خطرات مهلک رشد نقدینگی
طی سالهای گذشته بدنه اقتصاد ایران به بیماریهای متعددی دچار شده که وخیم ترین آنها به زعم کارشناسان، حجم نقدینگی بزرگی است که بهصورت مداوم خلق و روزبهروز بر وزن آن افزوده شده است. اما نقدینگی چیست؟
نقدینگی حجم پول نقد در خارج از سیستم بانکی است که قابلیت تورمزائی دارد بدین معنی که چنانچه حجم نقدینگی چیست ؟ پول نقد بالا باشد قدرت خرید بالا رفته وباعث گران شدن کالا یا خدمات، بیشتر از ارزش موجودشان میشود. در واقع حجم نقدینگی در یک اقتصاد باید متناسب با میزان تولید کالا و خدمات باشد. در غیر اینصورت بدون تردید باعث تورم با رکود در تولید خواهد شد.
به زبان ساده نقدینگی خلق شده توسط سیستم بانکی نوعی ابزار بدهی است که توسط نظام بانکی منتشر شده است، تا با منابع حاصل از آن تسهیلات اعطا کند و از محل سود تسهیلاتی که در فعالیتهای مولد اقتصادی سرمایهگذاری میشود اقدام به کسب درامد نماید. سیستم بانکی سپس از محل درآمد سود تسهیلات سود مبالغ بدهی را میپردازد که نزدشان به عنوان سپرده امانت است. در واقع نقدینگی، بدهی نظام بانکیست که متناظر با اعتبارات اعطاشده خلق شده است.
از نگاه ساده تر، پول در گردش در جامعه، گواهی است مبنی بر سرمایهگذاری انجام شده در اقتصاد کشور. حال مساله اینجا است که اگر حجم نقدینگی ایجاد شده در داخل کشور به سمت تولید سوق داده نشود موجب ایجاد تورم شده و این نوع نقدینگی عملا بدون پشتوانه خواهد بود. متاسفانه اقتصاد ایران سالیان زیادی است که در این سیکل معیوب گرفتار آمده و در دولتهای مختلف بر حجم این نقدینگی بدون پشتوانه افزوده شده است.
طبق آخرین آمارهای رسمی، حجم نقدینگی تا انتهای شهریور ماه سال 1398، برابر با ۲,۱۲۶ هزار میلیارد تومان بوده است. حجم نقدینگی در پایان شهریور ۱۳۹۸نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۷.۱ درصد رشد و نسبت به مرداد ماه نیز ۲.۴ درصد رشد داشته است. به نظر می رسد بانکهای کشور در دامن زدن به این حجم بزرگ نقدینگی نقش پر رنگی دارند، زیرا بانکها به صورت گسترده به بنگاهداری و اختیار کردن شرکت ها روی آوردهاند. این در حالی است که وظیفه و رسالت اصلی بانکها حمایت از تولید و صنعت در کشور است.
در اینجا باید یادآور شد ثبات در ارزش ذاتی پولی ملی هر کشور در گرو حجم نقدینگی (و پشتوانه آن)، تولید ناخالص ملی، رشد اقتصادی، تورم و نرخ سود بانکی است که از دید کارشناسان پشتوانه نقدینگی میتواند بازیگردان اصلی این صحنه لقب بگیرد.
همچنین باید مد نظر داشت که هم اکنون بخش بزرگی از نقدینگی کشور در غالب سپردههای بانکی محبوس شده و بخشی دیگر نیز با توجه به نبود امنیت سرمایهگذاری مولد به بازارهای موازی ارز ، طلا ، خودرو و بعضا سفته بازی در دیگر حوزه ها سوق پیدا کرده است.
تاثیر بودجه 99 بر حجم نقدینگی
در چهار دهه گذشته عدم ریل گذاری مناسب در سیاستهای کلان اقتصادی موجب شده است تا هر ساله حجم نقدینگی بهصورت مداوم رشد کند. متاسفانه با چشم انداز پیشرو وضعیت در سال 99 میتواند از این هم وخیم تر شود. با توجه به کلیات لایحه بودجه کل کشور این احتمال وجود دارد که دولت نتواند بهصورت کامل درآمدهای پیشبینی شده خود را در سال 99 محقق کند. از این روی نقدینگی چیست ؟ ممکن است دولت با یک کسری قابل توجه در بودجه مواجه شود.
حال با توجه به شرایط کنونی احتمال فراوان دارد که دولت برای پوشش این کسری طبق سنت سه دهه گذشته عمل کرده و یا اقدام به استقراض منابع از بانک مرکزی کند و یا با انتشار اوراق بخشی از هزینههای خود را پوشش دهد که هر دو نقدینگی چیست ؟ حالت میتواند منجر به افزایش پایه پولی، رشد تورم و حجم نقدینگی در میان مدت شود.
در مجموع اینکه عوامل یاد شده در میان مدت عواقب زیادی دارد که از جمله این عواقب افزایش پایه پولی و در نتیجه افزایش نرخ تورم است که در ادامه کاهش سرمایهگذاری از سوی بخش خصوصی را به دنبال دارد و منجر به افزایش مضاعف حجم نقدینگی میشود. این مسایل رکود تورمی عمیق با بازه بزرگ زمانی، کاهش ارزش ذاتی پول ملی در برابر دیگر ارزها در میانمدت و بلندمدت، افرایش نرخ کالا و خدمات، کوچکتر شدن سفره خانوار و اختلاف شکاف طبقاتی بین دهک های جامعه را موجب می شود.
راه برونرفت از شرایط فعلی چیست؟
تنها راه برونرفت از وضعیت فعلی تغییر سیاستهای کلان اقتصادی کشور است که باید در ارکان بالادستی نظام اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد و از طریق قانونگذاری مدون به دولتها برای اجرای بلند مدت ابلاغ شود.از سوی دیگر همانطور که در ابتدا اشاره شد تولید ناخالص ملی یکی از مهترین شاخصهای اقتصادی در همه کشور ها محسوب میشود. بنابراین اگر بخواهیم بهصورت اصولی و منطقی در میانمدت و بلندمدت از وضعیت رکود عمیق تورمی فعلی به رشد تورم در کنار تولید برسیم میبایست موتور محرکه تولید در کشور فعال شود.
