سیگنال حقیقی ها به بورس

سیگنال منفی بازار ارز به بورس/ شاخص بورس ریزش می‌کند؟

معاملات بازار سهام در روز شنبه درحالی وارد هفته سوم بهمن می‌شود که روز شنبه هفته جاری، بازار سهام متاثر از معاملات روز چهارشنبه ممکن است شاهد فشار دوباره سمت عرضه باشد.

این در حالی است که برای بورس و فرابورس شاخص های عملکردی بازار سهام نشانگر این هستند که خروجی پول حقیقی ها دنبال و همین چالش پیش روی بازار خواهد بود. هر چند که در این میان مقاومت حقوقی ها می تواند بازار را تحت تاثیر قرار دهد.

ریزش شاخص بورس در صورت تداوم استراتژی صبر خریداران

با این وصف شاخص کل بورس در روز شنبه نوسان گیری را از کانال ۱.۳ میلیون واحد دنبال می کند. شاخص کل بورس اگرچه چالش حضور در کانال ۱.۲ میلیون واحد را پشت سر گذاشت اما اگر فشار عرضه‌ها بیشتر شود و خریداران دوباره استراتژی صبر را در پیش گیرند، آن وقت شاخص در کانال ۱.۳ میلیون واحد احتمالا دوباره میل به سقوط به کانال ۱.۲ میلیون پیدا کرد.

به نظر می رسد در معاملات روز شنبه اگر در دنباله توان سمت عرضه در روز چهارشنبه هفته گذشته پیگیری، چه بسا که قرمز رنگ شود. اگر دوباره حقوقی ها حمایت از شاخص را در دستورکار داشته باشند، شاخص در کانال ۱.۳ میلیون واحد حرکت روبه جلو را به ثبت رساند. بورس بازان با سیگنال های منفی از بازار ارز، موتور فعال شان در سهم های دلاری و صادرات محور را هم خاموش کرده اند.

احتمال نزولی شدن شاخص کل بورس

تازه ترین نظرسنجی نشان می دهد معاملات بازار سهام در روز شنبه با همان روند روبه افزایش ارزش معاملات روبه رو می شود. در صورتی که بورس بازان رفتار روز چهارشنبه هفته گذشته را بخواهند پیگیری و تداوم بخشد، شاخص کل بورس با تغییرات منفی روبه می شود و احتمالا شاخص کل بورس دوباره در مسیر نزولی به کانال ۱.۲ میلیون قرار می گیرد. چرا که فروشندگان دوباره در سمت عرضه فعال شدند.

همچنین در صورتی که خریداران بخواهند دوباره در موقعیت جدید فشار به سمت عرضه را در دستور کار قرار دهند، شاخص کل بورس در دامنه محدود در کانال ۱.۳ میلیون واحد باقی می ماند.

صدور چند سیگنال منفی به بورس

به گزارش اقتصادنیوز، بازار سهام این هفته روندی در جهت کاهش قیمت ها داشت و با اینکه در برآیند کلی هفتگی شاخص ها با کاهش مواجه شدند، اما کاهش آن ها زیاد نبود. شاخص کل بورس این هفته با کاهش حدود 22000 واحدی، افت 1.44 درصدی را ثبت کرد. شاخص کل هم وزن بیش از 7 هزار واحد افت کرد و 1.64 درصد از ارتفاع آن کم شد. شاخص کل فرابورس هم با کاهش 268 واحدی، افت 1.25 درصدی داشت. به طور کلی این کاهش شاخص ها چندان نگران کننده نبودند چراکه در روندهای نزولی شدید بورس ممکن است هر شاخص در یک روز معاملاتی بیشتر از کل این هفته افت کند. شیب نزولی ارزش معاملات اما ارزش معاملات در این هفته اصلا خوب نبود. ارزش معاملات خرد در بازار سهام هر روز کاهش سیگنال حقیقی ها به بورس داشت و از 5400 میلیارد تومان در روز شنبه، به 3900 میلیارد تومان در روز چهارشنبه رسید. از آنجا که ارزش معاملات یکی از معیارهای اساسی در تحلیل های مربوط به آینده بازار است، کاهش ارزش معاملات باعث ایجاد نگرانی در بازار شده و بسیار مورد توجه همه فعالان بورس قرار گرفته است. پنج روز متوالی خروج پول حقیقی این هفته در تمام روزهای معاملاتی، حقیقی ها از بازار پول خارج کردند. 451 میلیارد تومان در روز شنبه، 646 میلیارد تومان در روز یکشنبه، 296 میلیارد تومان در روز دوشنبه، 6 میلیارد تومان در روز سه شنبه و 222 میلیارد تومان در روز چهارشنبه از بازار پول خارج شد. خروج پول حقیقی از بازار آن هم به مدت 5 روز متوالی، نشان دهنده ناامیدی فعالان بازار نسبت به آینده بورس است. البته این موضوع خیلی سریع می تواند تغییر جهت دهد و درصورت بروز تحرکات مثبت، حقیقی ها هم به سرعت نقدینگی خود را به بورس تزریق می کنند. صندوق ها و اوراق بدهی همچنان مورد توجه هستند این هفته، سومین هفته متوالی است که صندوق ها و اوراق بدهی مورد توجه فعالان حقیقی قرار گرفته اند. این اتفاق زمانی رخ می دهد که آینده بورس چندان روشن نیست و حقیقی ها ترجیح می دهند نقدینگی خود را وارد صندوق ها و اوراق کنند که درآمد ثابتی دارند و از نوسانات منفی در امان بمانند. به جز روز شنبه که 68 میلیارد تومان نقدینگی حقیقی به اوراق بدهی و صندوق ها تزریق شد، در سایر روزها جریان معکوس بود و حقیقی ها پول خود را به سمت این ابزارهای مالی بردند. بیشترین تزریق پول حقیقی به صندوق ها و اوراق بدهی هم در روز چهارشنبه رخ داد که عدد آن 207 میلیارد تومان بود. بازار در دست فروشندگان است این هفته در تمام روزهای معاملاتی قدرت فروشندگان حقیقی بیشتر از قدرت خریداران حقیقی بود. شاخص قدرت خریداران حقیقی در کمترین حالت به 0.81 رسید و در بیشترین حالت، 0.97 بود. نکته قابل توجه اینکه در هفته گذشته هم از 5 روز معاملاتی، طی 4 روز قدرت فروشندگان بیشتر از خریداران بود که این موضوع نشان می دهد فعلا خریداران قدرتمند بازار عقب نشینی کرده اند و دست به خرید نمی زنند. همچنین بخوانید زنگ خطر در بورس /پیش بینی بازار سهام امروز 11 خرداد دلار اهرم صعود بورس می‌شود؟ /پیش بینی بازار سهام خودرویی‌ها بورس را نجات می دهند؟/پیش بینی بازار سهام امروز پیش بینی موج جدید فروش در بورس

سیگنال های منفی به بورس /پیش بینی بازار سهام 29 شهریور

گرچه بورس دیروز افت زیادی نکرد و شاخص ها نوسان محدودی در جهت افت داشتند، اما سیگنال های منفی از جریان معاملات صادر شد.

