثروت و عموم مردم در جهت توسعه شرکت استفاده کنید و مدام به سراغ وام بانکی و قرض گرفتن نروید.
در نتیجه شرکت خود را به سهامی عام تبدیل کرده و سرمایه ثبت شده را به سهام ۱۰۰۰ ریالی تقسیم میکنید. پس از مدتی شرکتتان وارد بازار بورس میشود و بخشی از سهام شرکت به دست سرمایهگذاران میافتد.
در واقع بازار بورس شرایطی را فراهم میکند تا سهام چیست؟ شما بدون نیاز به انحلال شرکت یا صرف زمان زیاد جهت یافتن شریک به سرعت به منابع جدید دست پیدا کنید. حال که اهمیت انتشار سهام را برای صاحبان کسبوکار و شرکتها درک کردید به اهمیت نقش سهام برای سرمایهگذاران میپردازیم.
✔ بازی سهام و سرمایه گذاران
سهم یک ورقه بهادار (یعنی ورقه دارای ارزش) است که با داشتن آن مالکیت یک شرکت را به دست میآورید. در واقع اگر سرمایه شرکت را به قسمتهای مساوی تقسیم کنیم به هر قسمت آن یک سهم میگویند. دقت کنید که شما با خرید یک سهم، مالکیت یک شرکت بورسی را به دست میآورید
در حالی که خارج از بازار بورس برای تصاحب یک شرکت نیازمند سرمایه بسیار سنگینی هستید. از طرفی علاوه بر مالکیت یک شرکت، مزایایی به شما تعلق میگیرد که بر جذابیت مالکیت سهام میافزاید. اگر شما بخواهید در فضایی خارج از بورس با مالک یک شرکت توسعه یافته وارد مذاکره شوید، یا آن فرد درخواست شما را رد میکند یا اینکه مبلغی بسیار سنگین را به شما پیشنهاد خواهد داد.
همچنین شما نمیتوانید ارزیابی دقیقی از ارزش واقعی آن شرکت داشته باشید زیرا به اطلاعات دقیق صورتهای مالی و فعالیت عملیاتی آن شرکت دسترسی ندارید.
از طرفی ممکن است چون شما تخصص لازم را در رابطه با حوزه فعالیت آن شرکت نداشته باشید فرد مناسبی برای شراکت نباشید. در نقطه مقابل وقتی در بازار بورس، سهامی را میخرید نیازی به داشتن تخصص لازم در زمینه فعالیت آن شرکت ندارید. از طرفی قیمت سهام در بازار بر اساس عرضه و تقاضای تعداد بیشماری از سرمایهگذاران تعیین میگردد و شما راحتتر میتوانید نسبت به ارزیابی قیمت سهام یک شرکت بورسی اقدام کنید.
گذشته از اینها بر اساس قوانین سازمان بورس هر سهامداری به اطلاعات مالی و جزییات فعالیت شرکتهای بورسی دسترسی دارد. در نتیجه شما میتوانید به راحتی، فعالیت شرکت را ارزیابی کنید. هیچ کدام از مزیتهای گفته شده شامل یک شرکت غیربورسی نمیشوند.
✓ سهام چه مزیتهایی برای سرمایه گذاری دارد؟
۱- شما با خرید سهام، متناسب با درصد مالکیت اوراق در تصمیمهای مجامع شرکتهای بورسی حق رای خواهید داشت. در واقع بابت مالکیت هر ورقه سهام یک رای از آن شما خواهد بود. در مجامع شرکتهای بورسی تصمیمگیریهایی درباره افزایش سرمایه، انتخاب هیئتمدیره، تصویب صورتهای مالی و … انجام میشوند.
۲- اگر یک شرکت در یک سال مالی (دوره ۱۲ ماهه فعالیت خود) سود خالص را به دست بیاورد، طبق قانون باید حداقل ۱۰ درصد آن را بین سهامداران تقسیم کند.
۳- یکی از بزرگترین مزایای سهام برای سرمایهگذاران وجود بازاری متشکل است که بر اساس آن میتوانید بدون دغدغه سهام خریداری شده خود را به فروش برسانید. درحالیکه اگر شما مالک یک شرکت غیربورسی بودید برای فروش آن با مشکلات متعددی هم چون راضی کردن سایر شرکا، یافتن شریک جدید جهت فروش شرکت به وی و عدم وجود مرجع مشخصی جهت ارزشگذاری سهام خود روبهرو میشدید.