جریان نقدینگی چیست؟ (همراه با نمونهای از گزارش جریان نقدینگی)
جریان نقدینگی یکی از بخشهای مهم در سرپا نگه داشتن هر کسبوکاری است. حسابداران و سایر کارشناسان اقتصادی باید نظارت دقیقی بر گردش پول داشتهباشند تا منافع شرکت حفظ شود. یادگیری درمورد نقدینگی به شما کمک خواهد کرد تا درک بهتری از عملکرد کسبوکار داشتهباشید. در این مطلب، توضیح خواهیم داد که نقدینگی چیست، انواع مختلف آن را شرح میدهیم و مثالی از گزارش نقدینگی ارائه میکنیم.
جدیدترین فرصتهای شغلی شرکتهای معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
جریان نقدینگی چیست؟
جریان نقدینگی به معنای وارد کردن یا خارج کردن پول به کسبوکار است. سازمانها از نقدینگی برای تحلیل موقعیت مالی خود و آمادگی برای آینده استفاده میکنند؛ به طور کل، میتوان گفت که نوعی برقراری تعادل است.
سپردهای دارید یا پولی به حساب شما واریز شدهاست، همچنین برداشتهایی از حساب داشتهاید یا پولی از حسابتان خارج شدهاست. برای افراد و شرکتها نقدینگی مثبت به این معناست که بدون اینکه نیازی به برداشت اضافه از حساب خود داشتهباشند، برای پوشش هزینهها یا پرداخت وامها پول کافی دارند.
چرا جریان نقدینگی مهم است؟
نقدینگی نهتنها شرکت را سرپا نگاه میدارد، بلکه کمک میکند که سازمان برای هزینهها و تغییرات موقعیتهای اقتصادی آماده باشد. گزارش نقدینگی در تصمیمگیری فعالیتهای آینده، مانند خرید کسبوکار دیگر، استخدام کارمند یا مزایای اضافی برای شرکت، به سازمان کمک میکند.
انواع نقدینگی
جریان نقدینگی بخشی از گزارش مالی شرکت است.
در ادامه، انواع نقدینگی مشاهدهشده در گزارش مالی را خواهیم دید:
ارزش فعلی خالص: ارزش یک کسبوکار با استفاده از تنزیل جریان نقدی (discounted cash flow).
نقدینگی فعلی: برای تعیین وضعیت شرکت در پرداخت تعهدات مالی خود است.
نقدینگی در هر سهام: درآمد شما پس از کسر مالیات، تقسیم بر سهام موجود میشود.
نرخ تبدیل پول نقد: این مورد فاصله زمانی پرداخت هزینهی اقلام توسط شرکت و دریافت آن از مشتری را مشخص میکند.
نقدینگی فعالیتهای اجرایی: هزینهی بهدستآمده از فعالیتهای اصلی شرکت است و شامل درآمد سرمایهگذاری نمیشود.
کسری بودجه: مقداری را نقدینگی چیست ؟ مشخص میکند که شرکت برای جبران کسری نیاز دارد.
پرداخت سود سهام: نوعی از جریان نقدینگی که برای پرداخت سود سهام به سرمایهداران استفاده میشود.
هزینههای سرمایهگذاری: گردش مالی موردنیاز برای سرمایهگذاری مجدد روی کسبوکار خود را مشخص میکند.
نقدینگی مستقل سرمایهداری: تفاوت گردش مالی فعالیتهای اجرایی و هزینههای سرمایهگذاری است.
نقدینگی مستقل شرکت: این پارامتر فرض میکند شرکت هیچ وامی ندارد و برای ارزشگذاری شرکت استفاده میشود.
تغییرات نقدینگی خالص: تفاوت گردش مالی در یک دورهی حسابداری و دورهی دیگر را تعیین میکند.
نمونهای از گزارش جریان نقدینگی
در زیر نمونهای از گزارش جریان نقدینگی و همچنین چگونگی استفاده از آن برای گزارش مالی کلی را بیان کردهایم:
شرح | هزینه (دلار) |
جریان نقدی حاصل از فعالیتها | ۷۰۰ |
فروش | ۱۰۰۰ |
مالیات | (۳۰۰) |
جمع کل | |
جریان نقدی حاصل از سرمایهگذاریها | (۲۰۰) |
سرمایهی خریداریشده | (۲۰۰) |
نقدینگی کارهای مالی | ۱۵۰۰ |
وام (خروجی) | (۵۰۰) |
وام (ورودی) | (۲۰۰۰) |
کل | ۲۰۰۰ |
در ادامه، توضیحات اضافیِ مربوط به گزارش جریان نقدینگی که در ۳ بخش خلاصه میشود را آوردیم:
۱. فعالیتهای اجرایی
این نوع فعالیتها هستهی اصلی فعالیتهای کسبوکار هستند؛ برای مثال، اگر شما محصولی را میفروشید، تولید، فروش و تحویل محصول به عنوان فعالیتهای اجرایی در نظر گرفته میشوند؛ همچنین، شامل پرداخت مشتری، خرید اقلام، حسابهای پرداختی و صورتپرداخت شرکت نیز میشود. سایر موارد شامل استهلاک تجهیزات یا داراییهای مشهود دیگر، استهلاک داراییهای نامشهود و مالیات معوقه هستند.
۲. فعالیتهای سرمایهگذاری
این نوع از جریان نقدینگی شامل خرید و فروش سرمایههایی مانند زمین، ساختمان، تجهیزات یا اوراق بهادار قابلفروش است؛ همچنین، میتواند مواردی مانند وام به تأمینکنندگان یا دریافتی از مشتریان و پرداختی ادغامشدهها یا تملکات را نیز شامل شود.
۳. فعالیتهای مالی
شامل وجه نقد سرمایهگذاران و وجه نقد سهامداران به صورت سود سهام است؛ همچنین، میتواند فعالیتهایی مانند فروش یا خرید مجدد سهام شرکت را شامل شود که بر بدهیها و حقوق صاحبان سهام بلندمدت یک سازمان تأثیر بگذارد.
