اثر احتمال کسری بودجه و افزایش انتظارات تورمی بر آینده بورس
۵ روز پس از اعمال دامنه نوسان نامتقارن، فشار فروش اکثر نمادها پا برجا بوده اما با توجه به احتمال کسری بودجه و افزایش انتظارات تورمی، مسیر کلی بازار سهام نباید نزولی باشد.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، شرکت مشاور سرمایه گذاری ابن سینامدبر (اماکو) با بررسی روند معاملات آخرین روز کاری این هفته بازار سهام اعلام کرد: معاملات آخرین روزکاری هفته در حالی به پایان رسید که شاخص کل با کاهش 0.6 درصدی به یک میلیون و 238 هزار واحد و شاخص هم وزن با افزایش 0.21 درصدی به 438 هزار و 966 واحد رسیدند.
حال پنج روز پس از اعمال دامنه نوسان نامتقارن به دنبال کمبود نقدینگی، بازار علامتی از تمایل به رشد نشان نداده و به متغیرهای بنیادی همچون تصویب کلیات بودجه و حتی رشد قیمتها در بازارهای جهانی واکنش مثبتی نداشته است و خستگی و ناامیدی بیش از پیش در فعالان بازار دیده میشود. به همین دلیل است که فشار فروش در کف دامنه نوسان منفی دو درصدی در بسیاری از نمادها دیده می شود و باعث بروز ضعف شاخص و کاهش چشمگیر ارزش معاملات خرد شده است.
سه شنبه کلیات لایحه بودجه تصویب شد و بررسی جزئیات آن به کمیسیون تلفیق رفت آن هم در شرایطی که همچنان دلار 4200 تومانی در آن دیده می شود. سوال این است که آیا دولت منابع کافی برای مخارج سال 1400 را در اختیار دارد؟ پاسخ به احتمال قوی ، منفی خواهد بود.در این صورت احتمال افزایش انتظارات تورمی تقویت خواهد شد و در نتیجه بازار سهام اگرچه ممکن است با این وضعیت به برخی صنایع روی خوش نشان ندهد اما مسیر کلی نیز با فرض تداوم تورم نباید نزولی باشد.
در پایان معاملات پر نوسان دیروز، نمادهای"فارس، فولاد، شستا " بیشترین تاثیر منفی را بر شاخص کل داشتند. ارزش معاملات بورس و فرابورس 7 و 6.1 هزار میلیارد تومان بود.
در گروه بانکی نمادهای " وبصادر، وبملت، وتجارت " پر عرضه ظاهر شدند و به صف فروش رسیدند و به ترتیب با قیمت های منفی 1.88، 1.72 و 1.72 درصد به کار پایان دادند. در گروه فلزات اساسی معاملات " فولاد، فملی " با قیمت های منفی 1.85 و 1.22 درصد به پایان رسیدند. نمادهای گروه پالایشی همچون " شبریز ،شبندر " پر تقاضا ظاهر شدند. این در حالی است که دو نماد" شتران، شپنا" با فشار فروش همراه شدند.
به نظر می رسد افزایش کرک اسپرد و افزایش تخفیف در نرخ خوراک این گروه دلیل توجه اهالی بازار به نمادهای گروه پالایشی باشد. در گروه خودرویی نمادهای"خودرو ،خساپا" روز پر عرضه ای را تجربه کردند و به صف فروش رسیدند و با قیمت های منفی 1.43 و 1.58 درصد به کار پایان دادند.
وضعیت بازارهای جهانی و رقیب:
سومین روز هفته کاری میلادی در بازارهای جهانی، معاملات کامودیتیها با نوسانات اندک همراه شدند. مس در محدوده 8354 دلار، روی به 2829 دلار و هر انس طلا به 1785 دلار رسید. هر بشکه نفت برنت در محدوده 63.72 دلار معامله و قیمت نفت خام WTI نیز به 60.25 دلار در هر بشکه رسیده است.
بررسی بازارهای رقیب نیز نشان می دهد نرخ هر دلار آمریکا در محدوده 25 هزار و 950 تومان معامله میشود. صرافی ملی نرخ دلار را 25 هزار و 170 تومان اعلام کرد. قیمت سکه نیز حدود 11 میلیون و 950 هزار تومان گزارش شده است.
بررسی چند رویداد:
رهبر انقلاب در نشست تصویری درباره برجام فرمودند: حرف فایدهای ندارد فقط عمل. با حرف و وعده جمهوری اسلامی قانع نخواهد بود.
محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه از ادامه دلار 4200 تومانی تا نیمه اول سال آینده خبر داد و گفت: با همکاری مجلس تا جایی که امکان دارد از افزایش قیمتها جلوگیری خواهد شد.
حجتاله فیروزی سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: با اصلاح طرح ساماندهی صنعت خودرو، محصولات تولید شده داخلی در بورس عرضه میشوند.
روح اله لطیفی سخنگوی گمرک از تجارت 58.7 میلیارد دلاری ایران در 10 ماه سال جاری خبر داد که سهم صادرات و واردات با 94.5 و 28.2 میلیون تن، 28 و 30.6 میلیارد دلار بوده است.
پالایشگاه تبریز از اتمام سه طرح توسعه تا پایان سال و طی مراحل پذیرش شرکت زیرمجموعه در بورس خبر داد.
ستاد تنظیم بازار قیمت مصوب هرکیلوگرم قند شکسته بسته بندی را 10500 تومان اعلام کرد.
دامنه نوسان روزانه قیمت در کلیه صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله (ETF) در بازارهای فرابورس از شنبه دوم اسفند به میزان مثبت 10 تا منفی 4 درصد تغییر می یابد.
افزایش ضریب معاملات اعتباری به 60 درصد تصویب شد و به شرکتهای کارگزاری بورسی جهت اجرا ابلاغ شد تا از دوم اسفند ماه اعمال شود.
بلینکن وزیر امورخارجه آمریکا گفت: انگیزهای داریم که سعی میکنیم ایران را به توافق برگردانیم و قرار است تهران انگیزههایی برای کاهش تحریمها داشته باشد.
دو موسسه مالی جی پی مورگان و گلدمن ساکس پیشبینی کردند نفت در آینده افزایش قیمتی پایدار خواهد داشت. صعودیترین پیشبینی قیمت نفت، بازگشت به محدوده نفت 100 دلاری است.
