ارزش ذاتی سهم چیست؟
ارزش ذاتی یک سهم، اشاره به همان ارزش واقعی سهم دارد که از طریق تجزیه و تحلیل مالی یک شرکت به دست می آید. عموما ارزش ذاتی با ارزش روز یا واقعی سهام متفاوت است، ولی در بلندمدت قیمت سهام به سمت ارزش ذاتی خود حرکت می کند. در نظر داشته باشید که شناسایی ارزش ذاتی یک شرکت و خرید سهام به قیمتی پایین تر از ارزش ذاتی آن، یکی از روش های افزایش سود سرمایه گذاری در بورس است.
هر اندازه که میزان ارزش ذاتی یک سهم از ارزش بازاری آن بیشتر باشد، تمایل سرمایه گذاران به خرید آن سهم را افزایش می دهد و حالت عکس این موضوع نیز رخ می دهد، به طوری که هر اندازه قیمت سهام یک شرکت در بازار از ارزش ذاتی آن بیشتر شود، خریداران تمایل کمتری به سرمایه گذاری دارند و در طرف مقابل، سهامداران تمایل دارند که سهام خود را به فروش رسانند.
ارزش ذاتی یک سهم
ارزش ذاتی یک سهم، پیش بینی قیمتی است که سهم مورد نظر در آینده نزدیک کسب می نماید. در نظر داشته باشید که ارزش ذاتی سهم با قیمت فعلی هر واحد از آن کاملاً متفاوت بوده و در واقع آن میزان ارزش و اعتباری است که پیش بینی می شود سهم در آینده، به دست آورد. در چنین شرایطی اگر ارزش ذاتی یک سهم بالا باشد، یعنی اگر پیش بینی شود که در آینده نزدیک، قیمت سهم در بازار بیش تر از قیمت فعلی آن خواهد شد، سرمایه گذاران برای خرید آن اقدام می کنند، زیرا می دانند در شرایط فعلی و با خرید ارزان تر آن سهم خواهند توانست در آینده و با ارزشمند شدن سهم، از فروش به موقع آن سود مناسبی کسب کنند.
به عنوان مثال، تصور نمایید که ارزش یک واحد از سهم مورد نظر شما در بازار برابر با ۱۰۰ تومان باشد و قصد دارید روی این سهم سرمایه گذاری نمایید. شما بایستی پیش از اقدام به سرمایه گذاری بر روی سهم، ارزش ذاتی آن را در بازار تعیین و بررسی نمایید. با بررسی ها و مطالعات صورت گرفته، مشخص می شود که سهم مورد نظر، دارای ارزش ذاتی برابر با ۲۰۰ تومان بوده و همچنین پیش بینی می شود که این سهم در آینده، ارزش خود را به ارزش ذاتی سهم چیست؟ ۲۰۰ تومان برساند و بدین گونه مشخص می شود که ارزش ذاتی این سهم، بیش تر از قیمت فعلی آن سهم در بازار است. بنابراین به دلیل بالاتر بودن ارزش ذاتی، نسبت به قیمت سهم در بازار و از آن جایی که احتمال کسب سود وجود دارد، می توانید اقدام به خرید سهم در قیمت ۱۰۰ تومان نمایید. در صورتی که با بررسی های انجام شده چنین نتیجه گیری شود که ارزش ذاتی سهم مورد نظر شما، ۸۵ تومان است که در واقع، ارزش ذاتی سهم کمتر از قیمت فعلی ۱۰۰ تومان آن در بازار است، بهتر است که برای خرید سهم مزبور اقدام نکنید.
چگونگی شناسایی ارزش ذاتی یک سهم
برای شناسایی ارزش ذاتی یک شرکت، روش های مختلفی وجود دارد. سه روش اصلی برای تعیین ارزش دارایی های یک شرکت شامل، رویکرد ترازنامه ای، رویکرد نسبی و رویکرد تنزیلی است و کاربرد هر یک از این روش های معرفی شده با توجه به هدف ارزش گذاری، ماهیت فعالیت شرکت و ارزش گذاری آن است. در ادامه به توضیح دقیق تر هر یک از آنها خواهیم پرداخت.
رویکرد ترازنامه ای
در رویکرد ترازنامه ای ارزش خالص دارایی یک شرکت سرمایه گذاری، محاسبه می شود که معیاری برای مشخص کردن ارزش دارایی های یک شرکت است که در آن ذخیره کاهش ارزش دارایی ها، سود محقق شده بعد از تاریخ ترازنامه، ارزش افزوده پرتفوی غیر بورسی، ارزش افزوده پرتفوی بورسی و حقوق صاحبان سهام به هم اضافه و بر تعداد سهام شرکت، تقسیم می شوند.
موضوع مهم این است که در این روش، تنها ترازنامه اهمیت داشته و نیازی به صورت سود و زیان شرکت نداریم. در واقع باید حتما ارزش دارایی های ارزش ذاتی سهم چیست؟ شرکت را به طور دقیق بررسی و محاسبه نماییم.
رویکرد نسبی
رویکرد نسبی معمولا برای شرکت هایی که از ثبات و پایداری بیشتری برخوردارند مانند انواع شرکت های تولیدی نیز کارایی دارد. در رویکرد نسبی، ارزش ذاتی را بر‌اساس ارزیابی شرکت های مشابه انجام می دهند و یکی از بهترین روش های آن، استفاده از نسبت P/E است.