سؤالات متداول درمورد جریان نقدینگی
بعضی از سؤالاتی که به طور مکرر بیان میشوند:
- تفاوت بین نقدینگی و درآمد خالص چیست؟
- فرمول تبدیل سود به نقدینگی چیست؟
- چه راههایی برای حفظ نقدینگی وجود دارند؟
- آیا لازم است بدانم نقدینگی آیندهام چقدر است؟
- نقدینگی مثبت و منفی چیست؟
- مثالی از نمونههای معادل نقدی بزنید.
تفاوت بین جریان نقدینگی و درآمد خالص چیست؟
درآمد خالص، کسر هزینههای یک دورهی حسابداری از درآمد ناخالص است. نقدینگی به تفاوت بین موجودی نقدی از این بازه تا بازهی بعدی اشاره دارد.
فرمول تبدیل سود به نقدینگی چیست؟
سود خالص + استهلاک – حسابهای دریافتی – افزایش موجودی کالا + حسابهای دریافتی – کاهش وامهای بانکی/ مالی = نقدینگی خالص
چه راههایی برای حفظ نقدینگی وجود دارند؟
این موارد بهترین نکاتی هستند که برای حفظ نقدینگی وجود دارند:
- بیشتر از آنچه خرج کردهاید، محصول یا سرویس بفروشید.
- اطمینان حاصل کنید که تعادل را برقرار کردهاید.
- راههایی را برای صرفهجویی در هزینهها از طریق خردهفروشی، فروش تجهیزات منسوخ و دیگر داراییها پیدا کنید تا بتوانید ذخیره کنید.
آیا لازم است بدانم نقدینگی آیندهام چقدر است؟
دانستن جریان نقدینگی آیندهتان به شما کمک میکند که از سودمندی کسبوکار خود اطمینان حاصل کنید. با تعیین هزینهها و درآمدهای آتی میتوانید بفهمید که فعالیتهای آیندهتان چقدر ماندگار هستند یا برای افراط نکردن چه هزینههایی را باید بپردازید.
تحلیلگران مالی از این ۴ گام برای تحلیل نقدینگی استفاده میکنند:
۱. فرضیاتی را مانند افزایش قیمت برای کسبوکارها و همچنین فروشندگان و تأمینکنندگان محاسبه میکنند. آنها فروشهای آینده، چرخههای فروش، افزایش پرداختی و دیگر هزینههای عمومی را نیز پیشبینی میکنند.
۲. فروشهای آینده را با نگاهی به فروش سالهای گذشته و ترند پیشبینیشده در صنعت تعیین میکنند.
۳. هزینههای آتی شامل پرداختیها، هزینهی انجام کسبوکار و سرمایهگذاریهای مالی را مشخص میکنند.
۴. اطلاعات را تحلیل میکنند تا متوجه شوند که کجا به کاهش هزینه یا سرمایهگذاریهای جدید نیاز دارند تا از رشد کسبوکار خود مطمئن شوند.
نقدینگی مثبت و منفی چیست؟
نقدینگی مثبت به معنای این است که کسبوکار برای ادامهی انجام فعالیت و پرداخت وامها پول کافی دارد. جریان نقدینگی منفی به معنی این است که شما بیش از فروش خرج میکنید و حتی ممکن است برای پرداخت وام خود نیاز داشتهباشید که قرض کنید.
مثالی از معادل نقد بزنید
معادلِ نقد سرمایهگذاریهای کوتاهمدتی هستند که نقدینگی بالایی دارند و از زمان خرید سررسید سهماهه یا کمتر دارند. برخی از این نمونهها شامل سند خزانهی کوتاهمدت ایالات متحده، حساب سپردههای سودآور، اوراق تجاری یا اوراق قرضه کوتاهمدت دولت است.
دارایی نقدپذیر (Liquid Asset) و نقدینگی (Liquidity) چیست؟
پس از خرید یک دارایی جدید توسط سرمایه گذاران، یکی از دغدغه های آنها این است که آیا می توان به راحتی آن را پس از مدتی در بازار به فروش رساند و یا تبدیل به پول نقد کرد. برای پاسخ دادن به این سوال باید عوامل مختلفی را در نظر گرفت. به طور کلی بعضی از دارایی ها فاقد بازار مناسب هستند که از جمله آنها می توان به اشیای قدیمی و آنتیک اشاره کرد. این اشیا به رغم با ارزش بودن، فروش دشواری در بازار دارند. املاک و مستغلات نیز ممکن است در فرآیند زمانی طولانی به فروش برسند. در حقیقت می توان گفت زمانی که افراد اقدام به خرید دارایی هایی با ارزش بالا اما نقدپذیری پایین می کنند، دست به یک اقدام پر ریسک زده اند، زیرا ممکن است زمانی که فرد به پول نقد نیاز دارد، نتواند دارایی خود را به دلیل نبود مشتری، سریعا به فروش برساند. بنابراین این احتمال وجود دارد که فرد مجبور شود در این شرایط دارایی خود را با قیمتی پایین تر از ارزش واقعی آن به فروش برساند. یکی از شاخص های مهمی که در سرمایه گذاری همواره باید به آن توجه کرد، خرید دارایی نقدپذیری است که برای آن مشتری دست به نقد وجود دارد. مفهوم دارایی نقدپذیر و نقدینگی موضوعی ست که قصد داریم در این مقاله به آن بپردازیم و برخی از ویژگی ها، نحوه محاسبه، عوامل موثر و همچنین اهمیت آنها را بررسی کنیم.
دارایی نقدپذیر (Liquid Asset) چیست؟
دارایی نقدپذیر یا نقد شونده (Liquid Asset) عبارت است از دارایی هایی که می توان به راحتی آنها را خرید و فروش کرد و یا به پول نقد تبدیل کرد. انتقال آسان مالکیت، یکی از مهم ترین ویژگی های دارایی نقدپذیر می باشد. برای مثال طلا، دلار و یورو به دلیل عدم نیاز به مراحل قانونی در زمان واگذاری، به آسانی قابل تبدیل به پول رایج هستند. البته دارایی های نقدپذیر دارای ویژگی های دیگری از جمله کارمزد پایین، دسترسی آسان، فروش به قیمت بازار و همچنین سرعت تبادل بالا می باشد.