به گزارش پرسون، دیروز بورس تهران از چند جهت سیگنال منفی صادر کرد. البته این سیگنال های منفی به این معنا نیست که بورس افت سنگینی در پیش دارد بلکه بیشتر می تواند مهر تاییدی بر فرضیه ادامه رکود بازار سهام باشد.

مهم ترین سیگنال منفی که دیروز از بورس تهران صادر شد، از جانب ارزش معاملات خرد بود. دیروز ارزش معاملات خرد بازار سهام نسبت به روز یکشنبه بیش از 100 میلیارد تومان کاهش یافت و به کمتر از 2100 میلیارد تومان رسید. کاهش های متوالی ارزش معاملات خرد، تنها یک پیغام دارد؛ اینکه پول در بازار نیست و زمانی که پول در بازار نباشد، رکود ادامه دار خواهد شد.

این روزها ارزش معاملات خرد به عنوان یکی از مهم ترین مولفه ها توسط تحلیلگران مورد توجه قرار گرفته و کاهش متوالی ارزش معاملات، آن ها را نسبت به آینده بورس مایوس کرده است.

شرط صدور سیگنال مثبت

نه تنها رقم 2100 میلیارد تومان که در حال حاضر ارزش معاملات به این رقم رسیده رقم کوچکی است، بلکه حتی اگر 50 درصد هم افزایش یابد، باز هم عدد کوچکی محسوب می شود و نمی توان با این ارقام به آینده بورس امیدوار شد.

بورس تنها در صورتی سیگنال مثبت صادر می کند که ارزش معاملات خرد آن افزایش یابد و این افزایش به صورت متوالی اتفاق بیفتد. به عبارتی شرایط باید به گونه ای شود که سهامداران حقیقی به طور کاملا واضح و روشن، به صورت متوالی پول جدید وارد بازار کنند. تنها در این صورت است که می توان به آینده بورس امیدوار شد و در غیر این صورت فعلا باید از آن قطع امید کرد.

از طرفی خروج پول توسط سهامداران حقیقی، ادامه دار شده و دیروز هم حدود 200 میلیارد تومان پول از بازار خارج شد. این نیز نکته ای دیگر در جهت تایید ادامه دار بودن رکود بازار سهام است.

با این حساب برای امروز هم نمی توان انتظار رشد بازار را داشت. وجود 480 نماد منفی در مقابل 190 نماد مثبت در دقایق پایانی معاملات دیروز، به طور خودکار باعث ایجاد یک فشار فروش در ابتدای معاملات امروز می شود. پس بازگشایی شاخص ها با افت احتمالی انجام خواهد شد اما فشار فروش هم به اندازه ای نخواهد بود که ترس شدیدی در بازار ایجاد کند.

گرچه بورس دیروز افت زیادی نکرد و شاخص ها نوسان محدودی در جهت افت داشتند، اما سیگنال های منفی از جریان معاملات صادر شد.

به گزارش اقتصادنیوز ، دیروز بورس تهران از چند جهت سیگنال منفی صادر کرد. البته این سیگنال های منفی به این معنا نیست که بورس افت سنگینی در پیش دارد بلکه بیشتر می تواند مهر تاییدی بر فرضیه ادامه رکود بازار سهام باشد.

مهم ترین سیگنال منفی که دیروز از بورس تهران صادر شد، از جانب ارزش معاملات خرد بود. دیروز ارزش معاملات خرد بازار سهام نسبت به روز یکشنبه بیش از 100 میلیارد تومان کاهش یافت و به کمتر از 2100 میلیارد تومان رسید. کاهش های متوالی ارزش معاملات خرد، تنها یک پیغام دارد؛ اینکه پول در بازار نیست و زمانی که پول در بازار نباشد، رکود ادامه دار خواهد شد.

این روزها ارزش معاملات خرد به عنوان یکی از مهم ترین مولفه ها توسط تحلیلگران مورد توجه قرار گرفته و کاهش متوالی ارزش معاملات، آن ها را نسبت به آینده بورس مایوس کرده است.

شرط صدور سیگنال مثبت

نه تنها رقم 2100 میلیارد تومان که در حال حاضر ارزش معاملات به این رقم رسیده رقم کوچکی است، بلکه حتی اگر 50 درصد هم افزایش یابد، باز هم عدد کوچکی محسوب می شود و نمی توان با این ارقام به آینده بورس امیدوار شد.

بورس تنها در صورتی سیگنال مثبت صادر می کند که ارزش معاملات خرد آن افزایش یابد و این افزایش به صورت متوالی اتفاق بیفتد. به عبارتی شرایط باید به گونه ای شود که سهامداران حقیقی به طور کاملا واضح و روشن، به صورت متوالی پول جدید وارد بازار کنند. تنها در این صورت است که می توان به آینده بورس امیدوار شد و در غیر این صورت فعلا باید از آن قطع امید کرد.

از طرفی خروج پول توسط سهامداران حقیقی، ادامه دار شده و دیروز هم حدود 200 میلیارد تومان پول از بازار خارج شد. این نیز نکته ای دیگر در جهت تایید ادامه دار بودن رکود بازار سهام است.

با این حساب برای امروز هم نمی توان انتظار رشد بازار را داشت. وجود 480 نماد منفی در مقابل 190 نماد مثبت در دقایق پایانی معاملات دیروز، به طور خودکار باعث ایجاد یک فشار فروش در ابتدای معاملات امروز می شود. پس بازگشایی شاخص ها با افت احتمالی انجام خواهد شد اما فشار فروش هم به اندازه ای نخواهد بود که سیگنال حقیقی ها به بورس ترس شدیدی در بازار ایجاد کند.