۴- متناسب با سطح سرمایه خود، میتوانید در بازار سرمایه سهام بخرید. در واقع سقفی برای ورود سهام چیست؟ سرمایه به بازار بورس وجود ندارد. درحالیکه وقتی شما مالک یک شرکت غیربورسی هستید حجم سرمایه محدودی را میتوانید به شرکت وارد کنید. در واقع، سرمایه مازاد شما به راحتی قابلیت سرمایهگذاری مجدد را ندارد. این شرط برای حداقل سرمایه در بورس هم همین طور است.
۵- خرید سهام جدید: با توجه به وجود بازار متشکل و وجود یک ساختار منظم و وجود نهادی تحت عنوان «کارگزاری» به راحتی میتوان به خرید و فروش سهام در بازار سرمایه پرداخت. درحالیکه چنین راحتی در معاملات خارج از بورس وجود ندارد. در واقع شما جهت انجام معاملات در بازار بورس، باید ابتدا به یکی از کارگزاریهای مورد تائید سازمان بورس مراجعه کنید و ضمن پر کردن فرمهای ثبتنام، در سامانه سجام نیز ثبتنام نمایید تا پس از دو روز کاری کد بورسی (کدی یکتا از سه حرف اول نام خانوادگی شما و ۵ رقم) صادر گردد و پس از آن میتوانید معاملات بازار سرمایه را انجام دهید و به خرید و فروش سهام بپردازید.
✓ ارزش اسمی سهم چیست؟
طبق قانون، ارزش اسمی سهام در ایران معادل ۱.۰۰۰ ریال است. اما شرکتهای مختلف با توجه به وضعیت فعالیت عملیاتی خود، قیمتی بیشتر یا کمتر از این حد دارند. همچنین ارزش اسمی آن، مبنایی برای تعیین سرمایه و تعداد سهام در صورتهای مالی شرکتها است. مثلا با مراجعه به ترازنامه شرکت پتروشیمی زاگرس مشاهده میکنیم که سرمایه شرکت ۲.۴۰۰.۰۰۰ میلیون ریال یا ۲.۴۰۰ میلیارد ریال است. بنابراین با تقسیم این عدد بر ۱.۰۰۰ ریال به این نتیجه میرسیم که کل سهام این شرکت معادل ۲٫۴ میلیارد عدد است:
✔ استفاده از تحلیلها در خرید و فروش سهام
یکی از ویژگیهای بارز معاملات سهام این است که شما میتوانید بر اساس تحلیل به خرید و فروش بپردازید. دو نوع تحلیل شامل تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی در بازار وجود دارد. در تحلیل تکنیکال بر اساس سابقه قیمتی سهام و روند قیمتی گذشته آن، رفتار آینده سهم را ارزیابی میکنیم، درحالیکه در تحلیل بنیادی بر اساس اطلاعات صورتهای مالی و با توجه به وضعیت فروش، بهای تمام شده و سایر اقلام صورتهای مالی، سود خالص شرکت را برآورد میکنیم و با تقسیم آن بر تعداد سهام شرکت به سود هر سهم یا همان eps میرسیم و در نهایت شرکتها را ارزشگذاری میکنیم. اما در خارج از بازار سهام به دلیل عدم دسترسی به صورتهای مالی مطمئن نمیتوانید برآورد دقیقی از ارزش شرکت و سهام آن داشته باشید و این موضوع شراکت شما را در یک شرکت غیربورسی با ریسک بسیار زیادی مواجه میکند. مگر آن که یک کارشناس رسمی دادگستری را حاضر کرده و از وی بخواهید که ارزش شرکت را برآورد کند که در این حالت نیز باید هزینههای سنگینی را بپردازید.
تعریف سهم یا سهام چیست؟ بررسی انواع سهام در بازار بورس
سهم یا سهام به چه معناست؟ انواع سهام کدامند و هر یک دارای چه ویژگیهایی هستند؟ در این مطلب از سایت sdbroker به تعریف دقیق سهام و انواع مدلها و کاربرد هریک پرداختهایم.
این روزها بحث بازار بورس و سهام در میان مردم گلانداخته است و تقریباً هرکسی که پساندازی داشته باشد، مایل است با سرمایهگذاری در این بازار به سود مطلوبی دست پیدا کند. بنابراین، طیف گستردهای از مردم با سطح دانش و مشاغل مختلف به این بازار ورود پیداکردهاند. مانند تمام بازارها، بورس نیز از دانش تخصصی و اصطلاحات متعددی برخوردار است که آشنایی با آنها برای فعالیت در بازار الزامی است.