از جمله دارایی های با نقدپذیری بالا می توان به طلا، سهام، ارزهای معتبر خارجی، صندوق های قابل معامله در بورس (ETFs) و اوراق قرضه اشاره کرد. البته با توجه به شرایط اقتصادی هر کشور، میزان نقدپذیری این دارایی ها متفاوت نقدینگی چیست ؟ می باشد. پول به طور کلی نقدپذیرترین دارایی در جهان می باشد. (در برخی مقالات به این نوع دارایی ها، دارایی سیال نیز گفته می شود.)
دارایی نقدناپذیر یا غیر سیال چیست؟
دارایی نقدناپذیر یا دیر نقدپذیر (llliquid Asset) دارایی هایی هستند که امکان تبدیل آنها به پول نقد، کم و یا حتی غیر ممکن می باشد. این ها دارایی نقدینگی چیست ؟ هایی با ارزش بالا اما مشتریان اندک هستند. همچنین این دارایی ها در مقابل دارایی های نقدپذیر قرار دارند.
برای مثال اگر فردی یک نقاشی از ژان میشل باسکیت (Jean Michel Basquiat) را با ارزش بیش از ۱۰۰ میلیون داشته باشد، با وجود این که یک دارایی گران بها دارد اما به دلیل قیمت گذاری بالا و تعداد کم مشتریانی که حاضر به خرید چنین کالایی هستند، یک دارایی نقدناپذیر محسوب می شود.
نکته قابل توجه این است که نقدناپذیری به معنای غیر قابل نقد شدن نیست، بلکه به این معناست که زمان زیادی طول می کشد تا به دارایی به پول تبدیل شود.
علاوه بر افراد و سرمایه گذاران، شرکت های بزرگ نیز با مسئله نقدپذیری درگیر هستند. بسیاری از شرکت ها باید میزان نقدپذیری دارایی ها و سرمایه گذاری های خود را در زمان تنظیم ترازنامه های مالی و مشخص کردن معوقات و بدهی ها، تعیین کنند.
سرمایه گذاران با تجربه، درصد پایینی از سبد مالی خود را به دارایی های نقدناپذیر اختصاص می دهند، زیرا این نوع دارایی ها دارای ریسک و نوسانات زیادی هستند. خانه و مستغلات، ماشین، آثار هنری، اقلام کلکسیونی و اجناس قدیمی از جمله دارایی های نقدناپذیر می باشند.
بازار نقدی یا سیال (Liquid Market) چیست؟
بازار نقدی یا سیال (Liquid Market) که به بازار لیکویید یا شناور نیز معروف است، به بازاری گفته می شود که تعداد زیادی از خریداران و فروشندگان در آن فعالیت می کنند. قیمت ها در این نوع بازار منصفانه است و خریداران و فروشندگان بابت نقل و انتقالات، هزینه کمتری می پردازند. علاوه بر قیمت های منصفانه و مناسب، نوسانات کم باعث حضور خریداران و فروشندگان متعدد شده است.
نقدینگی (Liquidity) چیست؟
نقدینگی یا Liquidity، پارامتری ست که تعریف یک دارایی نقدپذیر و یا نقدناپذیر به آن بستگی دارد. نقدینگی تعاریف مختلفی در اقتصاد دارد. به طور مثال برخی آن را معیاری برای توانایی فروش سریع دارایی به قیمت بازار می دانند. البته برخی دیگر آن را به عنوان پول در گردش در نظر می گیرند. برخی از اقتصاد دانان نیز دارایی های نقدی و مجموع پول و شبه پول را به عنوان نقدینگی معرفی می کنند. البته ساده ترین تعریف نقدینگی این است که آن پول نقد می باشد.
دارایی نقدپذیر و نقدینگی چیست؟
در تعریف علمی تر این مفهوم می توان گفت نقدینگی داشتن مقدار قابل ملاحظه ای دارایی با نقدپذیری بالا می باشد و چون نقدپذیرترین دارایی، پول است؛ بنابراین نقدینگی معادل پول می باشد. بازارهای مرسوم و سنتی دارای دو سطح کلی برای نقدینگی می باشند که شامل نقدینگی بازار و نقدینگی حسابداری یا ترازنامه ای می باشد. در ادامه به بررسی هر کدام از این دو سطح می پردازیم.
نقدینگی بازار (Market Liquidity)
نقدینگی بازار عبارت است از میزان سهولت خرید و فروش دارایی و کالاها با قیمت عادلانه و منصفانه که به سرعت و نقدشوندگی آن دارایی وابسته می باشد. زمانی نقدینگی بازار بهتری وجود دارد که اختلاف یا شکاف قیمت میان فروشنده و خریدار (Bid-Ask Spread) کمتر باشد و همچنین اعداد و رقم مورد نظر این دو سمت معامله به هم نزدیک تر باشد.
نقدینگی حسابداری یا ترازنامه ای (Accounting liquidity)
نقدینگی حسابداری به عنوان معیاری برای سنجش میزان توانایی پرداخت بدهی ها در هنگام سر رسید می باشد که معمولا به صورت درصد و یا نسبت بیان می شود. اکثر سرمایه گذاران با توجه به میزان وجوه نقد، بدهی ها، کالاهای موجود یک شرکت و تعهدات مالی اقدام به سرمایه گذاری می کنند. به همین دلیل یکی از مولفه های مهم در جلب اعتماد کاربران، جذب سرمایه و تنظیم ترازنامه های مالی، موضوع نقدینگی حسابداری می باشد.
در بازار ارزهای دیجیتال، نقدینگی صرافی (Exchange Liquidity) نیز دسته بندی دیگری است که به عنوان تابعی از میکرها و تیکرها (Maker & Taker) و همچنین جفت ارزهای فهرست شده در صرافی ها می باشد.
برای برآورد میزان نقدینگی در هر صرافی، از میزان مبادلات انجام شده در آن و تعداد جفت ارزهایی که پشتیبانی می کند، استفاده می شود.