سیگنال سیاسی رشد بورس

محمد گرجی‌آرا می‌گوید: به نظر می‌رسد با نزدیک شدن به انتخابات بازار به یک اصلاح که می‌تواند از جنس زمانی یا قیمتی باشد، نیاز دارد و با توجه به رشد همه گروه‌ها رشد برخی از صنایع قطعاً متوقف خواهد شد و ادامه روند جدید بازار وابسته به طرح‌های دولت در زمینه تحول اقتصادی، ابعاد آنها و همچنین زمان‌بندی اجرای این طرح‌هاست.

شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال جاری تا پایان هفتمین هفته معاملاتی فقط یک روز با افت مواجه شده است. در این مدت زمان بازدهی بازار سهام به بیش از سه درصد رسیده و به این ترتیب بازار سهام به نسبت سایر بازارهای مالی بازدهی بیشتری در حدود یک ماه اخیر نصیب سرمایه‌گذارانش کرده است. اما علت تداوم روند صعودی شاخص بورس در هفته‌های اخیر چیست؟ رشد اخیر شاخص بورس بیشتر تحت حمایت بنیادی بوده یا اینکه هیجانات بر اثر سیگنال‌های سیاسی رخ داده است؟ در این زمینه محمد گرجی‌آرا مدرس دانشگاه و تحلیلگر بازار سرمایه می‌گوید: «تعیین یک عامل در این موضوع بسیار سخت است ولی آنچه برای من روشن است این است که تحولات اقتصادی بدون تحولات سیاسی امکان‌پذیر نیست و این دو لازم و ملزوم یکدیگرند. ولی اگر بخواهیم در رشد سه‌ماهه بازار نقش این عوامل را وزن‌دهی کنیم به نظر من خوش‌بینی بازار به ادامه فضای سیاسی مناسب موجب رشد بازار شده است که این امر با تحولات اقتصادی مورد انتظار همراه خواهد شد و نتایج آن برای شرکت‌ها و مردم ملموس خواهد بود.» در ادامه شرح این گفت‌وگو را می‌خوانید.

‌ثبت بازدهی بیش از سه درصد بورس از ابتدای سال جاری تاکنون تحت تاثیر چه عواملی حاصل شده است؟

اگر بخواهیم عوامل متعدد ایجاد بازدهی را بر شمریم می‌توان آن را به دو بخش اقتصادی و سیاسی که البته در شرایط ایران درهم‌تنیده شده‌اند طبقه‌بندی کرد. در بخش اقتصادی نزدیک شدن به فصل مجامع، اصلاح بازار در انتهای سال 95، همچنین شفاف‌تر شدن جزئیات طرح تحول اقتصادی دولت، ورود پول جدید به بازار این بار از سوی نهادهای حقوقی و همراهی برخی از بازارهای بین‌المللی با بازار سرمایه در بخش کالاهای خام، از جمله عوامل متعدد اثرگذار بر بازار بوده‌اند. همچنین از نگاه سیاسی آرامش حوزه سیاست خارجی و برطرف شدن واهمه اولیه تحولات سیاسی آمریکا و همچنین خوش‌بینی بازار به تداوم ادامه فعالیت دولت در دوره بعدی می‌تواند عامل‌های مهم سیاسی اثرگذار بر بازارها از جمله بازار سهام باشد.

‌اگر حوزه اقتصادی را مدنظر قرار دهیم در مورد فصل مجامع و شرایط مورد انتظار مجامع توضیح بیشتری ارائه می‌کنید و اینکه چقدر در ادامه حرکت مثبت بازار اثرگذار است؟

مجامع سال 95 که نزدیک به دو ماه تا برگزاری آنها باقی مانده است، همواره برای سرمایه‌گذاران جذاب بوده است. دلیل این امر آن است که بخشی از شرکت‌هایی که عملیات مناسبی داشته‌اند در سال گذشته، در فصل مجامع تقسیم سودهای مناسبی را برای سهامداران خود خواهند داشت و همچنین در شرایطی که چشم‌انداز آتی آنها نیز مناسب باشد، رشد قیمتی‌ای را از این بابت می‌توان در آنها شاهد بود. به این علت است که در گروه‌های مختلف از جمله پتروشیمی‌ها، عرضه یوتیلیتی‌ها، گروه خدمات انفورماتیک و. می‌توان سهم‌های با وضعیت بنیادی مناسب و تقسیم سود بالا را انتخاب کرد.

همچنین در مجامع سهامداران از وضعیت شرکت و تحولات آتی پیش‌روی شرکت مطلع خواهند شد که برخی از سهم‌ها با زمزمه‌های موجود برای تحولات آتی از جمله خودروسازان، سهام گروه کاشی و سرامیک، شرکت‌های ساختمانی و. نیز با توجه به خبرهای مثبت پیش‌روی سهم‌ها در مجامع جذابیت خرید مناسبی را ایجاد کرده‌اند.

‌با این اوصاف تغییرات بازار جهانی در رشد بازار از ابتدای سال چقدر اثر داشته است؟

مهم‌ترین محصولی که در بازارهای جهانی در بازار ایران اثرگذار است تغییرات قیمت نفت است. این تغییرات به علت تحولات جهانی و رقابت عرضه‌کنندگان با یکدیگر چندان به سود کشورمان نیست و قیمت نفت در برخی از مقاطع با افت‌های اندکی نیز همراه بوده است. ولی با توجه به وارد شدن ایران و افزایش ظرفیت صادراتی ایران در بازارهای جهانی درآمدهای ارزی نسبت به گذشته بهبود یافته ولی همچنان با درآمدهای سرشار نفتی سال‌های 91 و 92 فاصله بسیاری دارد. چالشی که امروزه صادرات نفت ایران با آن مواجه است فروش به کشورهای آسیایی با ارز همان کشورها (مانند روپیه هند، یوان چین و وون کره‌جنوبی) است که در مقاطعی باعث شده سبد ارزی کشور ناموزون شود و منابع دلاری و یورویی که ارزهای پرتقاضاتری هستند با محدودیت روبه‌رو شوند و دولت در کنترل بازار ارز با محدودیت‌هایی در این رابطه روبه‌رو بوده است. از سوی دیگر در بحث مواد معدنی و محصولات پتروشیمی رشد قیمتی اتفاق افتاده در پنج تا شش ماه اخیر به علت افزایش قیمت زغال‌سنگ و کاهش تولیدات چین برای این مواد معدنی بوده است که اکنون با تثبیت قیمت‌های مواد معدنی تا حدودی بازار از روند آینده فلزات اساسی و سایر کالاهای خام اطمینان یافته است. با توجه به اینکه این رشد قیمت‌ها در بازارهای داخلی نیز خود را نشان داده است لذا جذابیت مناسبی را برای سهام برخی از تولیدکنندگان این مواد در بورس ایجاد کرده است.