در میان تمام عناوین و اصطلاحات بازار بورس، «سهام» اولین کلمهای است که با آن برخورد میکنید و جزو مفاهیم پایه و مهم به شمار میآید. بنابراین، ممکن است برای شما سؤال شده باشد که سهام یا سهم چیست و انواع آن کداماند؟ اگر قصد ورود به بازار سرمایه و سرمایهگذاری در بخشهای مختلف آن را داشته باشید، آشنایی با مفهوم سهام و انواع سهم الزامی خواهد بود. با ما همراه باشید تا بتوانید پاسخ سؤالات خود را پیدا کنید.
سهام چیست؟
سهام یا Stock بهنوعی برگه بهادار گفته میشود که تصدیقی بر مالکیت دارنده آن بر سهم مشخصی از شرکت سهامی خاص یا سهامی عام، درآمدها و داراییهای آن است.
برای درک بهتر این مفهوم، فرض کنید سرمایه شرکتی را به 1000 قسمت مساوی تقسیم کردهایم. در این صورت، شرکت دارای 1000 سهم است و اگر یکی از سهامداران مالک 20 سهم باشد، 2 درصد از سهام شرکت به وی تعلق میگیرد. در این مفهوم، سهام به مجموعهای از اوراق بهادار یا چند سهم گفته میشود.
لازم به ذکر است که سهام یک شرکت سهامی عام میتواند بهراحتی در بورس معامله شود و مالک آن ثابت نباشد. این در حالی است که سهام شرکت سهامی خاص همانطور که از نام آن پیدا است، به عدهای خاص تعلق دارد. سهامداران هردو شرکت با خرید سهام در پروژهها و سود و زیان شرکت (به نسبت میزان سهم خود از شرکت) شریک خواهند بود.
در گذشته از اوراق بهادار یا همان برگههای سهام برای معامله و اثبات مالکیت تعداد مشخصی از سهام شرکت استفاده میشد. در اوراق مذکور مشخصاتی مانند نام شرکت، نام و مشخصات دارنده اوراق، شماره ثبت و مبلغ اسمی آورده میشد. بر اساس قوانین بازار بورس ایران، امروزه تمام اوراق باید با مبلغ اسمی 1000 ریال ثبت شوند. بنابراین، اگر یک شرکت فرضی دارای 1000 سهم باشد، ارزش سرمایه شرکت یکمیلیون ریال خواهد بود.
انواع سهام ازنظر شکل
سهام را میتوان از جهتهای مختلفی دستهبندی کرد. این تقسیمبندی میتواند ازنظر شکل، حقوق دارنده سهام یا ماهیت آورنده انجام شود. انواع سهم ازنظر شکل به دودسته بانام و بینام تقسیم میشوند که در انواع بانام، مشخصات شناسایی دارنده سهام آورده میشود. درواقع هیچ قانونی نمیتواند شرکت سهامی عام را ازنظر تعداد سهام بانام و بینام محدود کند. به همین دلیل، ممکن است تمام یا تنها بخشی از سهام شرکت بانام باشد.
اما تفاوت و دلیل انتشار هر یک از این دو سهام چیست؟ سهمهای بانام معمولاً به دلیل تمایل شرکت به شناختن شرکا و سهامداران شرکت منتشر میشوند. این در حالی است که سهام بینام معمولاً باهدف پنهان ماندن هویت سهامدار یا عدم نیاز به پرداخت مالیات انتقال سهام تهیه میشود. در این بخش از مطلب خواهید فهمید که انواع سهام چیست و از ویژگیهای هر یک به چه صورت میتوان استفاده کرد:
سهام بانام
در سهام بانام، نام دارنده اصلی در مشخصات اوراق بهادار آورده میشود و نقلوانتقال و معامله آن تنها با معاوضه میسر میشود. سهمهای بانام معمولاً به دلیل تمایل شرکت به شناختن شرکا و سهامداران شرکت منتشر میشوند. نام دارنده سهام در دفتر ثبت سهام نیز نوشته و ثبت میشود. بنابراین، در صورت عدم صدور اوراق سهام همچنان خریدوفروش آنها امکانپذیر خواهد بود که کاملاً برخلاف سهام بینام است.