محاسبه نقدینگی
شرکت ها از رابطه ای تحت عنوان نسبت نقدینگی (Liquidity Ratio) برای بررسی توانایی پرداخت بدهی ها، تعهدات و معوقات خود استفاده می کنند. از سه شیوه مختلف برای محاسبه نسبت نقدینگی استفاده می شود که عبارتند از نسبت جاری (Current ratio)، نسبت آنی (Quick ratio)، نسبت پول نقد (Cash ratio).
1- نسبت جاری (Current ratio)
ساده ترین روش برای محاسبه نقدینگی، نسبت جاری می باشد. میزان بدهی های جاری تقسیم بر دارایی های جاری می شود و به این ترتیب عدد به دست آمده نشان دهنده میزان نقدینگی می باشد.
2- نسبت آنی (Quick ratio)
در مدل نسبت آنی، میزان دارایی های فعلی از دارایی های جاری کم می شود و سپس عدد به دست آمده تقسیم بر بدهی های جاری می شود.
3- نسبت پول نقد (Cash ratio)
در نسبت پول نقد، مجموع پول های نقد به اضافه سرمایه گذاری های صورت گرفته، تقسیم بر بدهی های جاری می شوند.
عوامل موثر بر نقدینگی ارزهای دیجیتال
1- حجم معاملات
حجم معاملات یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده و تاثیرگذار نقدینگی یک ارز دیجیتال می باشد. تعداد ارزهای دیجیتال که طی 24 ساعت در یک پلتفرم خرید و فروش می شوند را حجم معاملات می گویند.
حجم بالای تبادلات، نشان دهنده تعداد بیشتر خریداران و فروشندگان می باشند که این حجم بیشتر، نقدینگی بالاتر را نشان می دهد. با بررسی حجم مبادلات در چند صرافی معتبر و بزرگ، می توان اطمینان بیشتری در رابطه با حجم بالای معاملات ارزهای دیجیتال و نقدینگی آنها به دست آورد.
2- پلتفرم معاملات
صرافی های ارز دیجیتال، پلتفرم معاملات این دارایی ها را در اختیار دارند به همین دلیل صرافی هایی که امکانات بیشتری را ارائه می دهند و امنیت بالاتری دارند، معامله گران بیشتری را جذب می کنند. در نتیجه سودآوری و جذب نقدینگی بیشتری به همراه دارند. در صرافی های بزرگتر، میزان نقدینگی بیشتر است زیرا تعداد کاربران و استفاده از جفت ارزهای مختلف بیشتر است.
3- پذیرش
محبوبیت و پذیرش یک ارز دیجیتال، عامل اصلی موفقیت آن می باشد. برای این که یک ارز دیجیتال، از نقدینگی بالایی برخوردار باشد، باید تعداد زیادی از افراد برای انجام تراکنش های خود از این دارایی استفاده کنند. ارزهای دیجیتال بیت کوین و اتریوم از جمله ارزهای دیجیتال هستند که به دلیل محبوبیت و کارایی، از پذیرش بالاتری برخوردار هستند. در حالی که ارزهای دیجیتالی که جدیدا ایجاد شده اند، به دلیل عدم محبوبیت و پذیرش گسترده، میزان نقدینگی پایینی دارند. به طور کلی پذیرش بیشتر یک ارز دیجیتال برابر با نقدینگی بیشتر می باشد.
4- قانون گذاری
یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر میزان نقدینگی دارایی ها، قوانین و مقررات حاکم بر ارزهای دیجیتال می باشد. در کشورهایی که استفاده و تبادلات مبتنی بر ارزهای دیجیتال غیر قانونی اعلام شده است مانند کشور چین، به دلیل کاهش معاملات خرید و فروش و عدم رونق بازار، به طور چشمگیری میزان نقدینگی کاهش می یابد.
دلایل اهمیت نقدینگی
بهترین شرایط برای معامله گران زمانی ایجاد می شود که میزان نقدینگی بالا و قیمت ها منصفانه می باشند. در چنین بازاری، فروشندگان می توانند به بهترین قیمت دارایی های خود را به فروش برسانند و خریداران نیز دارایی های مورد نیاز خود را با قیمت های معقول خریداری کنند. در این بازارها هر دو طرف معامله می توانند به سرعت و با سهولت یکدیگر را پیدا کنند و معاملات خود را نهایی کنند. ارزهای دیجیتالی که از نقدینگی بالایی برخوردار هستند، معمولا قیمت های پایدارتری دارند و کمتر دچار نوسانات قیمتی می شوند. همچنین احتمال تغییر و دست کاری در قیمت ها به حداقل می رسد. در حالی که در بازارهایی با نقدینگی پایین، بازاری پر ریسک و نوسانی وجود دارد.
استفاده از تحلیل نقدینگی چیست ؟ تکنیکال یکی از پایه های پیش بینی بازار می باشد که با بررسی قیمت در گذشته صورت می گیرد. از تحلیل تکنیکال در بازارهایی که به دلیل نقدینگی پایین، متلاطم هستند، نمی توان استفاده کرد.
استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟
با افزایش حجم مبادلات و همچنین تنوع دارایی های بازار، توسعه راه حل های جدید برای چالش های موجود به امری ضروری تبدیل می شود. امور مالی غیر متمرکز یا همان دیفای از جمله مفاهیمی ست که در این بازار غیر متمرکز، انقلابی را ایجاد کرده است. دیفای باعث افزایش حجم مبادلات ارزهای دیجیتال شده است. در نتیجه برای افزایش سرعت مبادلات، نیاز به یک منبع تامین نقدینگی حس شد. به این ترتیب استخر نقدینگی (Liquidity Pool) ایجاد شد. استخرهای نقدینگی، منبعی از توکن های متفاوت هستند که توسط قراردادهای هوشمند در صرافی های غیر متمرکز قفل شده اند و با هدف رفع مشکلات ناشی از کمبود نقدینگی ایجاد شده است.
برای تداوم فعالیت بسیاری از صرافیهای غیر متمرکز از جمله یونی سواپ (Uniswap)، وجود استخرهای تامین نقدینگی ضروری می باشد. هسته اصلی صرافی های غیر متمرکز، استخرهای نقدینگی می باشند. برای تسهیل فرآیند انجام سریع تر وام دهی ها و معاملات از این استخرها استفاده می شود.