برای ارزش گذاری در این روش، نیاز است که چند شرکت با حوزه فعالیتی مشابه از نظر نرخ رشد و ریسک مورد بررسی قرار گیرند. چنانچه نسبت P/E شرکتی در مقایسه با P/E میانگین شرکت های مشابه آن صنعت پایین تر باشد، به این معناست که سهام آن شرکت زیر قیمت و کمتر از ارزش واقعی معامله می شود و جای رشد دارد. هرچند که P/E تنها گزینه موجود برای مقایسه در رویکرد نسبی نیست، اما به صورت کلی در شرکت هایی که از ثبات عملکردی برخوردارند، کارایی بالایی دارد.
رویکرد تنزیلی
در رویکرد تنزیلی، جریان های نقد آتی شرکت، با توجه به یک نرخ مشخص، تنزیل شده و ارزش شرکت در مقطع کنونی محاسبه می شود.
از آنجایی که ارزش ذاتی یک شرکت در رویکرد تنزیلی بر‌اساس جریان های نقدی آتی آن شرکت محاسبه می شود و به همین دلیل در بین روش های ارزش گذاری، این رویکرد را دقیق ترین و بهترین روش ارزیابی می دانند. یکی از مدل‌های رایج برای ارزشیابی سهام یک شرکت در رویکرد تنزیلی، مدل گوردون است که این مدل، ارزش ذاتی سهام را بر مبنای ارزش فعلی سود تقسیمی پیش بینی شده با نرخ ثابت، محاسبه می کند. در این روش، ارزش سهام تابعی از سودهای تقسیمی مورد انتظار در دوره آتی، هزینه حقوق صاحبان سهام و رشد مورد انتظار در سودهای تقسیمی در نظر گرفته می شود.
ارزش ذاتی چیست؟ روش محاسبه ارزش ذاتی سهم
برای فعالیت در بازار سرمایه و خرید و فروش سهام در این بازار باید به یک سری ملاک‌ها و معیارها مجهز باشید. در این بازار تحلیلگران همیشه به دنبال کشف فرصت‌ها و ابزارهایی هستند که به راحتی بتوانند بهترین زمان خرید و فروش سهام را بیابند تا به کسب سود حداکثری دست پیدا کنند.
در این فرآیند تحلیلگران بنیادی اول از هر چیزی به دنبال این هستند که ارزش ذاتی سهم چیست و چه تفاوت‌هایی با قیمت بازار دارد! در گام بعدی بر اساس این تفاوت‌ها و ارزیابی‌هایی که انجام می‌دهند، برای خرید و فروش سهام در بازار اقدام می‌کنند. این عمل بیشتر در بازه زمانی بلندمدت کاربرد دارد و بر این اساس ایده اصلی این است که قیمت هر سهم در نهایت به سمت میانگین ارزش ذاتی آن سهم حرکت خواهد کرد.
ارزش ذاتی سهام چیست؟
(Intrinsic value) به عنوان یکی از اصلاحات رایج بورسی شناخته میشود و از آن به عنوان معیاری برای معاملات اوراق بهادار استفاده میشود. ارزش ذاتی با استفاده از عوامل دیگر و فرمول‌های مربوطه قابل دستیابی است. به منظور آشنایی بیشتر با ارزش ذاتی سهام ابتدا به این توضیحات دقت نمایید: در گام اول باید تفاوت میان ارزش و قیمت سهم مشخص شود. این دو مفهوم با یکدیگر فرق داشته و برای درک این موضوع به این مثال توجه کنید: در بازار خودرو ارزش واقعی ماشین پراید برای همه مشخص است اما قیمت آن بسیار بالاست! این به این معنی است که ارزش واقعی پراید در بازار خودرو ایران نسبت به قیمت آن بسیار پایین‌تر است.
در بازار بورس قیمت به مبلغی گفته میشود که سهم در آن قیمت مورد معامله یا خرید و فروش قرار می‌گیرد. کشف این قیمت با استفاده از عوامل متعددی امکان‌پذیر است برخی از این عوامل نظیر میزان عرضه و تقاضا، هیجانات موجود در بازار، شرایط سیاسی کشور و … است. از طرف دیگر ارزش ذاتی سهم اهمیت و سودمندی آن سهم را نمایش می‌دهد و دو عاملی که روی آن بسیار تاثیرگذارند عبارتند از: عامل سودآوری و چگونگی کسب سود. کارشناسان و تحلیلگران بازار به منظور تشخیص قدرت سودآوری یک سهم از ابزارهای متنوعی استفاده می‌کنند تا قابلیت‌های سهم مدنظر را مشخص کنند. در این میان صورت‌های مالی، شرایط رشد شرکت و امور مالی مربوط به آن در روند ارزیابی قرار می‌گیرند و با استفاده از آنها مشخص میشود که میزان سودآوری شرکت در آینده برچه اساس خواهد بود. به یاد داشته باشید که به منظور به دست آوردن ارزش ذاتی سهم، باید جریان‌ها و صورت‌های مالی شرکت در سال‌های آینده پیش‌بینی شود.
ارزش ذاتی سهم در اصل به فاکتوری گفته میشود که در فرآیند تحلیل بنیادی و رویکردهای فاندامنتال در نظر گرفته میشود. اگر شما به عنوان یک سرمایه‌گذار قصد سرمایه‌گذاری بلندمدت را داشته باشید این عامل (ارزش ذاتی سهام) به عنوان یکی از مهمترین عوامل فرآیند سرمایه‌گذاری شما به حساب خواهد آمد. در ارزیابی‌هایی که از بازار بورس شده است به این اصل رسیده‌ایم که قیمت و ارزش یک سهم لزوما با هم برابر نیستند و اصل داستان بر این اساس است که قیمت سهم در گذر زمان به سمت ارزش سهم در حال حرکت است. برای آشنایی بیشتر در خصوص ارتباط بین ارزش ذاتی سهام و سرمایه‌گذاری به ادامه متن توجه نمایید.