لازم به ذکر است که کسی بهجز مالک سهام نمیتواند برای فروش اوراق بانام اقدام کند. به همین دلیل، در صورت مفقود شدن امکان سوءاستفاده از آن وجود ندارد. در صورت نابود شدن برگه، همچنان نام شما در دفتر ثبت سهام وجود دارد و حقوحقوق شما در شرکت محفوظ میماند. البته سهام بانام میتواند محدودیتهایی مانند الزام مراجعه طرفین معامله به دفتر ثبت سهام برای نقلوانتقال مالکیت سهام نیز برای دارنده ایجاد کند.
سهام بینام
سهام بینام و بانام دارای اعتبار یکسانی هستند و تنها تفاوت آنها، درج شدن نام دارنده سهام در انواع سهم بانام است. در این صورت، هویت دارنده از شرکت پنهان میماند و مشخصاتی از سهامدار در دفتر ثبت سهام آورده نمیشود. این امر میتواند مزایا و معایبی را نیز به همراه داشته باشد.
خریدوفروش این اوراق بسیار راحت بوده و نیازی به نقلوانتقال مالکیت آنها نیست. این ویژگی برای شرکتهای عضو بورس نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
بینام بودن اوراق همچنین میتواند به ضرر دارنده سهام باشد. در صورت مفقود شدن اوراق، اثبات مالکیت شخص اصلی بسیار دشوار است و هرکسی میتواند از آن سوءاستفاده کند. همچنین دارنده سهام بینام نمیتواند از مدیران شرکت باشد. سهام مدیران از نوع سهام وثیقه است و باید حتماً نام آنها در اوراق درج شود. از جهت دیگر، پرداخت مبلغ سهام بینام برای صدور گواهینامه موقت یا اوراق سهام الزامی است.
انواع سهام ازنظر حقوق دارنده سهام
اگر میخواهید بدانید حقوق شما بهعنوان دارنده سهم چیست، به نوع سهام خود دقت کنید. انواع سهم ازنظر حقوق دارنده به دو نوع عادی و ممتاز تقسیم میشوند.
سهام عادی
سهام عادی ازجمله ابزارهای مالی برای جذب سرمایه شرکتها است که مالکیت بخشی از شرکت را به دارنده سهم اختصاص میدهد. سهام عادی بدون سررسید و بهصورت بانام یا بینام منتشر میشود و دارنده آنها، حق خریدوفروش سهام را خواهد داشت. دارنده سهام عادی بسته به میزان سهم خود از شرکت، در سود و زیان و فعالیتهای این شرکت سهیم خواهد بود.
سهامداران این نوع سهم حق شرکت در رأیگیری و مجامع و جلسات سالیانه خواهند داشت و همچنین میتوانند در انتخاب هیئتمدیره مؤثر باشند. اگر یک سهامدار حقیقی یا حقوقی ازجمله سهامداران عمده یا درصدی (با سهم بیش از یک درصد) باشد، تأثیر بیشتری در تصمیمات شرکت خواهد داشت. در هنگام تقسیم سود، بخشی از آن (به نسبت میزان سهم) به دارنده سهام عادی تعلق میگیرد. این سهامداران دارای حق تقدم هستند و در صورت افزایش سرمایه و امکان خرید سهام جدید، در اولویت قرار میگیرند.
سهام عادی قدرت نقد شوندگی بالایی دارند و بهراحتی میتوان آنها را در بازار بورس و اوراق بهادار به قدرت خرید تبدیل کرد. مسئولیت محدود سهامداران انواع سهم عادی، دارایی آنها را در صورت عدم توانایی بازپرداخت دیون از جانب شرکت از خطر حفظ میکند. بهعبارتدیگر، مسئولیت دارنده این سهام، در حد آورده ایشان است.
سهام ممتاز
سهام ممتاز یکی دیگر از ابزارهای مالی بورس برای افزایش سرمایه شرکت است که برخی از ویژگیهای سهام عادی و اوراق قرضه نیز در آن مشاهده میشود؛ به همین دلیل، به اوراق بهادار ترکیبی نیز شهرت یافته است. این نوع سهام نیز به دارنده خود حق مالکیت بخشی از شرکت را میدهد و ممکن است از نوع بانام یا بینام باشد.
سهام ممتاز در دو صورت منتشر میشود. اگر شرکت قصد افزایش سرمایه داشته باشد و خریداری برای سهام پیدا نشود، اوراق سهام ممتاز منتشر میشوند.