سرمایه گذاران می توانند با وارد کردن دارایی های خود به این استخرها، با این روش نقدینگی مورد نیاز برای انجام معاملات را تامین کنند. مبلغی به عنوان کارمزد پس از انجام تراکنش از از هر دو طرف معامله دریافت می شود که بخشی از این کارمزد متعلق به تامین کنندگان می باشد. استخرهای نقدینگی، تعداد معاملات را در بازار ارزهای دیجیتال افزایش داده اند.
استخراج نقدینگی (Liquidity Mining)؛ مفهوم، نحوه اجرا و مزایا
بازار رمزارزها پر از فرصتهای مختلف برای کسب درآمد است. کسانی که توان مالی بالا اما قدرت ریسک کمی دارند میتوانند به استخراج ارز دیجیتال روی آورند و افرادی که قدرت ریسک و توان یادگیری بالایی دارند با ترید و نوسانگیری عایدی قابل توجهی بدست میآورند.
اشخاصی هم علاقهمند به سرمایهگذاری در کریپتو علاقهمند هستند اما توان مالی چشمگیری ندارند و اهل ریسک هم نیستند. برای این افراد هم راهی مطمئن و کمدردسر برای درآمدزایی وجود دارد که استخراج نقدینگی است.
اگر شما هم به دنبال یک راهی آسان برای سپردهگذاری و کسب سود از بازار رمزارزها هستید باید هر چه زودتر با مفهوم استخراج نقدینگی آشنا شوید.
استخراج نقدینگی چیست؟
استخراج نقدینگی (Liquidity Mining) یک محرک مهم برای افرادی است که سرمایههای راکدی دارند و به خرید رمزارز نیز علاقهمند هستند. این مفهوم در ابتدا توسط صرافی IDEX ارائه شد و سپس توسط سایر پروتکلها ارتقا یافت.
استخراج نقدینگی نقش اساسی در گسترش دیفای (DeFi) داشت و باعث افزایش حجم معاملات شد. قبل از شرح کامل این پروسه بهتر است موضوعاتی را به طور مختصر بررسی کنیم.
دیفای چیست؟
دیفای مخفف عبارت decentralized finance به معنای امور مالی غیرمتمرکز است. به بیان دیگر دیفای خدمات مالی در شبکه بلاک چین است که بدون نظارت و کنترل سازمانها، نهادها و اشخاص انجام میشود. مدیریت این خدمات بر عهده قراردادهای هوشمند (Smart Contract) است.
صرافی غیرمتمرکز چیست؟
صرافی غیرمتمرکز (DEX) پلتفرمهایی هستند که دارایی توسط هیچ شخصی کنترل و مدیریت نمیشود و کاربر به تنهایی مدیریت حسابش را برعهده دارد. همچنین مراکز یا نهادهای خارجی نیز به حسابها دسترسی نداشته و کاربران با آزادی عمل کامل به معامله خواهند پرداخت.
صرافیهای غیرمتمرکز به ۳ دسته اصلی تقسیم میشوند.
دفتر سفارش درون زنجیرهای: صرافیهای غیرمتمرکز در این دفاتر سفارشها و تراکنشهای ماینرها را ثبت میکنند و نودهای شبکه مسئول حفظ و ثبت دادهها هستند.
دفتر سفارش خارج از زنجیره: برخی از صرافیهای غیرمتمرکز از دفاتر برون زنجیره برای ثبت و نگهداری دادهها در یک نهاد متمرکز بهره میگیرند. صرافیها برای این کار نیاز به یک پلتفرم واسطه دارند. در نتیجه صرافیهایی که از این نوع دفاتر استفاده میکنند کاملا غیرمتمرکز نخواهند بود.
بازارساز خودکار (AMM): بازارسازهای خودکار (Automated market makers) عامل اصلی گسترش دیفای هستند. یک بازارساز خودکار به جای استفاده از دفتر سفارش، از قراردادهای هوشمند برای ایجاد و مدیریت استخر نقدینگی استفاده میکند. قراردادهای هوشمند نیز به صورت کاملا خودکار و بر اساس معیارهای معاملاتی و لحظهای، معاملات را کنترل و مدیریت میکنند.
نقدینگی بازار چیست؟
قابلیت نقد شدن یک دارایی بدون کاهش ارزش و حجم جهت انجام معاملات جدید را، نقدینگی میگویند. نقدینگی یکی از پارامترهای مهم برای بررسی هر ارز دیجیتال است. همچنین صرافیها نیز عملکرد متفاوتی در قابلیت نقدینگی دارند. برای مطالعه این موضوع باید به سه ویژگی سرعت تراکنش، اسپرد، عمق تراکنش و کاربرد توجه کرد.
سرعت تراکنش
اگر حجم نقدینگی یک صرافی یا ارز دیجیتال کم باشد، سرعت تراکنش کاربر کند خواهد بود و زمان تکمیل معامله گاهی چند روز طول خواهد کشید. این اتفاق در صرافیهای متمرکز که معاملات به صورت همتا به همتا (peer to peer) انجام میشود متداول است. در صرافیهای غیرمتمرکز برای جفتارزها با نقدینگی زیاد، پردازش یک سفارش تنها چند ثانیه زمان نیاز دارد.
اسپرد
مفهوم اسپرد (Spread) تفاوت قیمت پیشنهادی و قیمت درخواستی برای یک ارز دیجیتال را بیان میکند. ممکن است کاربر درخواست خرید رمزارزی را با قیمت A ارائه کند و قیمت پیشنهادی برای فروش B باشد. مابهالتفاوت BوA اسپرد معامله خواهد بود. هر چه اسپرد در سفارشها کمتر باشد، نشاندهنده حجم نقدینگی بالاتر است.
عمق تراکنش
عمق تراکنش (Transaction Depth) برای بیان ثبات قیمت ارز دیجیتال کاربرد دارد. با بیشتر شدن عمق تراکنش، تاثیر بخش مشخصی از تراکنشها بر قیمت رمزارز کمتر خواهد بود.
کاربرد
اگر به میزان زیادی از رمزارز برای امور پرداختی استفاده شود، کاربرد آن رمزارز افزایش پیدا میکند و در نتیجه نقدینگی آن رمزارز بیشتر خواهد بود. همچنین اگر پذیرش رمزارز از طرف فروشندگان بیشتر شود، کاربرد باز هم افزایش پیدا کرده و به رشد نقدینگی کمک خواهد کرد.