سرمایه‌گذارانی که در بازار بورس با استفاده از ابزار تحلیل بنیادی حرکت می‌کنند و به معاملات نگاه می‌کنند، زمانی که قیمت یک سهم از ارزش ذاتی‌ش کمتر باشد برای خرید آن سهم اقدام می‌کنند در این حالت به اصطلاح ارزش بازاری سهم نسبت به ارزش ذاتی سهم کمتر بوده است. پیش‌بینی میشود که در آینده این سهم در بازار به سمت ارزش ذاتی خود حرکت کرده و در این پروسه سهام‌دار به سودی که در نظر داشته است، خواهد رسید. حال در نقطه مقابل زمانی که قیمت یک سهم نسبت به ارزش ذاتی آن بیشتر باشد، سهامداران برای فروش آن سهم اقدام خواهند کرد چرا که در بازار این امکان وجود دارد که قیمت سهم به ارزش واقعی خود برگشته و سهامداران فرصت فروش را از دست بدهند.
با این تفاسیر متوجه شدید که تفاوت قیمت و ارزش ذاتی یک سهم چگونه فرصت مناسبی را برای سهامداران ایجاد می‌کند که بتوانند در نقطه مناسب برای خرید و فروش سهم مدنظر اقدام کنند. اصطلاح حباب بازار نیز از همین مغایرت قیمت بوجود آمده است. زمانی را تصور کنید که قیمت سهم بیشتر از ارزش ذاتی آن باشد، در این حالت حباب مثبت بوجود می‌آید و سهامداران بهتر است که برای فروش سهم اقدام کنند. برعکس، اگر قیمت سهم از ارزش ذاتی آن کمتر باشد، حباب منفی شکل گرفته و بهتر است که سرمایه‌گذاران برای خرید این سهم اقدام کنند.
نحوه محاسبه ارزش ذاتی سهام چگونه است؟
به دست آوردن ارزش ذاتی یک سهم یک کار پیچیده و تخصصی به شمار می‌آید که کارشناس یا تحلیل‌گر با استفاده از فرمول‌های متعدد به ارزش ذاتی سهم دست پیدا می‌کند. این نکته را در نظر داشته باشید که تحلیل بنیادی به عنوان یک فرآیند ارزیابی سهم شناخته میشود که هر شخصی توانایی پرداختن به آن را ندارد. در همین راستا شرکت‌ها و سازمان‌های مرتبط بوجود آمده‌اند که با استفاده از ارزیابی و تحلیل‌هایی که به عمل می‌آورند، خدمات مشاوره‌ای را به علاقه‌مندان ارائه می‌دهند.
مدل گوردون به عنوان یکی از روش‌های محاسبه ارزش ذاتی سهم است. مدلی که ارزش ذاتی سهام را، بر مبنای سود تقسیمی پیش‌بینی‌شده با نرخ ثابت، محاسبه می‌کند. در نظر داشته باشید که برای استفاده از این روش باید چندین شاخص را در فرمول قرار دهید تا بتوانید به ارزش واقعی سهام یک شرکت دست یابید. فرمول مدل گوردون برای به دست آوردن ارزش ذاتی سهم به شکل زیر است:
(Intrinsic value of stock = D÷(k-g
- D : سود تقسیمی مورد انتظار هر سهم.
- K : بازه مورد انتظار سرمایه‌گذار.
- G : نرخ رشد مورد انتظار سود تقسیمی سهام.
نحوه محاسبه ارزش دارایی‌های مالی شرکت
کارشناسان و تحلیلگران به منظور به دست آوردن ارزش ذاتی هر سهم، در گام اول باید ارزش داریی‌های مالی آن شرکت را محاسبه نمایند و برای این پروسه رویکردهای متنوعی وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
رویکرد ترازنامه‌ای: در این رویکرد معمولا ارزش دارایی‌های شرکت چه از نوع مشهود و چه از نوع غیرمشهود، مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد. در همین راستا یکی از روش‌های رایج در رویکرد ترازنامه‌ای، بررسی و تحلیل ارزش خالص دارایی شرکت مدنظر است. در نظر داشته باشید که از NAV به عنوان یک فاکتور برای تعیین ارزش‌های دارایی‌های یک شرکت استفاده میشود که در آن مجموع ذخیره کاهش ارزش دارایی‌ها، سود محقق شده بعد از تاریخ ترازنامه، ارزش افزوده پرتفوی غیر بورسی، ارزش افزوده پرتفوی بورسی و حقوق صاحبان سهام بر تعداد سهام شرکت تقسیم می‌شوند.
رویکرد نسبی: در این روش به اصطلاح ارزش واقعی یک شرکت در مقایسه با ارزش سایر شرکت‌های مشابه تعیین میشود. در این رویکرد بیشتر از نسبت P/E استفاده میشود. برای درک بیشتر در این رویکرد، دو شرکت را درنظر داشته باشید که از لحاظ نرخ رشد، ریسک و … در شرایط یکسانی باشند. در این فرآیند اگر P/E یکی از این شرکت‌ها در مقایسه با دیگری از مقدار کمتری برخوردار باشد، به این معنی است که سهام آن شرکت زیر قیمت و کمتر از ارزش واقعی آن در بازار مورد خرید و فروش قرار می‌گیرد و این سهم از نظر بنیادی برای سرمایه‌داران جای رشد دارد و به سودآوری منجر خواهد شد. البته P/E تنها فاکتور مدنظر در این رویکرد نیست و بهتر است از سایر فاکتورها در ارزیابی شرکت استفاده شود.