روی خوش بورس به انتظارات
ما را دنبال کنید
انتظارات بازار سرمایه از رئیسجمهور منتخب
همایون دارابی، تحلیلگر بازار سرمایه گفت: «آرای بسیار پایینی که یک عضو کابینه کنونی به دست آورده، نشان داد مردم از سیاستهای اقتصادی دولت یازدهم و دوازدهم راضی نیستند و همین مساله حکم میکند دولت سیزدهم در مورد سیاستهای اقتصادی، معیشت، افزایش تولید و بهبود ثروت عمومی حساس باشد؛ ضمن اینکه مردم از دولت جدید انتظار دارند رئیسجمهور سیزدهم این مسائل را به صورت ویژه در دستور کار قرار داده و برای رفع معضلات گام بردارد.» وی در گفتوگو با مهر تصریح کرد: «یکی از مخالفتهایی که با کاندیداهای وابسته به دولت دوازدهم صورت گرفت، سیاست ایشان در بازار سرمایه بود و باید به دولت سیزدهم یادآور شد بورس اکنون ۵۰ میلیون سهامدار دارد، بیشتر آنها را سهامداران عدالت تشکیل میدهند که چشمانتظار سیاستهای درست دولت در بازار سرمایه هستند؛ بنابراین رئیسجمهور منتخب باید در مساله انتخاب کابینه خود، دقت و وسواس بسیار بالایی به خرج دهد.» به گفته دارابی، رئیسجمهور منتخب باید رویکردهایی همچون تقویت تولید، افزایش خودکفایی، توجه به داراییهای مردم، کاهش فرصتهای کسب درآمد بدون تولید و کنار گذاشتن مساله قیمتگذاری دستوری را در برنامه خود جای داده، به اهداف و شعارهایی که در دوران رقابت بیان کرده، پایبند باشد تا بتواند کارنامه موفق و قابل تحسینی را
بر جای بگذارد. وی اظهار کرد: «آنچه منجر به شکلگیری وضعیت فجیع بازار سرمایه در سال گذشته شد، ناشی از سیاستهای متناقض در بخشهای مختلف دولت و ثمره اختلافات درونی دولت از جمله میان وزارت اقتصاد و نفت بود که در کنار اجرای سیاستهای بسیار مخرب بانکمرکزی در مورد نرخ سود بانکی و… وضعیت بسیار بدی را برای سهامداران رقم زد؛ البته باید به این مسائل، سیاستگذاری دستوری در وزارت صمت بهخصوص در گروه خودرویی را هم اضافه کرد؛ ضمن اینکه نرخگذاری دستوری در صنایع غذایی و فولاد نیز مشاهده شد و اثرات مخربی را در بازار بر جای گذاشت، این سیاستهای غلط نباید از سوی رئیسجمهور منتخب
تکرار شود.» دارابی معتقد است روزهای خوش شاخص بورس در راه است و بازار به آرامی شروع به رشد خواهد کرد تا در نهایت، با تغییر دولت و سیاستهای منطقی که در پیش گرفته میشود، بتوان حضور وزرای جدید و مدیران جدید را در این عرصه شاهد بود.
بازار سرمایه به دنبال تصمیمات اقتصادی
احسان همتی، کارشناس بازار سرمایه گفت:واکنش بازار به رای آوردن آقای رئیسی در انتخابات ریاستجمهوری 1400 واکنش خاصی نبود و همین موضوع نیز درست بودن آن را نشان میدهد، به طوری که قرار نبود یا حتی دلیلی نداشت این بازار واکنش خاص یا غیرطبیعی از خود نشان دهد. به عبارت دیگر، در حال حاضر بازار سرمایه از آقای رئیسی هیچ چشمانداز یا نگاه خاصی ندارد. وی افزود: به علاوه اساسا تصمیماتی که احتمالا تیم اقتصادی دولت سیزدهم در آینده در ارتباط با بحثهای اقتصادی یا بازار سرمایه گرفته خواهد شد لزوما نمیتواند به نفع یا به ضرر بازار سرمایه باشد. یک بحث کلی مهم که در آینده بازار سرمایه شکل خواهد گرفت این است که آقای رئیسی با تیم اقتصادی خویش به دنبال تثبیت قیمت فولاد، سیمان و. خواهد رفت که این موضوع با وعده حمایت از بازار سرمایه توسط ایشان تناقضی ایجاد خواهد کرد. وعدهها در خصوص بورس و امیدواری به آن از اساس غلط است، بنابراین نباید آقای رئیسی وعده بدهد، چون وعده حمایت از بورس نه منطق اقتصادی دارد نه به صلاح مملکت کشور است. اساسا در وضعیت فعلی بورس بد نیست که بخواهد دوباره خوب شود. در بسیاری از صنایع و شرکتها، قیمتهای بورسی متعادل است و برخی شرکتها و صنایع نیز قیمتشان در بورس گران است که باید پایین آید. اگر در مورد بورس صحبت کنیم نباید قیمتها به عنوان حمایت از بازار تثبیت شود و ابهام دوم به برجام و مذاکرات برمیگردد، به طوری که با هر توافقی وضعیت خوب میشود و بسیاری از صنایع همچون بانکها و خودرو در بورس خوب خواهد شد.
آرامش سکه و دلار در سایه تغییر انتظارات
تغییر انتظارات فعالان اقتصادی در هفته های گذشته و پیش بینی کاهش التهابات در بازارهای مالی ایران تا حدودی آرامش را به بازارها بازگرداند. با فعال شدن انتظارات کاهشی در بازار، افت پلهای قیمت دلار و سکه در این هفته نیز ادامه داشت. به طوری که دلار که در ابتدای این هفته در نقطه ۲۷ هزار تومان قرار داشته است؛ تا روز چهارشنبه با افت ۳.۷ درصدی قیمت ۲۵ هزار و ۹۸۰ تومان را ثبت کرد. سکه نیزتا روز چهارشنبه از کانال ۱۲ میلیون تومان پایینتر رفت.
اما همچنان تحلیل های متفاوتی در خصوص قیمت ها وجود دارد. عده ای معتقدند با ورود بایدن به کاخ سفید و انتخاب کابینه دولت، احتمال آنکه اولین اقدام او بعد از اعمال سیاست های جدید برای کنترل شیوع کرونا، طرح بررسی بازگشت به برجام باشد، زیاد است این موضوع منجر به کاهش قیمتها خواهد شد و چنانچه شیب نزولی قیمتها تمدید شود به تدریج به صف فروشندگان بازار اضافه خواهد شد و قیمت دلار به آرامی رقمهای پایینتری را تجربه خواهد کرد. از طرف دیگر امکان گشایش های اقتصادی با روی کار آمدن بایدن پروسه ای زمانبر و احتمال کاهش شدید قیمتها تا پایان سال دور از ذهن خواهد بود. چرا که هر بار با کاهش قیمتها تقاضا برای خرید افزایش یافته و اجازه تغییر یکباره از مرز حمایتی که توسط معامله گران ایجاد می شود را نخواهد داد.