Liquidity Mining چطور صورت میگیرد؟
زمانی که کاربران اقدام به همکاری و مشارکت در پروتکلهای تامین نقدینگی میکنند، توکنهای بومی آن پروتکل به عنوان پاداش به آنها داده خواهد شد. به این صورت بخشی از سهام استخر نقدینگی (Liquidity poll) به آنها تعلق میگیرد. به طور کل فرایند واریز، سپرده گذاری (Staking) و وامدهی یک توکن خاص که منجر به ارائه نقدینگی به استخر و کسب عایدی برای سرمایهگذار است استخراج نقدینگی یا Liquidity Mining نامیده میشود.
همان طور که ذکر شد در ازای سپردهگذاری دارایی در استخر توکنهایی به کاربر اعطا میشود که در زمان برداشت سپرده نیز باید آنها را به شبکه برگرداند. این توکنها خارج از بستر دیفای قابل خرید و فروش نیستند اما ترید آنها در صرافیها و افزایش هیجانهای بازار باعث افزایش قیمت آنها خواهد شد.
بازارسازهای خودکار امکان تبادل توکن در Liquidity Mining را فراهم میکنند و سپس کارمزدهای پرداخت شده توسط معاملهگران را تجمیع کرده و بین سپردهگذاران و تامینکنندگان نقدینگی توزیع میکنند. در نتیجه بخشی از کارمزدها به عنوان پاداش به سرمایه سپردهگذار افزوده میشود.
مزایای Liquidity Mining
بهبود کلی نقدینگی
موجودی سرمایهها در استخر نقدینگی یک عامل مهم برای بهبود نقدینگی کل سیستم اقتصادی یک کشور است. سپردهها به جای ذخیرهسازی در فلزات گرانبها یا سایر اقلام بدون استفاده، در استخر نقدینگی تجمیع میشود که خدماتی همچون انجام معامله و وام ارائه میکند. به این ترتیب سرمایه در گردش افزایش مییابد. از طرفی دسترسی به این منبع نقدینگی و استفاده از خدمات آن برای همه میسر است.
بهبود کشف قیمت
کشف قیمت (Price Discovery) به معنای شناخت فعالان بازار از میزان عرضه و تقاضا بازار و پیشبینی اتفاقات آینده است. با تزریق نقدینگی به بازار مشکلاتی مثل صفهای طولانی خرید یا فروش به وجود نمیآید و قیمت رمزارز تحت تاثیر هیجانها قرار نخواهد گرفت. در نتیجه افراد و سازمانها بر اساس قیمتهای منطقی برنامههای خود را طراحی میکنند.
توزیع برابر و آسانتر
یکی از مزایای مهم استخراج نقدینگی سهولت سرمایهگذاری و عدم نیاز به سرمایههای چشمگیر است. همچنین ریسک این فرایند بسیار کم خواهد بود و در مقایسه با ترید، استخراج سختافزاری، خرید عرضه اولیه و فیوچرز یک روش مطمئن برای کسب سود محسوب میشود. Liquidity Mining به همه این شانس را میدهد تا بتوانند به آسانی در استخر نقدینگی سپردهگذاری کرده و با توجه به مقدار سرمایه، سود دریافت کنند. به علاوه تزریق سپرده در مدتزمان کمی قابل انجام است و برای کسب سود نیاز به پیگیری و صرف زمان نخواهد بود.
انواع پروتکلهای استخراج نقدینگی
پروتکلهای استخراج نقدینگی به ۳ دسته کلی تقریبا غیرمتمرکز، غیمتمرکز تدریجی و پروتکلهای مبتنی بر بازار تقسیمبندی میشوند. تفاوت این پروتکلها در روش جذب نقدینگی و اعطای پاداشها است. در حال حاضر پروتکلهای مختلفی مثل اکو (Echo)، آوه (Aave)، بالانسر (Balancer)، کامپوند (Compound) و کرو (Curve) از فرایند استخراج نقدینگی استفاده میکنند.
جمعبندی
به نظر میرسد استخراج نقدینگی به زودی جایگزینی مطمئن برای سپردهگذاری پول در بانکها یا خرید کالاهای ارزشمند و ذخیرهسازی آنها شود. در این فرایند کاربران نیازی به صرف زمان و انرژی برای کسب سود ندارند و سرمایه آنها روی یک ارز دیجیتال نقدینگی چیست ؟ متمرکز شده است. همچنین سرمایه و سود حاصل از سپردهگذاری به راحتی قابل نقد شدن است. بنابراین در کنار روشهای قبلی کسب درآمد از ارزهای دیجیتال، فرایند Liquidity Mining به عنوان یک روش مطمئن و آسان و البته با حاشیه سود کمتر پتانسیل زیادی برای رشد دارد.
این فرایند از طریق افزایش نقدینگی جامعه، کمک به ثبات قیمتها، توزیع عادلانه و سهولت سپردهگذاری به بهبود اوضاع کریپتو و سپس اقتصاد جوامع کمک خواهد کرد. از همین جهت صرافیهای بسیار زیادی از استخر نقدینگی برای انجام معاملات استفاده میکنند و استخراج نقدینگی را به عنوان یک عامل تشویق کننده برای سرمایهگذاران معرفی میکنند.
زمانی برای سر بهراهی نقدینگی
تهران- ایرناپلاس- افراد زیادی نقدینگی را عامل تورم میدانند و میگویند باید با کنترل و هدایت نقدینگی جلوی تورم را گرفت. پرسش اینجاست که آیا نقدینگی قابل هدایت و کنترل است؟ اساساً نقدینگی چیست و چگونه موجب تورم میشود؟
به گزارش ایرناپلاس، آمارهای بانک مرکزی نشان میدهد حجم نقدینگی در پایان بهار سال جاری به بیش از ۲۶۵۷ هزار میلیارد تومان رسیده است. هر چند برخی درباره استفاده درست نقدینگی و هدایت آن صحبت و ایدههایی را مطرح میکنند؛ در صورتی که اصولاً نقدینگی سرگردان نیست تا هدایت شود و حداکثر کاری که شاید بتوان برای آن انجام داد، کنترل نقدینگی است.