رویکرد تنزیلی: از نظر کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه، این روش به عنوان بهترین و دقیق‌ترین روش برای ارزشگذاری سهام محسوب شده که با در نظر گرفتن جریان‌های نقدی تولیدی شرکت مورد محاسبه قرار می‌گیرد. همچنین در رویکرد تنزیلی، جریان‌های نقد آتی شرکت با توجه به یک نرخ مشخص، تنزیل می‌شوند و به این ترتیب، ارزش فعلی شرکت به دست می‌آید.
سخن آخر
در بازار سرمایه معیارها و ابزارهای متنوعی به منظور خرید و فروش سهام در نظر گرفته میشود. سرمایه‌گذارانی که با استفاده از علم بنیادی به بررسی و ارزیابی بازار و وضعیت شرکت‌های بورسی می‌پردازند، قادر هستند که با به دست آوردن ارزش ذاتی سهام یک شرکت، نسبت به خرید و فروش آن تصمیم‌گیری نمایند. کارشناسان ارزش ذاتی سهم ارزش ذاتی سهم چیست؟ چیست؟ فعال در حوزه سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه بر این عقیده‌اند که با استفاده از تعیین ارزش ذاتی سهام یک شرکت می‌توان به موقعیت‌های عالی برای خرید و فروش آن اقدام کرد و از این رویکرد به سودآوری بسیاری در جریان سرمایه‌گذاری دست پیدا کرد.
ارزش ذاتی سهام چیست و چگونه محاسبه میشود؟
برای خرید و فروش سهم در بازار سرمایه و بورس، لازم است ملاک و معیارهایی داشته باشیم. تحلیلگران همواره به دنبال پیدا کردن فاکتورهای دقیق هستند تا بتوانند بهترین زمان را برای معامله و کسب سود پیدا کنند. این معیارها در رویکردهای مختلف متفاوت هستند. تحلیلگران بنیادی قبل از هر چیز بررسی می‌کنند که ارزش ذاتی سهم چیست و چه تفاوتی با قیمت بازار دارد؛ سپس بر اساس این تفاوت برای خرید و فروش اقدام می‌کنند. این یک دیدگاه بلندمدت است و بر اساس این ایده شکل گرفته است: قیمت هر سهم در نهایت به سمت میانگین ارزش ذاتی آن سهم حرکت خواهد کرد.
ارزش ذاتی سهم چیست؟
ارزش بنیادی یا ارزش ذاتی سهم چیست؟ ارزش ذاتی سهم که در انگلیسی Intrinsic value نامیده میشود، یکی از اصطلاحات رایج بورس و بازار سرمایه است و به عنوان معیاری برای خرید و فروش مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ارزش را بر اساس عوامل مختلف و با فرمول‌های خاصی محاسبه می‌کنند اما قبل از پرداختن به آنها، لازم است تصویری کلی درباره ارزش ذاتی سهم چیست؟ این معیار داشته باشیم.
یک نکته مهم در این میان، درک تفاوت ارزش و قیمت است. تفاوت این دو مفهوم را در زندگی روزمره خود نیز مشاهده می‌کنیم. مثلا همه می‌دانند ارزش واقعی پراید بسیار کمتر از قیمت فعلی آن است! قیمت یعنی همان رقمی که سهم امروز با آن خرید و فروش میشود. این قیمت تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد؛ عواملی مانند میزان عرضه و تقاضا، جو حاکم بر بازار، اوضاع سیاسی کشور و … . ارزش ذاتی، اهمیت و سودمندی یک سهم را نشان می‌دهد و دو عامل قدرت سودآوری و چگونگی کسب سود روی آن تأثیر می‌گذارند.
کارشناسان و تحلیلگران برای مشخص کردن قدرت سودآوری یک سهم، تمامی ابعاد واحد اقتصادی مربوط به آن را مورد بررسی قرار می‌دهند و قابلیت‌های آن را مشخص می‌کنند. در این راستا صورت‌های مالی، پتانسیل رشد، دارایی‌ها و … یک شرکت بررسی میشود و در نهایت مشخص خواهد شد که آیا آن شرکت می‌تواند در آینده هم سودآوری خود را تکرار کند و افزایش دهد یا خیر. کیفیت و چگونگی کسب سود نیز با سنجیدن معیارهایی مثل میزان رضایت کارکنان و مشتریان، وضعیت در مقایسه با رقبا، میزان ریسک، پیش‌بینی وضعیت سود در آینده و … تعیین میشود. برای تعیین ارزش ذاتی سهام، لازم است جریان‌ها و صورت‌های مالی شرکت در سال‌های آینده پیش‌بینی شود.
ارزش ذاتی فاکتوری است که در تحلیل بنیادی و رویکردهای فاندامنتال به بازار در نظر گرفته میشود. اگر قصد سرمایه‌گذاری بلندمدت داشته باشید، این فاکتور یکی از مهمترین عواملی است که باید در نظر بگیرید. قیمت و ارزش یک سهم لزوما با هم برابر نیستند اما تصور رایج این است که قیمت سهام در گذر زمان به ارزش ذاتی سهم چیست؟ سمت ارزش ذاتی آن حرکت می‌کند.
سرمایه‌گذارانی که رویکرد بنیادی دارند، زمانی که قیمت سهم از ارزش ذاتی آن کمتر باشد برای خرید اقدام می‌کنند. در این حالت ارزش بازاری از ارزش ذاتی سهام کمتر است و پیش‌بینی میشود قیمت در آینده بیشتر شود. به این بازار در انگلیسی undervalue می‌گویند. زمانی که قیمت از ارزش واقعی یک سهم بیشتر باشد با بازار overvalue مواجه هستیم. در این حالت، سرمایه‌گذاران برای فروش اقدام می‌کنند.
با این اوصاف، تفاوت ارزش و قیمت عامل مهمی برای سرمایه‌گذاران است و زمان ورود به بازار و خروج از آن را برای‌شان مشخص می‌کند.
اصطلاح حباب بازار، از همین تفاوت به وجود آمده است. زمانی که قیمت یک سهم از ارزش ذاتی آن بیشتر باشد، حباب مثبت به وجود آمده و لازم است برای فروش اقدام شود. برعکس، وقتی که قیمت سهم از ارزش واقعی آن کمتر باشد، حباب منفی شکل گرفته و فرصت مناسبی برای خرید محسوب میشود.
ارزش ذاتی سهام چگونه محاسبه میشود؟
محاسبه ارزش ذاتی سهام یک کار پیچیده و تخصصی است که با استفاده از فرمول‌های مختلف و رویکردهای مختلف انجام میشود. اساسا تحلیل بنیادی یک روش تخصصصی است که هر کسی وقت و توانایی یادگیری آن را ندارد. به همین دلیل شرکت‌ها و متخصصان مشاوره سرمایه‌گذاری به وجود آمده‌اند تا تحلیل‌های تخصصی خود را به سهامداران ارائه دهند و آنها را در زمینه خرید و فروش سهام راهنمایی کنند.
مدل گوردون یکی از روش‌های رایج برای محاسبه ارزش ذاتی سهم است. مدلی که ارزش ذاتی سهام را، بر مبنای ارزش فعلی سود تقسیمی پیش‌بینی‌شده با نرخ ثابت، محاسبه می‌کند.
برای استفاده از این مدل، لازم است چند شاخص را در یک فرمول قرار دهید و ارزش واقعی سهام یک شرکت را به دست آورید. فرمول مدل گوردون برای محاسبه ارزش ذاتی سهم به این شکل است:
(Intrinsic value of stock = D÷(k-g
در این فرمول D سود تقسیمی مورد انتظار هر سهم، K بازده مورد انتظار سرمایه‌گذار و g نرخ رشد مورد انتظار سود تقسیمی سهام است.
ارزش دارایی‌های مالی شرکت چگونه محاسبه میشود؟
تحلیلگران بنیادی برای محاسبه ارزش ذاتی سهام یک شرکت، ارزش دارایی‌های آن شرکت را نیز محاسبه می‌کنند و برای این کار، رویکردهای مختلفی وجود دارد.
- رویکرد ترازنامه‌ای: در این رویکرد ارزش دارایی‌های شرکت، چه موارد مشهود و چه غیر مشهود، محاسبه میشود. یکی از روش‌های رایج در رویکرد ترازنامه‌ای، محاسبه ارزش خالص دارایی یا NAV شرکت است. فاکتور NAV معیاری برای مشخص کردن ارزش دارایی‌های یک شرکت است که در آن ذخیره کاهش ارزش دارایی‌ها، سود محقق شده بعد از تاریخ ترازنامه، ارزش افزوده پرتفوی غیر بورسی، ارزش افزوده پرتفوی بورسی و حقوق صاحبان سهام به هم اضافه و بر تعداد سهام شرکت تقسیم می‌شوند. در حقیقت در این روش، صحبتی از سود و زیان شرکت به میان نمی‌آید و تنها ترازنامه در نظر گرفته میشود.
- رویکرد نسبی: در این روش، ارزش واقعی هر شرکت با توجه به شرکت‌های مشابه تعیین میشود. کسانی که از این روش استفاده می‌کنند بر این عقیده هستند که دارایی‌های مشابه قاعدتا باید ارزش یکسانی داشته باشند. در این رویکرد، بیشتر از نسبت P/E استفاده میشود.
دو شرکت را در نظر بگیرید که از نظر نرخ رشد، ریسک و … شرایط مشابهی دارند. اگر P/E یکی از این شرکت‌ها در مقایسه با دیگری پایین باشد، یعنی سهام آن شرکت ارزش ذاتی سهم چیست؟ زیر قیمت و کمتر از ارزش واقعی معامله میشود و جای رشد دارد. این شرایط فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری در بورس محسوب میشود. البته P/E تنها گزینه موجود برای مقایسه در رویکرد نسبی نیست. در حقیقت بهتر است در مورد هر صنعتی از ضریب‌ها و شاخص‌های مخصوص آن استفاده کنیم تا نتیجه دقیق‌تری به ارزش ذاتی سهم چیست؟ دست آید.
- رویکرد تنزیلی: کارشناسان این رویکرد را دقیق‌ترین و مهمترین روش ارزشگذاری می‌دانند که با توجه به جریان‌های نقدی تولیدی شرکت محاسبه میشود. در رویکرد تنزیلی، جریان‌های نقد آتی شرکت با توجه به یک نرخ مشخص، تنزیل می‌شوند و به این ترتیب، ارزش فعلی شرکت به دست می‌آید.