همچنین ممکن است شرکت قصد سهیم کردن یک کارشناس یا صاحبنظر در شرکت را داشته باشد و از این طریق به آنها امتیازات ویژهای ببخشد. این اشخاص در مجمع عمومی، 2 حق رأی خواهند داشت و سود آنها پیش از سهامداران عادی پرداخت میشود. در صورت انحلال شرکت و بعد از تسویه بدهی، دارندگان سهام ممتاز حقوق خود، پیش از سهام عادی را دریافت میکنند.
انواع سهم ازنظر ماهیت آورنده
برای اینکه از نوع آورده یا سرمایه واردشده به شرکت آگاه شوید، باید بدانید که ماهیت آورنده سهام چیست. نوع سهم ازنظر ماهیت آورنده به دو نوع نقدی و غیر نقدی تقسیم میشود. بنابراین شما میتوانید مبلغ سهام را با استفاده از آوردههای نقدی یا غیر نقدی پرداخت کنید. هر یک از این سهمها ویژگیهای متعددی دارند که در ادامه ذکرشده است:
سهام نقدی
سهام نقدی به ابزار مالی گفته میشود که ارزش آن بهصورت نقدی به شرکت پرداخت میشود. در غیر این صورت، قسمتی از آن به شکل نقدی و مابقی بهصورت تعهد پرداخت خواهد شد.
سهام غیر نقدی
سهامی که مبلغ آنها به شکل آوردههای غیر نقدی مانند ملک، خودرو، لوازم اداری و. پرداخته شود را سهام غیر نقدی میگویند. این آوردهها نیاز به ارزشگذاری دقیق و تقویم توسط کارشناس رسمی وزارت دادگستری دارند.
گزارش این ارزشگذاری به مجمع عمومی مؤسس منتقل میشود و در صورت عدم تصویب این مجمع بر پذیرش این آوردهها، کسری ارزش آورده باید بهصورت نقدی یا با جایگزین کردن آوردههای غیر نقدی دیگر تأمین شود.
تأمین کسری باید در حدفاصل 2 مجمع که معمولاً یک ماه است انجام بپذیرد؛ در غیر این صورت، تعهدات مرتبط با سهام خریداریشده باطلشده و جایگزین برای سهامدار آورده میشود.
با وجود اینکه مجمع عمومی در شرکتهای سهامی خاص تشکیل نمیشود، اما قبول کردن آوردههای غیر نقدی با ارزشی بیشتر از ارزیابی کارشناس امکانپذیر نخواهد بود. بنابراین، تعیین ارزش و ارزیابی آورده غیر نقدی توسط کارشناس رسمی ازجمله الزامات در هردو شرکت سهامی عام و خاص به شمار میآید.
در گذشته تمامی اوراق بهادار بهصورت برگههای منتشرشده از جانب شرکت در دست سهامداران قرار میگرفتند؛ اما امروزه کارگزاریها با حفظ سوابق الکترونیکی شامل مشخصات سهم و مالکیت سهام در تسهیل معاملات و حذف کاغذها از خریدوفروشها مؤثر بودهاند.
بنابراین، شما میتوانید از طریق پرتفوی خود به معامله بپردازید. در این مطلب از وبسایت کارگزاری سرمایه و دانش بیان کردیم که سهام چیست و انواع سهم کداماند. بهاینترتیب، اکنون میتوانید برای آشنایی با بورس و آموزش مباحث تخصصی بورس اقدامات مؤثرتری را انجام دهید. یا به سادگی از کمک متخصصان ما در این حوزه بهرهمند شوید.
سهام چیست؟!
بسیاری از افرادی که چندان آشنایی با بورس و بازار سرمایه ندارند بعضا سوالات عجیبی از ما میپرسند. سوالاتی مثل “من هم میتوانم بورس بخرم؟!”، “برای این که بورس بخرم به کجا باید مراجعه کنم؟!”، “اگر بورس سود کند من هم سود خواهم کرد؟!” و سوالاتی از این دست.
در مقالات قبلی گفتیم که بازار سرمایه یا همان بورس چیست و چگونه میتوان در آن سرمایهگذاری کرد. همچنین گفتیم که این بازار بستری برای خرید و فروش سهام شرکتهای مختلف از طریق کارگزاران است.