با این حال عدم دسترسی دولت به منابع ارزی و وضعیت نامناسب عرضه ارز می تواند به عنوان عاملی افزایشی فعال شود. قیمت سکه علاوه بر موارد ذکر شده به قیمت اونس جهانی طلا وابسته است که در هفته گذشته با انتشار نتایج مربوط به تولید واکسن کرونا افت سنگینی را تجربه کرد و به مرز ۱۸۶۰ دلار رسید و موجب تخلیه بخشی از حباب قیمتی سکه و افزایش فروش توسط سکه بازان در بازار داخلی شد. برخی از اقدامات دولت از جمله غیرقانونی اعلام کردن معاملات فردایی توسط بانک مرکزی و اعلام قیمت بازار متشکل ارزی ، در قیمت ارز در بازار آزاد مؤثر خواهد بود. در به طور کلی اثرات روانی اخبار سیاسی مقطعی است و این سیاست های بانک مرکزی است که می تواند منجر به ایجا ثبات در بازارهای مالی و متغیرهای کلان اقتصاد کشور شود.
بازار سهام بعد از هفته ها ریزش، توانست در تمامی روزهای هفته گذشته روند مثبت ۹.۷ درصدی را ثبت کند. بر این اساس، رشد بیش از ۴۸ هزار واحدی شاخص کل در روز چهارشنبه و فراتر رفتن سطح شاخص کل از مرز ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار واحد غیرمنتظره بوده است. رشد قیمت جهانی کامیودیتیها در نتیجه کاهش التهابات مربوط به انتخابات آمریکا و اعلام خبر موفقیت آمیز بودن تست واکسن درمان کرونا در کنار تحولات داخلی از جمله محدود شدن سقف نرخ بهره بانکی به ۲۰ درصد و افزایش سقف سرمایه گذاری کل صندوق های سرمایه گذاری به ۵۰ هزار میلیارد تومان توسط شورای روی خوش بورس به انتظارات عالی بورس از دلایل اصلی رشد شاخص سهام در هفته گذشته بوده است. البته نمی توان با وجود ابهام در ریسک های سیاسی و تصمیم سیاست گذار درباره ابزارهای پولی با قطعیت در خصوص افزایش بازدهی در هفته های پیشرو سخن گفت اما به نظر می رسد با افزایش حجم معاملات خرد روزانه، کاهش مقطعی ریسکهای سیاسی اقتصاد ایران با روی کار آمدن بایدن در آمریکا و توقف عرضه های سهام عدالت، این شاخص پس از چهار ماه نزول، به روند طبیعی خود در هفته های آتی بازگردد.
قیمت در بازار نفت علیرغم اینکه در هفته گذشته و در پی انتشار خبر موفقیت واکسن کرونا و آمار مثبت از وضعیت اقتصاد چین و هند افزایش یافت اما به نظر می رسد با اعمال محدودیت های مجدد ناشی از تشدید کرونا و تمدید کاهش تقاضا در بازارهای جهانی قیمتها روند کاهشی داشته باشند. در همین راستا نیز نهادهای مطرح مانند اوپک و آژانس بینالمللی انرژی پیشبینی خود از افزایش تقاضای نفت را برای فصل آخر سالجاری میلادی کاهش داده اند. قیمت نفت خام آمریکا در روز چهارشنبه تا کانال ۴۲ دلار بالا آمد. نفت اوپک و برنت نیز به ترتیب قیمتهای ۴۳.۰۵ و ۴۴.۱۵ دلار در هر بشکه را به ثبت رساندند.
ارزش شاخص دلار در هفته گذشته شیب نزولی داشته و به قیمت ۹۲.۳۱ واحد رسیده است. تحلیل ها حاکی از آن است این کاهش به دلیل پیروزی بایدن و قوت گرفتن افزایش مبلغ بستههای محرک مالی و تصویب آن بوده است. البته نگرانیها نسبت به ادامه روند افزایش موارد ابتلا به ویروس کرونا در آمریکا نیز از عوامل تندتر شدن شیب کاهش قیمت دلار بوده است.
شیوع ویروس کرونا و تعطیلی موقت بسیاری از کسب و کارها و تولید در سراسر جهان باعث شده تا سرمایه گذاران، دارایی خود را به سمت بازار مطمئن سوق دهند و آن خرید ارز دیجتال بیت کوین است. در هفته های اخیر شاهد بودیم که قیمت بیت کوین روند صعودی داشته تا جایی که در روز پنجشنبه تا بالای مرز ۱۸ هزار دلار نیز پیشروی کرد. به این ترتیب بیتکوین از ابتدای ماه نوامبر تاکنون بازدهی ۳۲ درصدی را به ثبت رسانده است. تحلیلگران بیان میکنند که با توجه به ادامه بحران همهگیری ویروس کرونا و تمایل بانکهای مرکزی به اتخاذ سیاستهای انبساطی ادامه رشد شارپی بیت کوین در آینده نزدیک بسیار محتمل است. همچنین، با اعلام خبر موفقیتآمیز بودن تست واکسن درمان کرونا توسط شرکتهای دارویی (فایزر، مدرنا . )، مس وارد کانال ۷ هزار دلاری قرار گرفت. آلومینیوم در فاصله ۱۵ دلاری از مرز ۲ هزار دلار ایستاد. سرب نیز با قدرت به پیشروی خود در بالای مرز هزار و ۹۰۰ دلار ادامه داد. البته به نظر می رسد که موج دوم کرونا در جهان مانع اصلی رشد قیمت فلزات اساسی باشد.
آینده سهام پیش روی ما: خوش بین باشیم یا بدبین؟
با رکوردهای جدیدی که بورس تهران همچنان در سال 99 نیز به جای میگذارد، پرسش اصلی باقی است: به آینده سهام خوش بین باشیم یا بدبین. تحلیلگران در خصوص رفتار این روزها چه می گویند.
به گزارش «دنیای بورس» به نقل از دنیای اقتصاد، بورس تهران اولین روز کاری پس از تعطیلات نوروزی را با رکوردشکنی در سه سطح پشت سر گذاشت. در این روز، شاخص کل سهام جهش بیسابقه ۲۰ کانالی را تجربه کرد و برای اولین بار در تاریخ به ارتفاع ۵۶۷ هزار واحد دست یافت. در کنار تشکیل صفهای انبوه خرید و رشد همهجانبه قیمتها، در انتقال مالکیت سهام بین سهامداران بزرگ یا حقوقی و سهامداران خُرد یا حقیقی شاهد رکورد دیگری بودیم.