سخن آخر
معیارهای مختلفی برای تصمیم‌گیری در مورد خرید یا فروش سهام وجود دارد. افرادی که در تحلیل بورس و بازار سرمایه رویکرد بنیادی دارند، قبل از خرید در نظر می‌گیرند که قیمت فعلی و ارزش ذاتی سهم چیست و چقدر است. آنها عقیده دارند قیمت‌ها به مرور زمان به سمت میانگین ارزش ذاتی سهام حرکت خواهند ارزش ذاتی سهم چیست؟ کرد و تفاوت میان این دو مشخص می‌کند چه زمانی برای خرید یا فروش مناسب است.
ارزش ذاتی سهم چیست و چگونه محاسبه میشود؟ صفر تا صد
ارزش ذاتی سهم یا همان intrinsic value عبارت است از بها و ارزش واقعی یک دارایی. ارزش ذاتی سهم لزوماً با بهای آن سهم در بازار برابری نمی‌کند، بلکه می‌تواند مقادیر بالاتر یا پایین‌تری داشته باشد. در این مطلب با ارزش ذاتی سهم و کاربرد آن بیشتر آشنا خواهید شد.
ارزشیابی شرکت‌ها و ارزش ذاتی سهم آنها
سرمایه‌گذاران به‌محض ورود به بازار بورس با گزینه‌های متعددی برای سرمایه‌گذاری روبه‌رو خواهند بود. تشخیص گزینه‌ی مناسب سرمایه‌گذاری نیازمند یکسری محاسبات و دانش است؛ به‌عنوان‌مثال این‌که روند مالی شرکت مذکور برای خرید سهام رو به رشد است یا خیر؟ روحیات سرمایه‌گذار تحمل ریسک خرید این سهم به‌خصوص را دارد یا خیر؟ و بسیاری پرسش‌های دیگر که تعیین‌کننده‌ی گزینه‌ی لازمه‌ی خرید سهام و سرمایه‌گذاری هستند.
یکی از راهکارهایی که می‌تواند به سرمایه‌گذار کمک کند تا شرکت مناسب را برای سرمایه‌گذاری بیابد ارزیابی و مقایسه‌ی شرکت‌های مختلف است. در این روش، محاسباتی روی ارزش خالص دارایی ، تعداد سهام، سرمایه‌ی کل و … از هر شرکت اجرا می‌گردد. نتایج به‌دست‌آمده یکسری عدد و رقم است که به‌راحتی می‌توان آنها را با هم مقایسه کرد. یکی از این محاسبات اندازه‌گیری پارامتری به نام «ارزش ذاتی سهم» است که در ادامه بیشتر با این پارامتر و چگونگی محاسبه‌ی آن آشنا خواهید شد.
ارزش ذاتی سهم و نحوه‌ی محاسبه‌ی آن
همان‌طور که در مقدمه‌ی این مطلب ذکر کردیم ارزش ذاتی سهم، به بهای واقعی آن سهام گفته میشود. البته ارزش ذاتی با قیمت فعلی سهام متفاوت است؛ برای شفافیت بهتر به مثال زیر توجه کنید.
تصور کنید یک شرکت با ۱ میلیون تومان سرمایه تأسیس شده است؛ اگر این شرکت ۱۰۰۰ سهم داشته باشد، ارزش اسمی هر سهم ۱۰۰۰ تومان خواهد بود (۱۰۰۰*۱۰۰۰= ۱۰۰۰۰۰۰ تومان). امّا همان‌طور که می‌دانید قیمت معاملات سهام در بازار با نرخ اسمی آن متفاوت است. به‌عنوان‌مثال در نظر بگیرید که هر واحد سهام این شرکت در بازار با رقمی در حدود ۵۰۰۰ تومان معامله میشود. این ۵۰۰۰ تومان قیمت بازاری سهام خواهد بود. حال به مقایسه‌ی ارزش فعلی (بازاری) و ارزش ذاتی سهم می‌پردازیم. سرمایه‌گذار می‌تواند بررسی کند و به این نتیجه برسد که رقم ارزش سهام این شرکت در آینده احتمالاً با رشد قیمتی همراه خواهد بود. به‌عنوان‌مثال این احتمال وجود دارد که سهامی که فعلاً ۵۰۰۰ تومان معامله میشود، در آینده به ۷۰۰۰ تومان برسد! در این شرایط گفته میشود که ارزش ذاتی سهام ۷۰۰۰ تومان است.
ارزش ذاتی سهام می‌تواند با قیمت بازاری سهم برابر باشد یا مقادیری بیشتر یا کمتر از آن را داشته باشد. درهرصورت سرمایه‌گذار با توجه به این پارامتر می‌تواند تصمیم‌گیری کند که خرید سهام منطقی هست یا خیر.
شناسایی ارزش ذاتی سهام
برای محاسبه‌ی ارزش ذاتی سهام روش‌های مختلفی وجود دارد. معمولاً از سه روش که در لیست زیر بیان شده است برای به دست آوردن این پارامتر اقدام میشود:
- رویکرد ترازنامه‌ای
- رویکرد نسبی
- رویکرد تنزیلی
در هر یک از روش‌های مذکور محاسبات بر اساس ماهیت فعالیت شرکت و هدف ارزشگذاری ، اجرا می‌شوند. در ادامه این روش‌ها را توضیح می‌دهیم:
- رویکرد ترازنامه‌ای برای محاسبه‌ی ارزش ذاتی سهم
در این روش برای به دست آوردن ارزش ذاتی سهم به ترازنامه‌ی شرکت مراجعه میشود. آنچه در این محاسبات در نظر گرفته میشود دارایی شرکت است؛ این روش سود و زیان شرکت را در نظر نمی‌گیرد. استفاده از این روش در کشورهای تورمی همچون ایران رایج نیست چرا که ارزش دارایی‌ها که در ترازنامه ثبت شده است به‌روز نیست. - رویکرد نسبی برای محاسبه‌ی ارزش ذاتی سهم
این روش برای شرکت‌هایی کاربرد دارد که در آینده احتمالاً وضعیت ثابتی خواهند داشت. همان‌طور که از نام این روش پیداست در آن شرکت‌های هم‌صنعت نسبت به هم سنجیده خواهند شد؛ بنابراین با یک راهکار رقابتی مواجه هستیم. - رویکرد تنزیل جریانات نقدی برای محاسبه‌ی ارزش ذاتی سهم
روش سوم برای محاسبه‌ی ارزش ذاتی سهم، رویکرد تنزیل جریانات نقدی است که در این روش به جریان نقدی آینده توجه میشود. در بین راهکارهای مختلف محاسبه‌ی ارزش ذاتی سهم این رویکرد بهترین و دقیق‌ترین روش به‌حساب می‌آید. روش‌های مختلفی برای پیاده‌سازی این رویکرد وجود دارد که معروف‌ترین آنها « مدل گوردون» است.