در مقاله انواع اوراق بهادار نیز دانستیم که اوراق بهادار به سه دسته کلی اوراق حقوق صاحبان سهام، اوراق مبتنی بر بدهی و ابزارهای مشتقه تقسیم میشوند. در این مقاله قصد داریم درباره یکی از مهم ترین انواع اوراق بهادار به نام “سهام” و مفهوم آن به زبان ساده صحبت کنیم.
چرا باید سهام بخریم؟!؟!
جالب است بدانید بیشترین حجم معاملات در بورس و اوراق بهادار، به معاملات “سهام” اختصاص دارد، تا آنجا که برخی، حتی بورس را بازار سهام نیز مینامند. (ابزارهای بسیار زیاد دیگری مثل اوراق مشارکت، اوراق اجاره، پیمانهای آتی و … هم در بورس معامله میشوند.)
بسیاری از سرمایهگذاران با علم به این که سهام در مقایسه با اوراق مشارکت و اوراق اجاره، ریسک بیشتری دارد، باز هم خرید و فروش آن را به سایر اوراق بهادار ترجیح میدهند. مهمترین دلیل این اتفاق رابطه بین ریسک و بازده است، به این معنا که خریداران سهام با قبول ریسک بیشتر، انتظار دارند بازده و سود بیشتری در مقایسه با اوراق مشارکت و اوراق اجاره و … به دست آورند.
سهام چیست؟!
در یک تعریف ساده، “سهم” بیانگر میزان مالکیت فرد از یک دارایی است.
برای مثال کارخانهای با سرمایه ۱۰ میلیارد تومان را درنظر بگیرید که متعلق به یک نفر باشد. پس میتوان گفت که این فرد تنها مالک کارخانه بوده و سهام کل کارخانه متعلق به اوست.
حالا اگر پنج نفر به نسبت مساوی مالک این کارخانه باشند چه؟! در این صورت هر یک از آنها ۲۰% از سهام آن کارخانه را در اختیار دارند. طبیعی است که هنگام تصمیمگیری برای اداره کارخانه و یا تقسیم کردن سود، هر کدام از این افراد ۲۰% (۱ از ۵) سهم خواهند داشت.
حالا فرض کنید مالکیت این کارخانه به جای ۵ نفر بین ۱۰۰۰ نفر به طور مساوی تقسیم شود، در این صورت میزان مالکیت هر فرد در این کارخانه به اندازه ۱۰ میلیون تومان خواهد بود. (۱۰ میلیارد تقسیم بر ۱۰۰۰ نفر)
در واقع در این دو مثال دیدیم که در شرکتهای سهامی، هر فرد به میزان سهم خود در تصمیمگیریها و سود و زیان شرکت نیز سهیم خواهد بود. پس همان طور که گفتیم سهم در تعریف بسیار ساده، به معنای میزان مالکیت فرد از یک دارایی مشخص است.
تعریف سهم در قانون تجارت
مطابق با قانون تجارت، سهم “ورقه بهادار یا هر نوع ورقه یا مستندی است که تضمینکننده حقوق مالی و منافع قابل نقل و انتقال برای مالک آن باشد.” بر اساس قانون میبایست نام شرکت، شماره ثبت آن، مبلغ سرمایه ثبت شده شرکت، نوع سهم، مبلغ اسمی هر سهم و تعداد آن بر روی ورقه سهم چاپ شود.
البته توجه کنید که در حال حاضر خرید و فروش سهام به صورت کاملا اینترنتی انجام شده، و معمولا سهامداران ورقه سهام خود را دریافت نمیکنند. اما اگر فردی تمایل به دریافت ورقه سهام خود داشته باشد، میتواند با مراجعه به کارگزار خود و یا مراجعه به شرکت سپردهگذاری مرکزی اقدام به دریافت ورقه سهم کند.
تصویر زیر نشاندهنده یک ورقه سهام شامل ۱۲۰ سهم از شرکت صنایع لاستیکی سهند با ارزش اسمی هر سهم ۱۰۰۰ ریال و مجموعا ۱۲ هزار ریال است.
افرادی که به صورت آنلاین اقدام به خرید سهام میکنند در صورت تمایل میتوانند با مراجعه به شرکت سپردهگذاری مرکزی نسبت به دریافت ورقه سهام خود اقدام کنند.
شرکت سهامی عام و سهامی خاص
بعد از آشنایی با مفهوم سهم، نوبت به مفاهیمی همچون “شرکت سهامی” میرسد. شرکتی که سرمایه آن به تعدادی سهم تقسیم شده و هر کدام از صاحبان سهام به میزان سهمی که دارند، در فعالیتها، تصمیمات و سود و زیان شرکت سهیم باشند، شرکت سهامی نام دارد.