به بیان دقیقتر، در این روز حدود هزار و ۱۵۰ میلیارد تومان سهم به مالکیت سهامداران حقیقی درآمد. چنین حدی از مشارکت از سوی سهامداران حقیقی در تاریخ فعالیت بورس تهران سابقه نداشته است. چند عامل عمده را میتوان در شکلگیری جبهه قدرتمند تقاضای سهام طی روز گذشته موثر دانست که در بین آنها، جهش قیمت جهانی نفت تاثیر شایانتوجهی داشت.
قیمت نفت در بازار جهانی در دو روز پایانی هفته قبل با دریافت سیگنالهایی مبنی بر رفع تخاصم نفتی عربستان و روسیه بیش از ۳۰ درصد افزایش یافت. البته، سیطره فضای تورمی بر بازار سهام، در پی تداوم تحریمها و محدودیت فعالیتهای اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا و نهایتا ارائه بسته پولی از سوی بانک مرکزی همچنان بهعنوان مولفههایی که انتظارات تورمی را تشدید کردهاند، بر عطش خریداران سهام افزودند.
بورس تهران در اولین روز کاری پس از تعطیلات نوروز به رکورد دیگری دست یافت. در این روز، شاخص کل در اثر رشد همهجانبه تقاضا و شکلگیری صفهای طولانی خرید برای تقریبا تمام سهمهای بورسی ۲۰ کانال دیگر به ارتفاع خود افزود و ضمن عبور از سقف قبلی، برای اولین بار در تاریخ به کانال ۵۶۷ هزار واحد دست یافت. جهش ۶/ ۳ درصدی شاخص کل درحالی رقم خورد که شاخص هموزن افزایشی معادل ۳ درصد را رقم زد.
بهنظر میرسد تحولات بازار جهانی و جهش بهای نفت در دو روز پایانی هفته قبل تاثیر تعیینکنندهای در آرایش معاملهگران بورسی طی روز گذشته داشته است. در عین حال، عزم سیاستگذار پولی به قصد حمایت از اقتصاد و «جهش تولید» عامل دیگری است که بهنظر میآید چشمانداز کل بازارهای دارایی از جمله سهام را با تورم بیشتر مواجه کرده است. در واقع، تحرکات بازارها نشان میدهد که سیاستهای تورمزا همچنان بر تبعات رکودی ناشی از شیوع کرونا غلبه و افسار قیمتها را در سطح وسیعی از اقتصاد در دست خود دارد.
مختصات بورس در قله جدید
بازار سهام معاملات سال جدید را برخلاف تلاطم بازار جهانی و همچنین نگرانی از اثرات نامشخص شیوع کرونا بر مدار صعودی دنبال کرد و توانست ریزشهای مکرر روزهای پایانی سال قبل را جبران کند. شاخص کل سرانجام روز گذشته نهتنها رکورد قبلی را با قدرت شکست، بلکه توانست در جهشی ۲۰ کانالی به سطح بیسابقه ۵۶۷ هزار واحدی دست یابد.
به عبارت دقیقتر، شاخص کل دیروز علاوه بر اینکه توانست ضمن رشد ۱۹ هزار و ۸۹۴ واحدی، در ارتفاع جدیدی بایستد، بیشترین رشد مقداری خود را هم به ثبت رساند. به لحاظ درصدی هم شاهد جهش ۶/ ۳ درصدی شاخص کل بودیم که در روزهای اخیر رخ نداده بود.
نماگر اصلی بورس تهران، پیشتر، یعنی در نیمه اسفند، تا سطح ۵۵۵ هزار واحد هم پیش آمده بود اما سقوط ناگهانی قیمت نفت و وقوع سریعترین ریزشها بازارهای سهام جهانی، بورس تهران را نهایتا برای یک هفته مغلوب موجهای بیامان عرضه کرد.
اما همان طور که انتظار میرفت پس از فروکش فشار فروش ناشی از تسویه اعتبارت آخر سال، متقاضیان به چرخه معاملات پیوستند و در اولین روزهای کاری سال هیجان ناشی از رکود به هیجان معطوف به تورم تبدیل شد و به این ترتیب، در محدودیت معاملاتی سایر بازارهای رقیب، سهام بار دیگر در اولویت سرمایهگذاران قرار گرفت.
اما رکوردهای بورس طی روز گذشته فقط به رکوردزنی شاخص منحصر نشد، بلکه سرمایهگذاران خرد یا همان فعالان حقیقی بازار چنان مشارکتی در سمت خرید نشان دادند که در تاریخ بورس تهران سابقهای نداشته است.
در واقع، در جریان دادوستدهای روز گذشته مالکیت ۱۱۴۵ میلیارد تومان از سهام بورسی از پرتفوی فعالان حقوقی بازار خارج و بهدست سهامداران حقیقی سپرده شد. این رقم تا قبل از معاملات دیروز، در بهترین حالت و در روزهای اوج خوشبینی و مشارکت معاملهگران (در ۲۲ دیماه ۹۸) به سطح ۹۴۵ میلیارد تومان میرسید.
چنین حدی از مشارکت در خرید (تغییر مالکیت ۱۱۴۵ میلیارد تومانی در بورس) آن هم از سوی سرمایهگذاران حقیقی درحالی رقم میخورد که تا همین یکسال قبل، جابهجایی کل سهام در اعدادی بالای هزار میلیارد تومان اتفاقی بس نادر بود. اما اکنون نهتنها ارزش معاملات خرد بورس به رکورد ۵ هزار میلیارد تومان رسیده بلکه میزان مشارکت فعالان حقیقی به نحو چشمگیری افزایش یافته است.
نکته دیگر در معاملات روز گذشته عقبنشینی محسوس سمت عرضه بود. در این روز، ۴۷۷۵ میلیارد تومان سهم در سطح معاملات خرد بین فعالان بورسی دست بهدست شد. این اتفاق در شرایطی رقم خورد که حدود ۲ هزار میلیارد تومان پول در پایان معاملات پشت صفهای خرید ماند و مجال خرید سهم را نیافت.
به عبارت دیگر، سه چهارم از نمادهای بورسی در پایان معاملات با صفوف خرید به کار خود پایان دادند. بهنظر میرسد همچنان که اشتها برای خرید سهام افزایش مییابد، فروشندگان هم میل کمتری به عرضه سهام و ذخیره سود دارند. این روند ادامه مسیر تقاضا در ایام نوروز است که رفتهرفته قوت گرفت و تا روز گذشته هم در اوج ماند.