اهمیت ارزش ذاتی سهم
ارزش ذاتی سهم قیمت معامله‌ی آن سهم نیست، پس شاید برایتان سؤال ایجاد شده باشد که اهمیت و کاربرد آن چیست. باید توجه داشت که «ارزش» یک کالا با «قیمت» آن تفاوت دارد؛ در زندگی روزمره بارها این موضوع را تجربه کرده‌ایم. بسیار پیش آمده که خرید یک کالای باکیفیت را با قیمت مناسب انجام داده‌ایم و با این جمله روبه‌رو شده‌ایم که “فلان وسیله خیلی می‌ارزد!”این ارزنده بودن همان «ارزش ذاتی» کالا در مقایسه با قیمت آن است. بگذارید مثالی بزنیم: خودروی پراید در میان خودروهای داخلی ارزان‌تر از سایر خودروها است، امّا به عقیده‌ی بسیاری از تحلیلگران ارزش پراید کمتر از مبلغی است که برای خرید آن می‌پردازیم. این قیمت پراید از عوامل متعددی سرچشمه می‌گیرد؛ به‌عنوان‌مثال میزان عرضه و تقاضا، تصمیمات سیاسی و … قیمت پراید را تعیین می‌کنند، اما ارزش ذاتی آن بسیار پایین‌تر است.
موضوع تفاوت بین ارزش ذاتی و قیمت معامله‌ای، در بازار سهام نیز وجود دارد. سرمایه‌گذار باید بداند آیا سهامی را که با قیمت فعلی در بازار سهام خریداری می‌کند واقعاً به آن قیمت می‌ارزد یا نه. یکی از مسائلی که در حوزه‌ی ارزنده بودن سهام مطرح میشود بحث سودآوری سهام در آینده است. برای این موضوع باید روشن شود که سهام شرکت، طبق صورت‌حساب مالی و دارایی‌های آن شرکت چقدر پتانسیل رشد دارد؛ این موارد در پارامتر ارزش ذاتی سهام گنجانده خواهند شد. به‌عبارت‌دیگر طبق یک دیدگاه بلندمدت، قیمت فعلی هر سهم به سمت میانگین ارزش ذاتی آن حرکت می‌کند، یعنی قیمت بازاری سهم به قیمت واقعی خود نزدیک خواهد شد.
ارزش ذاتی سهم و پیدایش حباب
در بخش قبلی مثالی در خصوص ارزنده بودن قیمت کالا زدیم؛ گفتیم به عقیده‌ی برخی از تحلیلگران ارزش پراید کمتر از مبلغ آن است؛ این جمله یک حباب را تعریف می‌کند. حباب زمانی در بازار به‌وجود می‌آید که قیمت کالا یا سهم مسیر متفاوتی از ارزش ذاتی آن در پیش گیرد. معمولاً حباب به صورتی است که قیمت بازاری مقداری بالاتر از ارزش ذاتی است، مثل قیمت بازاری پراید. امّا موضوع حباب منفی نیز وجود دارد که در شرایط عکس به‌وجود خواهد آمد، یعنی قیمت کالا یا سهم مقداری پایین‌تر از ارزش ذاتی آن باشد.
حال یک سرمایه‌گذار اگر بدون توجه به پارامتر ارزش ذاتی سهم اقدام به انجام معاملات سهام نماید، به‌احتمال‌زیاد دچار خسارت میشود. پارامتر ارزش ذاتی سهم به سرمایه‌گذار می‌گوید که زمانی برای سرمایه‌گذاری ایدئال است که سهام با قیمت پایین‌تری از ارزش واقعی آن به فروش برسد. به‌عبارت‌دیگر شرایط حباب منفی شرایط ایدئال برای سرمایه‌گذاری خواهد بود.
جمع‌بندی آکادمی دانایان
ارزش ذاتی سهم به قیمت و بهای واقعی سهم گفته میشود. ارزش ذاتی لزوماً با نرخ بازاری سهم برابر نیست. رقم به‌دست‌آمده به‌عنوان ارزش ذاتی برای سرمایه‌گذاران از اهمیت فراوانی برخوردار است زیرا با سنجش این پارامتر می‌توان تحلیل بنیادی قوی‌تری را در خصوص سرمایه‌گذاری شرکت مذکور اجرا کرد؛ درنتیجه خریدوفروش موفق‌تر و مناسب‌تری از سهام به‌وجود می‌آید. برای اطلاعات تخصصی‌تر درباره‌ی مبحث ارزش ذاتی، از شما دعوت می‌کنیم ویدیوی «ارزش ذاتی چیست؟» از دیوید داموداران، اقتصاددان بزرگ جهان را که توسط تیم آکادمی دانایان آماده شده است، تماشا کنید.
ارزش ذاتی سهم چیست و چگونه محاسبه میشود؟
زمانی که اقدام به خرید و فروش سهام می‌کنیم یا از طریق معرفی دوستان و آشنایان این کار را انجام می‌دهیم یا با استفاده از تحلیل تکنیکال و فاندامنتال. نوع اول معامله که به ((رد و بدل کردن سیگنال)) مشهور است از نظر بسیاری از کارشناسان غیر قابل قبول به حساب می‌آید. اما نوع دوم نیاز به آموزش و کسب مهارت دارد که بهترین راه برای سرمایه گذاری مستقیم در بورس به صورت فردی به حساب می‌آید. اما موضوعی که مطرح است این است که ما برای آشنایی و تسلط داشتن به بازار بورس باید با مفاهیم پایه‌ای آن نیز آشنا شویم. یکی از مفاهیم پایه‌ای، ارزش ذاتی سهم است و این که چگونه محاسبه میشود. در ادامه با این مفهوم آشنا خواهیم شد و راه محاسبه آن را یاد می‌گیریم.
ارزش ذاتی سهم (Intrinsic Value)
اولین موردی که باید در ذهن داشته باشیم این است که هر سهمی چه در رشد باشد و چه در نزول، در واقع متمایل ارزش ذاتی سهم چیست؟ به ارزش ذاتی خود در حال حرکت است. ارزش ذاتی سهام مانند اوراق بهادار بر مبنای دو عامل به نام‌های قدرت سودآوری و کیفیت کسب سود محاسبه میشود. در گام اول به بررسی و شناخت قدرت سودآوری می‌پردازیم؛ قدرت سودآوری یک سهم بر اساس قابلیت‌های واحد اقتصادی آن محاسبه میشود. ثبات سودآوری و این ارزش ذاتی سهم چیست؟ که سودآوری سهم در سال‌های آینده نیز تکرار شود یکی از عواملی است که ارزش ذاتی سهم را بالا و یا پایین می‌آورد. کسب سود یک سهم با سنجش قدرت رقابت آن سهم با دیگر سهم‌های هم‌خانواده‌اش و البته کسب رضایت مشتری پدید می‌آید. ارزش ذاتی هر سهمی رابطه مستقیم با ریسک نسبی و دارایی‌های حال حاضر شرکت دارد و بسیاری از کسانی که می‌خواهند به سرعت برای خرید یک سهم نتیجه گیری کنند به بررسی ارزش فعلی (Present Value) سهم توجه می‌کنند. ارزش فعلی به خریداران این پیش بینی را می‌دهد که آیا شرکت مربوطه خواستار اجرای پروژه‌های بیشتر و یا کسب سود در آینده هست یا خیر.
ارزش ذاتی سهام در مقایسه با ارزش بازاری آن
این اصل را باید به خاطر بسپاریم که ارزش بازار همیشه با ارزش ذاتی سهام یکسان نیست. در واقع بسیاری از سرمایه گذاران با توجه به تفاوت قیمت ذاتی و بازاری سهام اقدام به خرید می‌کنند. دو اصطلاح Undervalue و Overvalue در زمان معاملات مدنظر قرار می‌گیرد که Undervalue به زمانی گفته میشود که قیمت بازار یک سهم از ارزش ذاتی آن پایین‌تر است و Overvalue مربوط به زمانی میشود که ارزش بازاری از ارزش ذاتی سهم بالاتر است.
با چند اصل آشنا شویم
در میان دو عامل اصلی در ارزش ذاتی سهم، چند اصل وجود دارد که باید آنها را شناخت. اصل انتظاری بودن نرخ‌ها و اصل تفکیک اقلام غیر عملیاتی اصولی هستند که باید برای شناخت ارزش ذاتی سهم با آنها آشنا شد.
اصل تفکیک غیر عملیاتی
برای این که بتوان فهمید که اندازه‌گیری‌های عملکرد یک شرکت و اقلام و متغیرهای آن به درستی انجام شده است باید از این اصل استفاده کرد.
اصل انتظاری بودن نرخ ها
رشد و بازده سرمایه گذاری و بازده سهامداران از دیگر مواردی است که در اصل انتظاری بودن نرخ‌ها سنجیده میشود. دلیل اصلی بررسی نرخ های فعلی برای به دست آوردن نرخ های آتی سهم یک شرکت انجام میشود.
آشنایی با اختصارهای ارزش ذاتی سهم
روش‌های دیگر برای به دست آوردن ارزش ذاتی سهم، آشنایی با علائم اختصاری محاسباتی آن است. ضرایب مختلفی وجود دارد که این امکان را برای محاسبه ارزش ذاتی سهم به ما می‌دهد؛ P/E (نسبت قیمت به سود)، P/S ( نسبت قیمت بر فروش)، P/B (قیمت بر سود دفتری)، P/D (قیمت بر سود تقسیمی)، EV/S (ارزش شرکت به فروش).
نتیجه گیری
بی شک برای شناخت ارزش ذاتی سهم باید تمام موارد نام برده بارها و بارها تمرین شوند تا ملکه ذهن هر سرمایه گذاری شود که می‌خواهد بنا بر اصل ارزش‌ها اقدام به خرید سهم کند.
ارزش ذاتی سهام مانند اوراق بهادار بر مبنای دو عامل به نام‌های قدرت سودآوری و کیفیت کسب سود محاسبه میشود.
دیدگاه شما