‌سیگنال‌های سیاسی چون انتخابات چقدر در رشد بازار سرمایه اثرگذار بوده‌اند؟

یکی از مولفه‌هایی که رشد بورس بسیار به آن وابسته است ثبات سیاست خارجی و داخلی است. خوشبختانه با دیپلماسی فعال صورت‌گرفته در منطقه و حتی فرامنطقه‌ای اکنون در قیاس با چهار سال گذشته تعاملات خارجی با کانون‌های تصمیم‌ساز جهانی و منطقه‌ای در وضعیت مناسبی قرار گرفته و آرامش سیاست خارجی موجب ایجاد قابلیت برای برنامه‌ریزی بنگاه‌ها و سرمایه‌گذاران شده است. چراکه در دوران التهابات سیاسی تمامی فعالان اقتصادی اقدام به فعالیت‌های کوتاه‌مدت و زودبازده اقتصادی می‌کنند زیرا تخمین آینده به علت وجود ابهامات فراوان عملاً غیرممکن خواهد بود. وجود این ثبات باعث شده است که بنگاه‌های تولیدی برنامه‌های خود را در قالب‌های زمانی سه تا پنج‌ساله ببینند و عملاً قدرت برنامه‌ریزی به سهامدارانشان را نیز داده‌اند. دلیل جذابیت دولت تدبیر و امید برای فعالان بازار آن است که عملاً سود به دست‌آمده ناشی از فعالیت اقتصادی شرکت‌هاست و سودهای کاذب تورمی نخواهد بود. با توجه به شرایط فعلی رقابت انتخاباتی بورس به پیشواز این رویداد رفته و با توجه به وزن بالایی که اکثر فعالان بازار سرمایه برای دور دوم دولت و تداوم فعالیت‌های آن در نظر می‌گیرند، رشد اخیر نیز ناشی از این اطمینان است. از سوی دیگر فضای انتخابات هیجاناتی را در فضای جامعه و در نهادهای فعال اقتصادی ایجاد می‌کند و با توجه به این هیجانات منابع جدیدی هم از سوی نهادهای حقوقی و هم فعالان حقیقی وارد بازار شده است که افزایش حجم اعتبارات و همچنین رشد قیمتی بورس این را نیز نشان می‌دهد.

‌آیا می‌توان گفت ورود سرمایه‌های حقیقی به بازار سهام زمینه رونق را فراهم کرده است؟ کدام نمادهای کوچک در این بازه زمانی بیشترین رشد قیمت را تجربه کرده‌اند؟

همواره روندهای ادامه‌دار شاخص با پررنگ‌تر شدن نقش فعالان حقیقی بازار بوده است. این بار نیز وزن عمده‌ای از خریدها از سوی حقیقی‌ها انجام‌شده است ولی آنچه این روند را متفاوت‌تر کرده همراهی حقوقی‌های بزرگ در بازار بوده است که بعضاً با خرید در نمادهای ارزنده یا عدم عرضه کنترل‌نشده آنها در بازار موجب شکل‌گیری این روند شده‌اند. یکی دیگر از اقداماتی که موجب بهبود فعالیت در بازار پایه فرابورس شده است تغییر دستورالعمل معاملاتی سهام بازار‌ پایه است که بسیاری از سهم‌های ارزنده این بازار با تغییر دستورالعمل معاملاتی و همانند شدن معاملات این بازار با بازار بورس و فرابورس رشد قیمتی مناسبی را تجربه کرده‌اند. سهم‌هایی از گروه پیمانکاری، خودرو، دارو، سیمان، خدمات انفورماتیک و. جزو پربازده‌ترین سهم‌های بازار بوده‌اند ولی تقریباً از هر صنعت تک‌سهم‌هایی را می‌توان یافت که بازدهی مناسبی را برای سهامدارانشان به ارمغان آورده‌اند. کم‌بازده‌ترین صنعت از میان صنایع بزرگ گروه بانکی بود که با توجه به شرایط نامناسب آنها و حجم نقدینگی مورد نیاز بالای آنها برای حرکت‌های قیمتی چندان مورد اقبال بازار قرار نگرفت و تحرکات هرچند محدود در این گروه با حجم عرضه‌های بالا خنثی شد.

‌رشد اخیر شاخص بورس بیشتر تحت حمایت بنیادی بوده یا اینکه هیجانات بر اثر سیگنال‌های سیاسی رخ داده است؟

واقعاً تعیین یک عامل در این موضوع بسیار سخت است ولی آنچه برای من روشن است، این است که تحولات اقتصادی بدون تحولات سیاسی امکان‌پذیر نیست و این دو لازم و ملزوم یکدیگرند. ولی اگر بخواهیم در رشد سه‌ماهه بازار نقش این عوامل را وزن‌دهی کنیم به نظر من خوش‌بینی بازار به ادامه فضای سیاسی مناسب موجب رشد بازار شده است که این امر با تحولات اقتصادی مورد انتظار همراه خواهد شد و نتایج آن برای شرکت‌ها و مردم ملموس خواهد بود. آنچه شرایط سیاسی ما را حساس‌تر از گذشته می‌کند عدم امکان اشتباه در سیاست‌های خارجی و داخلی و همچنین نبود زمان برای تحول اقتصادی است که نیاز دارد یک گروه کارکشته از خواص سیاسی و اقتصادی تصدی امور را در دست داشته باشند و دیگر زمانی برای آزمون و خطای سیاستمداران جدید نیست. بازار نیز با علم به این تحولات اقدام به خرید سهام می‌کند و هیجانات ناشی از انتخابات نیز در شاخص ملموس هستند. به نظر می‌رسد با نزدیک شدن به انتخابات و مشخص شدن نتایج آرای مردم این هیجانات نیز تا حدی کنترل شود و ادامه مسیر شاخص وابسته به زمانبندی و شرایط اجرای طرح تحول اقتصادی و طرح تحول نظام جامع بانکی است و من شخصاً امیدوارم هرچه سریع‌تر این اقدامات انجام شود چراکه زمان به عنوان یک متغیر کلیدی در اجرای چنین طرح‌هایی به‌شدت محدود است.