اگر بخواهیم با معنای نقدینگی آشنا شویم ابتدا لازم است پول و شبهپول را بشناسیم. برای بسیاری از ما پول همان سکه و اسکناسی است که در جیبهایمان داریم یا به حساب بانکیمان واریز میکنیم تا بهجای پول نقد، یک کارت بانکی متصل به حساب جاری را جابهجا کنیم. اقصاددانها در تعریف پول با ما همزبان هستند و پول را بهصورت مجموع سکه و اسکناس دست مردم و سپردههای جاری تعریف میکنند.
ما بهجز سپرده جاری، سپردههای کوتاه مدت و بلندمدت بانکی را نیز داریم که دسترسی به آنها به اندازه دسترسی به سپرده جاری آسان نیست و باید مدت زمان مشخصی بدون برداشت در بانک بمانند. در اقتصاد به مجموع سپردههای کوتاه مدت و بلندمدت، شبه پول گفته میشود.
نقدینگی چیزی نیست جز مجموع پول و شبه پول. حجم ۲۶۵۷ هزار میلیارد تومان نقدینگی از مجموع حدود ۵۰۲ هزار میلیارد تومان پول و بیش از ۲۱۵۵ هزار تومان شبه پول بهدست آمده است. پول «نقد» تنها بخش کوچکی از «نقدینگی» را تشکیل میدهد. به عنوان نمونه، حدود ۵۸ هزار میلیارد تومان از کل نقدینگی کشور در پایان بهار امسال، به صورت پول نقد بوده است، یعنی کمی بیشتر از ۲ درصد کل نقدینگی.
نقدینگی را میتوان هدایت کرد؟
با تعریفی که اقتصاددانها از نقدینگی دارند بهنظر نمیرسد نقدینگی قابل «هدایت» کردن باشد، اما میتوان خلق و ایجاد آن را کنترل کرد. برای چگونگی کنترل نقدینگی باید بدانیم نقدینگی کجا و چگونه بهوجود میآید؟
بانک مرکزی یکی از ماشینهای خلق نقدینگی است. ضرب سکه، چاپ اسکناس و از این دو مهمتر، تغییر در پایه پولی سه مسیر خلق پول و بهدنبال آن، نقدینگی توسط بانک مرکزی هستند.
بخش عمده پایه پولی را ذخایر بانکها نزد بانک مرکزی تشکیل میدهد. اقتصاددانها پایه پولی را به نام دیگری نیز میشناسند و آن «پول پر قدرت» است زیرا میتواند هر یک واحد پولی را چندین برابر کند.
شاید شنیدهاید هر یک ریال در سیستم بانکی به طور مثال به هفت ریال تبدیل میشود. این پول همان پول پر قدرت یا پایه پولی است که با یک ضریب، چند برابر میشود و نقدینگی را افزایش میدهد.
بخش دیگری از خلق پول، توسط بانکهای تجاری انجام میشود. وقتی از بانک وام میگیریم چه اتفاقی میافتد؟ بانک به ما اعتبار میدهد. این اعتبار به حساب سپردهای که در بانک داریم واریز میشود و این دقیقاً همان سپرده افراد نزد بانکهاست که یکی از اجزای نقدینگی است.
چرا رشد نقدینگی خطرناک است؟
تا اینجا بهنظر نمیرسد خلق و رشد نقدینگی آنقدرها که در خبرها میخوانیم و میشنویم خطرناک باشد. نقدینگی ایجاد شده میتواند همان اعتباری باشد که بنگاههای تولیدی دریافت میکنند تا سرمایه در گردش، مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز خود را تهیه کنند. با این حال، روابط بین متغیرهای اقتصادی نشان میدهد موضوع کمی پیچیدهتر است.
آمارها نشان میدهند رشد اقتصادی بدون نفت در بهار امسال منفی ۰.۶ درصد و رشد اقتصادی با نفت منفی ۲.۸ درصد بوده است؛ آن هم در حالی که نرخ رشد نقدینگی در همین مدت برابر با ۷.۵ درصد محاسبه شده است. در اقتصادی که نرخ رشد نقدینگی از نرخ رشد تولید ناخالص داخلی بیشتر باشد، شاهد تورم خواهیم بود و این همان شرایطی است که در اقتصاد ایران تجربه میشود. حال پرسش اصلی اینجاست که میتوان با کنترل نقدینگی، تورم را نیز کنترل کرد؟
کنترل تورم با کنترل نقدینگی امکانپذیر است؟
این همان موضوعی است که رئیس جمهوری در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت بر آن تأکید کرد. حسن روحانی ایجاد توازن در بودجه، بدون خلق نقدینگی و پولی کردن کسری را یکی از سیاستهای مهم دولت برشمرد و با اشاره به هدف دشمنان برای بر هم زدن توازن بودجه از طریق فشار حداکثری و کاهش درآمدهای نفتی گفت: با تدابیر اتخاذ شده، بویژه فروش اوراق خزانه به عنوان یک روش منطقی و مقبول در اقتصادهای جهان اجازه ندادیم کسری بودجه باعث افزایش نقدینگی و تورم بر جامعه در سال جاری شود.
در واقع راهحل پیش روی اقتصاد ایران برای کاهش سرعت رشد نقدینگی و اجتناب از آثار تورمی آن، جبران کسری بودجه دولت از منابعی غیر از پایه پولی است. راهحل جایگزین برای دولت، فروش اوراق بدهی دولتی است. بر این اساس وزارت امور نقدینگی چیست ؟ اقتصادی و دارایی با انتشار این اوراق و بانک مرکزی به عنوان کارگزار وارد عمل شدند تا این اوراق را در عملیات بازار بازار مورد معامله قرار دهند.
نکته اساسی در موفقیت عملیات بازار باز، تعیین درست نرخ سود این اوراق است که میتواند با تغییر انگیزههای کوتاهمدت و بلندمدت مشارکتکنندگان یعنی بانکها اهداف ضد تورمی سیاستگذار را محقق کند.
دیدگاه شما