شرکتهای سهامی، خود به دو دسته تقسیم می شوند:
۱- شرکتهای سهامی خاص: در صورتی که همه سرمایه یک شرکت را مؤسسان (بنیانگذاران) شرکت تأمین کنند و سهام آن برای عموم مردم عرضه نشود، شرکت سهامی خاص خواهد بود. حداقل تعداد سهامداران برای تأسیس شرکتهای سهامی خاص ۳ نفر و حداقل سرمایه مورد نیاز هم یک میلیون ریال معادل صد هزار تومان است. به بیان دیگر در شرکتهای سهامی خاص، مالکیت شرکت معمولا در اختیار تعداد محدودی از افراد است.
۲- شرکت سهامی عام : شرکتی است که بخشی از سرمایه مورد نیاز آن از طریق عرضه سهام (عرضه اولیه) به عموم مردم تأمین میشود، شرکت سهامی عام نام دارد. در شرکتهای سهامی عام، تعداد سهامداران حداقل ۵ نفر و حداقل سرمایه مورد نیاز برای تأسیس شرکت ۵ میلیون ریال است. بعضا ممکن است شرکتهای سهامی خاص با پذیرش در بورس و طی مراحلی، تبدیل به شرکتهای سهامی عام شده و سپس عرضه اولیه سهام آنها در بورس انجام شود.
مزایای خرید سهام
تا این جای مقاله با مفهوم سهام و شرکتهای سهامی آشنا شدهاید. اما به نظر شما خرید و فروش سهام نسبت به سپردهگذاری در بانک و خرید اوراق با سود ثابت چه مزیتهایی دارد؟! چرا بسیاری از سرمایهگذاران (در دنیا) سرمایهگذاری در سهام را ترجیح میدهند؟! در ادامه با توضیح چند مورد، پاسخ این سوال را به اختصار خواهیم داد …
کسب سود بیشتر نسبت به سایر بازارها
همانطور که پیش از این نیز گفته شد، ویژگی مهمی که سهام را در مقایسه با اوراق بهادار با درآمد ثابت (مثل اوراق مشارکت و اوراق اجاره) برای سرمایهگذاران سهام چیست؟ جذاب میکند، امکان کسب سود بیشتر در ازای پذیرش ریسک بالاتر است. در این صورت سرمایهگذار با یک سرمایهگذاری مناسب و انتخاب سهام خوب، میتواند بازدهی به مراتب بالاتری نسبت به سپردهگذاری در بانک کسب کند.
علاوه بر این، دارندگان سهامِ یک شرکت در کلیه منافع شرکت از جمله سود سالیانه و قیمت سهام شریک هستند و اگر برای مثال، شرکت در طول یک سال فعالیت خود، حتی صد در صد هم سود کند، این سود به سهامداران تعلق دارد. البته باید توجه داشت که تنها شرکتهای سودده و دارای چشمانداز مناسب میتوانند چنین وضعیتی را تجربه کنند.
مشارکت در اداره شرکت
دومین مزیت خرید سهام در مقایسه با اوراق بهادار با درآمد ثابت یا سپردهگذاری در بانک، امکان مشارکت سهامدار در نحوه اداره شرکت است. هنگام خرید اوراق مشارکت و یا سپردهگذاری در بانک، سرمایهگذار هیچ نقشی در نحوه اداره امور ندارد و مجبور است که سود ۱۵ تا ۲۰ درصدی را بپذیرد، اما سرمایهگذاری در سهام این گونه نیست.
سهامداران به نسبت سرمایه خود، دارای حق رأی هستند. آنها میتوانند با حضور در مجامع سالانه شرکتی که سهامش را در اختیار دارند، درباره تمامی امور شرکت مانند انتخاب اعضای هیأت مدیره، نحوه تقسیم سود و … اظهارنظر کرده و تأثیرگذار باشند. البته توجه کنید که هرچقدر تعداد سهام شما بیشتر باشد، تأثیرگذاری شما در امور شرکت نیز به همان نسبت بیشتر خواهد بود.
استفاده از نوسانات بازار
در موارد قبلی گفتیم که سرمایهگذاری در بانک و یا اوراق با سود ثابت شما را مجبور به پذیرش یک سود سالیانه ۱۵ تا ۲۰ درصدی میکند و تقریبا انعطافی در آن وجود ندارد. در مورد سهام اما یک سرمایهگذار میتواند با استفاده از نوسانات قیمت سهم به بازدهی بسیار بیشتری از بازدهی بازار برسد.