‌کدام صنایع بیشترین اثر را بر رشد شاخص از ابتدای سال داشته‌اند؟

در رشد اخیر بازار همه صنایع از جمله پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها، گروه فنی و مهندسی، خودروسازها، واسطه‌گری‌های مالی و. نقش داشتند و این رشد یک رشد همه‌جانبه بود چراکه همان‌طور که گفتم ورود پول جدید به بازار سیگنال حقیقی ها به بورس و افزایش امیدواری و کاهش ابهامات در فضای کلان موجب آن بود. ولی مانند همه تغییرات شاخص در این رشد نیز برخی از گروه‌ها عملکرد بهتر و برخی دیگر نیز عملکرد ضعیف‌تری داشته‌اند. در گروه صدرنشینان شاخص بر اساس عملکرد سه‌ماهه و ارزش بازار سهام شناور آنها گروه‌های حمل‌ونقل، خودرو، لیزینگ، خدمات انفورماتیک و تولیدکنندگان محصولات پالایشی و پتروشیمی بیشترین اثر مثبت را داشته‌اند. از سوی دیگر در قعرنشینان شاخص گروه بانکی، سرمایه‌گذاری‌های چندرشته‌ای، فلزات اساسی و صنایع معدنی کم‌بازده‌ترین گروه‌های شاخص بوده‌اند.

‌با توجه به رشد اخیر گروه پالایشگاهی آیا می‌توان گفت سیکل چرخش نقدینگی در صنایع، این بار گروه پالایشی را مدنظر قرار داده است؟

گروه پالایشی یکی از گروه‌های جذاب برای بازار است که با افزایش نرخ دلار مبادله‌ای حاشیه سود آنها و مبلغ سودآوری آنها افزایش می‌یابد. همچنین این گروه ارزش جایگزینی بالایی دارند و بسیاری از سهامداران نسبت به این گروه خوش‌بین هستند. با توجه به اینکه این گروه افت قیمتی مناسبی را در چند سال اخیر تجربه کرده به نظر می‌رسد منطقه مناسبی برای خریداران سهام این شرکت‌ها با افق یک‌ساله باشد. همچنین با توجه به شاخص‌ساز بودن این گروه و بزرگ بودن آن نیز حساسیت برای رشد آنها کمتر است و راحت‌تر می‌توانند افزایش قیمت را تجربه کنند. ولی این گروه تنها گروه جذاب بازار نیست و قطعاً سایر گروه‌ها نیز در ادامه روند شاخص نقش پررنگی خواهند داشت.

‌این روند رشد تا کجا ادامه دارد؟ آیا رشد بورس پس از انتخابات هم ادامه دارد؟

همان‌طور که گفتم مهم‌ترین مشخصه این رشد پررنگ بودن مسائل سیاسی در حرکت شاخص است که با خوش‌بینی شکل‌گرفته همراه شده و هیجاناتی را در بازار به وجود آورده است. به نظر می‌رسد با نزدیک شدن به انتخابات بازار به یک اصلاح که می‌تواند از جنس زمانی یا قیمتی باشد، نیاز دارد و با توجه به رشد همه گروه‌ها رشد برخی از صنایع قطعاً متوقف خواهد شد و ادامه روند جدید بازار وابسته به طرح‌های دولت در زمینه تحول اقتصادی، ابعاد آنها و همچنین زمان‌بندی اجرای این طرح‌هاست. آنچه برای جمع‌بندی می‌توان گفت برخی از سهم‌ها آینده خود را پیشخور کرده‌اند و تحولات آتی اقتصادی در قیمت فعلی آنها دیده شده است ولی بخش دیگری همچنان فرصت رشد دارند و با یک استراحت زمانی مجدداً حرکت خود را آغاز خواهند کرد. در این شرایط مهم‌ترین توصیه برای سهامداران حقیقی خرد آن است که از اقدامات هیجانی دوری کنند و روند بلندمدت سهام شرکت‌ها و همچنین توان سودآوری آتی آنها را برای انتخاب سهام مدنظر قرار دهند.

در چهار سال گذشته مهم‌ترین دستاورد دولت در حوزه اقتصادی (نه‌تنها دستاورد) کنترل تورم و کنترل رشد پایه پولی بوده است. ولی این کنترل بدون اصلاح نظام بانکی و اصلاح شرایط فعلی بانک‌ها اثرگذار نخواهد بود. در حال حاضر دولت برای چالش پیش روی بانک‌ها با همکاری بانک مرکزی و پژوهشکده پولی و بانکی اقدام به تهیه مقدمات طرح تحول جامع نظام بانکی کرده است. یکی از راهکارهای این طرح برای حل مشکلات بانک‌ها و به ویژه معوقات دولت به بانک‌ها که طبق اسناد رسمی دولت نزدیک به 120 هزار میلیارد تومان است اقدام به انتشار اوراق تعهدی سیگنال حقیقی ها به بورس بدهی دولت و تخصیص آن به بانک‌ها جهت مطالبات آنها می‌کند و بانک‌ها نیز می‌توانند این اوراق را در قبال تعهدات خود به بانک مرکزی در اختیار بانک مرکزی قرار دهند. در این شرایط با توجه به ابعادی که این حجم از پرداخت مطالبات دارد و عملاً با یک پله واسطه استقراض دولت از بانک مرکزی به شمار می‌رود اثرات تورمی این طرح مشهود خواهد بود ولی بسته به کنترل جوانب و نحوه اجرا در مورد مقدار تورم ایجادشده تخمین‌های متفاوتی زده می‌شود.

آنچه مسلم است این است که برای فضای فعلی بازار رشد تورم از محل افزایش سرعت گردش پول است. مورد بعدی که باید به آن اشاره کرد اثر کاهشی این طرح بر نرخ بهره بانکی است که موجب کاهش نرخ بهره بانکی به صورت طبیعی و نه دستوری در شبکه بانکی می‌‌شود چراکه بسیاری از بانک‌ها کسری خود نزد بانک مرکزی را با استفاده از این اوراق می‌توانند جبران کنند و فشار رقابت برای جذب منابع برای آنها کاسته خواهد شد. این اثر کاهشی در نرخ بهره موجب جذاب‌تر شدن بازارهای موازی به ویژه بازار سرمایه و بازار ارز در ابتدا و بعدها تحت شرایطی بازار مسکن خواهد شد. همان‌طور که می‌دانید بسیاری از شرکت‌های بورسی تولیدکننده مواد خام هستند که یا محصولات آنها صادر می‌‌شود یا با توجه به قیمت‌های جهانی نرخ‌گذاری می‌شوند که در هر دو صورت افزایش نرخ ارز موجب رشد فروش آنها و به تبع آن رشد قیمتی سهام شرکت‌ها می‌شود. آنچه این خوش‌بینی را به وجود آورده است تاکید دولتمردان و درک آنها از شرایط حساس اقتصادی بوده که به نظر بازار روند اصلاحات اقتصادی را سریع‌تر می‌کند.