هجوم قیمتها به سقف مجاز
همزمان با تداوم روند صعودی قیمتها طی روز گذشته معاملات تعداد زیادی از نمادهای بورسی در جریان معاملات به علت رشد بیش از ۲۰ درصدی قیمت از سوی نهاد ناظر متوقف شدند. این روند در روزهای قبل هم منجر به توقف معاملات نمادهای زیادی در بورس تهران شده بود. با وجود این، شدت و گستره تقاضا طی روز گذشته به اندازهای بود که توقف نمادها عملا تاثیر زیادی بر حجم و ارزش معاملات نداشت و شاهد یکی از روزهای کمنظیر در بازار سهام از نظر جابهجایی سهام و رکوردشکنی در سطوح مختلف بودیم.
حتی افزایش حجم مبنا برای طیف گستردهای از سهام هم نتوانسته مانعی در برابر رشد حداکثری قیمت میانگین موزون (قیمت پایانی) در برابر آخرین قیمت شود. سیاستگذار با اعمال حجم مبنای جدید گامی در جهت افزایش عمق معاملات برای ثبت رشد حداکثری قیمت پایانی برداشته بود.
این گام که تصور میشد فرآیند رشد قیمتهای پایانی را به تاخیر بیندازد و تداوم حرکت در مسیر صعودی با عمق بیشتر و شتاب کمتری صورت گیرد، طی روزهای اخیر به دلیل شدت بالای تقاضا به چشم نمیآید و در نتیجه، در ۵ روز کاری اخیر، شاهد توقف شمار زیادی از نمادهای معاملاتی در بورس و فرابورس بودهایم.
نکته جالب توجه دیگر این بود که پس از پایان دادوستدهای دیروز، در بخش اطلاعیههای ناظر پیامهایی مبنی بر عدم تایید معاملات تعدادی از نمادها قرار گرفت. ناظر بازار دلیل عدم تایید معاملات این نمادها را «دلایل نظارتی» عنوان کرد. بهطور کلی، در هفتههای اخیر با افزایش مشارکت در معاملات سهام، شاهد چنین اتفاقاتی با بسامد بیشتر بودهایم.
علاوه بر تاخیر و اختلال در هسته مرکزی معاملات، مساله صفهای طویل برای عرضههای اولیه اخیر و بروز شبهه رانت سفارشگذاری در جریان ثبتسفارشها در بین محافل بورسی بیش از پیش مطرح شد. در مجموع بهنظر میرسد ساختار فنی معاملات در مواجهه با این حد از مشارکت و ارسال سفارشهای فزاینده ضعفهای بیشتری نشان میدهد و نیاز به اقدام عاجل از سوی سیاستگذار برای رفع مشکلات در سامانه فنی و جلب اعتماد آحاد سرمایهگذاران و کاهش ریسکهایی از این دست دارد.
آشتی بزرگان در بازار نفت؟
دیروز در بین صنایع بزرگ بازار، تحرکات عمدهای در سهام شرکتهای پالایشگاهی بورس تهران رقم خورد. در واقع این صنعت بورسی نهتنها توانست بیشترین میزان پولهای خرد را جذب کند بلکه عنوان بالاترین میزان رشد متوسط قیمت را در بین گروههای بزرگ بازار بهدست آورد. طی روز گذشته شاخص قیمت در این گروه در پی تشکیل صفهای انبوه خرید ۸/ ۴ درصد رشد کرد.
بهنظر میرسد تغییر مسیر قیمت نفت و جهش بیش از ۲۵ درصد شاخصهای نفتی در تحریک تقاضای عمومی سهام و مشخصا سهام این گروه نقش عمدهای داشته است. معمولا فعالان سهام بر اساس سنتی نانوشته با افت قیمت نفت از سهام پالایشی خارج و با رشد معنادار قیمت نفت اقدام به خریدهای گسترده در سهام این صنعت میکنند.
بازار جهانی که بیش از یک ماه با تلاطمهای شدید و ریزشهای مکرر قیمتها دست و پنجه نرم میکرد، در هفته گذشته، در حوزه نفت، سیمای نسبتا امیدوارکنندهای به نمایش گذاشت. شاخصهای نفتی بهعنوان یکی از علائم حیاتی اقتصاد جهان روند نگرانکنندهای را طی این مدت در مسیر نزولی در پیش گرفته بودند و شرایط بهگونهای پیش رفت که عملا قیمت نفت در محدوده منفی (پایینتر از هزینه سرانه تولید) قرار گرفت. این وضعیت ناچار روسیه و عربستان را که برای حذف نفت شیل آمریکا وارد دوئل قیمتی شده بودند، دعوت به مصالحه برای جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت نفت کرد.
مهمترین سیگنال در جهت کاهش اختلافات روسیه و عربستان در هفته گذشته توسط رئیسجمهور آمریکا صادر شد. ترامپ پنجشنبه قبل طی توییتی اعلام امیدواری کرد که روسیه و عربستان برای حمایت از قیمت نفت بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون بشکه از تولیدات خود بکاهند و بازار طلای سیاه را که از شر ویروس کرونا در امان نبوده، نجات دهند.
همین اتفاق سبب شد تا شاخص نفتی WTI که حدود دو هفته حول میانگین ۲۲ دلار نوسان میکرد، در روزهای پنجشنبه و جمعه جهشی ۷ دلاری (معادل ۳۲ درصد) را ثبت کند و بعد از حدود سه هفته به سطح ۲۹ دلار دست یابد. نفت برنت هم در روندی مشابه از سطح بسیار پایین ۲۶ دلار جدا شد و روز جمعه تا ارتفاع ۳۵ دلار بالا آمد. همین جهش نسبتا معنادار عاملی شد تا موج مضاعفی از تقاضا در بورس تهران، خاصه در سهام شرکتهای پالایشگاهی رقم بخورد.
البته بهبود قیمت نفت در شرایطی رقم خورد که بازار فلزات و سایر کامودیتیها همچنان تحت فشار است. از طرفی، سیگنالهای مثبتی از سوی چین نظیر بازگشت شاخص PMI به بالای سطح ۵۰ واحد صادر میشود و از سوی دیگر در آمریکا در اتفاقی بیسابقه ۶/ ۶میلیون نفر اعلام بیکاری میکنند. همین سیگنالهای دوگانه از سوی اقتصادهای بزرگ نشاندهنده تداوم وخامت اوضاع اقتصادی و عدم قطعیتهاست که البته از سوی فعالان بورس تهران نهایتا به تورم ترجمه میشود و به همین دلیل با روند بازار جهانی همسو نمیشود.
هجوم خوشخیالان یا بدبینی بورسبازان؟
با وجود تداوم مسیر صعودی سهام و دستیابی اغلب فعالان بورسی به سودهای چشمگیر، کماکان گروهی از تحلیلگران نسبت به این موجهای دستهجمعی خوشبین نیستند. از منظر این گروه جریانی از تقاضای پولی به سمت سهام سرازیر شده که اساسا تفکیکی اصطلاحا بنیادی بین سهمها قائل نیست و بیشتر به اتکای گفتمانهای تورمی حاکم بر اقتصاد کل کشور، به سمت سهمهای جامانده از رشد عمومی بازار هجوم برده است.
در واقع، از منظر این طیف از تحلیلگران، رقابتهایی سراسیمه و ناشی از التهابات غیربنیادی برای خرید سهام دیده میشود. از نگاه این گروه، معاملهگران بازار چنان رفتار میکنند که گویی خروج از بحران کرونا و بازگشت به روال عادی کسبوکار واقعیتی قریبالوقوع است. در واقع گویی پشت این خریدها، خوشخیالیهای پنهان بازیگرانی نهفته است که به ریسکهای محیطی وزن چندانی نمیدهد و هیچ عاملی را جلودار تقاضای ورودی و تداوم رشد قیمتها نمیداند.
از طرف دیگر، گروهی معتقدند که روند اخیر بیش از آنکه ناشی از خوشبینی و خوشباوری عاملان اقتصادی باشد، ناشی از بدبینی فعالان اقتصادی نسبت به عواقب ریسکهای محیطی (که اخیرا کرونا هم به آن اضافه شده) و نوع مواجهه سیاستگذار با مسائل اقتصادی است.
در واقع، موجهای دستهجمعی در تالار سهام را میتوان نتیجه التهابات و عدم قطعیتهای شدید در زیر پوست اقتصاد دانست که باعثشده پولهای سرگردان، سهام را بهعنوان یکی از پناهگاههای قابل اتکا در برابر تورم انتخاب کنند. در واقع، در کانون این التهابات نوعی بدبینی ناظر به رفتار سیاستگذار و اقدامات مقابلهای دولت در برابر مسائل کنونی دیده میشود که غالبا هم بهصورت کسری بودجه دولت و استقراض از بانک مرکزی و در نتیجه خلق نقدینگی و تورم تمام شده است.
بازار داغ تورم انتظاری
طی هفتههای اخیر شاهد موجی از دخالتهای اجتماعی و اقتصادی دولتها در جهت مقابله با تهدیدات ویروس کرونا در سراسر جهان بودهایم. هم در اقتصادهای بزرگی مثل آمریکا و چین و سایر کشورها حمایتهای پولی در قالب تزریق پول و کاهش نرخهای بهره بهعنوان ابزار اقتصاد به مرحله اجرا درآمد. کشور ما هم از این موج مستثنا نبود.
در مهمترین اتفاق طی تعطیلات نوروزی، «طرح بزرگ تامین اعتبار ۷۵ هزار میلیارد تومانی با هدف حمایت از تداوم تولید و اشتغال» توسط دولت تصویب و در دستور کار سیاستگذار پولی کشور برای سال پیشرو قرار گرفت. بهنظر میرسد افکار عمومی هم چنین اقدامی را از سوی دولتها لازم و مفید تلقی کرده و کسی فکر نمیکند که چه میشد اگر واقعا بانک مرکزی در این شرایط دخالت نمیکرد.
اکنون در شرایطی هستیم که درآمد بسیاری از مشاغل آب رفته است. خطوط مختلف حمل و نقل، فروشگاههای زنجیرهای، رستورانها و کافهها و سایر کسبوکارها با کاهش فزاینده جریان درآمدی خود طی سه ماه اخیر مواجه شدهاند و هنوز قطعی و مشخص نیست که این روند انقباضی تا کجا ادامه داشته باشد. این درحالی است که بسیاری از تعهدات هزینهای بر عهده بنگاههاست که با وجود بحران باید ادا شوند.
از جمله، اجارهها و بازپرداخت وامها باید انجام شوند و مستمری کارکنان هم باید داده شوند. در نتیجه، تقاضا برای وام در چنین شرایطی از سوی مشاغل و کسبوکارهای مختلف به شدت افزایش یافته است.
اکنون نهتنها نرخ بهره در ساماندهی روابط وامگیرندگان و پساندازکنندگان از شناوری لازم برخوردار نیست بلکه بازده حسابهای سپرده در اقتصاد کشور با احتساب تورم تقریبا منفی ۲۰ درصد است. در نتیجه، با کمبود وجوه قابل پرداخت برای وام، تنگنای مالی بنگاههای فاقد نقدینگی کافی در گردش، نهتنها در کشور ما که در اقتصاد جهانی به بحرانی سراسری تبدیل شده است.
ایدهای که میتواند به این بحثهای به گل نشسته کمک کند اذعان به این نکته است که ناهار مجانی وجود ندارد. هنگامی که بانکهای مرکزی اوراق خزانه میخرند یا از طریق بانکهای عامل به توسعه پول و اعتبارات میپردازند، بالاخره اینقدرت خرید باید از یک جایی بیاید. اینقدرت خرید از کجا میآید؟ واقعیت این است که اینقدرت خرید نهایتا با فروکاستن از ارزش پول میآید و بنابراین طبیعی است که انتظارات تورمی را تشدید کند.
در کنار «طرح بزرگ» باید تحریمها و محدودیتهای ناشی از شیوع کرونا و همچنین افت معنادار قیمت نفت را هم اضافه کرد که بزرگترین بازیگر اقتصاد کشور، یعنی دولت را تحت فشار گذاشته و ساختار تازهای از انتظارات تورمی را فراروی عاملان اقتصادی، از جمله بورسبازان، قرار داده است و به این ترتیب خیل گستردهای از دارندگان وجوه ریالی را به سمت تالار سهام کشیده است. اعلام نرخ ۱۵ هزار و ۹۰۰ تومانی برای دلار توسط بازارساز هم نشانه دیگری از تاثیر سیاستهای کنونی بر آینده قیمتها در اقتصاد است.