برای مثال فرض کنید که قیمت سهام یک شرکت در طول سال از ۱۰۰۰ تومان به ۱۵۰۰ برسد. (۵۰% رشد) توجه کنید که این افزایش قیمت به صورت پیوسته انجام نخواهد شد، بلکه ممکن است قیمت سهام مثلا بین ۱۱۰۰ تومان تا ۱۴۰۰ تومان بارها نوسان کند. قطعا کسی که دانش کافی را در اختیار دارد و با علم و تحلیل به سرمایهگذاری میپردازد، به راحتی میتواند از این نوسانات استفاده کرده و با چند بار معامله، بازدهیهای بالای ۱۰۰% را نیز برای خود به ارمغان بیاورد.
دریافت سهام جایزه و اولویت برای خرید سهام جدید
یکی دیگر از مزیتهای خرید سهم، امکان دریافت سهام جایزه و همچنین حق تقدم خرید سهام جدید از شرکت است. شرکتها معمولا هر چند سال یک بار اقدام به افزایش سرمایه میکنند. این افزایش سرمایه میتواند با اهداف مختلفی مثل احداث یک خط تولید جدید، اصلاح ساختار مالی و … انجام شود. در این صورت تعداد سهام شرکت نیز افزایش یافته و منافع حاصل از آن متعلق به سهامداران شرکت خواهد بود.
پس سهامدارانی که هنگام انجام افزایش سرمایه، سهام شرکت را در اختیار داشتهاند، بسته به نوع افزایش سرمایه (آورده نقدی و مطالبات، سود انباشته و یا تجدید ارزیابی) میتوانند برای خرید سهام جدید نسبت به سایر فعالان بازار اولویت داشته و یا از سهام جایزه بهرهمند شوند.
چکیده مطلب:
پس از خواندن این مقاله انتظار میرود شما به صورت ساده با مفهوم سهام، شرکتهای سهامی و مزایای سرمایهگذاری در سهام آشنا شده باشید. از این پس انتخاب با شماست! میتواند با پیگیری بیشتر و آموزش بورس (البته اگر علاقهمند هستید!) وارد این حوزه شوید. حتی ممکن است از این راه درآمد کنونی خود را چند برابر کنید، همانطور که ثروتمندان خودساخته دیگر این کار را کردند! همه چیز به خود شما بستگی دارد …
سهم و سهام چیست و خرید و فروش آن چگونه انجام می شود؟
همانطور که یک خانه شش دانگ میباشد، هر شرکت نیز به قطعاتی مساوی تقسیم میشود که به این قطعات، سهم میگوییم. خریداران سهام چیست؟ سهام یک شرکت، در سود و زیان آن، شریک هستند.
اگر سرمایه یک شرکت را به قطعات مساوی 1000 ریالی تقسیم کنیم، به هرکدام از این قطعات، یک سهم گفته میشود. مثلا شرکتی که سرمایه 200 میلیارد تومانی دارد، تعداد سهامش2000000000000/1000 عدد یا 200 میلیون سهم خواهد بود.
سهام مدیریتی چیست؟
سهام مدیریتی به بخشی از سهام شرکت گفته میشود که دارنده سهام چیست؟ آن میتواند نقش تعیین کنندهای در شرکت داشته باشد. دارنده این سهام، آن را به منظور مدیریت آن مجموعه ،خریداری میکند. در اختیار داشتن حداقل 33% از کل سهام یک شرکت، باعث ایجاد قدرت مدیریتی میشود.
سهام کنترلی چیست؟
سهام کنترلی، به بخشی از سهام یک شرکت گفته میشود که دارنده آن میتواند در شرکت اعمال نفوذ کند. برای مثال، در بحث انتخاب هیئت مدیره، افراد مورد نظر خودش را پیشنهاد دهد.
سهامدار عمده
هر شخص یا شرکتی که بیشتر از 1% از سهام شرکتی را در اختیار داشته باشد، سهامدار عمده آن شرکت است.
سهامدار خرد
سهامداران یک شرکت که کمتر از 1% از سهام شرکت را در اختیار دارند، سهامداران خرد میباشند. بیشتر افرادی که در بورس فعالیت میکنند، سهامدار خرد محسوب میشوند.
دیدگاه شما