دو سیگنال کاهشی به بورس

بازار سهام در روز یکشنبه که دومین روز روشن‌شدن نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری بود، رویکرد متعادل‌تری داشت و متناسب با کاهش قیمت دلار از روند رو به رشد تقاضا در این بازار کاسته شد. دیروز ورود خودرو به بورس کالا در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت و سبب شد عرضه‌ها در صنعت یادشده به‌شدت افزایش یابد؛ این در حالی است که پیش از این، بازار در مورد ورود خودرو به بورس کالا و رهایی آن از مضرات قیمت‌گذاری دستوری خاطرجمع شده بود.

دیروز بازار سهام شاهد افت هیجانات ناشی از انتخاب رئیس‌جمهور جدید بود. در این روز به‌رغم شروع خوب معاملات سهام در بورس و فرابورس، بازار یادشده رفته‌رفته با کاهش تقاضا همراه شد و به همین دلیل شاخص کل هموزن در نهایت به سطحی زیر آنچه روز شنبه به ثبت رسیده بود، عقب‌نشینی کرد. البته شاخص کل برخلاف شاخص هموزن به رشد خود ادامه داد و در نهایت با فرارسیدن زمان پایان معاملات به سطح یک‌میلیون و ۱۶۳هزار واحد رسید.

به گزارش دنیای اقتصاد؛ چنین کارنامه‌ای از عملکرد نماگر‌های سهام در حالی به ثبت رسید که در ابتدای دادوستد‌های دیروز وجود تقاضای مناسب در سهام توانست موجب رشد دماسنج اصلی بازار سرمایه تا محدوده یک‌میلیون و ۱۶۹هزار واحد شود. البته پس از گذشته حدود ۴۰دقیقه از شروع معاملات این سطوح به فروشندگان سهام واگذار شد. این‌طور که به نظر می‌آید، جنب‌وجوش به وجود آمده از نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری به‌تدریج در حال از میان سیگنال حقیقی ها به بورس رفتن است و کاهش قیمت دلار در بازار آزاد بیش از گذشته خود را در قیمت سهام نشان می‌دهد.

خودنمایی عامل دلار

«دنیای‌اقتصاد» در گزارش‌های قبلی خود به این نکته اشاره کرده بود که کاهش عدم اطمینان به آینده می‌تواند در نهایت به افت قیمت دلار منتهی شود. این مساله از آن رو برای فعالان بازار اهمیت دارد که حصول تغییر بااهمیت در بهای ارز‌های خارجی منجر به تعدیل سود ریالی شرکت‌های صادرات‌محور می‌شود. تحولات بازار ارز طی دو روز اخیر به‌خوبی نشان می‌دهد که این بازار در این مدت با عقبگرد ۷/ ۲ درصدی از محدوده ۲۳هزار و ۸۳۰تومان نقاط پایین‌تری را اختیار نکرده، اما همچنان دستخوش افزایش عرضه است.

این امر سبب خواهد شد تا بازار سهام نیز در روز‌های پیش رو با سیگنال حقیقی ها به بورس توجه به تغییرات عمده‌ای که در طول ماه‌های قبل رخ داده، در مواجهه با عامل دلار دست‌به‌عصاتر عمل کند. شاید بتوان این احتیاط را تا حدودی به مشخص‌نبودن رویکرد سیاست خارجی دولت بعدی و نامشخص‌بودن مذاکرات برجام در دوره جاری ارتباط داد. دولت سیزدهم در حالی تا مردادماه برای جایگزین‌شدن با دولت تدبیر و امید فرصت دارد که هنوز تا مشخص‌شدن وزرای پیشنهادی آن، به‌خصوص در پست‌های وزارت امور خارجه و اقتصاد، راهی طولانی مانده است.

تمامی این عوامل می‌تواند فعالان بازار سرمایه به‌خصوص سرمایه‌گذاران خرد را برای تصمیم‌گیری در مورد آینده بازار محتاط نگاه دارد. چنین احتمالی از آن جهت اهمیت دارد که آینده بورس را در چهارسویی تازه قرار می‌دهد. در صورتی که تا قبل از روی کار آمدن دولت جدید شاهد به‌ثمررسیدن مذاکرات برجامی باشیم، این احتمال وجود دارد که افزایش عرضه در بازار ارز به کاهش قیمت سهام در بازار سرمایه منتهی شود و در صورتی که تیر مذاکرات یادشده تا آن زمان به سنگ بخورد، انتظارات تورمی بیش از پیش در جهت رشد قیمت ارز تقویت خواهد شد.

از طرف دیگر گمانه‌زنی‌ها در مورد وزرای دولت بعدی و رویکرد سیاست خارجی آن هم در صورتی که مطابق انتظارات عمومی نباشد با افزایش ریسک انتظاری به احتمال رشد قیمت ارز دامن خواهد زد. برآیند این مسائل سبب می‌شود که ارائه چشم‌انداز روشن از قیمت دلار برای یک ماه پیش رو سخت باشد. از این رو باید حداقل صبر کرد و دید که آخرین قدم از سری قدم‌های برداشته‌شده برای احیای برجام چه حاصلی خواهد داشت.

آن‌طور که سید سیگنال حقیقی ها به بورس عباس عراقچی، سرپرست تیم مذاکره‌کنندگان در وین به رسانه‌ها گفته، فاصله ایران با توافق نزدیک است و به نظر می‌آید در روز‌های پایانی دولت حسن روحانی برجام احیا خواهد شد.

بر اساس آنچه وزیر امور خارجه در فضای مجازی منتشر کرده است، «در مجمع دیپلماسی آنتالیا بر ضرورت این اصلاحات شناختی تاکید شد: ۱. در دیپلماسی بحث اعتماد نیست، بلکه بحث احترام به منافع همتایان است، ۲. این ایالات متحده بود که زیر برجام زد و حالا هم برعهده ایالات متحده است که آن را درست کند، ۳. خارجی‌ها دیر یا زود منطقه ما را ترک می‌کنند. باید خودمان آن را به دست بگیریم. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با اشاره به روند فعلی مذاکرات وین برای احیای برجام گفت که احتمالا تا قبل از پایان کار دولت حسن روحانی، توافق حاصل خواهد شد.»