تغییر آرایش سهامداران در صنایع پیشتاز/ مقصد ۹۵ بورس در سه سناریو
در حالی که شاخص کل بورس تهران از ابتدای هفته روند آرام تری را نسبت به روزهای پیش از آن تجربه کرده بود، طی دو روز اخیر با هجوم خریداران به بازار بار دیگر رشد قابل توجهی را تجربه کرد و در آستانه کانال ۷۴ هزار واحدی قرار گرفت. به این ترتیب، دماسنج بورس تهران نسبت به ابتدای زمستان رشد حدود ۲۰درصدی را نشان میدهد. کارشناسان در هفتههای اخیر به لزوم اصلاح قیمتی سهام اشاره کرده بودند. عوامل خوشبینی مانند بهبود اقتصاد کشور با رفع تحریمهای بینالمللی و همچنین انتظار برای کاهش واقعی و غیردستوری نرخ سود بانکی در سال آینده از مواردی است که امیدواری را میان فعالان بازار افزایش داده است. در شرایط کنونی در حالی که روی موج خوشبینیها همچنان حرکت پرشتاب بازار را شاهد هستیم، «دنیای اقتصاد» بر اساس متغیرهای کلان اقتصادی و بازاری مطابق با تحولات مورد انتظار، روند حرکت شاخص را در سناریویهای متفاوتی بررسی کرده است. براساس مفروضات سه سناریو بدبینانه، میانه و خوشبینانه تعریف شده است. در حالت بدبینانه و حرکت متغیرها برخلاف حالت انتظاری احتمال رقم ۷۶هزاری (معادل بازدهی ۴ درصدی) برای شاخص در سال آینده مورد انتظار است. در حالت میانه امکان کسب بازدهی ۱۴ درصدی در مدت یک سال و رسیدن شاخص به سطح ۸۴ هزار واحدی وجود دارد. در حالت خوشبینانه و بر وفق مراد بودن شرایط اقتصادی با انتظارات بازار، میتوان انتظار رشد شاخص بازار سهام تا سطح ۹۳ هزار واحدی را داشت که معادل بازدهی ۲۶ درصدی در یک سال آینده است. در روند صعودی شاخص باید به این موضوع توجه داشت که بلندمدت شاخص مورد انتظار است و در صورتی که هیجان بازار ادامه دار باشد ممکن است بار دیگر حالت مخالف طبع فعالان را شاهد باشیم. هدفگذاری برای دو متغیر اثرگذار بر بورس تمامی کارشناسان به روند رو به بهبود اقتصاد کشور با رفع تحریمهای بینالمللی تاکید دارند. در این میان، نظرات متفاوتی از سوی مراجع معتبر جهانی درخصوص رشد اقتصادی کشور وجود دارد که بازه ۴ تا ۸ درصد را شامل میشود. در این خصوص، مجله اکونومیست و همچنین بانک جهانی روی خوش بورس به انتظارات رشد اقتصادی حدود ۶ درصد را برای اقتصاد کشورمان در سال ۲۰۱۶ میلادی پیشبینی کردهاند. با توجه به اثرپذیری بازدهی شاخص از رشد اقتصادی، به منظور محاسبه رشد شاخص تا سال آینده سه سناریوی ۴، ۶ و ۸ درصدی در نظر گرفته شده است. عامل بسیار مهم و اثرگذار در محاسبه بازدهی شاخص نسبت قیمت به درآمد (P/ E) انتظاری کل بازار است. انتظار میرود نرخ سود بانکی روند نزولی منطقی را در پیش بگیرد. نرخ سود بین بانکی در اقتصاد با افت قابل توجه از حدود ۲۹ درصد به سطوح ۱۹ درصد رسیده است، عاملی که میتواند به تدریج کاهش نرخ سود سپرده را نیز به همراه داشته باشد. تغییرات نرخ سود بانکی اثر زیادی بر تغییر انتظارات سرمایهگذاران از سودآوری خواهد داشت. از یکسو، سود بانکی بهعنوان سرمایهگذاری بدون ریسک شناخته میشود و در نتیجه تغییرات آن میزان ریسکپذیری سرمایهگذاران را تعیین میکند. بهطور طبیعی با کاهش نرخ سود بانکی، تمایل افراد برای سرمایهگذاریهای ریسکپذیرتر نظیر سهام افزایش مییابد. بنابراین، روند کاهش نرخ سود بهطور قطع بر نگاه فعالان اقتصادی به سایر بازارها اثرگذار خواهد بود. از طرف دیگر، کاهش نرخ سود هزینه تامین مالی شرکتها را نیز کاهش میدهد، موضوعی که ارزش سهام را از لحاظ مدلهای بنیادی افزایش میدهد. گرچه برخی معتقدند نرخ سود باید به سرعت و با نرخ تورم گذشته که اکنون به حدود ۱۳ درصد رسیده است کاهش یابد، اما تجربه کاهش دستوری نرخ سود نشان میدهد نتیجهای جز افزایش سفتهبازی و تورم افسارگسیخته نداشته که در نهایت به زیان اقتصاد و بهطور خاص بازار سهام بوده است. بنابراین، بانک مرکزی در دولت جدید نیز به نظر میرسد به این مساله اعتقاد دارد و در نتیجه در مسیر کاهش نرخ سود بهصورت غیردستوری فعالیت میکند. مسالهای که انتظار کاهش سریع نرخ سود را دور از انتظار مینماید. در شرایط کنونی نسبت قیمت به درآمد (P/ E) بازار پول با احتساب نرخ سود سپرده ۲۰ درصدی بانکها معادل ۵ است. بنابراین، با صرف ریسک یک واحدی برای بورس تهران روی خوش بورس به انتظارات میتوان در صورت ثبات نرخ سود در رقم ۲۰ درصد، نسبت قیمت به درآمد ۶ واحدی را برای متوسط سهام در نظر گرفت. از آنجا که در بورس علاوه بر سود ناشی از سرمایهگذاری (سود تقسیمی شرکتها)، رشد سرمایه نیز اتفاق میافتد (افزایش قیمت سهام)، همواره نسبت قیمت به درآمد این بازار به واسطه این ریسک و درآمد دوجانبه بالاتر است. مسالهای که صرف ریسک یک واحدی را برای این بازار منطقی نشان میدهد. بر این اساس، «دنیای اقتصاد» با فرض نرخ سود سپرده ۲۰ درصد (ادامه شرایط کنونی)، ۱۸ درصد و ۱۶ درصد به ترتیب نسبت قیمت به درآمد انتظاری بازار سهام را در سناریوهای بدبینانه، میانه و خوش بینانه معادل ۶، ۶/ ۶ و ۳/ ۷ واحد در نظر گرفته است. بنابراین، مطابق آنچه اشاره شد مسیر دشوار کاهش نرخ سود بهصورت غیردستوری، امکان کاهش نرخها به کمتر از ۱۶ درصد را تا حدودی دور از انتظار نشان میدهد. بنابراین، رسیدن نرخ سود به ۱۶ درصد مبنای خوبی برای سناریوی خوشبینانه خواهد بود. در سناریوی بدبینانه نیز فرض شده پیشرفتی در این خصوص انجام نشود و نرخ سود سپرده همان ۲۰ درصد باقی بماند. بازدهی یکساله چقدر است؟ به منظور پیشبینی روند حرکتی شاخص در بازه زمانی یکساله، از فرمول بازدهی انتظاری شاخص استفاده شده است. مواردی مانند مقدار سود تقسیمی نسبت به سود خالص سهام، نسبت قیمت به درآمد انتظاری و همچنین تغییرات رشد اقتصادی کشور از متغیرهای این فرمول است. میانگین مقدار نسبت سود تقسیمی به درآمد حاصل شده برای شرکتهای بورسی در سالهای اخیر بهطور متوسط ۷۵ درصد بوده است. بر این اساس، برای سال آینده نیز فرض شده که مقدار سود تقسیمی شرکتها معادل روند سالهای گذشته باشد. برای محاسبه مقدار بازدهی احتمالی شاخص در سال آینده دو متغیر دیگر فرمول بازدهی در سه سناریوی متفاوت در نظر گرفته شده است. سناریوی اول که میتوان آن را حالت بدبینانه برای بازار سهام ارزیابی کرد، با فرض رشد ۴ درصدی اقتصاد کشور و عدم تغییر نرخ سود بانکی نسبت به شرایط کنونی (۲۰ درصد) است. بر این اساس، مقدار شاخص در سال آینده با توجه به رشد کمتر از انتظار اقتصاد و همچنین عدم کاهش نرخ سود بانکی برخلاف انتظارات موجود، مقدار منطقی شاخص در سال آینده ۷۶ هزار واحد ارزیابی میشود که معادل ۵ درصد بازدهی است. موضوعی که به معنای زیان سهامداران با توجه به هزینه فرصت پول (۲۰ درصد) در این سناریو خواهد بود. سناریوی دوم که «دنیای اقتصاد» آن را حالت میانه در نظر گرفته است، کاهش نرخ سود بانکی تا سطح ۱۸ درصد و رشد اقتصادی ۶ درصد است. بر این اساس، مقدار بازدهی یکساله سهام ۱۴ درصد خواهد بود و رقم شاخص تا سطح ۸۴ هزار واحدی میرسد. این سناریو هرچند ممکن است در مقایسه با سپرده بانکی رقم پایین تری باشد، اما آینده رو به بهبود بورس و همچنین متوسط بودن بازدهی محاسبه شده بر اساس شاخص (سهامداران با پورتفوی متفاوت میتوانند سودهای بالاتری کسب کنند) سود ۱۴ درصدی در مدت یک سالی که نرخ تورم نیز رو به کاهش است را منطقی نشان میدهد. با این حال، باید به این موضوع تاکید داشت که سناریوها برای بازه بلندمدت در نظر گرفته شده است و در صورتی که حرکت پرشتاب بورس ادامه داشته باشد، حرکت شاخص روی مدار حبابی دور از انتظار نیست. بر این اساس، باید فعالان بازار انتظارات منطقی نسبت به بازار داشته باشند. در بررسیهای پیشین «دنیای اقتصاد» به این موضوع تاکید شده است که روند پرشتاب و هیجانی بورس به قطع سقوط بیش از پیش را به همراه خواهد داشت. در سناریوی خوشبینانه شاخص اما، با فرض رشد ۸ درصدی اقتصاد کشور و همچنین افت نرخ سود تا سطح ۱۶ درصد رشد شاخص تا سطح ۹۳ هزار واحد خواهد رسید. به این معنا که بازدهی بورس در مدت یک سال ۲۶ درصد خواهد بود. در این خصوص، نیز باید به این موضوع اشاره کرد که رشد شاخص به این محدوده تا یک سال بعد مورد نظر است و حرکتهای پرشتاب و هیجانی میتواند اختلال در بازار را به دنبال داشته باشد و تحقق این سناریو را غیرمحتمل کند. ذرهبین روی آینده بازار سهام با این حال، روند بازارهای موازی در کشورمان، عملکرد بانک مرکزی در سیاستهای اقتصاد کلان و همچنین روند بازارهای جهانی به ویژه بازارهای کالایی از دیگر عواملی است که میتواند فرضیات و نتایج این بررسیها را تحت تاثیر قرار دهد که باید هر کدام به دقت مورد بررسی قرار گرفته تا در مسیر سرمایهگذاری اشتباهی صورت نگیرد. در این خصوص، «دنیای اقتصاد» طی همایشی تحت عنوان «چشمانداز اقتصاد ایران در سال ۹۵» در تاریخ ۱۸ اسفند سال جاری این چالشها در بازار سهام و سایر بازارهای مالی را بررسی میکند. متقاضیان شرکت در این همایش میتوانند برای ثبتنام با شماره تلفن ۸۷۷۶۲۴۳۰ تماس بگیرند. منبع: دنیای اقتصاد
انرژی روی خوش بورس به انتظارات امید به جرگه خرده فروشان برق پیوست
مدیر عامل شرکت مدیریت انرژی امید تابان هور از دریافت مجوز خرده فروشی برق توسط این شرکت از وزارت نیرو خبر داد. وی با اشاره به برنام…
تحویل نهایی واحد اول نیروگاه اتمی بوشهر
به نقل از ایرنا همچنین پایگاه اطلاع رسانی معاون اول رئیس جمهوری نیز اعلام کرد«اسحاق جهانگیری» صبح شنبه (بیستم شهریورماه) پس از ورو…
۳نیروگاه جدید برق درجنوب ایران راهاندازی میشود
به نقل از مهر، همزمان با افزایش چراغ خاموش مصرف برق ایران و احتمال آغاز موج گرمای بهاری از اواسط اردیبهشت ماه، بهره برداری از طرح…
جزئیات پرداخت بیمه خسارت های ناشی از برق/ حداکثر تعهدات بیمه خسارتهای برقی
سرویس صنعت برق نیوز، در حال حاضر 30 میلیون مشترک برق در کشور وجود دارند که ماهانه به طور میانگین مبلغی حدود 25 تا 50 تومان و گاه ب…
60 درصد شبکه برق تهران نیازمند بازسازی است
به نقل از ایلنا، سید محمد هاشمی مدیر عامل شرکت توزیع برق تهران بزرگ درباره فرسودگی تاسیسات و شبکه برق تهران و نیاز به تعمیر و باز…
پیشنهاد افزایش قیمت برق به دولت رفت
هوشنگ فلاحتیان، معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی با حضور در غرفه خبرگزاری مهر در بیست و سومین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاریها، د…
دیدگاه شما