بهانه‌های رانت‌ساز

بورس تهران حتی با فرض منتفی‌بودن ریسک‌های ناشی از نوسان نرخ ارز مشکلات دیگری دارد. بازار سرمایه دهه‌های اخیر را در شرایطی پشت سر گذاشته که قیمت‌گذاری دستوری با گذر زمان نه‌تنها از اقتصاد کشور رخت برنبسته، بلکه هر روز سایه خود را بر بخش‌های مختلفی از آن گسترده کرده و سبب شده تا منافع بخشی از مردم همواره از جیب سایرین تامین شود. شاید شما نیز در نگاه اول با این تعبیر مخالف نباشید و تاختن به مردم، آن هم در این شرایط ناگوار اقتصادی را امری ناپسند ارزیابی کنید، اما با بررسی آنچه در طول دهه‌های قبل اتفاق افتاده، بدون‌شک نمی‌توان از این نکته چشم‌پوشی کرد که سیاست‌های پوپولیستی اتخاذشده در اقتصاد کشور با شیبی فزاینده به همین مردم آسیب زده و در حالی که گفته می‌شد با کنترل قیمت‌ها فساد کمتر و آسایش مردم بیشتر می‌شود، در عمل راهی برعکس پیموده شد. ضمن آنکه با آزادسازی قیمت‌ها نه فقط تولیدکنندگان، بلکه مصرف‌کنندگان نیز منتفع خواهند شد.

دقیقا به همین دلیل است که می‌گوییم در طول این سال‌ها منافع بخشی از مردم از جیب سایرین تامین سیگنال حقیقی ها به بورس شده است. در شرایطی که قیمت‌های نسبی در اقتصاد زیر فشار تورمی ناگزیر به افزایش است، تقریبا در تمامی دولت‌های گذشته مسوولان اقتصادی با فرافکنی و نپذیرفتن مشکلات راه آسان‌تر را انتخاب کرده‌اند. همین امر سبب شده تا در هر دوره شخصی از فعالان موجود در یک بازار به رسانه‌ها معرفی و سپس به دلیل اخلال در بازار یا دلایل واهی از همین جنس به عنوان مجرم به دستگاه قضایی معرفی شود.

این در حالی است که در طول همین مدت واقعیت تغییری نکرده و اقتصاد همان راهی را پیموده که در تمامی کشور‌های جهان و در طول تاریخ رفته است. اینکه چرا مسوولان اقتصادی کشور در طول چند دهه در تلاش بوده‌اند تا به جای اتخاذ تصمیم درست، راه‌حل آسان، اما غلط را برگزینند، موضوع این بحث نیست، اما چیزی که مشخص است و نمی‌توان تاثیر قابل‌توجه آن را بر بازار سرمایه نادیده گرفت این است که اصرار بر قیمت‌گذاری دستوری و بازارسازی آن هم به این شیوه تنها سبب می‌شود تا به اسم حمایت از مصرف‌کننده، بازار سیاه جای خود را به بازار قانونی و آزاد بدهد و ثانیا با منع تولید کننده به کشف قیمت آزادانه هم سر سرمایه‌گذاران در این بازار بی‌کلاه بماند و شرکت زیان بسازد و هم عدم‌النفع مصرف‌کننده حقیقی به جیب سوداگران برود.

دقیقا عواملی از این دست است که سبب شده تا تمامی کشور‌ها به جز تعدادی معدود از مدت‌ها قبل قیمت‌گذاری را به دست نامرئی بازار بسپارند. تا خرد جمعی ذی‌نفعان بازار‌ها در طرف عرضه و تقاضا برای قیمت‌ها تصمیم بگیرند. تجربه سال‌های گذشته ایران، اما نشان می‌دهد که تقریبا از قیمت خیار گرفته تا آهن‌آلات و پروفیل و شاید از همه جنجالی‌تر خودرو در این اقتصاد وکیل و وصی داشته‌اند و همین امر سبب شده رانت و فساد تقریبا در جای جای این بازار‌ها وجود داشته باشد؛ عاملی که هم‌اکنون بسیاری امید دارند تا در دولت بعدی شاهد برچیده شدن آن از بازار‌های یاد شده باشند.

خودرویی‌ها قربانی نگاه دستوری

روز گذشته نیز یکی از مسائلی که توانست بر سر راه رشد شاخص کل مانع ایجاد کند همین قیمت گذاری دستوری بود. تقریبا در ساعات ابتدایی معاملات خبر رسید که وزارت صمت با قیمت گذاری خودرو در بورس کالا موافق نیست و زمینه برای ورود این محصولات به بازار یاد شده فراهم نشده است. این در حالی بود که از مدت‌ها قبل امیدواری به رهایی این صنعت از بند دخالت دستوری سبب شده بود تا بازار سرمایه شاهد افزایش نسبی تقاضا در نماد‌های گروه یاد شده باشد. البته باید به خاطر داشت که به جز این مهم، خودرویی‌ها از برداشته شدن تحریم‌ها نیز نفع خواهند برد.

با این حال تا به این جای کار اگر بخواهیم مشکلات این صنعت را بنا بر اهمیت آن مورد توجه قرار دهیم، نگاه دستوری به اقتصاد را می‌توان تاکنون مهم‌ترین دلیل عقب ماندن خودروسازان از سودسازی عنوان کرد. مطابق با آنچه که در روز شنبه گروه خودروی روزنامه «دنیای‌اقتصاد» منتشر کرده است «زیان انباشته خودروسازی به ۵۰ هزار میلیارد تومان رسیده که با رشد ۵/ ۱۷ درصدی نسبت به گزارش ۹‌ماهه آن‌ها روبه‌رو بوده است.

طبق آمار، کل بهای تمام‌شده تولید خودروسازان در سال گذشته، حدود ۱۱۰ هزار میلیارد تومان بوده، حال آنکه از محل فروش محصولات تولیدی، حدود ۹۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان نصیب تولید‌کنندگان شده است.» به گفته کارشناسان یکی از مهم‌ترین مشکلات این صنعت در حال حاضر پایین بودن قیمت قانونی فروش است که سود واقعی تولید خودرو را به جیب فعالان بازار غیر رسمی سرازیر کرده است.

همگام با بازیگران

پس از آنکه روز شنبه به دنبال هیجان معامله‌گران از اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری شاهد مثبت شدن خالص خرید سهامداران حقیقی پس از ثبت ۷ روز منفی بودیم، روز گذشته مجددا جابه‌جایی سهام به سمت پرتفوی سهامداران عمده بود. به این ترتیب روز گذشته در مجموع سهامی به ارزش حدودی ۳۶۴ میلیارد تومان از سبد سهام حقیقی‌ها به پرتفوی معامله‌گران عمده بورس تهران منتقل شد.

در این روز هر چند سهامداران خرد در سمت فروش فعال‌تر بودند، اما در زمین خرید نیز خودی نشان دادند. در این راستا همزمان با افزایش ۳۲ درصدی ارزش فروش این دسته از بازیگران سهام، اما ارزش خرید‌های ثبت شده توسط حقیقی‌ها نیز با رشد ۱۵ درصدی همراه شد. با وجود این خرید‌های بالای ثبت شده از سوی سهامداران عمده در کنار افت میزان فروش آن‌ها ثبت شد تا برآیند جابه‌جایی‌ها به سمت حقوقی‌های بازار باشد.

سهامداران خرد طی دادوستد‌های روز یکشنبه حضوری فعال در سمت خرید سهام زیرمجموعه دو گروه محصولات شیمیایی و شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی داشتند؛ به طوری که خالص خرید بازیگران حقیقی در پتروشیمی‌ها حدود ۶۳ میلیارد تومان برآورد شد و در صنعت چند رشته‌ای صنعتی نیز شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش ۹ میلیارد و ۸۱۰ میلیون تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد بورس تهران بودیم. در میان پالایشی‌ها نماد معاملاتی شرکت پتروشیمی نوری بود که در صدر لیست خرید حقیقی‌ها قرار گرفت.

این سهم به تنهایی با خالص خرید ۷۴ میلیارد و ۳۴۰ میلیون تومانی سهامداران خرد همراه شد. پس از این نیز «شستا» به عنوان لیدر گروه شرکت‌های چندرشته‌ای جابه‌جایی ۱۵ میلیارد و ۳۵۰ میلیون تومانی را در مسیر حقوقی به حقیقی ثبت کرد. شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی پس از انتشار خبر افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی از روز شنبه با صف خرید همراه شد. محمد رضوانی‌فر، مدیرعامل شستا در مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت که در تاریخ ۲۶ اسفندماه برگزار شده بود درخصوص افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها گفته بود که تا دو هفته دیگر گزارش‌های آن نهایی خواهد شد.

در آن‌سوی بازار گروه فرآورده‌های نفتی که چند روزی با اثرپذیری از کاهش نرخ نفت تحویلی از سوی شرکت پالایش و پخش در راس توجهات بازار قرار داشتند، روز گذشته بیشترین خروج نقدینگی حقیقی را در میان دیگر صنایع بورسی تجربه کردند. به این ترتیب طی دادوستد‌های روز یکشنبه بورس تهران، در این گروه شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش ۱۶۴میلیارد و ۱۵۵ میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودیم. این روند در میان فلزی‌ها نیز مشاهده شد تا پس از عقبگرد قیمت جهانی فلزات در هفته‌ای که گذشت، شاهد افزایش فشار فروش در این گروه کامودیتی‌محور باشیم.

در این راستا روز گذشته حقیقی‌ها خالص فروش ۷۸ میلیارد و ۲۰۰ سیگنال حقیقی ها به بورس میلیون تومانی در گروه فلزات اساسی ثبت کردند. برآیند خرید و فروش حقیقی منفی بوده با این حال فروش نسبت به دیروز ۳۲ درصد و خرید برای همین مدت ۱۵ درصد افزایش پیدا کرده. حقوقی‌ها ۴۱ درصدبیشتر خریدند و فروش را کاهش داده‌اند. از این رو نمی‌توان گفت که حقیقی‌ها در حال فرار کردن از بازار سهام هستند.

بورس یکشنبه از دریچه آمار

ارزش معاملات خرد بورس تهران روز گذشته رشد قابل‌توجهی داشت؛ به‌طوری‌که به بیشترین میزان خود از تاریخ ۹ خرداد رسید. بر این اساس در جریان دادوستد‌های خرد بورسی سهامی به ارزش ۳۶۷۰میلیارد تومان و در معاملات خرد فرابورسی ۸۱۷میلیارد تومان میان سهامداران جابه‌جا شد.

«شپنا» بورسی و «فرابورس» فرابورسی در صدر دادوستد‌های خرد قرار داشتند. در روزی که شاخص کل بورس تهران رشد ۱۵/ ۰درصدی همراه شد، از ۳۱۲ نماد معامله‌شده، قیمت پایانی ۱۰۲ سهم (۳۳درصد) مثبت بود و در مقابل ۱۷۸ سهم (۵۷درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند.

در این بازار ۱۸ نماد (۶درصد) صف خریدی به ارزش ۲۳۵میلیارد تومان تشکیل دادند. اما در مقابل شاهد شکل‌گیری صف فروش در ۸۵ نماد بورسی (۲۷درصد) به ارزش ۹۹۹ میلیارد تومان بودیم. در فرابورس ایران، اما در روزی که آیفکس افت ۱۷/ ۰درصدی را ثبت کرد، ۱۳۰ نماد معامله شدند که در این میان قیمت پایانی ۳۳ سهم (۲۵درصد) مثبت و ۹۴ سهم (۷۲درصد) منفی بود. در این بازار ۸ نماد (۶درصد) صف خریدی به ارزش ۳۴ میلیارد تومان تشکیل دادند؛ اما ۵۵ نماد (۴۲درصد) نیز با صف فروشی به ارزش ۵۰۸ میلیارد تومان مواجه شدند.

بازار پایه نیز دیروز میزبان دادوستد ۹۶ نماد بود. در این میان ۲۸ سهم (۲۹درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد دادوستد ۵۵ سهم (۵۷درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز ۱۷ نماد (۱۸درصد) صف خریدی به ارزش ۸/ ۱۹ میلیارد تومان شکل دادند و صف فروش در این بازار به ۵۱ نماد (۵۳درصد) با ارزشی بالغ بر ۸۱۳ میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد.